Tam thất vốn là loại thảo dược được sử dụng nhiều trong Đông y do chúng chứa nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Các bộ phận từ rễ, thân, củ, lá của tam thất đều có công dụng chữa bệnh và hoa tam thất cũng không ngoại lệ.
1. Tìm hiểu về nụ hoa tam thất
Hoa tam thất là một bộ phận của cây tam thất, có tên khoa học là panax pseudoginseng, thuộc họ Nhân Sâm. Hoa tam thất được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như nhân sâm tam thất, kim bất hoán hay điền thất nhân sâm...
Nụ hoa tam thất thường được sử dụng là hoa mọc từ cây tam thất bắc. Tránh nhằm lẫn với cây tam thất nam – một loại thực vật thuộc họ gừng, ít được sử dụng trong y học và cũng không phải là một vị thuốc bổ.
1.1 Đặc điểm
Về đặc điểm nhận dạng, hoa tam thất có màu xanh nhạt, hình dáng kích cỡ khá nhỏ từ 3 – 5cm. Hoa tam thất thường có nhiều bông nhỏ mọc chụm lại giống súp lơ.
Khi nở, hoa sẽ nở bung to, giữ nguyên chùm hoặc rời từng bông riêng biệt, ở giữa hoa có nhụy và đài hoa. Thời điểm hoa tam thất nở thường rơi vào khoảng tháng 4 – 5 trong năm.
1.2 Các loại nụ hoa tam thất
Hiện nay, hoa tam thất trên thị trường được chia thành 2 loại, đó là:
- Hoa tam thất tươi: Rất khó tìm được hoa tam thất tươi trên thi trường. Muốn mua, bạn cần phải đến tận vườn hoặc đặt hàng trước.
- Hoa tam thất khô: Dễ tìm mua trên thị trường. Đây là những nụ hoa tam thất tươi đã qua chế biến, có thể sử dụng lâu dài mà không lo bị hỏng.
1.3 Thành phần có trong hoa tam thất
Trong nụ hoa tam thất có chứa các hoạt chất như nhân sâm Rb1, Rb2, đây là những chất có công dụng rất tốt đối với những người mắc bệnh về tim mạch, giúp an thần.
Saponin là hoạt chất có rất nhiều trong củ tam thất bắc và trong nụ hoa tam thất cũng có chứa thành phần dinh dưỡng này. Sapoin có tác dụng tốt trong việc chống viêm, ngừa lão hóa
Ngoài ra, trong hoa tam thất còn chứa rất nhiều các loại vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe.
2. Uống nụ hoa tam thất có tác dụng gì?
Trong cả y học hiện đại hay y học cổ truyền, hoa tam thất đều được xem như một loại thuốc quý, bởi các thành phần dinh dưỡng có trong hoa tam thất luôn mang đến những tác dụng cực kỳ hữu ích cho sức khỏe con người.
Dưới đây là một số tác dụng của hoa tam thất được cả Đông – Tây y công nhận:
2.1 Chữa bệnh mất ngủ
Một trong những công dụng của nụ hoa tam thất là chữa bệnh mất ngủ, hoặc ngủ không sâu giấc. Thành phần saponin ginsenoid trong hoa tam thất có khả năng ức chế khu thần kinh trung ương, làm tăng sự lưu thông tuần hoàn máu nên có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Những người bị bệnh mất ngủ kinh niên, dùng hoa tam thất pha thành trà uống sẽ giúp an thần và có được giấc ngủ ngon.
2.2 Ổn định huyết áp
Với những người bị huyết áp cao nên thường xuyên sử dụng nụ hoa tam thất để giúp ổn định huyết áp. Trong hoa tam thất có chứa một loại vitamin P, có thể tác dụng làm tăng sức bền của mạch máu, duy trì mức huyết áp ở mức cân bằng. Đồng thời cũng giúp phòng ngừa xơ vữa động mạch và tai biến mạch máu não.
2.3 Thải độc gan
Trong Đông y, hoa tam thất là dược liệu có tính mát, có tác dụng thanh nhiệt từ bên trong. Do đó, vào những ngày thời tiết oi bức hoặc khi cơ thể nóng trong, bạn có thể pha một tách trà hoa tam thất uống để gíup thanh nhiệt, mát gan và thải độc gan.
Xem thêm: 4 loại nước thanh nhiệt bạn nên uống ngay để không lo nóng trong người, khô họng, tiểu ít
2.4 Ngừa ung thư
Có thể bạn chưa biết, thường xuyên sử dụng hoa tam thất có thể giúp bạn phòng ngừa một số loại ung thư hiệu quả. Chính nhờ hợp chất saponin và các chất chống oxy hóa mạnh nên hoa tam thất có khả năng ngăn ngừa khối u cũng như ức chế sự hình thành và phát triển của các tế bào có hại.
2.5 Tăng cường sức đề kháng
Một số thành phần trong hoa tam thất có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, bồi bổ sức khỏe, giúp cơ thể chống lại được một số loại bệnh vặt như ho, sốt, cảm lạnh, bệnh cúm...
2.6 Tốt cho phụ nữ sau sinh
Phụ nữ sau sinh sử dụng hoa tam thất có thể giúp cải thiện một số triệu chứng như stress, trầm cảm, thiếu máu, ốm vặt,.... Ngoài ra, hoa tam thất còn có tác dụng kích thích tuyến sữa, để nguồn sữa mẹ luôn dồi dào.
2.7 Giảm cân
Những ai đang muốn giảm cân có thể sử dụng hoa tam thất để quá trình này diễn ra hiệu quả hơn. Tác dụng của hoa tam thất giúp điều hòa và làm giảm lượng cholesterol trong máu, đồng thời còn giúp thúc đẩy quá trình tiêu hao mỡ, từ đó lượng mỡ thừa được giảm đáng kể.
2.8 Làm đẹp da
Sử dụng hoa tam thất cũng là một trong những cách để bạn chống lại sự lão hóa làn da, nhờ đó làn da của bạn sẽ được mịn màng, hồng hào, khỏe khoắn.
3. Tác hại của hoa tam thất
Mặc dù tác dụng của hoa tam thất rất tốt, tuy nhiên, có một số trường hợp không nên sử dụng loại hoa này bởi chúng có thể gây hại cho sức khỏe.
Những đối tượng không nên sử dụng nụ hoa tam thất là:
- Người thuộc thể trạng hàn không nên dùng hoa tam thất nhiều bởi hoa tam thất cũng có tính hàn.
- Phụ nữ trong giai đoạn hành kinh, không nên dùng hoa tam thất vì đây là loại thảo dược có tác dụng hoạt huyết, có thể khiến kinh nguyệt ra nhiều hơn bình thường.
- Người đang bị cảm lạnh nên hạn chế sử dụng hoa tất vì chúng có thể khiến bệnh càng nặng thêm.
- Không dùng hoa tam thất cho phụ nữ mang thai, vì tính chất hoạt huyết không có lợi cho thai kỳ.
4. Cách dùng nụ hoa tam thất
Bạn có thể sử dụng hoa tam thất với nhiều cách khác nhau như làm thực phẩm ăn hàng ngày, ngâm rượu, hãm trà hoặc kết hợp với các dược liệu khác. Tuy nhiên, hãm trà từ hoa tam thất là cách dùng phổ biến và đơn giản nhất.
Bạn chỉ cần cho khoảng 3 – 5 gr hoa tam thất (tương đương 15 – 20 nụ hoa) vào trong 500ml nước sôi, ủ trong 5 – 10 phút cho ngấm là có thể dùng được.
Nước trà hoa tam thất cần được dùng hết trong ngày, không để qua đêm. Mỗi ngày bạn chỉ nên thay khoảng 2 lần nước trà. Để có giấc ngủ ngon, nên uống trà hoa tam thất trước khi ngủ khoảng 30 phút.
5. Cách bảo quản nụ hoa tam thất
Để sử dụng được lâu thì bạn nên bảo quản hoa tam thất theo cách sau:
- Đối với hoa tam thất tươi: cũng giống với các loại rau khác, thì hoa tam thất tươi thì cần phải cho túi, buộc kín và bỏ vào ngăn mát tủ lạnh. Thời gian bảo quản tốt nhất khoảng 5 - 7 ngày, không nên để lâu vì sẽ dễ bị hỏng.
- Đối với hoa tam thất khô: loại khô thì có thể bảo quản lâu hơn, để tầm 5 - 6 tháng. Vì là loại khô nên cần phải cho vào lọ, đập nắp kín, để nơi thoáng mát, khô ráo và tránh ánh nắng trực tiếp. Nếu để quá lâu thì giá trị dinh dưỡng, tác dụng giảm đi, vị ngọt khi uống cũng giảm.
Để phân biệt nụ hoa tam thất khô cũ hay mới thì nên quan sát màu:
- Loại còn tươi thì nụ hoa luôn luôn xanh, bông tròn và các nhụy nụ vẫn còn bông. Khi nấu để sử dụng thì nước sẽ ngọt, màu xanh, đậm hơn.
- Còn với loại cũ thì màu hoa sẽ nhạt hơn, nhụy hơn cũng bị rụng nhiều và bông bị nát.
6. Những lưu ý khi sử dụng nụ hoa tam thất
Để an toàn cho sức khỏe và phát huy tối đa các tác dụng của hoa tam thất mang lại cho sức khỏe thì khi sử dụng cần lưu ý các vấn đề sau:
- Không nên lạm dụng uống quá nhiều vì sẽ gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, đầy bụng, khó tiêu.
- Những người bị huyết áp thấp thì chỉ nên uống một lượng nhỏ và không uống thường xuyên.
- Đối với hoa tam thất khô thì khi chế biến khi loại bỏ bụi bẩn dính vào.
- Nên cân bằng chế độ ăn uống khoa học và không nên lạm dụng nước hoa tam thất để trị mất ngủ.
- Khi dùng nụ hoa tam thất để trị bệnh thì tốt nhất nên liên hệ bác sĩ để tư vấn kỹ lưỡng trước khi dùng.
- Không nên sử dụng loại hoa tam thất tươi thường xuyên vì sẽ làm cơ thể no lâu, tiêu hóa chậm, ảnh hưởng dương khí của cơ thể.
- Nam giới bị chứng rối loạn giấc ngủ, cao huyết áp, bốc hỏa, rối loạn thần kinh, nổi mề đay, muốn tăng cường sinh lực thì có thể uống nước hoa tam thất để cải thiện tình trạng.
Như vậy, nụ hoa tam thất là dược liệu tốt cho sức khỏe với nhiều công dụng phòng và trị nhiều loại bệnh khác nhau. Sử dụng hoa tam thất đúng liều lượng sẽ giúp bạn nâng cao sức khỏe của chính mình và những người thân trong gia đình.
