Nếu như người Việt chúng ta thường tự hào về đại thi hào Nguyễn Du thì người Đức cũng rất tự hào về Goethe – một nhà thơ lớn có tầm ảnh hưởng đến nền văn chương thế giới, đặc biệt là châu Âu.
Bên cạnh những tác phẩm nổi tiếng, Goethe còn để lại cho đời những câu nói bất hủ, vượt thời gian. Những câu nói hay của Goethe đã trở thành niềm cảm hứng cho rất nhiều thế hệ sau chiêm nghiệm và học tập.
1. Goethe là ai?
Goethe có tên đầy đủ là Johann Wolfgang von Goethe (1749 –1832) là một nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch, họa sĩ, tiểu thuyết gia, chính khách, giám đốc nhà hát, nhà phê bình, nhà khoa học người Đức.
Ông được biết đến là một trong những vĩ nhân của nền văn chương thế giới với những tác phẩm nổi tiếng như: Nỗi đau của chàng Werther, Những năm học hành của Wilhelm Meister… Bên cạnh đó là rất nhiều các vở kịch, truyện, văn xuôi, hồi ký, thơ… điển hình có thể kể đến như An den Mond và der Erlkönig, Über allen Wipfeln ist Ruh.
Goethe là gương mặt điển hình của văn chương Đức đã thoát khỏi trường phái cổ điển (cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19). Sự thay đổi của ông cũng trùng khớp với thời kỳ khai sáng và chủ nghĩa lãng mạn. Chính vì thế, sức ảnh hưởng và lan tỏa của ông đối với nền văn chương thế giới, đặc biệt là ở châu Âu là vô cùng lớn.
Phần lớn các tác phẩm của ông đã trở thành nguồn cảm hứng trong âm nhạc, kịch thơ và triết học ở thời kỳ bấy giờ.
2. Sơ lược cuộc đời và sự nghiệp của Johann Wolfgang von Goethe
Johann Wolfgang von Goethe được sinh tại Frankfurt, bang Hắc-bang, vào ngày 28 tháng 8 năm 1749. Cha của ông là Johann Caspar Goethe (1710–1782) một luật gia và mẹ là Katharina Elisabeth (1731–1808) cũng là một luật gia nổi tiếng. Cha mẹ ông đều thuộc tầng lớp tư sản nên cuộc sống của Goethe chưa bao giờ phải lo lắng về tài chính.
Goethe từ nhỏ đã được cha và các thầy gia sư giảng dạy các bài học của tất cả các môn học phổ thông, đặc biệt là ngoại ngữ. Bên cạnh đó, ông còn được học khiêu vũ, cưỡi ngựa và đấu kiếm. Trong tất cả các môn được học, Goethe đặc biệt yêu thích văn học. Ông cũng thích xem kịch và múa rối.
Năm 1765 Goethe học luật ở Leipzig. Trong trường, thay vì phải học thuộc lòng các bộ luật cổ xưa, ông lại thích nghe các bài giảng về thơ ca. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu về Wielang và Lessing, sự kính trọng của Goethe đối với các nhà thơ đương thời dường như biến mất. Ông vứt gần như tất cả các tác phẩm của mình ở thời điểm đó, chỉ trừ vở hài kịch Die Mitschuldigen.
Xem thêm: Những giá trị nhân văn đằng sau các câu nói hay của nhà văn Anh quốc Charles Dickens
Năm 1768, Goethe rời khỏi trường đại học trở về quê nhà Frankfurt vì bệnh tật. Đến năm 1770, ông chuyển đến thành phố Strasbourg để tiếp tục việc học. Trong thời gian này, Goethe đã gặp được nhà triết học và nhà phê bình văn học Johann Gottfried von Herder.
Chính Herder là người đã truyền cho Goethe tình yêu dành cho thơ ca dân gian (Volks Poesie) và sự yêu thích các tác phẩm của Shakespeare, Ossian, Homer. Đây được xem là tiền đề thúc đẩy Goethe đưa vào các tác phẩm của mình những đặc điểm mà sau này được gọi là chủ nghĩa lãng mạn Đức.
Năm 1771, Goethe học xong Luật và chuyển đến Wetzlar, nơi ông hành nghề luật sư.
Năm 1772, Goethe đến Darmstadt và sau đó không lâu ông bắt tay vào thực hiện viết tác phẩm "Götz von Berlichingen” (1773). Khoảng thời gian này, ông đem lòng yêu thích một cô gái nhưng không có kết quả. Có lẽ chính từ sự tác động này đã truyền cảm hứng cho Goethe viết Die Leiden des jungen Werthers (Những đau khổ của chàng trai trẻ, xuất bản năm 1774). Cuốn tiểu thuyết được phát hành gần như ngay lập tức đưa Goethe trở thành ngôi sao văn học.
Năm 1774, Goethe được mời đến làm việc trong triều đình của công tước Karl August ở Weimar. Lúc này Goethe đã đính hôn với một phụ nữ ở quê nhà, nhưng có lẽ vì nhiều lý do nên ông đã quyết định rời bỏ quê hương để chuyển đến Weimar. Tại đây, ông giữ các chức vụ ủy viên trong hội đồng chính phủ, bộ trưởng bộ tài chính, bộ trưởng bộ chiến tranh.
Năm 1832, Goethe qua đời ở thành phố Weimar và được chôn cất tại nghĩa trang Lịch sử Weimar. Di hài Goethe được đặt gần với Friedrich Schiller – một người bạn thân của ông.
Goethe là tác giả của hơn 100 tác phẩm từ thi ca, văn xuôi, kịch, dịch thuật, phê bình… Hầu hết các tác phẩm của ông đều trường tồn với thời gian. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến như:
- Tiểu thuyết: Những đau khổ của chàng trai trẻ tuổi (1774), Những năm học tập của Wilhelm Meister (1796), Các mối quan hệ tự chọn (1809).
- Thơ: Prometheus (1774), La Mã thanh lịch (1795), Cô dâu của Cô-rinh-tô (1797), Hermann và Dorothea (1798), Divan của Đông và Tây (1819) và Mười một Marienbad (1823).
- Nhạc kịch: Caprice của người yêu (1767), Các đồng phạm (1768), Gotz von Berlichingen (1773), Clavijo (1774), Stella (1775), Iphigenia ở Tauride (1787), Egmont (1788), Rừng đen (1789), Torquato Tasso (1790), Đại Coplic (1792), Con gái tự nhiên (1799) và Niềm tin (phần đầu tiên 1807, phần thứ hai 1832).
Xem thêm: Kể vềcuộc đời của nữ văn sĩ tài hoa Virginia Woolf
3. Những câu nói hay của Goethe giúp truyền cảm hứng
Trong suốt cuộc đời của mình, Goethe không chỉ để lại cho đời những tác phẩm mang tầm ảnh hưởng ra thế giới mà những câu nói của ông đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ sau đó.
Sau đây là 30 câu nói hay của Goethe giúp chúng ta “cảm ngộ” cuộc sống bằng những góc nhìn khác nhau.
- Knowing is not enough; we must apply. Willing is not enough; we must do.
Tạm dịch: Biết là không đủ; chúng ta cần phải áp dụng. Ý muốn là không đủ; chúng ta cần phải thực hiện. - None are more hopelessly enslaved than those who falsely believe they are free.
Tạm dịch: Không ai bị nô dịch đến vô vọng hơn những người tin tưởng mù quáng rằng mình tự do. - Behavior is the mirror in which everyone shows their image.
Tạm dịch: Hành vi là tấm gương phản chiếu bản chất của tất cả mọi người. - The greatest thing in this world is not so much where we stand as in what direction we are moving.
Tạm dịch: Điều lớn lao nhất trên thế gian này không phải là nơi ta đứng mà là hướng ta đi. - The soul that sees beauty may sometimes walk alone.
Tạm dịch: Tâm hồn biết nhìn cái đẹp đôi khi phải bước một mình. - Correction does much, but encouragement does more.
Tạm dịch: Sự sửa sai làm được nhiều, nhưng sự khích lệ còn làm được nhiều hơn thế. - The way you see people is the way you treat them, and the way you treat them is what they become.
Tạm dịch: Trong cách đối nhân xử thế, nếu ta đối xử với một người như thế nào thì anh ta sẽ trở thành người như thế ấy. - It is not doing the thing we like to do, but liking the thing we have to do, that makes life blessed.
Tạm dịch: Không phải làm điều ta thích làm, mà thích điều ta đang làm mới khiến cuộc đời hạnh phúc.
- If your treat an individual... as if he were what he ought to be and could be, he will become what he ought to be and could be.
Tạm dịch: Nếu bạn cứ chỉ luôn nhìn vào mặt xấu của một ai đó, điều đó sẽ làm anh ta ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Nhưng nếu khuyến khích anh ta vươn tới những điều tốt, chắc chắn anh ta sẽ làm được. - Every day we should hear at least one little song, read one good poem, see one exquisite picture, and, if possible, speak a few sensible words.
Tạm dịch: Mỗi ngày chúng ta nên nghe ít nhất một bài hát hay, đọc một bài thơ hay, xem một bức tranh tinh tế, và nếu có thể hãy nói một vài lời tốt đẹp. - Dream no small dreams for they have no power to move the hearts of men.
Tạm dịch: Đừng mơ những giấc mơ nhỏ bé, bởi chúng không có quyền năng chạm đến trái tim của con người. - Thinking is easy, acting is difficult, and to put one's thoughts into action is the most difficult thing in the world.
Tạm dịch: Nghĩ thì dễ, hành động mới khó, và biến suy nghĩ thành hành động là điều khó khăn nhất trên thế gian này. - He is happiest, be he king or peasant, who finds peace in his home.
Tạm dịch: Dù là vua hay dân quê, người đó sẽ hạnh phúc nhất khi tìm thấy sự bình an trong ngôi nhà của mình. - As soon as you trust yourself, you will know how to live.
Tạm dịch: Khi bạn tin tưởng chính mình bạn sẽ biết phải sống như thế nào. - The coward only threatens when he is safe.
Tạm dịch: Kẻ hèn nhát chỉ đe dọa khi hắn cảm thấy an toàn.
- There is nothing insignificant in the world. It all depends on the point of view.
Tạm dịch: Không có gì tầm thường trên thế giới. Tất cả đều tùy thuộc vào góc nhìn. - Life is the childhood of our immortality.
Tạm dịch: Cuộc sống là tuổi thơ của sự bất tử. - Nothing is worth more than this day.
Tạm dịch: Chẳng có gì đáng giá hơn ngày hôm nay. - Life belongs to the living, and he who lives must be prepared for changes.
Tạm dịch: Cuộc sống thuộc về những người đang sống, và người đang sống phải chuẩn bị cho những thay đổi.
- What is not started today is never finished tomorrow.
Tạm dịch: Những gì chưa bắt đầu ngày hôm nay thì không bao giờ có thể hoàn thành vào ngày mai. - In the realm of ideas everything depends on enthusiasm... in the real world all rests on perseverance.
Tạm dịch: Trong thế giới lý tưởng, mọi thứ phụ thuộc vào sự nhiệt tình... trong thế giới thực, tất cả đều dựa vào sự kiên trì. - One always has time enough, if one will apply it well.
Tạm dịch: Người ta luôn có đủ thời gian nếu biết sắp xếp khéo. - Whatever you can do or dream you can, begin it. Boldness has genius, power and magic in it!
Tạm dịch: Bất cứ điều gì bạn có thể làm, hay mơ mình có thể làm, hãy bắt đầu đi. Sự táo bạo mang theo trong nó tài năng, sức mạnh và sự nhiệm màu!
- Who is the happiest of men? He who values the merits of others, and in their pleasure takes joy, even as though 'twere his own.
Tạm dịch: Ai là người hạnh phúc nhất? Đó là người biết trân trọng công lao của người khác, và tìm được niềm vui trong hạnh phúc của người khác, thậm chí dù đó không phải hạnh phúc của anh ta. - There is no past we can bring back by longing for it. There is only an eternal now that builds and creates out of the past something new and better.
Tạm dịch: Chúng ta không thể kéo lại quá khứ bằng cách khát khao nó. Chỉ có hiện tại vĩnh hằng được xây dựng và tạo ra từ quá khứ như một thứ gì đó mới mẻ và tốt đẹp hơn. - Love and desire are the spirit's wings to great deeds.
Tạm dịch: Yêu thương và khát khao là đôi cánh đưa linh hồn bay tới những điều vĩ đại. - One never goes so far as when one doesn't know where one is going.
Xem thêm: Người ta không thể đi xa khi không biết mình đang đi đâu. - If you've never eaten while crying you don't know what life tastes like.
Tạm dịch: Nếu bạn chưa từng vừa ăn vừa khóc, bạn còn chưa nếm trải vị đời. - Only by joy and sorrow does a person know anything about themselves and their destiny. They learn what to do and what to avoid.
Tạm dịch: Chỉ qua niềm vui và đau khổ mà con người thấu hiểu bản thân và vận mệnh của mình. Người ta học được cần phải làm gì và cần phải tránh gì. - Many people take no care of their money till they come nearly to the end of it, and others do just the same with their time.
Tạm dịch: Nhiều người không quan tâm đến tiền của họ cho đến khi họ gần tiêu hết, và những người khác cũng làm như vậy với thời gian của họ.
Cho đến ngày nay, nhiều người vẫn gọi Johann Wolfgang von Goethe là một bậc thiên tài đa năng. Tên gọi này có được chính là nhờ vào sự đa dạng trong sáng tác cũng như kho tàng đồ sộ các tác phẩm nghệ thuật, những câu danh ngôn đáng giá mà cho đến tận sau này vẫn vẹn nguyên giá trị.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet