Báo cáo về công tác xử lý vi phạm về động vật hoang dã được Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) vừa công bố cho biết trong năm 2021, việc xử lý vi phạm về động vật hoang dã do người dân thông báo có phần chựng lại và gặp những khó khăn khách quan.
Số vụ việc mà người dân báo qua Đường dây nóng trong năm 2021 không giảm so cùng kỳ là 1056 vụ việc, tỷ lệ phản hồi trung bình các vi phạm chiếm tỉ lệ 97% giảm ít so với tỉ lệ năm 2020 là 98%.
Ngoài ra, con số xử lý thành công các vụ vi phạm về ĐVHD nói chung và đặc biệt là tỷ lệ xử lý thành công các vụ liên quan đến ĐVHD còn sống đều sụt giảm so với năm 2020.
Tỷ lệ xử lý thành công thấp có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau như quá trình xử lý thông tin còn chậm trễ, thông tin bị rò rỉ trước khi lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, hoặc trong một số trường hợp, thông tin người dân cung cấp không chính xác hoặc không cụ thể… Một trong những nguyên nhân của tình trạng sụt giảm này là do dịch Covid-19 dẫn đến việc xử lý thông tin bị chậm trễ trong một số trường hợp.
Trong năm 2021, số vụ việc vi phạm nghiêm trọng phải xử lý hình sự cũng giảm so với cùng kỳ. Đối với việc nuôi nhốt gấu, năm 2021 cũng gắn với sự kiện con gấu cuối cùng được cứu hộ đã đưa tỉnh Sơn La trở thành tỉnh thứ 41 tại Việt Nam không còn hoạt động nuôi nhốt gấu.
Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đắk Lắk, Bình Dương và Lâm Đồng là những tỉnh, thành có số vụ vi phạm về ĐVHD do người dân thông báo nhiều nhất.
Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương có tỷ lệ phản hồi các vi phạm về ĐVHD do người dân thông báo cao, đạt 98,7%.
Cần lưu ý rằng số lượng vi phạm về ĐVHD do người dân thông báo tại TPHCM là cao nhất cả nước, với 327 vụ việc, chiếm khoảng 35% tổng số vụ việc được ghi nhận trên cả nước. Đặc biệt, một hiện tượng khá phổ biến tại TPHCM là tình trạng bán rong ĐVHD trên vỉa hè, đường phố. Mặc dù các cơ quan chức năng của TPHCM phản hồi hầu hết các thông tin có dấu hiệu vi phạm này, nhưng đáng tiếc là không ghi nhận nhiều trường hợp được xử lý thành công.
Tỷ lệ xử lý thành công các vụ việc về ĐVHD tại TPHCM là 15,9% và tỷ lệ xử lý thành công đối với các vụ liên quan đến ĐVHD còn sống chỉ đạt 15,8%, đều dưới mức trung bình của cả nước. Điều đáng chú ý năm 2021 cũng là năm TPHCM phải chịu ảnh hưởng của dịch bệnh nặng nề nhất cả nước.
Những số liệu cho thấy đối với một địa phương có địa bàn rộng, dân cư đông đúc như TPHCM nhưng ý thức của người dân chưa cao, còn thờ ơ với các vi phạm về ĐVHD coi đó là chuyện bình thường, xảy ra hàng ngày trên đường phố không đáng phải quan tâm. Đây chính là điều cần thay đổi về nhận thức để mọi người cùng chung tay bảo vệ ĐVHD.
Trong số 62 tỉnh, thành có báo cáo (không bao gồm tỉnh Bạc Liêu do không ghi nhận thông tin vi phạm về ĐVHD tại đây) thì Đà Nẵng là địa phương có thành tích toàn diện nhất trong công tác xử lý các vi phạm về ĐVHD năm 2021.
Cụ thể, các cơ quan chức năng thành phố Đà Nẵng đã phản hồi tất cả 17 vụ việc vi phạm về ĐVHD do người dân thông báo trong năm 2021, trong đó tỷ lệ xử lý thành công các vi phạm và vi phạm liên quan đến ĐVHD còn sống được thông báo lần lượt là 52,9% và 80%.
Trong năm 2021, các cơ quan chức năng thành phố Đà Nẵng đã tiếp nhận và tịch thu 146 cá thể ĐVHD còn sống cùng nhiều sản phẩm ĐVHD. Đặc biệt, đây là năm thứ 3 liên tiếp Đà Nẵng nằm trong số các địa phương có thành tích tốt nhất trong nỗ lực xử lý vi phạm về ĐVHD do người dân thông báo. Đây là tấm gương cho các địa phương khác noi theo.
Bình Dương tiếp tục là địa phương đạt được những kết quả đáng ghi nhận với tỷ lệ phản hồi các vụ việc lên tới 93,1%. Trong đó, các cơ quan chức năng tại Bình Dương cũng đã giải quyết thành công 41,4% số vụ việc. 50% số vụ việc liên quan đến ĐVHD còn sống cũng được xử lý thành công trên địa bàn, đưa Bình Dương trở thành một trong những địa phương có thành tích tốt nhất trên toàn quốc trong công tác xử lý các vi phạm liên quan đến ĐVHD còn sống trong năm 2021.
Con số tỉ lệ phản hồi các vi phạm về ĐVHD được người dân thông báo qua đường dây nóng đã phản ánh được sự chủ động của các cơ quan chức năng trong việc tiếp nhận và xử lý các vi phạm.
Mặc dù tỷ lệ phản hồi vi phạm khả quan nhưng tỷ lệ xử lý thành công trong toàn quốc còn thấp, chỉ đạt 28,9%. Tỷ lệ xử lý thành công vụ vi phạm về ĐVHD năm 2021 thấp hơn so với tỷ lệ đạt được trong năm 2020 cho thấy đã có những “chùn bước” trong công tác xử lý vi phạm. Phải chăng vì dịch bệnh nên công tác xử lý vi phạm cũng bị xem nhẹ?
Năng lực của các cơ quan chức năng trong việc tiếp nhận và xử lý các vụ việc do người dân thông báo là một yếu tố rất quan trọng để nâng cao hiệu quả phối hợp giữa bên thông báo vi phạm và bên giải quyết vi phạm về ĐVHD trong nỗ lực ngăn chặn các vi phạm về ĐVHD.
Từ kết quả của năm 2021 cho thấy sự cần thiết phải xử lý nhanh chóng và triệt để đối với tất cả các vi phạm về ĐVHD khi được người dân thông báo, để đảm bảo pháp luật được áp dụng hiệu quả và nghiêm minh, nhằm mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn tình trạng buôn bán, tiêu thụ ĐVHD trái phép tại Việt Nam.
