Cây nhàu thuộc họ cà phê, có tên khoa học là Morinda Citrifolia L., thường mọc nhiều ở vùng nhiệt đới và ôn đới. Tại Việt Nam, nhàu mọc nhiều ở những vùng ẩm thấp, dọc theo bờ sông, suối, ao hồ hoặc nương rạch khắp các tỉnh miền Tây và miền Trung.
1. Công dụng của quả nhàu, rễ nhàu, lá nhàu là gì?
Từ xưa, người dân miền Nam đã có kinh nghiệm dùng rễ nhàu thái mỏng phơi khô sắc uống để trị đau lưng, phong thấp. Nhiều người cũng dùng trái nhàu chín chấm muối ăn để giúp nhuận trường, hoạt huyết và chữa đau nhức xương khớp. Một số nơi, phụ nữ còn ăn quả nhàu để điều hòa kinh nguyệt.
Sau này, các nghiên cứu y học cổ truyền nhận định, nhàu là một vị thuốc đa công dụng, các bộ phận như lá, vỏ cây, rễ và quả nhàu đều có thể được dùng làm thuốc.
- Lá nhàu (tươi) giã nhuyễn đắp lên da có thể giúp làm lành vết thương, giảm đau khớp.
- Rễ nhàu hoặc thân cây nhàu thái mỏng phơi khô sẽ có tác dụng chữa tăng huyết áp, nhuận tràng, trị đau nhức xương khớp, bồi bổ cho phụ nữ sau sinh có sức khỏe yếu, mệt mỏi...
- Quả nhàu vị hăng nồng, tính mát. Khi chín ăn sẽ giúp tiêu hóa tốt, điều kinh, hạ áp. Quả nhàu già nướng chín sẽ giúp chữa ho, tiêu chảy, tiểu đường.
Trong Đông Y tất cả các bộ phận của cây nhàu cũng đều có thể dùng làm thuốc (Nguồn: Internet)
1.1 Một số bài thuốc Đông Y chữa bệnh từ quả nhàu
- Bài thuốc chữa đau nhức mỏi cơ khớp: Quả nhàu gần chín đem thái lát, phơi khô sắc uống hoặc ngâm rượu uống ngày 15 – 20g.
- Bài thuốc chữa táo bón: Quả nhàu chấm muối ăn ngày 1 – 2 quả.
- Bài thuốc chữa huyết áp, nhức mỏi, chóng mặt, mất ngủ: Rễ nhàu thái lát phơi khô, sắc uống ngày 20 – 30g hoặc kết hợp với ngưu tất, hoa hòe, sinh địa mỗi vị 12 – 16g, sắc uống.
- Bài thuốc trị kiết lỵ, tiêu chảy, cảm sốt: Dùng 3 – 5 quả nhàu già nướng chín để ăn. Hoặc dùng lá nhàu 12g, cỏ sữa 10g đem sắc uống.
- Bài thuốc chữa nhức mỏi: Rễ nhàu 200g thái lát ngâm cùng 1 lít rượu trắng ngon, ngày uống 1 – 2 ly.
- Bài thuốc chữa đau đầu, mất ngủ do huyết ứ: Dùng rễ nhàu 50g, ngưu tất 20g, thảo huyết minh 15g sắc uống.
Lưu ý: Nhàu có tính thông kinh hoạt huyết mạnh nên không được dùng cho phụ nữ đang mang thai.
2. Công dụng của trái nhàu từ góc nhìn y học hiện đại
Theo các nghiên cứu y học hiện đại, quả nhàu là bộ phận được chú ý nhất ở cây nhàu, có chứa prosertonin nhiều gấp 40 lần so với quả dứa. Khi chất này kết hợp với một enzym nội bào sẽ sinh ra xeronin có khả năng giúp tế bào tự sửa chữa và tái tạo.
Trong quả nhàu cũng chứa nhiều tinh bột, chất xơ, nhiều vitamin A, E, B1, B6, B12, đặc biệt là vitamin C cùng nhiều khoáng tố khác như sắt, canxi, natri, kali... nên có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe.
Dưới đây là một số tác dụng của quả nhàu, rễ nhàu, lá nhàu mà bạn nên biết qua:
2.1 Hạ huyết áp
Một nghiên cứu được thực hiện tại Trung tâm nghiên cứu vệ sinh quốc gia Nhật Bản đã tìm hiểu về công dụng của rễ nhàu và nhận thấy tinh chất rễ nhàu có dụng hạ huyết áp kéo dài.
Ngoài ra, các hoạt chất trong rễ nhàu còn có khả năng chống oxy hóa tế bào, ngăn ngừa xơ cứng động mạch. Đồng thời có tác dụng làm giãn mạch ngoại biên, giúp tăng lưu lượng máu nhờ đó góp phần làm hạ huyết áp.
2.2 Giảm đau
Theo nhiều tài liệu y học, công dụng của quả nhàu ngâm rượu là giúp chữa những cơn đau trong cơ thể như đau lưng, cổ, đau cơ, thần kinh và những cơn đau như căng thẳng, đau nửa đầu.
2.3 Tăng cường hệ miễn dịch
Trái nhàu có khả năng tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể để chống lại bệnh tật (Nguồn: Internet)
Trái nhàu có khả năng kích thích việc sản xuất những tế bào T - tế bào đóng vai trò chủ chốt trong việc chống lại bệnh tật. Giúp đại thực bào và tế bào bạch huyết hoạt động mạnh. Tế bào này có thể tấn công nhiều loại vi khuẩn, kiềm chế khả năng tiền ung thư và sự phát triển của khối ung thư bằng cách cho phép những tế bào khác thường hoạt động bình thường trở lại.
2.4 Chống viêm
Chống viêm được xem là một trong những công dụng của nhàu dành cho sức khỏe. Bởi nó có tác dụng trong việc chữa các bệnh liên quan đến cơ và khớp như bệnh viêm khớp, hội chứng nhức xương cổ tay. Giảm đau và giảm sưng vết thương với triệu chứng như vết thâm tím, căng da và bỏng. Có hiệu quả trong việc chữa trị vết loét, ngừa phát ban.
2.5 Cải thiện hệ tiêu hóa
Vị chua của trái nhàu khi ép sẽ làm tăng sự co bóp cơ trơn ở trong ruột. Những ai bị táo bón, thay vì uống thuốc nhuận tràng thì bạn có thể uống 2 muỗng nước cốt trái nhàu để làm tăng sự co bóp của ruột, từ đó giúp việc đẩy phân ra ngoài được dễ dàng hơn.
2.6 Hỗ trợ chữa nhiều căn bệnh khác
Nhiều nghiên cứu khác cũng đã cho thấy các bộ phận của cây nhàu có tác dụng chữa nhiều loại bệnh như: bệnh tiêu chảy, ợ nóng, buồn nôn, viêm ruột kết, loét dạ dày, những vấn đề về kinh nguyệt, bệnh tiểu đường, hen suyễn, viêm xoang, bệnh tuyến giáp và tuyến thượng thận. Giúp giảm stress, suy nhược cơ thể, tăng khả năng ghi nhớ,…
Ngoài ra, để thuận tiện trong việc sử dụng, quả nhàu khô đã được các chuyên gia nghiên cứu và đã thành công trong việc chắt lọc tinh túy từ quả nhàu để làm dạng bột, dạng viên… Công dụng của bột nhàu cũng tương tự như quả nhàu khô nhưng việc sử dụng thì dễ dàng hơn. Chỉ cần pha 1 muỗng bột nhàu với 1 cốc nước hòa tan, bạn đã có thể uống như nước hàng ngày.
