Tác dụng của mạch môn: từ vị thuốc nhuận phế đến hỗ trợ sức khỏe

Mạch môn là một loại cây thân thảo, đặc biệt phần rễ của mạch môn có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe và có công dụng trị bệnh. Vì vậy, rễ mạch môn được ứng dụng trong một số bài thuốc chữa táo bón, viêm phế quản, an thần, nhuận phế, điều trị ho có đờm, ho ra máu…

1. Mạch môn là gì?

Mạch môn hay còn gọi là mạch môn đông (Ophiopogon  japonicus (L.f.) Ker - Gawl., thuộc họ mạch môn đông (Convallariaceae). Loại thảo dược này có lá thẳng, mọc từ gốc, hẹp dài, cuống có bẹ, dài 20–40 cm, rộng 1–4 mm, mép lá hơi có răng cưa. Hoa màu trắng tới tím hoa cà nhạt, mọc thành cành hoa ngắn trên thân cây dài khoảng 5–10 cm. Quả mọng màu xanh lam đường kính 5–6 mm, chứa 1-2 hạt. Rễ có dạng chùm và được dùng làm thuốc.

Mạch môn là cây thân thảo, lá mọc từ phần gốc cây (Nguồn:Internet)

2. Thành phần hóa học có trong mạch môn

Trong rễ chứa các hợp chất saponin steroid, bêta-sitosterol, acidamin, glucose,.... Trên thực nghiệm, mạch môn có tác dụng chống viêm rõ rệt cả ở giai đoạn cấp và mạn tính. Ngoài ra còn tác dụng gây thu teo tuyến ức, hạ đường huyết; ức chế phế cầu khuẩn, tụ cầu vàng, các trực khuẩn lỵ, trực khuẩn than. Sau đây là một số bài thuốc món ăn trị bệnh có mạch môn.

3. Bài thuốc từ mạch môn

3.1 Trị sốt cao, cơ thể háo khát, ho suyễn, thượng tiêu nóng, hạ tiêu hàn

Bạn sử dụng 12g mạch môn, 32g thục địa, 32g ngũ vị tử, 12g nhân sâm, 12g bạch truật và 4g phụ tử chế. Tất cả đem sắc uống 3 lần mỗi ngày, sử dụng trước bữa ăn 1 giờ để phát huy tác dụng.

3.2 Chữa viêm phế quản cấp

Tác dụng của mạch môn hỗ trợ điều trị viêm phế quản cấp rất hiệu quả. Bạn chỉ cần sử dụng mỗi loại 12g bao gồm mạch môn, tang diệp, tỳ bà diệp, thạch cao kết hợp với 8g hạnh nhân, 8g a giao, 16g đảng sâm và 4g gừng tươi, rồi sắc uống. Bạn sử dụng bài thuốc này ngày 1 thang, chia làm 3 lần trước bữa ăn 1 giờ.

3.3 Phế táo, ho khan, tân dịch tổn thương, miệng khát, trường táo, đại tiện bí kết

Chữa ho khan, phế táo từ bài thuốc mạch môn rất hiệu quả. Bạn chỉ cần chuẩn bị mạch môn, thiên môn, thục địa, tri mẫu đồng lượng 12g, rồi đem sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trước bữa ăn 1 giờ. Tình trạng bệnh sẽ ngày một thuyên giảm.

3.4 Hỗ trợ điều trị viêm họng, viêm phế quản

Để điều trị viêm họng, viêm phế quản, bạn cần sử dụng 24g mạch môn, 12g huyền sâm và 12g thiên môn. Tất cả đem sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trước bữa ăn.

3.5 Chữa mất ngủ, nội nhiệt

Tác dụng của mạch môn giúp chữa mất ngủ, nội nhiệt là rất tốt. Bạn cần chuẩn bị 12g mạch môn, 12g đan sâm và 8g ngũ vị tử. Bạn đem sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trước bữa ăn.

3.6 Điều trị bạch hầu, họng sưng đau

Mạch môn còn có tác dụng chữa bạch hầu, họng sưng đau rất hiệu quả. Bạn chỉ cần sử dụng 12g mạch môn, 12g thiên môn, 12g bản lam căn và 12g kim ngân hoa, đem sắc uống ngày 1 thang, chia làm 3 lần trước bữa ăn 1 giờ là được.

Tác dụng của mạch môn giúp điều trị bạch hầu, họng sưng đau (Nguồn:Internet)

3.7 Ngăn ngừa nôn ra máu, chữa chảy máu cam

Để ngăn ngừa chảy máu cam cũng như nôn ra máu, bạn có thể sử dụng 30g mạch môn, 30g sinh địa và 12g hòe hoa thán. Tất cả đem sắc uống ngày 3 lần/thang và sử dụng trước bữa ăn 1 giờ.

3.8 Cơ thể thực nhiệt, phát cuồng do tân dịch đại tổn thương, tinh thần hỗn loạn, háo khát nhiều

Giúp an thần, hỗ trợ điều trị cơ thể thực nhiệt từ bài thuốc mạch môn sau đây sẽ rất công hiệu. Bạn lấy 20g mạch môn, 12g thạch cao (sống), 12g huyền sâm, 12g sa sâm, 12g tri mẫu, 12g xa tiền tử và 16g phục thần. Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 3 lần trước bữa ăn 1 giờ, bệnh tình sẽ khả quan hơn.

3.9 Ngăn ngừa toàn thân nóng, phiền khát

Tác dụng của mạch môn rất công hiệu trong việc hỗ trợ điều trị toàn thân nóng, phiền khát. Bạn chỉ cần 8g mạch môn, 6g mẫu đơn bì, 6g đan sâm, 6g ngưu tất, 6g bạch linh, 4g bạch thược, 16g thục địa và 1,6g khương thán (can khương sao cháy), rồi sắc uống. Bài thuốc này cần sử dụng 3 lần/ngày và uống trước bữa ăn 1 giờ để phát huy tác dụng. 

3.10 Điều trị xơ vữa động mạch, co thắt mạch vành, loạn nhịp tim

Để điều hòa máu, bạn cần 16g mạch môn, 12g thiên môn, 9g sa sâm, 9g đan sâm, 6g ngũ vị tử, 6g viễn chí và 3g cam thảo. Tất cả đem sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần trước bữa ăn 1 giờ.

3.11 Chữa đái tháo đường tuýp II, ra nhiều mồ hôi

Bài thuốc từ mạch môn sau đây giúp chữa bệnh tiểu đường, ra mồ hôi nhiều. Bạn sử dụng mỗi loại 12g bao gồm mạch môn, sinh hoàng kỳ, bạch linh, cát căn, nhân sâm, ô mai kết hợp cùng 8g thiên hoa phấn và 4g sinh cam thảo. Bạn đem sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần trước bữa ăn 1 giờ.

4. Món ăn bài thuốc có mạch môn

4.1 Cháo mạch môn - hỗ trợ điều trị nhiễm độc thai nghén, nôn oẹ không ăn uống được

Bạn cần chuẩn bị 50g mạch môn tươi, 50g sinh địa tươi và 20g gừng tươi. Tất cả đem đi ép lấy nước. Sau đó, bạn nấu cháo cùng 100g gạo tẻ và 50g ý dĩ. Cuối cùng, khi cháo gần chín bạn cho hỗn hợp nước ép trên vào khuấy đều thành dạng cháo loãng là dùng được.

Mạch môn giúp hỗ trợ điều trị nhiễm độc thai nghén (Nguồn:Internet)

4.2 Mạch môn hầm tim lợn - ngăn ngừa chứng mất ngủ ở người cao tuổi 

Tác dụng của mạch môn chữa mất ngủ vô cùng hiệu quả khi kết hợp với tim lợn. Bạn lấy 20g mạch môn, 15g hạt sen và 1 quả tim lợn. Tiếp theo, bạn đem tim lợn rửa sạch thái lát, rồi nấu nhừ với tất cả nguyên liệu. Khi chín, bạn nêm thêm gia vị cho vừa ăn.

4.3 Sữa mạch môn ô mai - chữa đái tháo đường, khô miệng khó nuốt, nuốt đau, khát nước

Sử dụng mạch môn làm sữa uống hàng ngày có tác dụng tuyệt vời trong điều trị tiểu đường, khô miệng khó nuốt,...Bạn kết hợp 20g mạch môn, 12g ô mai và 30ml sữa bò. Tiếp đó, bạn đem mạch môn, ô mai cùng sắc lấy nước và bỏ bã. Sau đó, bạn cho thêm sữa vào phần hỗn hợp nước trên rồi khuấy đều. 

5. Một số điều cần lưu ý khi dùng mạch môn

• Trường hợp bệnh nhân bị ho do ngoại cảm phong hàn, đàm thấp, đầy hơi trướng bụng, tiêu chảy không được dùng mạch môn.
• Những bài thuốc từ mạch môn nói riêng hoặc các bài thuốc Đông y nói chung thường có tác dụng chậm. Người dùng cần kiên trì sử dụng.
• Tùy vào cơ địa của mỗi người, tác dụng của mạch môn có thể không phát huy hiệu quả, nhưng lại gây một số tác dụng phụ,… Nếu cơ thể xuất hiện những triệu chứng lạ, bệnh nhân cần tạm ngưng sử dụng thuốc và khai báo ngay với bác sĩ.

Tóm lại, tác dụng của mạch môn rất công hiệu đối với sức khỏe con người, đặc biệt là trong điều trị bệnh. Tuy nhiên, trước khi áp dụng điều trị bằng các bài thuốc từ mạch môn, người bệnh cần hỏi ý kiến của bác sĩ.