Viêm xoang là gì ? Biện pháp phòng ngừa và chữa trị bệnh tốt nhất

1. Viêm xoang là gì?

Xoang là các hốc xương rỗng nằm trong khối xương sọ mặt, ở xung quanh hốc mũi và thông với hốc mũi. Các hốc xương này được lót bởi lớp niêm mạc giống như hốc mũi, đó là niêm mạc đường hô hấp.

Sinh lý của xoang dựa vào sự thông khí và dẫn lưu xoang. Hai chức năng này thực hiện được là nhờ các lỗ thông của xoang. Nếu lỗ thông xoang bị tắc sẽ dẫn đến bệnh viêm xoang.

Viêm xoang là bệnh rất phổ biến ở nước ta, chiếm tỷ lệ khoảng 2 – 5% dân số và có xu hướng ngày một tăng lên.

Viêm xoang thường gây nên những triệu chứng ở mũi rất khó chịu (Ảnh minh họa. Nguồn: Internet)

2. Triệu chứng của bệnh viêm xoang

Để nhận biết bệnh viêm xoang bạn có thể dựa vào những triệu chứng sau đây:

2.1 Đau nhức

Vùng bị đau nhức tùy theo xoang bị viêm:

• Xoang hàm: Nhức vùng má.
• Xoang trán: Nhức giữa 2 lông mày
• Xoang sàng trước: Nhức giữa 2 mắt.
• Xoang sàng sau, xoang bướm: Nhức vùng gáy.

2.2 Chảy dịch

Viêm xoang thường gây ra hiện tượng chảy dịch, tùy thuộc vào vị trí xoang bị viêm mà dịch nhầy có thể chảy ra phía mũi hoặc xuống họng. Viêm các xoang trước thì dịch chảy ra mũi trước. Viêm các xoang sau thì dịch chảy vào họng. Triệu chứng chảy dịch làm cho người bệnh có cảm giác luôn phải khụt khịt mũi hoặc cảm giác có đờm ở cổ họng, luôn muốn khạc nhổ.

Tùy theo mức độ bệnh nặng hay nhẹ, mới bị hay bị lâu năm, dịch nhầy sẽ có màu trắng đục, màu vàng nhạt hoặc màu xanh, có mùi hôi.

2.3 Nghẹt mũi

Đây là triệu chứng phổ biến của mũi khi bị viêm xoang. Có thể nghẹt 1 bên, có thể nghẹt cả hai bên.

2.4 Điếc mũi

Người bệnh thường ngửi không biết mùi, nguyên nhân thường do viêm xoang nặng, phù nề nhiều, mùi không len lỏi lên đến thần kinh khứu giác.

3. Nguyên nhân gây viêm xoang

Nguyên nhân gây ra viêm xoang có khá nhiều nhưng có thể kể một số nguyên nhân cơ bản như:

• Ứ đọng chất nhầy là môi trường thuận lợi để vi khuẩn cũng như một số loại nấm phát triển trong các xoang và gây viêm nhiễm.
• Cơ địa dị ứng một chất nào đó, thường là hóa chất, thức ăn biến chất làm cho niêm mạc mũi phù nề, gây bít tắc lỗ thông xoang và nhiễm trùng.
• Sức đề kháng kém, suy giảm miễn dịch, suy yếu niêm mạc đường hô hấp, rối loạn hệ thần kinh thực vật là nguyên nhân có thể gây bệnh viêm xoang.
• Do tuyến nhầy của niêm mạc xoang hoạt động quá nhiều.
• Sau chấn thương có tổn thương niêm mạc xoang cũng có thể gây viêm xoang.

Nhìn chung, nguyên nhân gây viêm xoang chủ yếu là do virus, vi khuẩn và các yếu tố bên ngoài làm bệnh bùng phát nên viêm xoang hầu như không có tính di truyền.

4. Viêm xoang có mấy loại?

Về cơ bản, qua thăm khám các bác sĩ sẽ ghi rõ thể loại viêm xoang thông qua:

Có nhiều loại viêm xoang khác nhau (Ảnh minh họa. Nguồn: Internet)

4.1 Diễn biến của bệnh

Dựa vào diễn biến của bệnh, viêm xoang được chia làm 2 thể chủ yếu:

• Viêm xoang cấp: Thời gian xảy ra viêm từ 2 đến 3 tuần.
• Viêm xoang mạn: Bị viêm từ 3 tuần đến hàng chục năm.
• Viêm xoang tái phát: Bị nhiều đợt viêm xoang trong cùng 1 năm.

4.2 Xoang bị tổn thương

• Viêm 1 xoang: Thường gặp là viêm xoang hàm (một hoặc cả hai bên), viêm xoang sàng hay gặp ở trẻ nhỏ, viêm xoang trán thường hiếm gặp hơn.
• Viêm nhiều xoang: Còn gọi là viêm đa xoang, thường gặp trong viêm xoang mạn có thể chỉ viêm các xoang trước: xoang hàm, sàng, trán hoặc viêm các xoang sau: xoang sàng sau, xoang bướm.

4.3 Bệnh tích của xoang

• Viêm xoang xuất tiết: Chảy nước mũi nhiều, loãng.
• Viêm xoang mủ nhầy: Chảy dịch nhầy, không mùi, hơi trắng đục.
• Viêm xoang mủ: Chảy mũi dịch đặc, có mùi hôi.
• Viêm xoang có polyp: Thường gặp trong viêm xoang mạn.

4.4 Theo nguyên nhân

• Viêm xoang nhiễm khuẩn.
• Viêm xoang dị ứng.
• Viêm xoang do nấm.
• Viêm xoang do răng.

Tùy vào các loại viêm xoang mà bác sĩ sẽ đưa ra biện pháp điều trị thích hợp. Do đó, khi mắc bệnh viêm xoang bạn cần được chẩn đoán đầy đủ để có cách chữa và phòng bệnh hiệu quả.

5. Viêm xoang thường xảy ra ở đối tượng nào?

Những đối tượng dễ viêm xoang có thể kể như:

• Những người có cơ địa dị ứng.
• Nhóm người dễ bị viêm nhiễm những vùng lân cận như: viêm tai, viêm mũi, thường xuyên bị nghẹt mũi, viêm amidan, viêm họng mạn tính,...
• Những người có dị hình cấu trúc giải phẫu như: Vách ngăn mũi dày, lệch hoặc mào vách ngăn,...
• Người nghiện thuốc lá, mắc bệnh đường hô hấp, suy giảm hệ thống miễn dịch,...
• Người thường xuyên làm việc trong môi trường khói bụi, nhiều hóa chất.

Nếu nằm trong số những trường hợp trên thì bạn cần tìm hiểu ngay cách phòng tránh viêm xoang để không mắc phải căn bệnh này.

6. Viêm xoang để lâu có sao không?

Viêm xoang cấp có thể điều trị khỏi được nếu người bệnh loại trừ hết nguyên nhân và dẫn lưu xoang tốt, tránh ứ đọng trong xoang. Bệnh cũng có thể chuyển thành viêm xoang mạn tính và hay tái phát nếu không được điều trị tốt.

Viêm xoang mạn tính tuy không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt và khả năng lao động.

Nếu bệnh viêm xoang không được tích cực điều trị, có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:

• Biến chứng mũi họng: Viêm mũi họng mạn tính là trường hợp rất hay gặp do viêm xoang mạn tính gây nên.
• Biến chứng đường hô hấp: Viêm thanh quản, viêm phế quản,…
• Biến chứng tai: Gây viêm tai giữa cấp.
• Biến chứng mắt: Gây viêm kết mạc, viêm bờ mi, viêm túi lệ, viêm tấy hoặc áp xe ổ mắt,…
• Biến chứng xương: Thường gặp ở trẻ em như viêm xương hàm trên, xương thái dương.
• Biến chứng nội sọ: Gây viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, viêm màng não, áp xe não,…

Ngoài ra, viêm xoang nếu chủ quan không điều trị cũng có thể dẫn đến biến chứng viêm thận và viêm khớp,…Chính vì thế, nếu có những dấu hiệu của bệnh viêm xoang thì bạn nên nhanh chóng tiến hành thăm khám cũng như tích cực điều trị để phòng ngừa các biến chứng có thể xảy ra.

7. Điều trị viêm xoang như thế nào?

Nguyên tắc cơ bản trong điều trị viêm xoang là cần đảm bảo dẫn lưu và thông khí xoang tốt.

7.1 Đối với viêm xoang cấp tính

1. Điều trị tại chỗ

• Làm sạch và thông thoáng hốc mũi bằng cách rửa mũi, hút dịch và mủ, đặt thuốc co mạch,…
• Nhỏ thuốc: Cần phối hợp các loại thuốc co mạch, sát khuẩn và chống phù nề.
• Xông hơi nước nóng: Bạn có thể dùng nước nóng kết hợp với các loại tinh dầu để xông hơi.
• Khí dung mũi xoang: Thuốc kháng sinh kết hợp với corticoid.

Xông hơi là cách để giảm triệu chứng của viêm xoang hiệu quả (Ảnh minh họa. Nguồn: Internet)

2. Điều trị toàn thân

• Liệu pháp kháng sinh trong 2 tuần có hiệu quả tốt đối với viêm xoang, nên lựa chọn kháng sinh dựa trên kháng sinh đồ.
• Thuốc chống viêm và giảm phù nề.
• Thuốc giảm đau.
• Thuốc hạ sốt.

7.2 Đối với viêm xoang mạn tính

Viêm xoang mạn tính cần kết hợp điều trị nội khoa và ngoại khoa.

1. Điều trị nội khoa

Thường sử dụng các loại thuốc điều trị viêm giống viêm xoang cấp trước và sau khi phẫu thuật.

2. Điều trị ngoại khoa

• Chọc rửa xoang: Áp dụng với viêm xoang hàm, xoang trán mạn tính.
• Phẫu thuật xoang: Phẫu thuật xoang khi điều trị nội khoa thất bại hoặc có sự bít tắc đường dẫn lưu tự nhiên của xoang. Hiện nay, phương pháp phẫu thuật nội soi được áp dụng rộng rãi và mang lại hiệu quả hơn các phương pháp phẫu thuật trước đây.

Lời khuyên: Người bệnh cần tuân thủ đúng liều thuốc, thời gian điều trị và lời khuyên của bác sĩ. Đồng thời, nên khám bệnh ở các cơ sở chuyên khoa, không nên tự ý dùng thuốc vì có thể gây nhờn thuốc hoặc gặp các tác dụng phụ của thuốc gây hại đến sức khỏe.

7.3 Cách làm giảm triệu chứng của viêm xoang tại nhà

Nếu bạn luôn cảm thấy khó chịu vì các triệu chứng của bệnh viêm xoang thì có thể áp dụng một số cách đơn giản dưới đây:

• Cung cấp độ ẩm: Có thể dùng các máy tạo độ ẩm để tạo độ ẩm phù hợp trong phòng nhà, trong phòng ngủ.
• Xông hơi nước: Bạn có thể xông hơi nước từ một bát nước ấm (nhưng không quá nóng). Hơi nước ấm giảm bớt tắc nghẽn đường mũi và giảm sưng.
• Sử dụng nhiệt ấm: Bạn dùng một khăn ướt ấm nóng và áp lên mặt để giảm bớt áp lực.
• Nhỏ mũi bằng nước muối: Dùng nước muối để làm sạch chất nhầy trong mũi và giữ ẩm xoang. Sử dụng nước cất, nước vô trùng hoặc nước đun sôi để nguội để tạo dung dịch làm sạch. Rửa sạch các dụng cụ sau mỗi lần sử dụng và để nơi sạch sẽ, khô ráo.
• Uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp làm loãng chất nhầy, giảm sự tắc nghẽn trong xoang. Bạn cũng nên hạn chế uống rượu vì nó làm cho tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn.
• Nghỉ ngơi: Khi bạn bị nhiễm trùng xoang, hãy nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc để cơ thể có thời gian hồi phục.

Lưu ý: Những cách trên có thể có tác dụng cho một số người chứ không phải hiệu quả cho tất cả các trường hợp viêm xoang. Do đó, bạn hãy đến gặp bác sĩ nếu các triệu chứng viêm xoang kéo dài nhiều ngày. Điều trị sớm và đúng phương pháp sẽ giúp bạn nhanh hồi phục bệnh.

8. Biện pháp phòng bệnh viêm xoang

Để phòng ngừa bệnh viêm xoang thì bạn cần lưu ý một số điều sau đây:

• Đeo khẩu trang khi đi ra đường hoặc phải làm việc trong môi trường nhiều khói bụi.
• Khi có triệu chứng ngứa mũi hay muốn hắt xì thì không nên dùng tay ráy mũi vì hành động này dễ mang vi trùng vào xoang mũi và gây bệnh.
• Khám và điều trị sớm các biểu hiện ở mũi, họng... để phòng ngừa bệnh viêm xoang.
• Không đi bơi khi đang mắc các bệnh ở mũi.
• Không nên cố gắng xì mũi mạnh khi mũi không thông vì như vậy sẽ đẩy chất viêm vào vòi nhĩ và tai.
• Bệnh có thể lây lan vì vậy không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị viêm xoang.

Hy vọng với những thông trên đây có thể giúp bạn tìm hiểu về bệnh viêm xoang một cách tổng quan hơn, từ đó giúp bạn sớm nhận biết, điều trị và phòng ngừa đúng cách.