Chaebol chính là chủ đề mà các nhà làm phim Hàn Quốc ưu ái nhất, họ được nhắc đến như biểu tượng của giới thượng lưu trong xã hội Hàn Quốc. Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn Chaebol là gì, cũng như tìm hiểu về top 5 Chaebol quyền lực nhất xứ Hàn hiện nay.
1. Chaebol là gì? Sự ra đời của thuật ngữ Chaebol
Chaebol (재벌) có thể hiểu là từ chỉ giới tài phiệt, là những tập đoàn gia đình có nguồn vốn khổng lồ, thậm chí họ còn có thể gây tác động và sự chi phối đến nền kinh tế, chính trị cũng như xã hội ở Hàn Quốc.
1.1 Chaebol là gì?
Chaebol hay tài phiệt (財閥 – hán tự của Chaebol) là một thuật ngữ kinh tế chỉ một nhóm các nhà tư bản độc quyền, hoặc các doanh nghiệp có quyền lực lớn trong giới kinh doanh. Hay có thể hiểu, đây là một nhóm các nhà tư bản lớn hoạt động theo hình thức gia đình. Những vị chủ doanh nghiệp này có thế lực rất mạnh, họ có thể sử dụng quyền lực về mặt tài chính của mình để thâu tóm và chi phối nền kinh tế, xã hội… của đất nước.
Thuật ngữ Chaebol được định ra sau khi xuất hiện thuật nghĩa Jaibatsu của Nhật Bản. Tuy nhiên thuật ngữ này không phải định nghĩa chính xác để chỉ Chaebol, bởi lẽ từ này chỉ có nghĩa là ‘Một công ty kiếm được nhiều tiền’.
Trong tiếng Hàn, Chaebol được dùng để miêu tả một nhóm các công ty con được liên kết và chi phối điều hành bởi một gia đình giàu có, trong đó các thành viên chủ chốt của hội đồng quản trị phải có quan hệ huyết thống với nhau. Còn với các tập đoàn tự lập và được sở hữu bởi các cổ đông khác nhau, họ sẽ không được xếp vào giới Chaebol.
Giới Chaebol Hàn Quốc có một vài đặc điểm tương đối giống với thời Trung cổ, chẳng hạn như việc hệ thống cấp lãnh đạo đều có mối liên hệ về mặt huyết thống, được thừa hưởng quyền lực và khối tài sản cực lớn theo kiểu cha truyền con nối. Định nghĩa này không hề mang ý xúc phạm, mà trên thực tế đó là một thuật ngữ thuộc về mặt học thuật.
Thuật ngữ Chaebol cũng là một từ có ý nghĩa riêng được liệt kê trong từ điển tiếng Anh. Bên cạnh đó, Chaebol còn được sử dụng làm thuật ngữ đại diện cho “nhóm doanh nghiệp lớn” theo “Đạo luật Thương mại Công bằng”.
1.2 Nguồn gốc thuật ngữ Chaebol
Năm 1948, chính phủ Hàn Quốc thành lập. Sau đó họ đã thực hiện giải ngân ưu đãi tài sản, cũng như phân bổ đặc quyền viện trợ và các khoản vay ưu đãi từ các ngân hàng. Đó là cơ sở cho sự hình thành của thuật ngữ Chaebol và định nghĩa Chaebol là gì.
Vào những năm 1950, ngành công nghiệp nhẹ đã phát triển nhanh chóng thông qua các viện trợ nguyên liệu thô và tư liệu sản xuất. Các tập đoàn Hàn Quốc bắt đầu tích lũy tài sản, nhờ vậy các tập đoàn lớn như Samsung, Gaepung và Samho đã nổi lên với thuật ngữ Chaebol.
2. Cơ cấu sở hữu của các Chaebol là gì và thành tựu hiện nay
Để hiểu rõ hơn Chaebol là gì, hãy cùng tìm hiểu về hệ thống quản trị và tầm ảnh hưởng của họ đối với nền kinh tế chính trị của Hàn Quốc.
2.1 Cơ cấu sở hữu tập đoàn của các Chaebol
Ban đầu các Chaebol Hàn Quốc kiểm soát tập đoàn chỉ với một phần nhỏ bằng cách sử dụng hình thức cổ phần xoay vòng.
Tuy nhiên, sau cuộc khủng hoảng kinh tế IMF vào cuối những năm 1970, nhiều tập đoàn Chaebol đã bị xóa bỏ. Đặc biệt, khi cuộc khủng hoảng chủ quyền của tập đoàn SK bùng nổ vào năm 2004, các tập đoàn lớn đã bắt đầu thay đổi quyền kiểm soát của họ sang hình thức công ty mẹ, công ty con như hiện nay.
Bản chất của việc này, chính là biến chuỗi các công ty thành hệ thống kim tự tháp vững chắc, nhờ thế mà hiếm khi xảy ra các tình huống như việc bị mất quyền quản lý. Trên thực tế, sau khi SK Group bị quỹ đầu tư tư nhân Sovereign cướp mất quyền sở hữu, họ đã chuyển đổi qua hệ thống công ty mẹ để xoay sở. Nhờ vậy các tập đoàn khác cũng dần dần chuyển đổi hình thức quản lý.
Giờ đây, họ có thể chỉ nắm một phần cổ phần của tập đoàn, nhưng cổ phần mà các Chaebol sở hữu thuộc công ty mẹ, nên họ vẫn có quyền kiểm soát, quản lý mà không cần phải nắm giữ cổ phần của tất cả các công ty con. Việc điều hành chủ yếu đến từ các thành viên trong gia tộc Chaebol và các nguồn quỹ do cả gia tộc sở hữu.
2.2 Thành tựu ước tính đầu năm 2022 của giới Chaebol
Tầm ảnh hưởng của Chaebol đã lan rộng tới hầu hết các lĩnh vực trong xã hội như kinh tế, xã hội, việc làm…. Hàng chục tập đoàn Chaebol lớn nhỏ đã chi phối gần như toàn bộ nền kinh tế Hàn Quốc.
Thứ hạng của nhóm doanh nghiệp Chaebol này đã thay đổi lần đầu tiên sau 12 năm, kể từ năm 2010. Thứ hạng trước đó theo thứ tự là Samsung, Hyundai Motors, SK, LG và Lotte. Đây cũng là 5 tập đoàn đang chiếm khoảng 50% giá trị thị trường chứng khoán Hàn Quốc.
Hiện nay, nhờ doanh số bán dẫn tăng nên SK đã vượt qua Hyundai Motors để đứng vị trí thứ hai về tổng lượng tài sản. Khối lượng tài sản của SK đã tăng tới 20,9 nghìn tỷ won nhờ doanh số bán dẫn tăng và việc thu mua NAND của Intel.
Xếp hạng tổng lượng tài sản hiện nay là:
- Samsung: 483 nghìn tỷ won.
- SK: 291 nghìn tỷ won.
- Hyundai Motors: 257 nghìn tỷ won.
- LG: 167 nghìn tỷ won.
- Lotte: 121 nghìn tỷ won.
- POSCO: 96 nghìn tỷ won.
- Hanwha: 80 nghìn tỷ won.
- GS: 76 nghìn tỷ won.
- Hyundai Heavy Industries: 75 nghìn tỷ won.
- Nonghyup: 66 nghìn tỷ won.
Xem thêm: Cùng điểm lại top 15 phim của Ma Dong Seok - 'Ông trùm phim hành động Hàn Quốc'
3. Top 5 Chaebol quyền lực nhất Hàn Quốc
Khi đã nắm được Chaebol là gì, ắt hẳn bạn sẽ muốn biết họ là ai và vì sao họ lại giàu có như vậy phải không nào? Nhắc đến Chaebol Hàn Quốc, có lẽ hiếm có ai là chưa từng nghe đến 5 cái tên quyền lực sau:
3.1 Tập đoàn Samsung
Đứng đầu trong danh sách không thể không nhắc tới Chaebol Samsung. Tập đoàn được thành lập từ năm 1938 bởi Lee Byung Chul, với khởi đầu chỉ là một công ty buôn bán nhỏ lẻ. Hiện nay Samsung được biết đến như một tập đoàn đa quốc gia khổng lồ và là một trong những gia tộc giàu có nhất Hàn Quốc
Tập đoàn Samsung sở hữu nhiều công ty con, chuỗi hệ thống bán hàng và văn phòng đại diện trên khắp thế giới. Họ hoạt động rất đa dạng và phát triển trên nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau như công nghiệp điện tử, chế biến thực phẩm, bảo hiểm, bất động sản, chứng khoán, quảng cáo, xây dựng, đóng tàu…
Samsung hiện đang là tập đoàn Tài phiệt đa ngành có quy mô và tầm ảnh hưởng mạnh nhất đến nền kinh tế của Hàn Quốc, với tổng doanh thu lên tới 144 tỷ USD/năm chiếm đến 70% GDP của đất nước
3.2 Tập đoàn SK
SK Group là tập đoàn thương mại lớn nhất tại Hàn Quốc và là một trong những Chaebol lớn nhất tại quốc gia này. SK được thành lập chỉ sau Samsung một năm, vào năm 1939. Tập đoàn này cũng hoạt động trên rất nhiều lĩnh vực như công nghệ viễn thông, sản xuất phim ảnh và đĩa nhạc, điều chế dược phẩm, khách sạn, trung tâm thương mại…
Đến đầu năm 2022, tổng giá trị thương mại của tập đoàn đã tăng thêm 20,9 nghìn tỷ won, thành công đánh bại Hyundai Motors và vươn lên vị trí thứ hai trong top các Chaebol giàu có nhất. Đây cũng là mốc đánh dấu sự thay đổi đầu tiên sau 12 năm của giới Chaebol.
3.3 Tập đoàn Hyundai
Hyundai được thành lập vào năm 1947, đây cũng là một trong những Chaebol đầu tiên được thành lập tại Hàn Quốc.
Tập đoàn Hyundai nổi bật nhất với chuỗi công ty Hyundai Motors, hệ thống này đã nắm giữ vị trí thứ hai trong top 5 Chaebol suốt 12 năm, trước khi bị vượt mặt bởi SK vào đầu năm nay.
Trước biến động của nền kinh tế, doanh số bán hàng của tập đoàn này vẫn tăng đều hàng tháng và chưa có dấu hiệu thụt giảm. Đây chính là minh chứng cho vị thế của Hyundai.
3.4 Tập đoàn LG
LG cũng được thành lập vào năm 1947 bởi Koo InHwoi và là Chaebol đứng top 4 hiện nay. Đây là một tập đoàn đa quốc gia, với lĩnh vực kinh doanh chủ yếu là hàng điện tử, điện thoại và các sản phẩm dầu khí.
Họ từng là đối thủ truyền kiếp với Samsung, tuy đã bị đối thủ vượt qua một khoảng cách khá xa nhưng hiện nay LG vẫn đang tiếp tục phát triển với tốc độ nhanh chóng.
3.5 Tập đoàn Lotte
Lotte Group là tập đoàn đa quốc gia được thành lập tại Hàn Quốc vào năm 1967 bởi Shin Kyuk Ho. Hiện nay tập đoàn đang sở hữu khoảng 100 công ty con, tham gia vào các lĩnh vực khác nhau như sản xuất bánh kẹo, đồ uống, thức ăn nhanh, dịch vụ tài chính, giải trí, công nghệ thông tin, xây dựng, xuất bản…
Tập đoàn này có trụ sở chính đặt tại Hàn Quốc và Nhật Bản. Ngoài ra còn mở rộng hoạt động tại các quốc gia khác như Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Ba Lan… và đều đem về những lợi nhuận khổng lồ.
Hiện nay, Lotte là nhà máy sản xuất bánh kẹo lớn nhất tại hàn Quốc và lớn thứ ba tại Nhật Bản.
Xem thêm: Hành trình khởi nghiệp gian nan của 'ông chủ bự' tập đoàn điện tử Asanzo Việt Nam
Tuy rằng vẫn có rất nhiều những điều bí ẩn về giới Chaebol, tuy nhiên không thể phủ nhận những lợi ích kinh tế mà họ đã mang lại cho Hàn Quốc. Hy vọng với bài viết trên, các bạn sẽ có được cái nhìn toàn diện hơn về Chaebol là gì và tầm ảnh hưởng của họ đối với đất nước Hàn Quốc nhé.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet
