Phương trình đường thẳng là một nội dung mới đối với các bạn học sinh lớp 10. Nội dung này tương đối dễ nắm bắt nhưng trong quá trình làm bài sẽ rất dễ nhầm lẫn dẫn đến sai bài. Để tránh những lỗi sai sót đó, các bạn cùng VOH Giáo Dục theo dõi bài viết dưới đây.
1. Các dạng phương trình đường thẳng
1.1. Phương trình tham số của đường thẳng
Trong mặt phẳng Oxy, cho đường thẳng d đi qua điểm No(xo; yo) và nhận
N ∈ d ⇔
⇔
⇔
Hệ phương trình trên được gọi là phương trình tham số của đường thẳng d; với a và b không đồng thời bằng 0, t là tham số.
Ví dụ minh hoạ: Hãy tìm một điểm có toạ độ xác định và một vectơ chỉ phương của đường thẳng có phương trình tham số
Giải
Điểm A(3; -2) và vectơ chỉ phương
1.2. Phương trình chính tắc của đường thẳng
Phương trình chính tắc của đường thẳng d đi qua N(xo; yo) và nhận VTCP
1.3. Phương trình tổng quát của đường thẳng
Phương trình tổng quát của đường thẳng d đi qua N(xo; yo) và nhận vectơ
a.(x - xo) + b.(y - yo) = 0
2. Bài tập phương trình đường thẳng lớp 10
2.1. Viết phương trình đường thẳng d khi biết d đi qua một điểm và biết một vectơ
Câu 1:
a) Viết phương trình tham số của đường thẳng a đi qua N(-2; 3) và có vectơ chỉ phương là
b) Viết phương trình chính tắc của đường thẳng b đi qua N(-5; 3) và có vectơ chỉ phương là
c) Viết phương trình tổng quát của đường thẳng c đi qua N(1; -4) và có vectơ pháp tuyến là
ĐÁP ÁN
a) Đường thẳng a đi qua N(-2; 3) và có VTCP là
Phương trình tham số của đường thẳng a:
b) Đường thẳng b đi qua N(-5; 3) và có VTCP là
Phương trình chính tắc của đường thẳng b là
c) Đường thẳng c đi qua N(1; -4) và có VTPT là
Phương trình tổng quát của đường thẳng c là
3.(x - 1) + 5.(y + 4) = 0
⇔ 3x - 3 + 5y + 20 = 0
⇔ 3x + 5y + 17 = 0.
Câu 2: Cho phương trình đường thẳng a: 3x - 4y + 5 = 0. Vectơ pháp tuyến của đường thẳng a là
A.
B.
C.
D.
ĐÁP ÁN
Hướng dẫn giải: Vectơ pháp tuyến của phương trình tham số luôn là hệ số đứng trước x, y.
Vectơ pháp tuyến của đường thẳng a là
Chọn đáp án A.
Câu 3: Phương trình tham số của đường thẳng a đi qua N(-1; 2) và có vectơ chỉ phương
A.
B.
C. 2x - 9y - 20 = 0
D. 2x - 9y + 18 = 0
ĐÁP ÁN
Đường thẳng a đi qua N(-1; 2) và có VTCP
Phương trình tham số của đường thẳng a là
Chọn đáp án B.
Câu 4: Đường thẳng b có phương trình:
A.
B.
C.
D.
ĐÁP ÁN
Hướng dẫn giải: Ta thấy phương trình đường thẳng trên là phương trình tham số ⇒ vectơ chỉ phương của đường thẳng b là
Chọn đáp án C.
Câu 5: Phương trình chính tắc của đường thẳng d đi qua N(-5; 7) và có
A.
B.
C.
D.
ĐÁP ÁN
Đường thẳng d đi qua N(-5; 7) và có
Phương trình chính tắc của đường thẳng d là:
Chọn đáp án D.
2.2. Viết phương trình đường thẳng d đi qua hai điểm
Câu 6: Cho tam giác DEF, biết D(1; 2), E(3; 2), F(5; 3).
a) Lập phương trình tổng quát của các đường thẳng DE, EF và FD.
b) Lập phương trình tổng quát của đường trung tuyến DN, đường cao DK.
ĐÁP ÁN
a) + Lập phương trình tổng quát của các đường thẳng DE
Đường thẳng DE đi qua hai điểm D(1; 2), E(3; 2) nên có vectơ chỉ phương là
Đường thẳng DE đi qua D(1; 2) và có vectơ pháp tuyến là
Phương trình tổng quát của đường thẳng DE là: 0.(x-1) + 2.(y-2) = 0
⇔ 2y - 4 = 0
⇔ y - 2 = 0.
+ Lập phương trình tổng quát của các đường thẳng EF
Đường thẳng EF đi qua hai điểm E(3; 2), F(5; 3) nên có vectơ chỉ phương là
Đường thẳng EF đi qua E(3; 2) và có vectơ pháp tuyến là
Phương trình tổng quát của đường thẳng EF là: 1.(x-3) - 2.(y-2) = 0
⇔ x - 3 - 2y + 4 = 0
⇔ x - 2y + 1 = 0
+ Lập phương trình tổng quát của các đường thẳng FD
Đường thẳng FD đi qua hai điểm F(5; 3), D(1; 2) nên có vectơ chỉ phương là
Đường thẳng FD đi qua F(5; 3) và có vectơ pháp tuyến là
Phương trình tổng quát của đường thẳng FD là: 1.(x-5) - 4.(y-3) = 0
⇔ x - 5 - 4y + 12 = 0
⇔ x - 4y + 7 = 0
b) + Lập phương trình tổng quát của đường trung tuyến DN
N là trung điểm của cạnh EF nên có toạ độ là N(4;
Đường thẳng DN đi qua hai điểm D(1; 2), N(4;
Đường thẳng DN đi qua D(1; 2) và có vectơ pháp tuyến là
Phương trình tổng quát của đường thẳng DN là:
⇔
⇔
⇔ x - 6y + 22 = 0
+ Lập phương trình tổng quát của đường cao DK
Đường cao DK vuông góc với đường thẳng EF nên DK nhận
Đường thẳng DN đi qua D(1; 2) và có vectơ pháp tuyến là
Phương trình tổng quát của đường thẳng DK là: 2.(x-1) + 1.(y-2) = 0
⇔ 2x - 2 + y - 2 = 0
⇔ 2x + y - 4 = 0
Bài viết trên đã nêu rõ các dạng phương trình đường thẳng, các công thức, các bài tập thường gặp. Các bạn cẫn học kĩ các dạng phương trình tham số, phương trình chính tắc và phương trình tổng quát để không bị mắc lỗi trong quá trình làm bài. Chúc các bạn học tập tốt.
Biên soạn và chịu trách nhiệm nội dung: GV Nguyễn Thị Trang