Viêm xoang mãn tính: Nhận biết, điều trị và phòng ngừa

1. Bệnh viêm xoang mãn tính là gì?

Viêm xoang mãn tính hay nhiễm trùng xoang mãn tính là tình trạng nhiễm trùng của màng niêm mạc lót trong lòng các xoang. Bệnh được gây ra bởi vi trùng, siêu vi trùng hay dị ứng dẫn tới phù nề, thu hẹp đường kính các lỗ xoang làm cho mủ và dịch viêm ứ đọng trong xoang do không thoát được ra ngoài.

Hầu hết mọi người đều có thể sẽ trải qua một cơn viêm xoang ngắn ngủi tại một số thời điểm, được gọi là viêm xoang cấp tính. Còn viêm xoang mãn tính là tình trạng viêm xoang kéo dài hơn 8 tuần hoặc tái phát trở lại.

Viêm xoang thường được chia thành 5 dạng cơ bản, đó là: 

• Viêm xoang hàm
• Viêm xoang sàng
• Viêm xoang trán
• Viêm xoang bướm
• Viêm đa xoang

Xem thêm: Thờ ơ với bệnh viêm xoang, bạn sẽ nhận lấy 8 biến chứng nguy hiểm này

2. Triệu chứng viêm xoang mãn tính 

Các triệu chứng của viêm xoang mạn cũng giống như các loại bệnh viêm xoang khác, tai - mũi - họng có thể hoạt động không bình thường như trước, cơ thể trở nên mệt mỏi.

Những triệu chứng phổ biến của bệnh bao gồm: 

• Đau nhức vùng xoang và vùng trán: Vị trí đau nhức còn phụ thuộc vào từng đối tượng. Đó có thể là vùng trán, má, hai lông mày, giữa hai mắt,... Cơn nhức dần được tăng cao, đặc biệt là khi trời trở lạnh.

• Khó thở: Xuất hiện cảm giác khó thở, giảm khứu giác và vị giác, kéo dài liên tục khoảng 12 tuần.
• Chảy dịch: Có hiện tượng chảy dịch, dịch nhày có thể chảy ra phía mũi hoặc xuống họng tùy thuộc vào vị trí xoang bị viêm. Tùy vào tình trạng mức độ của bệnh mà dịch sẽ có màu trắng, đục, vàng nhạt hay màu xanh, có mùi hôi cực kỳ khó chịu.
• Sốt: Có thể có sốt nhẹ hay sốt cao, khi nghiêng người về phía trước sẽ có cảm giác chóng mặt choáng váng và đau đầu dữ dội. Kèm theo đó là các cơn đau xuất hiện xung quanh vùng mắt theo từng cơn và nhịp mạch đập.
• Các dấu hiệu khác: Đau nhức mỗi khi hắt hơi mạnh, ho nhiều, đặc biệt là vào ban đêm, hơi thở có mùi hôi....

Hãy lưu ý đến những triệu chứng điển hình của bệnh viêm xoang mãn tính để có thể điều trị kịp thời.

3. Nguyên nhân viêm xoang mãn tính

Hầu hết các dạng viêm xoang đều do tình trạng nhiễm trùng của màng niêm mạc lót trong lòng các xoang gây ra bởi vi trùng, siêu vi trùng. Ngoài ra, nguyên nhân gây bệnh cũng có thể xuất phát từ:

• Cơ địa dị ứng: Cơ địa quá mẫn cảm với các chất hóa học, thực phẩm, phấn hoa, lông thú nuôi, nấm mốc… là nguyên nhân khiến niêm mạc mũi phù nề, bít kín lỗ xoang.
• Polype mũi: Những mô ngày phát triển có thể cản trở sự lưu thông mũi hoặc các xoang.
• Vẹo vách ngăn: Thành giữa 2 lỗ mũi bị vẹo có thể gây hẹp hoặc cản trở lưu thông mũi.
• Dị ứng, cảm: Sự viêm xảy ra với dị ứng có thể làm tắc nghẽn các xoang.
• Những tình trạng y khoa khác: Các biến chứng của xơ nang, trào ngược dạ dày thực quản, hoặc HIV và bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch khác có thể dẫn đến tắc nghẽn mũi.

3.1. Nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh viêm xoang mãn tính

Ở mọi lứa tuổi đều có thể bị viêm xoang mãn tính, tuy nhiên, những nhóm đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ cao hơn:

• Người có cơ địa dị ứng.
• Người bị viêm nhiễm các vùng lân cận xoang như viêm tai, viêm mũi, thường xuyên nghẹt tắc mũi, viêm amidan, viêm họng mãn tính, viêm VA quá phát.
• Người có cấu trúc vách ngăn của mũi dày, vẹo hoặc lệch.
• Những người thường xuyên làm việc trong môi trường khói, bụi, nấm mốc, hóa chất… 
• Phụ nữ khi mang thai bị nghẹt mũi do hiện tượng ứ huyết sinh lý.
• Người bị cảm cúm hoặc viêm mũi dị ứng nặng và kéo dài.
• Người có sức đề kháng kém, đặc biệt là người cao tuổi và trẻ em.

4. Bệnh viêm xoang mãn tính có nguy hiểm không?

Nếu không được điều trị kịp thời sẽ có nguy cơ để lại biến chứng, thậm chí là rất nguy hiểm đến tính mạng. Khi bệnh trở nặng, có thể dẫn đến những bệnh lý sau đây:

4.1. Nhiễm trùng ổ mắt

Biến chứng do viêm xoang hay gặp nhất là nhiễm trùng ổ mắt chiếm tỉ lệ rất cao (85%), trong đó có khoảng 10% sẽ bị mù mắt. Quá trình viêm nhiễm lan ra hoặc theo đường mạch máu từ xoang qua hốc mắt gây nên các biến chứng tại mắt.

4.2. Cơn hen suyễn 

Bệnh hen suyễn thường nặng thêm trong hoặc sau khi cảm lạnh hoặc viêm xoang cấp. Nếu để tiến triển thành viêm xoang mãn tính biến chứng nặng có thể gây ra một cuộc “tấn công” bệnh hen.

4.3. Viêm màng não

Viêm màng não, tụ mủ dưới màng cứng, áp-xe ngoài màng cứng, viêm tắc xoang tĩnh mạch dọc trên, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang và áp-xe não là các biến chứng về màng não tuy ít gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong.

Các dấu hiệu thường gặp là hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc nặng biểu hiện tăng áp lực nội sọ (sốt cao, nhức đầu, sợ ánh sáng, tinh thần trì trệ, buồn nôn, cổ cứng)

Xem thêm: Áp xe não – căn bệnh nguy hiểm đối với tất cả mọi đối tượng

5. Chẩn đoán và điều trị viêm xoang mãn tính

5.1. Phương pháp chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán nguyên nhân gây ra các triệu chứng của viêm xoang mãn tính, bác sĩ sẽ tìm cảm giác đau ở mũi hay cổ họng, tìm viêm hoặc chất lỏng, kiểm tra để loại trừ các điều kiện vật lý kích hoạt viêm xoang, như polyp mũi hoặc bất thường khác.

Các phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng là:

• Nội soi mũi: Một ống mỏng nội soi cùng một ánh sáng quang chèn vào mũi cho phép bác sĩ kiểm tra trực quan bên trong xoang.
• Nghiên cứu hình ảnh: Hình ảnh chụp bằng cách sử dụng chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp ảnh cộng hưởng từ (MRI) có thể hiển thị chi tiết xoang mũi để xác định viêm sâu hoặc trở ngại vật lý khó phát hiện.
• Xét nghiệm: Trong trường hợp các điều kiện không đáp ứng với điều trị hoặc đang tiến triển, xét nghiệm có thể giúp chỉ ra nguyên nhân, như xác định một mầm bệnh vi khuẩn.
• Một thử nghiệm dị ứng: Nếu nghi ngờ rằng tình trạng này có thể gây nên bởi dị ứng, một thử nghiệm da dị ứng có thể được khuyến khích. Một thử nghiệm trên da là an toàn và có thể giúp xác định các chất gây dị ứng đó là nguyên nhân gây viêm mũi.

5.2. Cách điều trị viêm xoang mãn tính

Bệnh viêm xoang mãn tính rất khó để điều trị dứt điểm. Mục tiêu đưa ra của các phương pháp điều trị viêm xoang mãn tính là giảm viêm xoang, giữ mũi thoát, loại bỏ các nguyên nhân, giảm số lượng các đợt viêm xoang, và đưa ra các phương pháp điều trị để giảm triệu chứng.

Tây Y hầu hết sử dụng các loại thuốc, có thành phần là các chất hóa học để giảm triệu chứng và chữa bệnh. Một số cách sau đây có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để áp dụng.

🔴 Thuốc thông mũi, điều trị nghẹt mũi

Các dược chất thường dùng là phenylpropanolamin, pseudoephedrin. Thuốc khá hiệu quả trong việc làm thông mũi nhưng cũng có tác dụng phụ. Loại thuốc này dùng dưới dạng uống hay xịt, chỉ nên dùng trong vòng 7 ngày.

🔴 Thuốc súc rửa mũi

Dùng dung dịch nước muối NaCl 0,9% nhỏ  vào hốc mũi sau đó cúi xuống và xì sạch dịch mũi, thực hiện như vậy vài lần vào các buổi trong ngày. 

🔴 Thủ thuật Proetz súc rửa xoang

Đây là cách rửa xoang, lấy mủ từ xoang ra bằng áp lực âm không gây đau hoặc chảy máu, không cần dụng cụ y khoa như kìm, kéo.

🔴 Phẫu thuật xoang

Phương pháp này có thể được áp dụng nếu bệnh tình trở nặng và không thuyên giảm khi áp dụng các phương pháp trên. Sau khi thực hiện phẫu thuật, các triệu chứng cũng như tình trạng nhiễm trùng đang diễn ra sẽ được đẩy lùi, đặc biệt có thể hạn chế phần lớn nguy cơ viêm xoang tái phát.

Đặc điểm của Đông y là lành tính, không có tác dụng phụ nguy hiểm tuy nhiên tác dụng bài thuốc cho hiệu quả chậm vì vậy bệnh nhân cần thực hiện các bài thuốc trong thời gian dài mới có thể để đem lại hiệu quả rõ ràng. 

🔴 Dùng thuốc đông y

Sử dụng thuốc đông y sẽ giúp lưu thông khí huyết, bồi bổ cơ thể và tăng cường sức đề kháng để chống chọi lại vi khuẩn gây bệnh.

🔴 Châm cứu

Châm cứu tập trung vào việc kích thích các huyệt đạo liên quan để cải thiện chức năng tuần hoàn quanh liên mũi, giúp giảm được các triệu chứng tức thì như đau đầu, chảy dịch nhiều.

🔴 Cấy chỉ

Phương pháp này gần đây được áp dụng rộng rãi với bệnh viêm xoang. Cơ chế của cấy chỉ theo cơ chế giải miễn dịch, nghĩa là đưa một kích thích chủ động vào cơ thể để cơ thể quen vơi các kích thích, khi cơ thể bị tác động bởi các yếu tố kích thích gây bệnh sẽ không còn gây ra được bệnh.

🔴 Tập luyện 

Tham gia tập dưỡng sinh, yoga là một phương pháp có thể cải thiện được bệnh do nâng cao khả năng đề kháng. Tuy nhiên cần lưu ý chọn thời điểm phù hợp, không để cơ thể bị nhiễm lạnh, nóng quá, tránh tập với yếu tố dễ khiến bệnh trầm trọng thêm như tập bơi khi tiếp xúc với nước hoặc hóa chất.

Xem thêm: Mách bạn cách chữa viêm xoang từ lá lốt, bỏ qua là phí đi một cách chữa hay

6. Cách phòng ngừa bệnh viêm xoang mãn tính

6.1. Phòng ngừa bệnh viêm xoang mãn tính

Viêm xoang mãn tính có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, chính vì thế việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt sẽ làm cách tốt nhất phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh. Một số phương pháp bạn có thể áp dụng để phòng ngừa bệnh:

• Tránh nhiễm trùng hô hấp: Hạn chế tiếp xúc với những người có cảm lạnh. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là trước các bữa ăn.
• Quản lý cẩn thận dị ứng: Liên hệ với bác sĩ để giữ cho các triệu chứng dưới sự kiểm soát.
• Sử dụng khẩu trang: Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với khói thuốc lá và không khí bị ô nhiễm. Khói thuốc lá và các chất gây ô nhiễm không khí có thể gây kích ứng và làm viêm phổi, mũi.
• Hạn chế hoạt động thể thao dưới nước: Không đi bơi, ngâm nước lâu khi đang mắc các bệnh ở mũi.
• Không nên cố gắng xì mũi mạnh: Xì mạnh khi mũi không thông có thể sẽ đẩy chất viêm vào vòi nhĩ và tai.
• Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân: Bệnh có thể lây lan vì vậy không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị viêm xoang.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Nếu không khí trong nhà khô, chẳng hạn như nếu buộc phải nhiệt khí nóng, thêm độ ẩm cho không khí có thể giúp ngăn ngừa viêm xoang. Hãy đảm bảo độ ẩm sạch sẽ, thường xuyên làm sạch nấm mốc kỹ lưỡng.

6.2. Bệnh viêm xoang mãn tính nên ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng góp phần quan trọng trong việc cải thiện tình trạng viêm xoang mãn tính. Bổ sung một số loại thực phẩm sau đây trong thực đơn hàng ngày sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh:

• Rau xanh, củ, hoa quả tươi.
• Thực phẩm giàu Omega - 3: cá hồi, cá nục, các mòi,...
• Thực phẩm giàu vitamin C: cam, bưởi, quýt, ổi, chanh, táo,...
• Thực phẩm có chứa chất kháng sinh tự nhiên: mật ong, chanh, quất, gừng, tỏi,...

6.3. Bệnh viêm xoang mãn tính kiêng ăn gì?

Khi bị viêm xoang mãn tính, ngoài việc bổ sung các loại thực phẩm lành mạnh, bạn cần hạn chế sử dụng các loại thực phẩm để bệnh tình không chuyển hướng sang mức độ nghiêm trọng hơn. Các loại thực phẩm cần tránh là:

• Những thực phẩm làm từ sữa.
• Thức ăn cay, nóng.
• Thức ăn chứa nhiều dầu mỡ.
• Chất kích thích: thuốc lá, rượu, bia, cà phê, trà đặc,...
• Thực phẩm dễ gây ngứa hoặc không phù hợp với thể trạng của bản thân: rau muống, thịt gà, hải sản,...

Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích liên quan đến bệnh viêm xoang mãn tính. Lưu ý rằng, khi có bất cứ dấu hiệu bất thường nào, không nên chủ quan mà cần đến khám chuyên khoa để được điều trị kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn, bạn nhé!