Trong khi ung thư chưa có vắc-xin phòng ngừa được vậy nên chúng ta đang nỗ lực với những chiến lược mục tiêu đặt ra làm giảm gánh nặng ung thư. Trên hết là cùng chung tay nâng cao nhận thức về sự nguy hiểm của căn bệnh này để có giải pháp bền vững, chủ động.
Theo thống kê của Tổ chức nghiên cứu ung thư quốc tế - GLOBOCAN năm 2020, tình hình mắc và tử vong do ung thư trên toàn thế giới đều có xu hướng tăng. Tại Việt Nam, ước tính có hơn 182.500 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư.
Như vậy cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư. Năm 2020, về tình hình ung thư tại Việt Nam, là quốc gia xếp thứ 91/185 về tỷ suất mắc mới và thứ 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Như vậy, có thể thấy là tình hình mắc mới và tử vong do ung thư ở Việt Nam đều đang tăng nhanh.
Ghi nhận từ các cơ sở điều trị, tại Việt Nam cho thấy, các loại ung thư phổ biến ở nam giới gồm ung thư gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, tiền liệt tuyến chiếm khoảng 65.8% tổng các loại ung thư. Ở nữ giới, các bệnh ung thư phổ biến gồm ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày, gan chiếm khoảng 59.4% tổng các loại ung thư.
Trong các loại ung thư, ung thư gan luôn nằm trong nhóm đầu. Trong đó, đến 75-80% các trường hợp ung thư gan có liên quan đến viêm gan siêu vi. Tại Việt Nam, viêm gan siêu vi B là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan và ung thư gan với tỷ lệ lên đến 60-80% đáng nói là viêm gan siêu vi B chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát chủ động bằng tiêm ngừa.
Theo phân tích của các chuyên gia y tế, nguyên nhân dẫn đến ung thư tăng nhanh bởi nhiều yếu tố trong đó có nhóm yếu tố thay đổi được như hành vi lối sống, môi trường. và nhóm yếu tố không thay đổi được như tuổi, gen…
Thông tin từ các bác sĩ Bệnh viện K đưa ra, trong các hành vi có thể thay đổi được để phòng ngừa ung thư thì cộng đồng nên tăng cường nhận thức, thay đổi lối sống. Các yếu tố về hành vi lối sống cần cảnh báo trong đó có hút thuốc lá, hút thuốc lá là nguyên nhân của 30% các loại ung thư, gây ra 20 loại ung thư khác nhau và 90% nguyên nhân của ung thư phổi. Hay như việc lạm dụng rượu bia là nguyên nhân gây ra các loại ung thư như ung thư miệng, họng, ung thư gan, ung thư vú, ung thư đại trực tràng.
Chế độ ăn ăn uống không hợp lý đây cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh, chế độ ăn nhiều mỡ động vật, ít chất xơ, sử dụng các thực phẩm mốc hay thực phẩm chế biến sẵn như thịt hun khói, cá muối… đóng vai trò 35% nguyên nhân gây ung thư như ung thư vú, thực quản, đại trực tràng…
Những thói quen khác cần thay đổi là thói quen ít vận động cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng. Vấn đề về ô nhiễm không khí và môi trường cũng là những yếu tố gây ung thư.
Trải qua theo thời gian, chiến lược phòng ngừa ung thư ngày càng được đẩy mạnh, nhận thức người dân tốt hơn về việc chủ động khám tầm soát ung thư sẽ giúp chính bản thân mỗi người sàng lọc sớm để phát hiện bệnh trong giai đoạn sớm.
Như chúng ta đã biết, ở giai đoạn sớm thì việc điều trị càng hiệu quả và tiết kiệm về chi phí. Đáng mừng thời gian gần đây, qua công tác truyền thông nâng cao nhận thức về phòng chống ung thư làm cho cộng đồng quan tâm hơn tới việc đi khám sức khỏe, trong đó có việc sàng lọc ung thư.
Điều trị ung thư hiện nay tại các bệnh viện chuyên khoa là điều trị phối hợp bởi nhiều phương pháp như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng, dinh dưỡng kết hợp với tâm lý.
Có thể nói, những năm gần đây các phương pháp điều trị tân tiến, kỹ thuật và thuốc mới trong điều trị ung thư được nghiên cứu và tiến bộ vượt bậc. Việt Nam cũng là quốc gia cập nhật rất nhanh các tiến bộ này.
Đặc biệt, các kỹ thuật xạ trị hiện đại như VMAT, IMRT, phẫu thuật nội soi, Robot, xạ phẫu Gamma Knife cũng đã được triển khai tại Bệnh viện K cũng như một số trung tâm ung bướu khác trên cả nước.
Tại thành phố Hồ Chí Minh, Bệnh viện Ung bướu cũng đã mạnh dạn ứng dụng nhiều kỹ thuật tiên tiến vào phục vụ bệnh nhân ung thư, mang lại giá trị điều trị cao như ứng dụng liệu pháp ức chế miễn dịch, thuốc sinh học, phối hợp đa mô thức, điều trị ung thư kết hợp bảo tồn chức năng sinh sản cho bệnh nhân ung thư phụ khoa.
Bệnh viện cũng là bệnh viện đầu tiên khu vực phía Nam được Bộ Y tế chọn tham gia thử nghiệm ứng dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo. Ứng dụng phần mềm này sẽ giúp bác sĩ trong lựa chọn phác đồ điều trị tiên tiến cho bệnh nhân ung thư trên cơ sở tập hợp hàng trăm ngàn dữ liệu khoa học, từ rất nhiều nghiên cứu trên thế giới.
Tăng nhận thức kết hợp với tiến bộ y học được xem là mũi nhọn trong chiến lược giảm gánh nặng ung thư.Với bệnh ung thư, phát hiện càng sớm, tỉ lệ chữa khỏi càng cao, tiết kiệm, giảm gánh nặng về kinh tế. Ngược lại nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì luôn để lại gánh nặng lớn về kinh phí và hiệu quả điều trị cũng giảm đáng kể.
Do vậy, mỗi người dân cần duy trì thói quen khám sức khoẻ định kỳ, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ ung thư cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, phát hiện sớm hoặc loại trừ bệnh ung thư. Ngoài ra nên thực hiện những khuyến cáo thay đổi lối sống để giảm nguy cơ mắc bệnh cụ thể như không hút thuốc lá, không sử dụng rượu bia, đảm bảo an toàn thực phẩm trong ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý, giữ tinh thần thoải mái...
Bên cạnh đó, cộng đồng hãy luôn nhớ đến vấn đề tiêm ngừa phòng bệnh, nên tiêm ngừa đầy đủ, đúng lịch để chủ động phòng bệnh một cách căn cơ, bền vững!
