Theo khảo sát của Tổ chức Y tế thế giới tại Châu Á cho thấy chỉ 54% số người được hỏi, nói có biết về căn bệnh thiên đầu thống. Và theo thống kế của Bộ Y tế vào (năm 2012) thì có đến 95% người dân Việt Nam chưa hề biết đến căn bệnh nguy hiểm này.
Thiên đầu thống là gì?
Thiên đầu thống hay còn gọi là Glôcôm, đây là một bệnh lý xảy ra ở mắt khi áp lực thủy dịch trong nhãn cầu tăng cao tạo áp lực lên mắt. Bệnh làm tổn hại đến các dây thần kinh mắt, khiến người bệnh nhìn mờ và đau đầu, có thể gây mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.
Hiện nay, bệnh thiên đầu thống được chia ra là 2 dạng hình thái đó là:
Thiên đầu thống góc đóng
Thường xảy ra ở những người trung niên trở lên. Người bệnh thường thấy nhức mắt, nhức đầu dữ dội, đỏ mắt nhưng không có rỉ mắt, buồn nôn và nôn, nhìn mờ và thường nhìn thấy các quầng xanh đỏ quanh nguồn sáng.
Thiên đầu thống góc mở
Đây là dạng đang chiếm tỉ lệ tương đối lớn, có thể xảy ra ở những người trẻ hoặc trung niên. Thường chỉ có triệu chứng nhìn mờ từ từ, không đau nhức hay đỏ mắt nên nhiều người thường bỏ qua, đến khi phát hiện được thì đã ở giai đoạn muộn và không thể hồi phục thị lực được nữa.
Lưu ý: Người bị thiên đầu thống góc mở đa phần đều có tiền sử sử dụng thuốc có thành phần corticoid tại mắt kéo dài (theo nghiên cứu của khoa Glocom - Bệnh viện Mắt TW) trong đó số người trong độ tuổi lao động 25-59 tuổi chiếm 63,1%). Đây là điều đáng báo động về vấn đề lạm dụng và tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt trong cộng đồng.
Bệnh thiên đầu thống có thể gây mù vĩnh viễn nếu không được điều trị thời (Nguồn: Internet)
Thiên đầu thống là nhóm bệnh mà ở giai đoạn toàn phát có 3 dấu hiệu đặc trưng nhất là:
- Áp lực trong mắt tăng cao (nhãn áp có thể cao trên 25mmHg). Tuy nhiên cần lưu ý, tuy hiện tượng tăng nhãn áp là nguy cơ tạo bệnh thiên đầu thống, nhưng không phải ai có nhãn áp cao cũng bị bệnh này.
- Theo thời gian vùng nhìn sẽ bị thu hẹp lại.
- Tổn thương đĩa thần kinh thị giác.
Ngoài ra, một người bị thiên đầu thống sẽ có thể xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau đây:
- Đau nhức mắt, lan nửa đầu cùng bên
- Đau đầu âm ỉ hoặc dữ dội, nhức nhói.
Thiên đầu thống gây ra tình trạng đau đầu âm ỉ hoặc dữ dội (Nguồn: Internet)
- Nhìn mờ, nhức mắt, chảy nước mắt.
- Buồn nôn hoặc nôn, chán ăn.
- Sợ ánh sáng, sợ tiếng động.
- Tính khí thay đổi.
Bệnh thiên đầu thống thường khởi phát đột ngột vào buổi chiều tối hoặc khi người bệnh đang cúi xuống đọc sách, hoặc sau những sang chấn tinh thần mạnh. Nhiều trường hợp mắc bệnh nhưng không hề bị đau nhức mắt, một số người khác lại chỉ thấy mắt căng tức nhẹ thoáng qua hoặc nhìn mờ như một màn sương rồi hết.
Nguyên nhân bệnh thiên đầu thống
Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh thiên đầu thống và dưới đây là những tố nguy cơ là tăng cao khả năng phát bệnh.
- Bệnh thường gặp nhiều hơn ở phụ nữ và chủ yếu là ở độ tuổi trung niên.
- Người có nhãn cầu nhỏ như bị viễn thị nặng, giác mạc nhỏ, dễ xúc cảm, hay lo âu... đều có thể tạo điều kiện thuận lợi để xuất hiện thiên đầu thống.
- Người thường đau một bên đầu hay còn gọi là đau nửa đầu, mức độ đau đầu nghiêm trọng, thường có thể dẫn đến nôn mửa. Dù không xảy ra liên tục nhưng tình trạng đau đầu có thể xảy ra 1 – 2 lần/tháng hoặc 3 – 4 lần/năm (tùy theo mỗi người).
- Ngoài ra, người đang mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp, huyết áp thấp, đục thủy tinh thể, có các chấn thương ở mắt.... những bệnh này đều có thể có biến chứng trở thành thiên đầu thống.
Có thể điều trị bệnh thiên đầu thống được không?
Thiên đầu thống là một cấp cứu nhãn khoa. Người bệnh sẽ được điều trị ngay sau khi chẩn đoán được bệnh. Tùy theo dạng bệnh thiên đầu thống mà các bác sĩ sẽ có những chỉ định điều trị khác nhau bằng phương pháp: dùng thuốc, laser hoặc phẫu thuật.
- Điều trị bằng thuốc: Áp dụng cho trường hợp thiên đầu thống góc mở. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc dùng để điều trị thiên đầu thống góc mở có hiệu quả. Tuy nhiên, việc điều trị bằng thuốc phải được tuân thủ một cách chặt chẽ và phải được theo dõi kỹ càng bởi các bác sĩ nhãn khoa.
- Điều trị bằng Laser: Áp dụng cho trường hợp thiên đầu thống góc đóng ở những giai đoạn rất sớm hoặc những mắt có nguy cơ bị thiên đầu thống.
- Điều trị bằng phẫu thuật: Áp dụng cho cả thiên đầu thống góc đóng và góc mở nếu việc điều trị bằng thuốc không hiệu quả.
Cần nhớ rằng thiên đầu thống (Glôcôm) là bệnh lý gây mù không thể phục hồi. Sự ổn định hay hiệu quả điều trị đến đâu chỉ có thể xác định bởi các bác sĩ nhãn khoa. Cảm giác nhìn tốt hay xấu chưa đánh giá được tình trạng diễn biến của bệnh. Do đó bệnh nhân phải được theo dõi định kỳ.
Trên thế giới cũng như ở Việt Nam, thiên đầu đầu được xem là một căn bệnh nguy hiểm, chỉ đứng sau bệnh đục thủy tinh thể. Vì thế, mọi người tuyệt đối không được chủ quan với những biểu hiện khác thường ở mắt, nên đi thăm khám và điều trị sớm để tránh khỏi tình trạng mù lòa vĩnh viễn.
