U xơ tử cung là bệnh có thể gặp ở phụ nữ trong nhiều độ tuổi khác nhau nhưng nhiều nhất là trong độ tuổi sinh sản. Tùy theo vị trí, kích thước mà bệnh có những biểu hiện, triệu chứng riêng biệt. Nếu u xơ nhỏ và không gây rối loạn kinh nguyệt, không cản trở việc thụ thai thì chị em chỉ cần theo dõi.
Với những trường hợp khối u xơ lớn gây đau bụng, rong kinh hoặc sảy thai, vô sinh thì chị em nên tiến hành điều trị u xơ tử cung sớm để đảm bảo an toàn sức khỏe và khả năng sinh sản.
1. U xơ tử cung là bệnh gì?
U xơ tử cung (hay còn gọi là nhân xơ tử cung) là khối u lành tính phát triển ở trên hoặc trong thành cơ tử cung. U xơ được hình thành khi một tế bào cơ trơn phân chia nhiều lần và phát triển thành một khối vững chắc, đàn hồi, tách khỏi phần còn lại của thành tử cung.
U xơ tử cung là một loại u lành tính và phần lớn không phát triển thành ung thư (trừ những trường hợp bị u xơ ác tính). Chúng có thể phát triển thành một khối hoặc nhiều khối với kích cỡ dao động từ 1mm đến 20mm. Dưới đây là các loại u xơ tử cung thường gặp:
- U xơ dưới thanh mạc: Dạng u xơ được phát triển từ tử cung và hướng ra phía ngoài.
- U xơ trong vách: Dạng u xơ này phát triển từ trong thành tử cung và có thể làm tử cung to lên.
- U xơ dưới niêm mạc: Đây là dạng u xơ phát triển trong nội mạc tử cung, có thể gây ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, tăng khả năng sảy thai và vô sinh.
- U xơ tử cung có cuốn: Đây là dạng u xơ đã tách ra khỏi tử cung nhưng vẫn còn dính lại bởi 1 cuốn nhỏ.
1.1 Cơ chế sinh bệnh và sự phát triển của u xơ tử cung
Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có nguy cơ mắc bệnh u xơ tử cung cao (Nguồn: Internet)
Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản dễ bị u xơ tử cung, trong nhiều trường hợp khối u xơ có thể chiếm toàn bộ tử cung, thậm chí là ổ bụng. Đến thời kỳ mãn kinh khối u xơ sẽ nhỏ đi nhưng không mất hẳn. Một số cơ chế phát triển của khối u xơ:
- Khối u xơ có thể tiến triển thoái hóa thành các dạng như: thoái hóa kính, thoái hóa nang hoặc tiến triển thoái hóa vôi thường gặp ở những người phụ nữ lớn tuổi.
- Trường hợp khối u xơ hoại tử do bị nhiễm trùng khi phụ nữ từng sảy thai, nạo phá thai hay trong thời kỳ hậu sản.
- Trường hợp bị u xơ tử cung khi mang thai, các mạch máu phát triển không kịp so với sự tăng nhanh kích thước khối u, sẽ khiến khối u bị thiếu máu và hoại tử.
- Một số rất ít trường hợp u xơ tử cung tiến triển thoái hóa mỡ hay tiến triển thành ung thư (tỷ lệ chiếm 2/1000 người).
2. Triệu chứng thường gặp của bệnh u xơ tử cung
Có khoảng 30 – 50% các trường hợp bị u xơ tử cung không gây ra triệu chứng rõ rệt. Nếu có, các triệu chứng cũng thường liên quan đến kích cỡ và vị trí khối u. Một số triệu chứng thường gặp là:
- Rong kinh kéo dài và cường kinh (ra nhiều máu)
- Có cảm giác đau tức ở vùng chậu
- Đau khi giao hợp
- Thường xuyên mắc tiểu do áp lực của khối u xơ lên bàng quang
- Bị táo bón hoặc đầy hơi
- Bụng to như đang mang thai.
Trong trường hợp bị u xơ tử cung khi mang thai sẽ có thể gây ra một số bất thường như:
- Tăng nguy cơ sảy thai
- Ngôi thai bất thường nên khó sinh bằng đường âm đạo, tăng nguy cơ sinh mổ
- Thai chậm tăng trưởng, thậm chí suy dinh dưỡng
- Dễ gây băng huyết do một phần khối u xơ to làm chậm sự co hồi của tử cung sau sinh.
3. Nguyên nhân gây ra bệnh u xơ tử cung
Hiện tại vẫn chưa biết được chính xác vì sao lại có sự xuất hiện của các khối u xơ tử cung. Tuy nhiên u xơ là khối u lệ thuộc chủ yếu vào estrogen và một phần progesterone bởi các nhà khoa học đã tìm thấy nhiều thụ thể nhạy cảm với 2 loại nội tiết tố này trong khối u.
Ngoài ra, các bác sĩ còn cho rằng, một vài yếu tố khi kết hợp với nhau có thể gây ra bệnh như:
- Thay đổi di truyền: Nhiều u xơ mang sự thay đổi gen khác với tế bào cơ tử cung bình thường. Thậm chí có bằng chứng cho rằng, những trẻ sinh đôi cùng trứng có khả năng cùng bị u xơ cao hơn trẻ sinh đôi khác trứng.
- Hàm lượng nội tiết tố estrogen và progesterone tăng cao là một trong những yếu tố góp phần thúc phần thúc đẩy sự phát triển của khối u.
- Các yếu tố tăng trưởng khác có thể ảnh hưởng đến sự phát triển khối u xơ, chẳng hạn như yếu tố tăng trưởng giống insulin.
3.1 Ai có khả năng mắc bệnh u xơ tử cung cao?
Bệnh u xơ tử cung thường xuất hiện ở những phụ nữ trong độ tuổi 40 – 50 tuổi. Ngoài ra, những người có khả năng mắc bệnh u xơ tử cung cao chính là:
- Người đang trong độ tuổi sinh sản
- Mức estrogen trong cơ thể tăng bất thường do bệnh hoặc do sử dụng ma túy
- Có kinh sớm.
- Tiền sử gia đình có người bị u xơ tử cung
- Chế độ ăn giàu thịt đỏ nhưng lại ít rau xanh, trái cây, sữa và uống nhiều rượu, bia.
4. Điều trị u xơ tử cung như thế nào?
Tùy thuộc vào vị trí, số lượng, kích thước và mức độ phát triển của khối u các bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị thích hợp và hiệu quả.
Trường hợp khối u xơ tử cung nhỏ, tiến triển chậm, không biểu lộ triệu chứng và cũng chưa gây biến chứng, bệnh được phát hiện khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh thì khối u xơ sẽ không phát triển thêm nữa nên có thể không cần phải can thiệp phẫu thuật. Bệnh nhân chỉ cần theo dõi, tái khám định kỳ và điều trị u xơ tử cung bằng nội khoa.
U xơ tử cung được phát hiện thông qua các siêu âm, xét nghiệm liên quan (Nguồn: Internet)
Trường hợp khối u xơ to, bệnh nhân còn chưa hoặc đang trong độ tuổi sinh sản khi mắc bệnh u xơ tử cung thì cần phải được chẩn đoán qua siêu âm, xét nghiệm liên quan để xác định mức độ là loại u xơ đang mắc phải. Người bệnh có thể sẽ được điều trị bằng thuốc kháng nội tiết tố hoặc lựa chọn phẫu thuật cắt bỏ tử cung hay mổ u xơ tử cung nếu bệnh nhân vẫn muốn có con.
5. Bị u xơ tử cung nên kiêng gì, ăn gì?
Bệnh u xơ tử cung có thể được ngăn chặn và cải thiện thông qua chế độ ăn uống và sinh hoạt. Do đó, trong chế độ ăn uống hàng ngày, người bị u xơ tử cung nên tăng cường ăn các loại thực phẩm như:
- Trái cây tươi, đặc biệt là các loại thực phẩm có chứa vitamin C như cam, chanh, bưởi, ổi… Những loại quả màu cam và màu sắc rực rỡ thường có chứa beta - carotene khi được cơ thể tiêu hóa sẽ biến thành vitamin A, giúp thúc đẩy sự phát triển của các mô lành, thu nhỏ các mô bị bệnh. Đây là loại vitamin cần thiết cho người đang bị u xơ tử cung.
- Các loại rau có lá màu xanh đậm như tần ô, súp lơ xanh, bồ ngót, bó xôi... Các loại thực vật dưới biển như rong biển, rau câu… có chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, giúp phòng chống u xơ tử cung hiệu quả.
- Những loại thực phẩm như đậu hũ, đậu đen, đậu lăng chứa estrogen cân bằng, giàu bioflavonoid tốt cho người u xơ tử cung. Tuy nhiên cũng không nên dùng quá nhiều.
- Các loại thịt có màu trắng, thịt từ gia cầm, các loại cá...cũng rất tốt cho những người bị u xơ tử cung.
5.1 Những thực phẩm cần tránh
- Không nên ăn các loại thịt có màu đỏ đậm như thịt bò, bò Kobe, thịt cừu vì có thể làm tăng mức estrogen và kích thích khối u xơ phát triển.
- Ngoài ra, cũng không nên bổ sung quá nhiều thực phẩm từ thịt vì có thể làm tăng tình trạng đau bụng, chảy máu tử cung và làm trầm trọng thêm các triệu chứng khác của bệnh.
- Thức ăn và đồ uống có caffein, nước ngọt, chocolate, trà, thuốc lá cũng cần nên tránh.
Ngoài ra, người bị u xơ tử cung nên duy trì cân nặng bằng cách tập thể dục đều đặn, kiểm tra sức khỏe định kỳ, uống thuốc theo toa của bác sĩ.
Chị em phụ nữ nếu có những nghi ngờ về bệnh u xơ tử cung thì nên nhanh chóng đi khám bác sĩ phụ khoa để được thăm khám và điều trị sớm. Hy vọng qua những thông tin vừa chia sẻ sẽ giúp chị em có thêm kiến thức để phòng ngừa và tầm soát bệnh tốt hơn.
