Chờ...

50 bài thơ haiku hay nhất, chùm thơ haiku Nhật Bản

(VOH) – Thơ haiku là thể thơ ngắn nhất thế giới chỉ có ba câu gồm mười bảy âm tiết. Thể thơ mang nét đặc trưng riêng của Nhật Bản, cô đọng và hàm súc.

Có thể nói, thơ haiku là tài sản quý giá của người Nhật Bản. Đây là thể thơ có sự kết hợp hài hòa giữa âm thanh, hình ảnh và cảm xúc, tạo nên một dấu ấn khó phai trong lòng người đọc. Với đôi dòng thơ ngắn gọn, các thi sĩ đã đưa con người dạo chơi trong “khu vườn chữ” nhỏ hẹp, để từ đó dẫn lối vào một cõi tư duy bát ngát, thênh thang.

Một Nhật Bản rất riêng trong thơ haiku của Basho

Thơ haiku của Basho không có vần điệu nhưng màu sắc của mỗi bài thơ lại xuất hiện vô cùng độc đáo, ấn tượng. Thơ của ông lột tả được cái thực của đời người, nói lên được nét tương quan giữa cái bao la, rộng lớn của vũ trụ và cuộc sống đời thường bình dị.

tho-haiku-voh-0

1. “富士の風
扇にのせて
江戸土産”

Phiên âm: 
Fuji no kaze
Ougi ni nosete
Edo miyage

Tạm dịch:
Bỏ lên chiếc quạt nhỏ
Từ Phú Sĩ gửi đi ngọn gió
Một chút quà Edo

2. “海暮れて
鴨のこゑ
ほのかに白し”

Phiên âm:
Umi kurete
Kamo no koe
Honoka ni shiroshi

Tạm dịch:
Biển chiều trời dần tối
Tiếng kêu bầy vịt văng vẳng tới
Màu trắng nhợt nhạt rồi

3. “鐘消えて
花の香は撞く
夕哉”

Phiên âm:
Kane kiete
Hana no ka wa tsuku
Yuube kana

Tạm dịch:
Tiếng chuông chùa lặng im
Mùi hương hoa còn đọng bên thềm
Buông xuống dần màn đêm

4. “朝茶飲む
僧静かなり
菊の花”

Phiên âm:
Asa cha nomu
Soo shizuka nari
Kiku no hana

Tạm dịch:
Sau tuần trà buổi sáng
Trong lòng vị tăng thật yên ắng
Ngoài sân hoa cúc vàng

5. “やがて死ぬ
けしきは見えず
蝉の声”

Phiên âm:
Yagate shinu
Keshiki wa miezu
Semi no koe

Tạm dịch:
Chẳng bao lâu sẽ chết
Nhưng chưa thấy dấu hiệu nào hết
Ve kêu không mỏi mệt

6. “この秋は

何で年寄る

雲に鳥”

Phiên âm: 
Kono aki wa
Nande toshiyoru
Kumo ni tori

Tạm dịch:
Rồi đến mùa thu này
Sao ta lại già đi như vầy?
Cánh chim bay về mây?

7. “物書て 
扇引さく 
余波哉”

Phiên âm:
Mono kakite
Ougi hikisaku
Nagori kana

Tạm dịch:
Viết để lại đôi dòng
Chiếc quạt giấy bỗng rách một đường
Dấu vết lòng vấn vương?

8. “稲妻や
闇の方行く
五位の声”

Phiên âm:
Inazuma ya
Yami no kata yuku
Goi no koe

Tạm dịch:
Giữa tia chớp trên không
Bay mất vào bóng tối mênh mông
Tiếng vạc chừng lạc lõng

9. “古池や
蛙飛びこむ
水の音”

Phiên âm:
Furuike ya
Kawazu tobikomu
Mizu no oto

Tạm dịch:
Nơi lòng ao xa xưa
Con ếch nhảy tỏm vào giữa trưa
Tiếng nước khua vọng lại

10. “夏草や
兵どもが
夢の跡”

Phiên âm:
Natsu kusa ya
Tsuwamono domo ga
Yume no ato

Tạm dịch:
Đây bãi cỏ mùa hạ
Quả là dấu vết của giấc mơ
Kẽ chinh chiến đâu ngờ

11. “閑さや
岩にしみ入る
蝉の声”

Phiên âm:
Shizukasa ya
Iwa ni shimi iru
Semi no koe

Tạm dịch:
Trong tịch tĩnh lặng yên
Thấm vào vách đá giữa thiên nhiên
Tiếng ve kêu hiển hiện

tho-haiku-voh-1

12. “おもしろき
秋の朝寝や
亭主ぶり”

Phiên âm: 
Omoroshiki
Aki no asane ya
Teishu buri

Tạm dịch:
Cũng là điều thích thú
Buổi sáng mùa thu vẫn nằm ngủ
Khách tới luôn có chủ

13. “秋を経て
蝶もなめるや
菊の露”

Phiên âm:
Aki wo hete
Chou mo nameru ya
Kiku no tsuyu

Tạm dịch:
Mùa thu đang dần qua
Con bướm vẫn còn liếm cánh hoa
Giọt sương cúc làm quà

14. “この道を
行く人なしに
秋の暮”

Phiên âm:
Kono michi wo
Iku hito nashi ni
Aki no kure

Tạm dịch:
Ngay nơi con đường này
Không còn một bóng người qua lại
Mùa thu tàn ai hay?

15. “物いへば
唇寒し
秋の風”

Phiên âm:
Mono ieba
Kuchibiru samushi
Aki no kaze

Tạm dịch:
Khi mở miệng ra nói
Đôi môi run rẫy, lạnh lẽo tới
Gió mùa thu đây rồi

16. “馬に寝て
残夢月遠し
茶の煙”

Phiên âm:
Uma ni nete
Zanmu tsuki tooshi
Cha no kemuri

Tạm dịch:
Trên lưng ngựa gật gà
Mộng đã tàn, trăng cũng mờ xa
Phảng phất làn khói trà

17. “行春や
鳥啼魚の
目は泪”

Phiên âm:
Yuku haru ya
Tori naki uo no
Me wa namida

Tạm dịch: 
Mùa xuân bỏ đi mất
Trên cành tiếng chim kêu như khóc
Mắt cá đầy nước mắt

18. “人も見ぬ
春や鏡の
裏の梅”

Phiên âm:
Hito mo minu
Haru ya kagami no
Ura no ume

Tạm dịch:
Sao người người chẳng thấy
Mùa xuân đến từ chiếc gương đấy
Mặt sau một cành mai

19. “白菊の
目に立て見る
塵もなし”

Phiên âm:
Shiragiku no
Me ni tatete miru
Chiri mo nashi

Tạm dịch:
Những cánh cúc trắng ngần
Để ngay trước mắt nhìn thật gần
Không hạt bụi vương vấn

20.“枯枝 に
烏のとまりたるや
秋の暮”

Phiên âm:
Kare eda ni
Karasu no tomaritaru ya
Aki no kure

Tạm dịch:
Trên cành cây trụi lá
Một con quạ đậu lại nơi đó
Buổi chiều Thu dần qua

Thơ haiku về mùa xuân - Nơi bắt nguồn cảm xúc 

Thơ ca là sự giao thoa đầy cảm xúc giữa con người và đất trời. Các thi nhân Nhật Bản luôn dành một tình cảm đặc biệt cho mùa xuân trong thơ haiku vì nó gợi lên nhiều cung bậc cảm xúc, rung ngân lên tiếng lòng của những tâm hồn đa sầu đa cảm.

Tác giả Shiki

Nhìn về quê hương
Xa xăm quá đỗi
Chỉ cánh hoa đào rơi

tho-haiku-voh-2

Tác giả Issa

Giữa đám hoa trà
Có bầy chim rẻ
Rủ nhau trốn tìm

Tác giả Ryokan

Hoa đào rơi
Hay còn trên cành
Cuối cùng cũng rụng rơi

Tác giả Shiki

Cây lê nở hoa
Nơi căn nhà nát
Vết tích trận tương tàn

Tác giả Issa

Hết ngủ rồi thức dậy
Chú mèo lại ngáp dài
Đi ra ngoài mồi chài

Tác giả Getto

Màu xanh của cỏ
Khi tôi bước qua
Nỗi buồn mùa xuân

Tác giả Ryokan

Lặng lẽ vuốt ve
Quả bầu nứt nẻ
Trong cơn mưa xuân

Tác giả Rotsu

Ngọn đồi đầy hoa đào
Tôi sẽ tìm một hòn đá mát
Đánh một giấc ngủ sâu

Tác giả Shiki

Ánh trăng soi
Những cánh hoa đào rơi
Một vùng lênh láng

Tác giả Issa

Ngay cả hương hoa mơ
Hay người khách nào đến
Cũng còn chung trà nứt bể này thôi

Thơ haiku về mùa thu dạt dào cảm xúc

Lần giở những bút tích của các bậc thi sĩ Basho, Shiki, Issa,.. mùa thu trong thơ haiku xuất hiện qua từng con chữ nhỏ bé mà đẹp đến lạ kỳ. 

Tác giả Basho

Ở Yamankta
Không cần ngắt hoa cúc bỏ vào
Mà nước suối vẫn thơm

Tác giả Shiki

Cúc vàng cúc trắng
Đóa cúc hồng
Tôi khát khao

Tác giả Basho

Trên cành
Con quạ đậu
Chiều thu

Tác giả Shiki 

Đẹp lạ lùng
Ai mà không ghen tị
Lá đỏ rời cành phong

tho-haiku-voh-3

Tác giả Basho 

Cây chuối trong mùa thu
Gió bão ta nghe mưa nhỏ giọt
Xuống vũng nước đêm đen

Tác giả Basho

Mong manh mong manh
Một nhành hoa cúc
Vừa đơm nụ vàng

Mùa hạ sinh động và có hồn hơn trong thơ haiku 

Mùa hạ là mùa của hoa mẫu đơn khoe sắc, là mùa của côn trùng hòa tấu lên những bản nhạc réo rắt, vui tươi. Mượn những hình ảnh đời thường đó, các nhà thơ Nhật Bản đã lột tả được nét đẹp riêng biệt của mùa hè chỉ vỏn vẹn qua mười bảy âm tiết trong thể thơ haiku.

Tác giả Basho 

Trong tĩnh mịch
Khách tới thăm lui gót
Khai hội mẫu đơn

Tác giả Issa 

Cuộc đời đẹp quá
Con dế rung chuông
Cánh diều bay lả

Tác giả Basho 

Rừng trúc mênh mông
Tiếng đỗ quyên hót
Trong ánh trăng nghiêng

Tác giả Shiki 

Mưa tháng năm
Cứ rơi như thế
Rơi vào cơn mơ

Tác giả Basho 

Mưa mùa hạ,
Xóa đi tất cả
Ngoài chiếc cầu Seta

Tác giả Issa 

Trôi xuống dòng sông
Trên cành lá gãy
Ca vang côn trùng

tho-haiku-voh-4

Tác giả Basho 

Dòng sông Mogami
Nuốt hết mưa mùa hạ
Cuồn cuộn trôi đi

Tác giả Kikaku

Náo loạn chuồn chuồn,
Bỗng dưng lặng lẽ
Một vầng trăng non

Tác giả Basho 

Hãy thổi bay đi
Hỡi dòng sông Oi,
Những mây mưa mùa hạ

Tác giả Shiki 

Bão giông nguôi ngớt 
Cổ thụ nắng sót
Tiếng ve sầu

Tác giả Basho 

Mưa tháng năm
Hoa quỳ còn vọng
Đường đi mặt trời

Tác giả Buson 

Ngắn ngủi đêm hạ,
Dòng sông cạn,
Còn vầng trăng bạc

Tác giả Basho 

Trên đồng mùa hạ,
Nhìn người vác cỏ,
Tôi lần đường đi

Thơ haiku là một món quà vô giá mà các bậc thi nhân Nhật Bản đã sáng tạo và gìn giữ cho đến ngày nay. Đây là món ăn tinh thần không thể thiếu của những tâm hồn yêu thơ ca. Hy vọng qua bài viết này, các bạn sẽ chiêm ngưỡng được nét đẹp của thiên nhiên và con người của xứ sở hoa anh đào.