Văn học Việt Nam luôn có những cái tên nổi bật theo từng giai đoạn lịch sử. Nhắc đến thơ ca cách mạng, ta không thể bỏ qua Quang Dũng, một nhà thơ tài hoa với những vần thơ bi tráng, hào hùng nhưng vẫn đầy lãng mạn.
Cùng VOH đọc những bài thơ Quang Dũng đầy ấn tượng trong bài viết sau.
Tiểu sử nhà thơ Quang Dũng
Nhà thơ Quang Dũng (tên thật là Bùi Đình Diệm), sinh năm 1921, quê ở huyện Đan Phượng, Hà Tây, nay là Hà Nội. Ông sinh ra trong gia đình vừa làm ruộng, vừa buôn bán. Năm 1945, ông tham gia cách mạng và gắn bó mật thiết với quân đội, để lại dấu ấn đậm nét trong thơ ca với những tác phẩm tiêu biểu như "Tây Tiến", "Mắt người Sơn Tây", "Đôi bờ",...
Với phong cách thơ hào hùng, lãng mạn, Quang Dũng đã là một cái tên quan trọng trong sự phát triển của thơ ca Việt Nam hiện đại. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.
Những bài thơ hay nhất của Quang Dũng
Quang Dũng được mệnh danh là "nhà thơ Tây Tiến" bởi những vần thơ bi tráng, hào hùng về đoàn quân Tây Tiến. Tuy nhiên, thơ ca của Quang Dũng không chỉ gói gọn trong chủ đề chiến tranh mà còn ẩn chứa nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, thể hiện qua kho tàng thơ ca của mình.
Cùng đến với những tác phẩm thơ Quang Dũng hay nhất trong bài viết dưới đây.
Tây Tiến
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời!
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
Doanh trại bừng lên hội đuốc, hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.
Mắt người Sơn Tây
Em ở thành Sơn chạy giặc về
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi
Cách biệt bao ngày quê Bất Bạt
Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì
Vừng trán em vương trời quê hương
Mắt em dìu dịu buồn Tây Phương
Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm
Em có bao giờ em nhớ thương?
Từ độ thu về hoang bóng giặc
Điêu tàn thôi lại nối điêu tàn
Đất đá ong khô nhiều ngấn lệ
Em có bao giờ lệ chứa chan
Mẹ tôi em có gặp đâu không
Những xác già nua ngập cánh đồng
Tôi nhớ một thằng con bé nhỏ
Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông
Đôi mắt người Sơn Tây
U uẩn chiều lưu lạc
Buồn viễn xứ khôn khuây
Tôi gửi niềm nhớ thương
Em mang giùm tôi nhé
Ngày trở lại quê hương
Khúc hoan ca rớm lệ
Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn
Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng
Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc
Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng
Bao giờ tôi gặp em lần nữa
Chắc đã thanh bình rộn tiếng ca
Đã hết sắc mùa chinh chiến cũ
Em có bao giờ em nhớ ta?
Đôi bờ
Thương nhớ ơ hờ, thương nhớ ai?
Sông xa từng lớp lớp mưa dài
Mắt kia em có sầu cô quạnh
Khi chớm thu về một sớm mai?
Rét mướt mùa sau chừng sắp ngự
Kinh thành em có nhớ bên tê?
Giăng giăng mưa bụi quanh phòng tuyến
Hiu hắt chiều sông lạnh bến tề.
Khói thuốc xanh dòng khơi lối xưa
Đêm đêm sông Đáy lạnh đôi bờ
Thoáng hiện em về trong đáy cốc
Nói cười như chuyện một đêm mơ
Xa quá rồi em người mỗi ngả
Đôi bờ đất nước nhớ thương nhau
Em đi áo mỏng buông hờn tủi
Dòng lệ thơ ngây có dạt dào?
Không đề (I)
Em mãi là hai mươi tuổi
Ta mãi là mùa xanh xưa
Những cây ổi thơm ngày ấy
Và vầng hoa ngâu mưa thu
Tóc anh đã thành mây trắng
Mắt em dáng thời gian qua
Ngày nay ngày nay
Chuyện đẹp qua đi
Thời gian gấp ruổi
Còn lại chúng ta
Em mãi là hai mươi tuổi
Ta mãi là mùa xanh xưa
Giữ trọn tình người cho đẹp
Ơi! Con đường xưa
Những mùa trút lá
Cành bàng mồ côi
Cổng cũ rêu phong
Ý đợi người
Ơi! Con đường xưa
Men vườn ổi thơm
Em tuổi hai mươi
Yêu anh hào hiệp
Bỏ em, anh đi
Đường hai mươi năm
Dài bao chia ly
Có những vợ chồng
Không là trăm năm
Mà tình thương yêu
[...]
Sông ơi! Dài sao
Rộng ơi! Biển cả
Thôi em nước mắt
Đừng rơi lã chã!
Em mãi là hai mươi tuổi
Ta mãi là mùa xanh xưa...
Giữ trọn tình người cho đẹp.
Mây đầu ô
Mây ở đầu ô mây lang thang
Ôi! Chật làm sao
Góc phố phường
Mây ở đầu ô
Hẹn những chân trời xa lạ
Qua một ngọn cột đèn
Chiều tối lại bừng con mắt đỏ
Cành bàng mái cũ khẳng khiu
Vườn đẹp khi mùa rụng lá
Cành bàng lại mở tàn xanh
Mùa hạ về theo chim sẻ
Nhưng ta có gì
Tự thấy những ngày không tẻ?
Mây trắng lang thang
Gió đuổi bời bời phố chật
Những lớp người hai mươi tuổi
Ca nước đập vỏ bình toong
Khăn mặt thấm mồ hôi
Bụi đỏ
Bụi vàng
Trung du bóng cọ
Nắng đốt màu da họ
Là nắng triền cao
Tay sém ngấn mặt trời
Là trời công trường xa tít tắp
Áo ngực xanh yếm biển
Bay bay dãi mũ Hải Quân
Những gã hai mươi mùa xuân
Từ đâu thổi vào thành phố?...
Mây mùa thu
Lọt qua trời hẹp ngõ
Lướt nhanh qua mái ngói ba tầng
Tiếng dương cầm...
Ta theo tiếng nhạc
Bay khỏi mái nhà
Ta mê xanh thẳm
Như cánh chim trời
Thấy
Mình còn sức trẻ
Ơi! Những bạn tôi
Vào lớp tuổi năm mươi
Mây ở đầu ô
Trời xanh lộng thế…
Quán bên đường
Tôi khách qua đường, trưa nắng gắt
Nghỉ nhờ đây quán lệch tường xiêu
Giàn mướp nghèo không hứa hẹn bao nhiêu
Mùa gạo đắt, đường xa, thưa khách vắng
Em đắp chăn dầy, tóc em trĩu nặng
Tôi mồ hôi ra ngực áo chan chan...
Đường tản cư bao suối lạ sương ngàn
Em mê sảng sốt hồng đôi má
Em có một mình nhà hoang vắng quá
Mảnh chăn đào em đắp, có hoa thêu
Hàng của em, chai lọ xác xơ nghèo
Tôi nhìn lại mảnh quần xưa đã vá
Tôi chợt nhớ chúng ta không nhà cửa
Em tản cư, tôi là lính tiền phương
Xa Hà Nội, cùng nhau, từ một thuở
Lòng rưng rưng thương nhau quá dọc đường
Tiền nước trả em rồi. Nắng gắt
Đường xa xa mờ núi và mây
Hồn lính vương vài qua sợi tóc
Tôi thương mà em đâu có hay…
Thơ Quang Dũng về tình yêu lãng mạn
Bên cạnh những vần thơ bi tráng về chiến tranh và đồng đội, thơ Quang Dũng còn ẩn chứa những giai điệu ngọt ngào, da diết về tình yêu. Tình yêu trong thơ Quang Dũng thường mang vẻ đẹp lãng mạn, mộng mơ, pha chút buồn bã, nuối tiếc.
Thơ tình Quang Dũng thường lấy bối cảnh thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ của núi rừng để tạo nên bầu không khí lãng mạn, trữ tình cho những câu thơ về tình yêu. Hình ảnh người con gái Tây Bắc với vẻ đẹp mộc mạc, chân chất cũng góp phần tô điểm cho bức tranh tình yêu thêm thơ mộng.
Áo trắng
Tôi gặp nàng đi buổi sớm mai
Giữa màn sương trắng phủ ngang trời
Thướt tha áo trắng khăn màu trắng
Mặt rầu tang tóc nét chưa phai
Tôi gặp nàng như gặp nhớ thương
Lạnh sao màu áo trắng như sương
Vườn hồng không thắm trong tôi nữa
Cả một hương gì gây nhớ thương
Tôi để nàng qua chẳng nói gì
Mắt người nghiêm quá dưới hàng mi
Màu tang sầu cả hồn trai trẻ
Nhớ thầm từ đó bóng người đi.
Buồn êm ấm
Có những đêm trường buông gối chăn
Giận mình êm ấm chán tình nhân
Tủi hờn với cả lời săn sóc
Của những người lo tới phận mình
Vi vút nỗi mình ai thấu nhẽ
Chao ơi tri kỷ ở ngàn phương
Đêm đêm gió cuốn từng cơn nhớ
Từng trận sầu tư lướt thướt đường
Giọt giọt mưa rơi ngoài mái lạnh
Trong này hơi gối với hơi chăn
Sầu xưa muôn dặm buồn êm ấm
Nghe từng giọt nước thấu năm canh
Nhỏ bé chao ơi lời dịu ngọt
Lòng buồn nghi cả đến tình yêu
Từ độ sa vào hồ nước mắt
Cánh bằng muôn dặm cũng chìm theo
Không biết ngày mai trời có xanh
Đường xa xa nắng có mông mênh
Đêm đêm mơ thấy làm khăn gói
Để sớm mai rồi vẫn quẩn quanh
Chưa chắc cây cao hồ dễ im
Sông sâu hồ dễ đủ im lìm
Cây cao chừng đợi giờ giông tố
Sông đợi mùa dâng sóng nước lên.
Đám cưới qua sông Đáy
Em chở anh sang đò
Đi tòng quân một sớm
Dòng sông của quê ta
Trong mắt anh chầm chậm
Hoa bèo trôi dập dềnh
Nước đổ về đục sẫm
Mây thành giăng ngang trời
Anh đi đầu tháng tám
Đầu tháng tám năm sau
Qua đò về làng cũ
Còn bóng dáng anh đâu
Một tờ tin báo tử
Sông Đáy nhớ người con
Chuối đôi bờ ủ rũ
Bóng làng thiếu bóng anh
Bến cát càng mông mênh
Hôm nay làm cô dâu
Đám cưới qua sông Đáy
Em từ vườn Tế Tiêu
Qua bờ sang chợ Đại
Chốc đã bao năm trời
Chiêm ngợp bờ xanh lại
Sông quê hương như gợi
Ngày ấy hoa bèo trôi
Mây thành giăng ngang trời.
Đêm lạnh
Đêm lạnh màn tang phủ xóm Mường
Khuya về vách đá lỗi hồn thương
Lửa chiều lại nhóm trên sàn gác
Em lặng cời than sưởi má hường...
Nhớ em một buổi Châu Trang trắng
Đường về Mãn Đức một ngày xanh
Những hết thôi rồi muôn giới biên!
Em là gái núi mộng bình yên
Anh là trai lỗi thời binh lửa
Môi lạnh không chờ chuyện lứa duyên
Bốn mắt nhìn nhau xa thế kỉ
Hai hồn ngăn một Thái Bình Dương
Than ôi! Hoa héo trong rừng vắng
Đường về man mác nhớ sầu thương!
Không đề (II)
Đường về quê hương về quê hương
Không thấy quê hương chỉ thấy đường
Em đã đi trên đường nhựa ấy
Hai mươi năm trước lúa thu vàng.
Đường về quê hương về quê hương
Em mặc áo vàng hay áo tím
Mắt em lơ đãng nhìn chấm mây
Anh vịn thành xe tay trong tay
Đường về quê hương về quê hương
Có một ngày sao mà bất tận…
Hai mươi cây số tưởng vô vàn
Dài đến bây giờ vẫn chứa chan
Có con chim đậu nhành dây điện
Lại giống ngày xưa chuyện nắng thu
Em đã xa rồi - chim gọi nắng
Em còn nghe thấy nữa bao giờ.
Nhớ chuyện xa
Em ơi vườn ổi thơm ao
Nước xanh còn động hôm nào tiếng em
Hai mươi tuổi mộng êm đềm
Ta mang trong trắng đi tìm thanh cao
Thơ sao bước bước tình đầu
Vườn sau hơi thở ngạt ngào đêm hương
Ta đi mùa cỏ đầm sương
Hoa ngâu buổi ấy thơm đường mừng em
Hai mươi tuổi mộng êm đềm
Vườn xưa dẫu muốn đi tìm được chăng
Đường xa chuyện đẹp trong lòng
Đành khuây nỗi mỏi lần trang nhớ người
Suối tóc
Thuở ấy em ngồi trên cửa gác,
Tóc buông hong với gió đầu thu
Nhẹ nhàng anh đến hồn chan chứa
Ghi vội vàng em mấy nét thơ...
Em mải mơ gì dưới nắng êm?
Tóc như suối mực chảy êm đềm...
Hương nhẹ như là hương hoa cau
Tóc em buông suối chảy về đâu?
Thiên thai em mở bừng trong gác
Đựng hết Trời xanh chứa hết mầu
Giờ hết, Em đi, mùa cũng hết
Những thời hong tóc hiếm làm sao!
Rộn ràng nắng mới tìm hương cũ.
Ngơ ngẩn chiều đi trước gác cao.
Em hãy về đây ngắm lại tranh
Sắc mầu còn gửi bóng ngày xanh,
Đây là suối tóc qua song cửa
Vẫn chảy êm đềm dưới nắng hanh.
Một mùa thu tới
Anh nhỉ một mùa thu sắp tới
Đường mai Hà Nội gió thênh thang
Chúng mình chen bước vào thư viện
Chân nhẹ xôn xao động lá vàng
Những mái nhà tươi cờ chiến thắng
Phố phường thu đến nắng xôn xang.
Đồng quê sẽ mãi thơm mùi lúa
Phương phức hương mùa thoảng ấm no
Xanh ngát xanh rờn hơi gió chạy
Thanh bình đôi điệu hát câu thơ
Tiếng trống chèo khuya trăng lại rộn
Sông êm dòng nước nhịp khoan hò.
Dọc những mùa thu nhiều kỷ niệm
Đường lên Phương Bắc nhớ nhung ai
Đường về Nam Bộ bao trông ngóng
Hiền hậu non xanh với biển dài
Dọc những đường thu muôn nẻo ấy
Rất nhiều nghệ sĩ nhớ xa xôi
Đường qua gian khổ bao ngày tháng
Từng nghe thu lại ấm hương đời.
Đâu đó chiều xanh bên ngõ trúc
Vợ hiền đang nựng chút con thơ
Nghẹn ngào đôi mắt rưng rưng lệ
Anh nhỉ! muôn đời ơn Tự Do.
Thơ Quang Dũng về cuộc sống, sự chiêm nghiệm
Bên cạnh những vần thơ hào hùng, thơ Quang Dũng còn ẩn chứa những suy tư, chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc sống con người, mang đậm dấu ấn của một tâm hồn lãng mạn và sâu sắc. Sau đây là những bài thơ Quang Dũng về cuộc sống.
Trưa hè
Trưa hè bỗng nhớ sông quê
Nước xa không bóng thuyền đi đôi dòng
Thóc nhà ai có phơi không?
Chói chang lửa thóc sân trông bóng người
Vại mưa in dáng mây trời
Em soi bóng có nhớ người xa em?
Bờ tre gió đánh lả mềm
Thoảng say mùi nái bên thềm ai giăng
Xa quê dầu chẳng võ vàng
Trông mây núi nhớ mây làng về trưa.
Mùa xuân
Chợt mưa phùn gió lạnh
Càng lạnh cành hoa mơ
Đất trắng ngàn cánh rụng
Tiếng quân hò thôn xa
Càng mưa phùn gió lạnh
Càng lạnh cành hoa mơ!
Càng yêu màu trấn thủ
Mờ bạc qua màu mưa
Ôi! Những bàn chân nhỏ
Từng đau đớn bao giờ!
Đường tản cư lầy lội
Run run leo cầu tre
Trời mưa giăng màu xám,
Màu thê lương lại về
Hoa mai dần nở trắng
Mùa xuân chẳng lỗi thề
Trời mưa giăng màu xám
Bởi vì đâu thê lương!
Chăn đơn chiếc khôn ấm
Già càng đau nhớ thương
Bao nhiêu vành khăn trắng
Đằng đẳng tin sa trường
Người sao hết đăm chiêu
Ngày xuân lần hứa hẹn
Cỏ hoa biết gì đâu
Mấy mùa xuân vắng lạnh
Mấy mùa đông tiêu điều
Càng mưa phùn gió lạnh
Càng lạnh cành hoa mai
Càng nhớ xa xôi lắm
Những con đường chạy dài
Từ biên giới xa xôi
Lau cao mờ đụt gió
Cỏ hoang mồ những ai
Lả tả trong mưa lạnh
Âm thầm qua viếng người
Quê hương chừng xa lắc
Thăm mồ... mấy cánh mai
Nay mai lại tiết xuân
Từ đầu rừng cuối biển
Qua trùng dương mấy lần
Chúng ta dù cách biệt
Cùng chung một mùa xuân
Cùng chung một thế kỷ
Cùng đau khổ vô ngần.
Bắt tép kho cà
Sim mua tím đồi
Quanh quanh đường đó
Bắt tép kho cà
Bờ lau bụi cỏ
Vắng ngày trung du
Mờ mây Tam Đảo
Sẫm dáng Ba Vì
Đồi nhung loang nâu
Nương xa sém cháy
Róc rách suối len
Cuộn tròn trong vắt
Sắn nương thơm thơm
Cầu thang ai hát
Bậc thang ruộng gặt
Đá ong phơi vàng
Đồi thưa nhà váng
Giếng im
Bắt tép kho cà
Bắt tép kho cà
Nước mắt em buông lã chã
Long lanh nhớ giếng quê nhà.
Đêm Bạch Hạc
Có những chiếc giường lạ
Nhìn ra mảnh sân nào
Nửa đêm chợt thức giấc
Thấy ta nằm ở đâu...
Như cánh chim mỏi cánh
Lạc vào rừng không quen
Không chọn cành ngủ đỗ
Nào mong gì ấm êm.
Đêm nay đêm Bạch Hạc
Ta tạt vào nhà ai
Nghe sông Lô cuộn nước
Dềnh lên suốt đêm dài.
Sớm mai rồi tiễn biệt
Tóc đẹp nhường bâng khuâng
Một đêm dài để nhớ
Những người xa vô cùng.
Mái nhà đêm Bạch Hạc
Có nhớ người đi không?
Bố Hạ
Cuối năm trên đường đi Bố Hạ
Tháng chạp mùa cam lửa đốm vườn
Bãi sỏi quanh co dòng nước chậm
Cheo leo cầu tạm vắt sông Thương
Xe ngựa bình yên leo dốc đỏ
Cuối năm trên đường đi Bố Hạ
Đỉnh đồi quán sậy dựng phên lau
Ngựa dừng rủ bụi than tàu hoả
Đường ấp chia tay khách hỏi chào
Cuối năm trên đường đi Bố Hạ
Ruộng bậc thang còn trơ gốc rạ
Rừng núi mờ xa khói trẻ trâu
Tơi nón trung du em về đâu
Nhớ ai trên đường đi Bố Hạ...
Rừng xa Yên Thế hùm thiêng nằm
Đồn cũ Phồn Xương rét cuối năm
Râu tóc tướng quân cờ nghĩa ruổi
Ngựa chiến băng đường dấu còn mới
Nép bóng vườn cam đường Bố Hạ
Mả Tây, tri huyện lập công làm
Bia ký quân thù trận Nhã Nam.
Đêm Việt Trì
Em là con hát ở bên sông
Hát mãi từ khi em bỏ chồng
Chiều đến, em ngồi trên bến vắng
Gửi người bốn xứ mảnh tình không!
Em là con hát ở bên sông
Lạnh với trường giang kiếp má hồng
Chiều đến em bừng son phấn mộng
Rẻ người không tiếc mảnh hồn trong.
Em là con hát ở bên sông
Đàn phách là đôi bạn khốn cùng
Khách ghé phương nao thây kiếp khách
Hoài đâu nước mắt khóc tình chung.
Em là con hát ở bên sông
Nước chảy ngàn xưa luống chảy ròng
Nước chảy không về nguồn quá khứ
Em buồn dĩ vãng, mắt khô trong.
Em là con hát ở bên sông
Đừng nhớ thương em uổng tấc lòng
Em ở kiếp này là ở tạm
Tìm em kiếp khác Liễu Trai Nương.
Chiều núi mưa rào
Kỳ Sơn mây kéo nặng
Hoa trẩu rụng đầy đường
Sấm đầu mùa đã động
Sao động lòng tha hương?
Đồi sắn ướt sũng lá
Gà ướt cánh nép hiên
Chim xào xạc trốn biệt
Mưa giăng màn triền miên
Nằm đợi ven sông Đà
Thuyền mờ trong sóng vỗ
Mưa bao giờ cho yên
Một chặng đường mưa gió.
Thu
Gió heo nổi sớm nắng thu về
Chuồn chuồn cánh mỏng lại bay đi
Rỡn từng ngọn cỏ may khô úa
Cánh nhạn tung trời thêu biệt ly
Nắng nửa sông xa mờ khí núi
Cánh hồng nhạt nhạt mây phiêu lưu
Lá mùa rì rào trên bãi vắng
Mái nhà ai đó nắng xiêu xiêu?
Ngồi đây vời tưởng đường quê hương
Lúa đã xanh xanh mấy nẻo làng
Cốm đã thơm mùi, hồng đã chín
Ao sau vườn cũ nước xanh trong
Cữ này bưởi đào đang chín cây
Mía đỏ vườn hoang mang bóng ngày
Bướm nhẹ cánh vàng mơ lá cải
Trời thu không rượu cúc mà say
Nhẹ tóc khô da hồn trong xanh
Rộng vời tầm mắt dáng vàng hanh
Nghe nhạc muôn đời trong gió lá
Vào thu khói biếc đã xây thành
Long lanh bóng núi in sông biếc
Buồn nhớ thương ai lòng hiu hiu?
Quạnh quẽ sắn nương rờn nắng ấm
Ngõ trúc người ơi! Tịch mịch chiều!
Diều sáo vang không hồn ấu thơ
Bèo lạnh cầu ao ai đợi chờ?
Một tiếng sung rơi đi lặng lẽ
Mùa thu xào xạc lá tre khô.
Mưa
Chợt mưa phùn gió lạnh
Càng lạnh cành hoa mơ
Đất trắng ngàn cánh rụng
Tiếng quân hò thôn xa
Súng cầm nhịp thu đông
Chiều chiều tin chiến sự
Loa vang trên cành đa...
Càng mưa phùn gió lạnh
Càng lạnh cành hoa mơ
Càng yêu màu trấn thủ
Mờ bạc qua màn mưa
Ôi những bàn chân nhỏ
Từng đau khổ bao giờ
Đường tản cư lầy lội
Run run leo cầu tre
Trời mưa giăng màn xám
Màu thê lương lại về
Hoa mai dầu nở trắng
Người người còn ra đi
Mai mùa xuân xanh tốt
Mùa xuân chẳng lỗi thề
Trời mưa giăng màn xám
Bởi vì đâu thê lương?
Chăn đơn chiếc khôn ấm,
Già càng đau nhớ thương
Bao nhiêu vành khăn trắng
Đằng đẵng tin sa trường
Trời mưa giăng nước mắt
Sông Tề bến quạnh hiu,
Tin dù qua lén lút
Người sao hết đăm chiêu?
Ngày xuân dầu hứa hẹn
Cỏ hoa biết gì đâu!
Mấy mùa xuân vắng lạnh
Mấy mùa đông tiêu điều
Càng mưa phùn gió lạnh
Càng lạnh cành hoa mơ
Càng xa xôi nhớ lắm
Những con đường chạy dài,
Những nẻo đường phục kích
Từ biên giới xa xôi
Lau cao mờ đợt gió
Cỏ hoang mồ những ai
Lả tả trong mưa lạnh
Âm thầm hoa viếng người
Quê hương chừng xa lắc
Thăm mồ mấy cành mai
Nay mai lại mùa xuân
Từ đầu rừng cuối bể
Qua trùng dương mấy lần
Chúng ta dù cách biệt
Cùng chung một mùa xuân
Cùng chung một thế kỷ
Cùng đau khổ vô ngần
Quê anh không khăn trắng
Nhưng chắc có màu tang
Những người con đi vắng
Những mẹ già nhớ thương
Trời mưa giăng màn xám
Bởi vì đâu thê lương
Hoa cỏ dâng màu trắng
Đời còn đang chiến trường
Trời mưa giăng nước mắt
Màu thê lương lại về
Hoa mai dầu nở trắng
Người người còn ra đi
...Mai mùa xuân xanh tốt
Mùa xuân chẳng lỗi thề.
Gửi Sơn Tây
Dẫu chúng tôi đi
Khắp núi khắp sông đất nước
Lòng vẫn nhớ thiêng liêng
Mảnh đất ban đầu
Đã luyện chúng tôi vào chiến đấu.
Nhớ Sơn Tây hơn một mối tình!
Tỉnh nhỏ
Cây bàng thắp búp xanh
Những mùa ra lộc
Rợp bóng che tháng năm tháng sáu
Sơn Tây
Những con số nhà mời mọc
Chợ Nghệ bên hào xưa nước lặng
Những mảnh tường cổ thành
Còn vọng tiếng ốc thu quân
Lửa trại Cờ Đen Lưu Vĩnh Phúc
Cầu vào Cửa Tiền
Đã chôn vùi một binh đoàn Ả-Rập
Thời Tây mới sang
Sơn Tây vốn từ xưa
Là đất dữ
Không dung lâu quân thù
Những trại quân đế quốc
Ta về
Đóng chiến khu
Khi cờ đỏ mọc lên
Trên nền xanh núi Tản.
Những học sinh quân khóa một, khoá hai
Trần Quốc Tuấn
Từ sau trận Đông Khê
Từ sau Bông Lau
Từ sau lúc Mường Thanh trói tướng
Đờ Cát quy hàng
Trên bản đồ đất nước dọc ngang
Bây giờ đang ở những đâu?
Cao vút Trường Sơn
Mây trắng
Mưa rừng
Chớp lửa
Những học sinh quân
Đeo phù hiệu và trẻ măng một thuở
Hai mươi năm nay
Thành những người ra đi
Chiến đấu dạn dày
Chúng ta đi rộng dài sông núi
Vẫn nhớ về đất nhỏ Sơn Tây
Nhớ bài học đầu tiên
Đồi đá ong dạy ta từng tử giác
Đêm Tích Giang
Là bài mục vượt sông đêm khó nhọc
Những hình khe thế núi một phương Đoài
Những địa hình trung du
Thôn ấp - đồng lầy
Công thủ, xung phong
Quân xanh, quân đỏ
Chúng ta học
Giữ núi sông, thôn xóm
Theo giáo trình, bài mục
Và mảnh đất đầu tiên
Đã dạy ta giữ từng thước vàng Tổ Quốc
Lại là Sơn Tây
Tình nhỏ êm đềm
Là Sơn Tây
Kỷ niệm đầu tiên
Của một lớp người chiến đấu.
Nhớ một bóng núi
“Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn
Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng
Sông Đáy chậm nguồn qua phủ Quốc
Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng”.
Ngày ấy ra đi người hẹn núi
Bây giờ Đất Nước đã hồi xuân
Ba mươi năm chẵn bao mùa lúa
Vẫn ngọt ngào thơm nắng chuyển vần
Vẫn sáng vầng trăng ru tiếng sáo
Diều khuya trầm bổng giọng quê hương
Đất đá ong trong lòng giếng mát
Ôi Sơn Tây, Sài Sơn yêu thương!
Sài Sơn kháng chiến mùa đông ấy
Đón Bác dừng chân, cuộc đánh dài
Mở những trang sau rừng Việt Bắc
- Buổi đầu kháng chiến Bác qua đây
Hoàng Xá, vệ binh giầy mới phát
Ngựa nào hí lộng gió bờ tre
Tổng chỉ huy vào xin lệnh mới
Đầu năm súng vọng thủ đô về
Ôi những xe bò ắp bánh chưng
Quân ta năm mới buổi lên đường!
Dân đến liên hoan chiều lửa trại
Đôi mắt Sài Sơn sao vấn vương?
Ba chục năm tròn, hai cuộc thắng
Trăng nay diều lại sáo lưng trời
Sài Sơn núi soi mương sáng
Đồng ta Bương Cấn lại xanh tươi
Mãi mãi xanh tươi nguồn Đáy chậm
Ngô khoai dâu mía dệt đôi bờ
Quê hương trường cửu cùng Non Nước
Ba chục năm trời vẹn ý thơ.
Nhớ
Nhà tranh hốc hác
Cuối làng trơ vơ
Đường xa công tác
Người lính ghé nhờ
Mẹ già đầu tóc bạc phơ
Dăn deo nét khó
Người vào run sốt
Giữa trưa đòi đắp chăn
Mẹ già hối đun nước
(Nhà uống nước lã quen)
Lấy thêm chiếu đắp
Kiếm thêm mền
Mền nâu rách mướp
Cháu mồ côi - cháu gái
Mắt sáng trong đang tập đánh vần
Tuổi em mười bốn chớm mùa xuân
Muối vừng hương thơm ngậy
Cua đồng canh rau đay
Mâm cơm đến bữa
Kẻng vừa đánh
Cày cấy tập đoàn cũng ngừng tay
Chiều rồi ba-lô lại ra đi
Bâng khuâng hồn lính vấn vương gì
Nhớ mẹ già tiền cơm chẳng lấy
Nhớ em khó nghèo giữa vườn hoang dại
Nhớ bát muối vừng
Nồi cơm trộn sắn
Kẻng vừa đánh lên, cày tập đoàn cũng vãn.
Trên đây là những bài thơ Quang Dũng được VOH chọn lọc. Mỗi bài thơ của ông đều mang một vẻ đẹp riêng, góp phần làm phong phú thêm kho tàng thơ ca Việt Nam hiện đại. Thơ Quang Dũng là tiếng nói của một tâm hồn lãng mạn, hào hùng, đồng thời là tiếng lòng của người lính, người nghệ sĩ gắn bó sâu sắc với quê hương, đất nước.
Đón đọc thêm nhiều tác giả cùng các bài thơ hay tại chuyên mục Sống đẹp của voh.com.vn.
