Từ xa xưa, ông bà ta đã đề cao lối sống nghĩa tình, yêu thương và đùm bọc nhau trong mọi hoàn cảnh. ‘Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng’ cũng là một trong những triết lý sống cao quý mà chúng ta - thế hệ con cháu cần học hỏi và phát huy hơn nữa.
1. “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng” là gì?
Trước tiên, ta cần hiểu "nhiễu điều" và "giá gương" là gì?. "Giá gương" là vận dụng tôn nghiêm thường được đặt trên bàn thờ gia tiên, thoạt nhìn bạn sẽ thấy trông giống khung ảnh có hai chân đứng. Trên giá gương có thể đặt một tấm ảnh hoặc tiểu sử của người đã khuất, thể hiện sự trang nghiêm của bàn thờ ông bà, tổ tiên.
Có lẽ, nhiều bạn sẽ khó hình dung ra hình ảnh "nhiễu điều" mỗi khi nghe thấy. Tuy nhiên, nhiễu điều chính là sản phẩm vải dệt cao cấp như the, lụa, … có màu đỏ thắm.
Như vậy, ý nghĩa câu “nhiễu điều phủ lấy giá gương” là chỉ việc lấy tấm vải dệt đỏ che phủ, bao bọc và bảo vệ cho giá gương. Thông qua câu ca dao chúng ta thấy được sự tôn kính và biết ơn của con cháu đời sau với tổ tiên, ông bà.
Ca dao đã khéo léo khi sử dụng hình ảnh ẩn dụ để đưa ra bài học nhân sinh cao quý “Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Đây như một lời răn dạy cũng như lời nhắc nhở về tinh thần yêu thương, tương trợ giữa con người với con người chung sống trong một lãnh thổ.
Dẫu bạn và tôi không cùng cha mẹ sinh ra, trưởng thành trong môi trường sống có nhiều khác biệt. Nhưng chúng ta cũng là con cháu rồng tiên máu đỏ da vàng, và cùng có một trái tim ấm áp đầy yêu thương, biết đau xót và đồng cảm với những hoàn cảnh kém may mắn trong cuộc đời.
“Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng” mang đến bài học về tình anh em đoàn kết giữa đồng bào chung sống trong một mảnh đất hình chữ S nối dài từ Nam chí Bắc. Tình cảm ấy trở thành truyền thống, nét đẹp trong văn hóa của người Việt.
Xem thêm: Ăn cháo đá bát: Lối sống vô ơn, cần nên ‘loại trừ’ khỏi xã hội
2. “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng” và tinh thần đoàn kết
Nếu bạn nghĩ rằng ta có thể sống độc lập, không giúp đỡ ai và cũng chẳng cần đến sự tương trợ của bất kỳ ai. Có lẽ, cuộc sống của bạn sẽ trở nên tẻ nhạt, cô đơn. Tệ hơn nữa, bạn sẽ tự cô lập và hủy hoại chính mình giống như câu tục ngữ “ Đoàn kết thì sống, chia rẽ thì chết".
Quá khứ đã minh chứng cho tinh thần đoàn kết của dân tộc, đặc biệt trong thời gian trường kỳ kháng chiến chống giặc ngoại xâm.
Chúng ta làm sao có thể giành được độc lập, tự do nếu không có những chàng trai, cô gái xung phong ra tiền tuyến. Hay người mẹ, người chị ban ngày lao động sản xuất, ban đêm nuôi quân giấu bộ đội làm hậu phương vững chắc. Từ đó tạo nên một tập thể lớn mạnh giữa những người đồng đội, đồng chí với nhau. Chung lý tưởng, một kẻ thù và tình yêu to lớn với quê hương đất nước.
Quay lại với thực tại, chúng ta thường hay bắt gặp những khẩu hiệu về sự độc lập, không nên dựa dẫm vào người khác. Tuy nhiên, bạn đừng bị nhầm lẫn sự tự lập của bản thân và sự tách biệt với xã hội, không quan tâm và giúp đỡ mọi người xung quanh.
Nếu vẫn chưa rõ về tinh thần đoàn kết là như thế nào, bạn có thể “tua ngược” khoảng 1 năm về trước, khi cả nước cùng chung tay chống lại đại dịch Covid-19. Thời điểm ấy cho chúng ta thấy rõ sức mạnh của tinh thần đoàn kết, lòng yêu thương. Họ - những y bác sĩ, quân nhân, và người dân sẵn sàng quên lợi ích cá nhân, tạm gác việc gia đình để chung tay đẩy lùi bệnh tật.
Sự quyết tâm từ tập thể đã thắt chặt sợi dây đoàn kết lại với nhau, tinh thần tương thân tương ái của những “người chung một nước” được thể hiện trước tiên từ ý thức tuân thủ các quy định về phòng chống dịch. Đến những việc làm cụ thể như: giúp đỡ thuốc men, thực phẩm, … cho người dân trong hoàn cảnh khó khăn. Rõ ràng, trong hoàn cảnh ấy nếu chúng ta chỉ có một mình thì làm sao có thể đẩy lùi dịch bệnh?!
Trong mối quan hệ xã hội, con người phải sống tình nghĩa, tôn trọng đạo hiếu nhân. Tình đồng bào chính là tình cảm thiêng liêng từ xưa đến nay, giống như lời dạy “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng" của cha ông ngày trước.
Xem thêm: Học đức tính đoàn kết qua câu tục ngữ ‘một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ’
3. Tổng hợp những câu ca dao, tục ngữ ý nghĩa về tinh thần đoàn kết
Bên cạnh ca dao “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng” nhắc nhở về tình yêu đối với đồng bào, biết đùm bọc lẫn nhau trong cuộc sống. Dưới đây là một số câu ca dao ý nghĩa về sự đoàn kết đáng suy ngẫm:
- Bắc Nam là con một nhà
Là gà một mẹ, là hoa một cành
Nguyện cùng biển thẳm non xanh
Thương nhau nuôi chí đấu tranh cho bền. - Mũi tên đầy túi, voi giẫm không gãy
Sức mạnh đoàn kết còn hơn cả sức voi
Trèo đèo lội suối phải hợp tác tương trợ
Qua sông qua suối phải đồng tâm đồng lòng. - Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại lên hòn núi cao - Thiếu cơm thiếu áo chẳng màng
Thiếu tình đoàn kết, xóm làng không vui - Một hòn chẳng đắp nên non
Ba hòn đắp lại nên cồn Thái Sơn. - Dây bầu bám chặt lấy giàn
Dân làng giữ chặt lấy làng mới hay
Đồng tâm ai sợ chi ai
Mình đông, Tây ít sức tài ai hơn - Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn - Tay bắt tay, chung lòng chung sức
Quyết diệt thù cứu quốc bạn ơi
Lòng em khôn tỏ hết lời
Kìa gương phấn dũng rạng ngời nước non. - Dân ta nhớ một chữ đồng
Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh. - Gương không có thuỷ gương mờ,
Thuyền không có lái lửng lơ giữa dòng.
Mong sao nghĩa thuỷ tình chung,
Cho thuyền cập bến gương trong ngàn đời.
Như vậy câu ca dao “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng” nhắc nhở chúng ta về lối sống đoàn kết, yêu thương, chia sẻ, tương trợ giữa người với người trong cuộc sống. Không có sự phân biệt cao sang, thấp hèn hay mối quan hệ thân thuộc. Chúng ta cần tiếp nối và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam bây giờ và mãi mãi về sau.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet