Những “hộ chiếu vaccine” thông thường sẽ được kết nối với một ứng dụng trên điện thoại thông minh, và trong một số trường hợp sẽ có cả phiên bản “cứng” - hay hộ chiếu giấy - được sử dụng.
Một vài quốc gia đã hoàn tất cài đặt phiên bản hộ chiếu Covid cho nước của mình, cho phép người dân tham dự các sự kiện quy mô lớn và tập trung đông người. Tuy nhiên, một số đất nước khác thì hiện vẫn còn chậm trong việc tiêm chủng vaccine cho người dân, và điều này cũng là mối lo ngại lớn cho các nước khi muốn tái mở cửa cho phép người dân đi lại tự do như trước đây.
Vương quốc Anh
Ở thời điểm hiện tại, khi lui tới một số nơi được xếp loại “nguy cơ cao” như các quán bar, hộp đêm ở Anh, bạn không cần phải xuất trình chứng nhận đã tiêm vaccine. Tuy nhiên, Thủ tướng Boris Johnson đã công bố kế hoạch về việc “triển khai điều kiện phải hoàn thành đầy đủ tiêm chủng mới được vào hộp đêm và các địa điểm tập trung đông người khác”, dự kiến sẽ áp dụng vào cuối tháng 9 tới.
Với các biện pháp mới này, người dân phải xuất trình chứng nhận đã tiêm chủng thông qua ứng dụng NHS Covid Pass của cơ quan y tế công ở Anh.
Ứng dụng NHS Covid Pass - hoặc các ứng dụng tương đương tùy vào các vùng trong Vương quốc Anh - cũng cho phép người dân từ 18 tuổi trở lên đã tiêm đủ hai mũi vaccine sẽ không phải cách ly khi trở về từ các quốc gia nằm trong danh sách nguy hiểm vì bùng phát dịch.
Mặc dù vậy, ngay cả khi người dân có hộ chiếu Covid này thì họ vẫn phải tự cách ly tại nhà trong trường hợp nhập cảnh từ Pháp vào Anh.
Theo chính phủ Anh, hơn 30 quốc gia - bao gồm Hy Lạp và Tây Ban Nha hiện đã chấp nhận tấm giấy thông hành này, tuy nhiên người dân vẫn phải kiểm tra kỹ thông tin và tuân thủ quy định tại nơi mà họ muốn đến.
Liên minh châu Âu (EU)
Hộ chiếu vaccine của EU đã được giới thiệu đến toàn bộ 27 quốc gia thành viên và một số nước khác cũng thuộc châu Âu như Thụy Sỹ, Iceland, Na Uy và Liechtenstein.
Công dân ở những quốc gia nói trên có thể tải ứng dụng hoặc được cấp hộ chiếu vaccine bản cứng mà không tốn thêm chi phí nào. Những người không mang quốc tịch các nước châu Âu nhưng hiện đang sinh sống hợp pháp tại các quốc gia EU cũng có quyền đi lại đến các nước thành viên khác trong khối.
Vì Vương quốc Anh đã tách khỏi EU nên hộ chiếu vaccine của EU sẽ không được áp dụng cho hầu hết người dân ở xứ sở sương mù. Tuy nhiên, giấy tờ này vẫn được cấp cho công dân Anh nếu người đó đã được tiêm vaccine, có kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 hoặc vừa khỏi bệnh gần đây.
Bất kỳ ai có hộ chiếu vaccine đều được xem xét không phải xét nghiệm hoặc cách ly khi di chuyển qua lại giữa các nước trong EU. Ngoài hộ chiếu vaccine chung của cả khối thì một số quốc gia cũng sử dụng thêm hộ chiếu vaccine phiên bản riêng trong nước.
Pháp
Chính quyền Pháp đã ban hành một loại chứng nhận y tế cho phép người dân được đến nhà hàng, quán bar, sử dụng các dịch vụ giao thông như đi máy bay và tàu lửa.
Hiện tại, ở các địa điểm có sức chứa hơn 50 người đã yêu cầu người đến phải xuất trình chứng nhận đã tiêm vaccine hoặc kết quả xét nghiệm Covid-19 âm tính.
Chứng nhận y tế này được áp dụng với tất cả người dân trên 18 tuổi ở Pháp, bắt đầu từ ngày 1/8; và tiến tới áp dụng luôn với trẻ em trên 12 tuổi từ ngày 30/9/2021.
Để được cấp chứng nhận này, người dân phải có xác nhận từ cơ quan y tế rằng mình đã hoàn thành đầy đủ các mũi tiêm vaccine Covid-19, gần đây có kết quả âm tính khi xét nghiệm hoặc vừa mới hồi phục trong thời gian gần đây.
Tuy nhiên, quyết định của chính phủ Pháp cũng gây nên nhiều ý kiến trái chiều. Vào ngày 24/7, khoảng 160.000 người đã xuống đường biểu tình trên khắp cả nước, phản đối áp dụng hộ chiếu Covid này và không đồng tình với việc bắt buộc tiêm vaccine Covid-19 cho nhân viên y tế.
Israel
Israel đã giới thiệu hộ chiếu vaccine từ đầu năm nay, yêu cầu tất cả công dân phải xuất trình chứng nhận hoặc là đã tiêm đầy đủ vaccine, hoặc là vừa nhiễm bệnh gần đây và đã hồi phục. Việc áp dụng hộ chiếu vaccine đã giúp đẩy nhanh tiến độ bao phủ vaccine ở quốc gia này, đặc biệt ở nhóm người trẻ tuổi.
Sau đó, khi tỷ lệ nhiễm bệnh được kéo giảm xuống mức thấp, các nhà chức trách Israel quyết định tạm ngừng chương trình hộ chiếu vaccine này.
Tuy nhiên, trong động thái mới nhất khi số ca nhiễm ở nước này bất ngờ tăng trở lại, chính phủ Israel đã công bố kế hoạch tái áp dụng hộ chiếu vaccine.
Hệ thống hộ chiếu vaccine của Israel chỉ cho phép người dân thỏa mãn đủ các điều kiện gồm trên 12 tuổi, đã tiêm vaccine hoặc đã khỏi bệnh hoặc có xét nghiệm Covid-19 gần nhất với kết quả âm tính mới được tham dự các sự kiện quy mô lớn, tập trung đông người và được đến một số địa điểm công cộng nhất định.
Hộ chiếu vaccine mới của Israel chính thức có hiệu lực từ ngày 29/7. Hộ chiếu này được áp dụng với các sự kiện văn hóa truyền thống, thể thao và các địa điểm như nhà hàng, quán ăn, các buổi tiệc lớn, hội thảo, các điểm đến du lịch và tôn giáo.
Trung Quốc
Từ năm ngoái, Trung Quốc đã triển khai hệ thống quét mã QR (Quick Response - mã phản hồi nhanh, được giải mã với tốc độ cao), xếp người dân và các nhóm có nguy cơ vào các màu sắc khác nhau. Mã QR ở Trung Quốc là sự kết hợp của hệ thống dữ liệu Big data và thông tin do chính người dân cung cấp.
Nếu người dân có mã QR màu xanh lá, điều này có nghĩa họ được phép đi lại tự do, không bị ràng buộc bởi các lệnh hạn chế nào. Nếu mã QR màu vàng, người dân sẽ được yêu cầu cách ly tại nhà trong vòng 7 ngày để tránh các nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng.
Rất nhiều địa điểm và khu vực công cộng ở Trung Quốc cũng đã yêu cầu người dân xuất trình hoặc quét mã QR trước khi được vào bên trong.
Vào tháng 3 năm nay, Trung Quốc cũng đã ra mắt chứng nhận sức khỏe kỹ thuật số, trong đó hiển thị tình trạng tiêm chủng vaccine của từng cá nhân và kết quả xét nghiệm Covid-19. Chứng nhận này được áp dụng với công dân Trung Quốc và cả người nước ngoài đang sinh sống tại quốc gia tỷ dân.
Chính quyền Bắc Kinh hy vọng công dân nước mình trong tương lai có thể sử dụng chứng nhận này như hộ chiếu vaccine ở các quốc gia khác. Hiện chưa rõ nước nào đang đàm phán với phía Trung Quốc để chấp thuận chứng nhận sức khỏe nêu trên.
Tuy nhiên, trên thế giới vẫn còn nhiều quốc gia chưa thống nhất công nhận cái gọi là hộ chiếu vaccine. Dưới đây là một số ví dụ.
Mỹ
Vào tháng 4, Nhà Trắng đã bác bỏ quy định về việc bắt buộc phải có hộ chiếu vaccine liên bang, cho rằng quyền riêng tư của công dân cần được bảo vệ. Tuy nhiên, đã có 4 bang ở Mỹ kích hoạt sử dụng các ứng dụng với chức năng tương tự như hộ chiếu vaccine - theo nghiên cứu từ Đại học Công nghệ MIT.
Một số bang khác thì chọn triển khai các biện pháp của riêng mình để gia tăng tỷ lệ tiêm vaccine trong dân.
California sẽ yêu cầu tất cả nhân viên liên bang và lực lượng y tế phải xuất trình chứng nhận đã tiêm vaccine, hoặc phải làm xét nghiệm mỗi tuần kể từ tháng sau. Thành phố New York cũng ra quy định tương tự với nhóm đối tượng là những người làm việc trong các cơ quan hành chính - bao gồm cảnh sát và cả giáo viên.
Australia
Ở thời điểm hiện tại, công dân Australia nếu đã tiêm vaccine đều có chứng nhận theo hình thức kỹ thuật số được cài đặt trên điện thoại, tuy nhiên không có thêm bất kỳ quyền lợi hay quy định nào kèm theo.
Bộ trưởng Du lịch Australia Dan Tehan bày tỏ ý kiến cho rằng hộ chiếu vaccine có thể cho phép người dân “quyền đi lại giữa các vùng miền khi có lệnh phong tỏa, hoặc nếu có khu vực nào của một bang nào đó bị phong tỏa vì xuất hiện ổ dịch”. Ông cho rằng càng để những người dân đã tiêm vaccine có nhiều quyền hạn và tự do sẽ giúp khuyến khích tiêm chủng và gia tăng tỷ lệ tiêm vaccine ở nước này.
Tỷ lệ tiêm chủng hiện tại của Australia chỉ mới đạt 17% dân số - một trong những nước có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất trong khối các quốc gia OECD.