‘Nằm lòng’ những cách bổ sung dinh dưỡng cho trẻ phát triển tối ưu

Suy dinh dưỡng trong những năm tháng đầu đời ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển bình thường của trẻ. Nhiều nghiên cứu đã xác định rõ mối liên quan giữa tình trạng dinh dưỡng khi trẻ còn nhỏ đến sự phát triển thể chất tinh thần, khả năng lao động cũng như nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, huyết áp, ung thư của trẻ về sau.

“Thời điểm vàng” bổ sung dinh dưỡng cho trẻ là khi nào?

Trẻ em có 2 giai đoạn phát triển thể chất vượt trội đó là giai đoạn 1.000 ngày đầu đời (từ khi trẻ được mang thai cho đến 24 tháng tuổi) và giai đoạn tuổi dậy thì. Hai giai đoạn này nếu trẻ được cung cấp đầy đủ dưỡng chất và có môi trường sống lành mạnh thì sẽ đạt được chiều cao tối ưu

Theo bác sĩ Lê Kim Huệ (Viện trưởng Viện dinh dưỡng thực phẩm TUV), 1.000 ngày đầu đời là giai đoạn đầu tiên quan trọng của đứa trẻ .Chính vì thế, nếu trẻ có được chế độ dinh dưỡng tốt sẽ giúp cho trẻ có một nền tảng về sức khỏe vững chắc. Trong giai đoạn 1.000 ngày đầu đời thường sẽ bao gồm cả giai đoạn mang thai và giai đoạn 2 năm đầu tiên của đứa trẻ.

Cần chú trọng việc bổ sung dinh dưỡng cho trẻ trong giai đoạn đầu đời (Nguồn: Internet)

Giai đoạn mang thai, dinh dưỡng và sức khỏe của người mẹ sẽ quyết định đến sức khỏe của đứa trẻ. Như vậy, ngoài số bữa ăn như thường ngày thì người mẹ cần phải bổ sung thêm năng lượng trong thời gian mang thai là khoảng 500 ki-lô calo/ngày, có nghĩa ngoài những bữa ăn chính bà mẹ cần uống thêm 2 ly sữa để cung cấp năng lượng và bổ sung thêm các chất dinh dưỡng cần thiết như là AXit Folic , kẽm, canxi, magiê....cho cơ thể.

Giai đoạn 2 năm đầu đời của trẻ thì sữa mẹ là chính là dinh dưỡng tuyệt vời dành cho bé. Tổ chức Y tế khuyến cáo trẻ em cần được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu tiên để được đảm bảo sự phát triển tốt nhất. Sau 6 tháng trẻ bắt đầu chuyển sang giai đoạn ăn dặm, đây là giai đoạn trẻ cần phải làm quen với nhiều loại thực phẩm và bữa ăn của trẻ phải bảo đảm đủ và cân đối 4 nhóm dinh dưỡng đó là: nhóm chất bột đường, nhóm đạm, nhóm chất béo và nhóm vitamin để giúp trẻ có thể phát triển cân đối về mặt sức khỏe cũng như về tầm vóc.

Những điều cần nhớ khi bổ sung dinh dưỡng cho trẻ

1. Đừng “quên” các sản phẩm từ sữa

Theo bác sĩ Lê Kim Huệ, trong quá trình bổ sung dinh dưỡng cho trẻ, bạn không nên bỏ qua các sản phẩm từ sữa, bởi sữa chính là thực phẩm có đầy đủ các thành phần dinh dưỡng, chẳng hạn như: năng lượng, chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin và chất khoáng... những chất mà trong bữa ăn hằng ngày của trẻ thường sẽ không được cung cấp đủ.

Rất nhiều khuyến cáo của các quốc gia, trong đó có Việt Nam, trẻ em cũng như người lớn mỗi ngày cần phải uống sữa và ăn các sản phẩm sữa để bổ sung thêm các dưỡng chất, vitamin cũng như chất khoáng cần thiết cho cơ thể.

2. Tăng cường nhóm thực phẩm giúp trẻ phát triển chiều cao

Trước đây khi nói đến chiều cao của đứa trẻ thì nhiều người cho rằng nó phụ thuộc vào yếu tố di truyền. Tuy nhiên hiện nay các nhà khoa học đã chứng minh có rất nhiều yếu tố tác động đến sự phát triển chiều cao của trẻ. Các yếu tố này được chia theo tỷ lệ như sau:

• Yếu tố di truyền chiếm khoảng 20 - 23%.
• Yếu tố về vận động là 25%.
• Yếu tố môi trường là 20%.
•  Yếu tố dinh dưỡng là 32%.

Như vậy, ngoài yếu tố di truyền thì chiều cao của trẻ sẽ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, trong đó yếu tố dinh dưỡng và vận động là những yếu tố rất quan trọng để góp phần vào việc giúp cho trẻ được phát triển chiều cao tối đa.

Cung cấp đầy đủ các nhóm chất cần thiết trong bữa ăn của trẻ (Nguồn: Internet)

Bác sĩ Lê Kim Huệ cho biết, nhiều ba mẹ cho rằng canxi và vitamin D là những thực phẩm chủ yếu giúp trẻ phát triển chiều cao. Tuy nhiên, ngoài canxi và vitamin D thì nhiều nghiên cứu đã cho thấy có rất nhiều vitamin và khoáng chất khác cũng sẽ góp phần vào việc tăng chiều cao cho đứa trẻ, chẳng hạn như vitamin A, sắt , kẽm, I-ốt, lixin. Ngoài ra, vitamin K1 & K2 khi được sử dụng chung với canxi cũng sẽ giúp làm tăng quá trình hấp thu canxi cho cơ thể.

Mặc dù vậy, trong tất cả các chất khoáng có tác động đến thế hệ xương của trẻ thì canxi vẫn là chất quan trọng nhất và canxi thường sẽ có nhiều trong các thực phẩm như: tôm, cua hoặc phô mai và nhiều nhất vẫn là sữa. Ngoài ra, để trẻ phát triển chiều cao tối đa thì cha mẹ cần phải chú ý đến bữa ăn của trẻ, tức là phải đa dạng, thay đổi món và các chất dinh dưỡng phải được cung cấp đủ .

Một điều cần đặc biệt lưu ý đó là không nên cho trẻ ăn quá mặn, tức là ăn quá nhiều muối, vì nó sẽ khiến các vấn đề đào thải canxi diễn ra nhanh hơn, từ đó làm chậm các vấn đề tăng trưởng về chiều cao.

3. Khuyến khích trẻ vận động ngay khi còn nhỏ

Khi vận động cơ thể của chúng ta sẽ làm tăng hoạt động cũng như các vấn đề chuyển hóa và vận chuyển các chất dinh dưỡng đến các cơ quan, đặc biệt là đến các mô tế bào. Canxi cũng sẽ được hấp thu từ máu đến mô xương nhanh hơn.

Khuyến khích trẻ vận động để tăng trưởng chiều cao tốt hơn (Nguồn: Internet)

Ngoài ra, vận động cũng sẽ giúp tăng cơ bắp và kéo giãn xương, đốt cháy được lượng mỡ thừa giúp cho cơ  săn chắc hơn.

Theo bác sĩ Lê Kim Huệ có rất nhiều hình thức trợ giúp cho các vận động và không phải chỉ có trẻ lớn mới vận động được mà ngay cả những em bé mới vừa sinh ra hoặc ở giai đoạn trẻ mới biết lật, bò, trườn... thì ba mẹ vẫn có thể tập cho trẻ vận động, chẳng hạn như:

• Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi: Ba mẹ có thể massage cho trẻ, đây là 1 hình thức vận động “gián tiếp” cho trẻ rất hiệu quả.
• Trẻ từ 1 tuổi trở lên: Ba mẹ có thể cho trẻ đi, chạy nhảy hoặc tham gia những trò chơi vận động phù hợp. 
• Trẻ lớn hơn 3 tuổi: Nên khuyến khích trẻ nên tập trung những bộ môn thể dục thể thao mà trẻ yêu thích, chẳng hạn như chạy xe đạp, bơi lội...

Bên cạnh đó, ba mẹ cần lưu ý không cho trẻ tham gia môn thể thao tập tạ quá sớm, bởi vì nó sẽ không làm cho xương phát triển tốt mà ngược sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển xương của trẻ. 

Nhìn chung, để trẻ có thể phát triển tối ưu ba mẹ cần phải kết hợp rất nhiều yếu tố khác nhau, từ dinh dưỡng cho đến vận động. Điều đặc biệt cần nhớ chính là dinh dưỡng là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, cho nên hãy cung cấp chất dinh dưỡng phù hợp dành cho trẻ như chế độ ăn đa dạng thực phẩm, cân bằng và hợp lý.

Bạn có thể nghe lại phần tư vấn của bác sĩ từ audio bên dưới: