Vậy những trường hợp dị ứng kháng sinh phải làm sao để bảo vệ sức khỏe và tính mạng. Hãy tìm hiểu cụ thể qua những thông tin dưới đây.
1. Dị ứng kháng sinh là gì?
Kháng sinh (antibiotics) là những chất kháng khuẩn (antibacterial substances) được tạo ra bởi các chủng vi sinh vật (vi khuẩn, nấm, Actinomycetes) có tác dụng ức chế sự phát triển của các vi sinh vật khác.
Với những nước đang phát triển như Việt Nam, thuốc kháng sinh là một nhóm thuốc quan trọng vì bệnh lý nhiễm khuẩn nằm trong số những bệnh lý đứng hàng đầu cả về tỷ lệ mắc bệnh lẫn tỷ lệ tử vong.
Kháng sinh là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến (Nguồn: Internet)
Dị ứng thuốc kháng sinh là phản ứng quá mức, bất thường, có hại cho người bệnh khi dùng hoặc tiếp xúc với thuốc (sự kết hợp dị nguyên với kháng thể dị ứng hoặc lympho bào mẫn cảm) do đã có giai đoạn mẫn cảm. Dị ứng kháng sinh thường không phụ thuộc vào liều lượng, có tính mẫn cảm chéo, với một số triệu chứng và hội chứng lâm sàng đặc trưng, thường có biểu hiện ngoài da và ngứa.
Nếu dùng thuốc kháng sinh đã gây dị ứng thì phản ứng dị ứng sẽ xảy ra nặng hơn và có thể dẫn đến tử vong.
2. Đối tượng dễ bị dị ứng kháng sinh
Bất cứ ai cũng có thể có phản ứng dị ứng với thuốc kháng sinh nhưng có một vài trường hợp sẽ dễ bị dị ứng hơn, bao gồm:
- Có tiền sử dị ứng với các chất khác như dị ứng thực phẩm, dị ứng bia,…
- Phản ứng dị ứng với một số loại thuốc khác.
- Tiền sử gia đình bị dị ứng thuốc.
- Tăng tiếp xúc với chính loại thuốc kháng sinh gây dị ứng, chẳng hạn như dùng liều cao, sử dụng lặp đi lặp lại hoặc sử dụng kéo dài.
- Một số bệnh thường liên quan đến phản ứng dị ứng thuốc như nhiễm HIV hoặc virus Epstein-Barr.
3. Dấu hiệu dị ứng thuốc kháng sinh
Các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng kháng sinh có thể bao gồm:
- Phát ban da;
- Nổi mề đay;
- Ngứa;
- Sốt;
- Sưng;
- Khó thở;
- Khò khè;
- Sổ mũi;
- Chảy nước mắt;
- Sốc phản vệ.
Các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng kháng sinh thường xảy ra trong vòng một giờ sau khi dùng thuốc hoặc thậm chí có thể xảy ra sau vài giờ, vài ngày hoặc vài tuần sau đó.
Triệu chứng ngứa và nổi mề đay sau khi uống thuốc có thể cảnh báo tình trạng dị ứng kháng sinh (Nguồn: Internet)
Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nguy hiểm nhưng hiếm gặp, nó có thể đe dọa tính mạng, gây ra các rối loạn chức năng lan rộng toàn hệ thống cơ thể. Những dấu hiệu sốc phản vệ thường là:
- Co thắt đường thở và cổ họng, gây khó thở;
- Buồn nôn hoặc nôn;
- Đau quặn bụng và tiêu chảy;
- Bồn chồn, hoảng hốt;
- Hạ huyết áp;
- Mất ý thức.
4. Dị ứng kháng sinh phải làm sao?
Người bị dị ứng kháng sinh, đặc biệt là dị ứng kháng sinh ở trẻ em sẽ không tự xử lý cho chính mình được. Vì vậy, những người thân và mọi người xung quanh cần nắm được những cách xử lý an toàn để giúp đỡ người bệnh.
Đầu tiên, người thân cần gọi xe cấp cứu hoặc đưa người bệnh đi cấp cứu khi họ có những biểu hiện như:
- Khó thở hoặc thở khò khè.
- Co thắt trong cổ họng hoặc cảm giác rằng đường thở đang đóng lại.
- Khàn giọng hoặc khó nói.
- Sưng môi, lưỡi hoặc cổ họng.
- Buồn nôn, đau bụng hoặc nôn.
- Nhịp tim nhanh hoặc mạch đập.
- Lo lắng hay chóng mặt.
- Mất ý thức.
- Phát ban.
- Có các triệu chứng của sốc phản vệ (phản ứng dị ứng nghiêm trọng).
Các bước xử lý tiếp theo bao gồm:
- Người bệnh cần ngưng sử dụng loại thuốc kháng sinh gây dị ứng hoặc nghi ngờ gây dị ứng.
- Tiêm ngay thuốc epinephrine tự động. Chích thuốc epinephrine vào bắp thịt đùi phía ngoài, chích xuyên qua quần áo nếu cần thiết.
- Đặt người bệnh nằm ngửa, đầu thấp, chân cao. Nếu bị buồn nôn hoặc ói, cho người bệnh nằm nghiêng một bên, người bệnh không nên ngồi dậy hoặc đứng dậy.
- Không nên để người bệnh một mình.
- Nếu các triệu chứng của người bệnh không đỡ hoặc bị tệ hơn thì tiêm epinephrine lần thứ 2 sau liều thứ nhất 5 phút.
Về điều trị, có thể sử dụng các loại thuốc chống dị ứng kháng histamin anti H1 thế hệ 2 như cetirizin, fexofenadin, astemisol, loratadin... Trường hợp dị ứng thuốc kháng sinh nặng hơn có thể kết hợp với thuốc corticoid như prednisolon, methylprednisolon tiêm truyền. Bên cạnh đó, có thể phối hợp với các thuốc điều trị triệu chứng.
5. Biện pháp ngăn ngừa dị ứng kháng sinh
Những biện pháp dưới đây sẽ hữu ích cho những người có tiền sử dị ứng thuốc phòng ngừa tình trạng dị ứng thuốc kháng sinh:
- Bạn cần thông báo cho bác sĩ trước khi kê toa thuốc cho bất kỳ bệnh lý nào về tình trạng dị ứng kháng sinh của mình.
- Nếu dị ứng của bạn đã gây ra sốc phản vệ hoặc các phản ứng nghiêm trọng khác, bác sĩ có thể sẽ hướng dẫn bạn sử dụng thiết bị tiêm tự động (bơm epinephrine tiêm tự động), khi đó hãy luôn mang theo thuốc và thiết bị này bên mình.
- Đeo vòng tay cảnh báo cũng có thể giúp cho nhân viên y tế xác định tình trạng dị ứng kháng sinh của bạn. Thông tin này hữu ích trong trường hợp phải điều trị khẩn cấp.
Uống thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ (Nguồn: Internet)
Nhìn chung, thuốc kháng sinh là loại thuốc mạnh mẽ chống lại một số bệnh nhiễm trùng, tuy nhiên nhóm thuốc này cần sử dụng đúng cách để tránh những tác dụng phụ cũng như những phản ứng dị ứng. Trong mọi trường hợp nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc kháng sinh.
