Tin tứcGần đây, Chính phủ chính thức đồng ý cho các đô thị sử dụng vỉa hè, lòng đường để thu phí cho ngân sách. Với chủ trương trên, những người lâu nay có nguồn lợi từ lòng đường, vỉa hè ở TPHCM chắc chắn sẽ hoan nghênh vì sự lấn chiếm này đã được hợp thức hóa. Nghĩa là họ đóng phí thì coi như là sở hữu lòng lề đường đó. Một khi là sở hữu thì họ tìm mọi cách khai thác triệt để quyền sở hữu đó, hơn nữa giá cho thuê hoặc phí quá rẻ thì họ khai thác để có nhiều lợi hơn.
Cách nay 3 năm, TPHCM cho phép sử dụng lòng lề đường để thu phí, kết quả thì lợi ít, hại nhiều. Ở những tuyến đường có vỉa hè từ 4 mét trở lên, người dân thuê giữ xe và còn tổ chức mua bán làm dịch vụ mọi thứ không khác nào như cái chợ vỉa hè. Từ chủ trương đó đã tạo thêm điều kiện cho những hộ dân mặt tiền đường và những người buôn bán tổ chức kinh doanh trên vỉa hè, lòng đường cũng coi đó là sở hữu của mình. Họ chiếm toàn bộ vỉa hè để mua bán, khách đến ăn uống hoặc mua hàng hóa nào đó để xe dưới lòng đường làm cho đường vốn đã nhỏ, nay bị thu hẹp lại và thường xuyên gây ra ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm. Các cấp chính quyền địa phương, nhất là phường, xã lâu lâu tổ chức đi kiểm tra thì vỉa hè, lòng đường có thoáng hơn nhưng sau khi không có lực lượng đi kiểm tra thì tình hình lấn chiếm lòng lề đường lại xảy ra.
Vỉa hè, lòng đường Phạm Ngũ Lão, Bùi Viện, Đề Thám, quận 1 hiện nay là điển hình của tình trạng này. Các con đường ở phường 9 quận 10 cũng vậy, nhất là trước cửa bệnh viện Nhi Đồng 1, đường Nguyễn Chí Thanh và nhiều con đường khác ở quận 5 đang bị chiếm lòng lề đường buôn bán thức ăn gây mất trật tự an ninh. Còn qua cầu Thị Nghè đi dọc đường Phan Văn Hân, phường 17 và đường Nguyễn Công Trứ, phường 19 quận Bình Thạnh vào buổi sáng hay buổi chiều tối, vỉa hè ở đây rộng không tới 2 mét, có nơi dưới 1 mét hoặc không có mét nào, các hộ mặt tiền đường bán thức ăn, thức uống để bàn ghế xuống lòng đường cản trở giao thông và làm mất vệ sinh đường phố.
Nhìn chung là thực trạng chiếm dụng lòng lề đường đang diễn ra khắp các quận trong thành phố. Theo những người buôn bán ở đây thì họ chỉ nộp phí tượng trưng vài chục ngàn đồng hoặc vài ngàn đồng cho phường không có biên lai và khẳng định là không biết chủ trương cho thuê vỉa hè để thu phí.
Nghị định 34 của Chính phủ có quy định mức xử phạt lấn chiếm lòng lề đường, thế nhưng những người chiếm lòng lề đường đa số là dân nghèo, khi bị kiểm tra thì họ bỏ của chạy lấy người, còn những nhà mặt tiền đường vi phạm lòng lề đường thì thường bị cơ quan chức năng tịch thu bàn ghế để dưới lòng đường chứ chưa thấy xử phạt. Ông Phạm Thành Kiên, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 1 cho đây là việc nan giải vì đa số là người dân nghèo:
Theo UBND quận 5 và quận 10, thực trạng này cũng khó xử lý và không thể dẹp hẳn nạn lấn chiếm này. Qua một thời gian thử triển khai biện pháp phối hợp với các phường, cơ quan đóng trên địa bàn phường tổ chức vận động, đối thoại trực tiếp với các hộ kinh doanh và người buôn bán nhỏ và cho họ vay vốn chuyển đồi ngành nghề thì tình hình lấn chiếm vỉa hè, lòng đường có chuyển biến. Nhưng đây chỉ là kết quả bước đầu, còn phải tập trung kiên trì hơn nữa thì mới có hiệu quả thực sự. Dù sao, đây cũng là nỗ lực của hai địa phương trên, hy vọng sẽ rút ra nhiều kinh nghiệm cho công tác lập lại trật tự vỉa hè, lòng đường ở thành phố làm cơ sở thực hiện chủ trương cho phép sử dụng lòng lề đường để thu phí đúng nghĩa của nó. Còn thực tế thì việc giải quyết tệ nạn lấn chiếm lòng lề đường ở thành phố hiện nay còn nhiều việc phải làm, đặc biệt là ở các quận ven thành phố.
Như chúng ta đều biết, do lịch sử để lại, thành phố còn nhiều công trình có vỉa hè, lòng đường không còn phù hợp với tình hình phát triển của đô thị, mở rộng đường, vỉa hè thì quá tốn kém vì phải giải phóng mặt bằng nên buộc phải duy trì hiện trạng đường sá như vậy. Do đó muốn lập lại trật tự lòng lề đường và thực thi hiệu quả chủ trương cho phép sử dụng lòng lề đường để thu phí thì thành phố phải lập cho được quy hoạch vỉa hè, lòng đường, trong đó phân biệt nhà mặt tiền đường để ở khác với nhà mặt tiền đường để buôn bán kinh doanh hay làm dịch vụ và khi quy hoạch lập xong cho triển khai theo chúng tôi còn giúp cho đô thị giải quyết tốt vệ sinh môi trường nữa. Bởi vì hiện nay chính những người buôn bán và những hộ mặt tiền đường tổ chức kinh doanh xả rác và thải các chất thải khác xuống đường, xuống miệng cống, hệ thống thoát nước rất tự nhiên, ý thức kém này cũng là nguyên nhân làm cho công trình thoát nước không phát huy hết chức năng gây ra ngập nước trên đường. Một số hộ dân ở quận 5 rất lo lắng cho vấn đề này nên kiến nghị:
Ý kiến đưa nội dung vận động, tuyên truyền nhận thức về vệ sinh môi trường vào các buổi họp tổ dân phố là cần thiết để người dân cùng chính quyền ý thức và hành động đúng để thành phố ngày càng sạch đẹp hơn. Ý kiến trên nếu được cả thành phố thực hiện và xem đây là một nội dung không thể thiếu được trong các buổi họp tổ dân phố, khu phố, kể cả Chi bộ ở địa phương thì không chỉ là giải pháp nâng cao nhận thức cho người dân về vệ sinh môi trường đô thị mà còn góp phần lập lại trật tự vỉa hè, lòng đường đang bị lấn chiếm hiện nay.