Nhân dịp sinh nhật lần thứ 75, sáng 10/5/1965, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết những dòng đầu tiên của bản Di chúc của Người. Đến ngày 15/5, bản Di chúc đầu tiên này hoàn thành, dài gần 3 trang, do chính Bác đánh máy, có chữ ký của Bác và chữ ký chứng kiến của đồng chí Lê Duẩn - lúc đó là Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
Từ lần đầu tiên ngày 10/5/1965 cho đến lúc kết thúc viết Di chúc ngày 10/5/1969, Bác nhiều lần chỉnh sửa, bổ sung và viết lại. Bản Di chúc cuối cùng được công bố trong lễ tang của Người vào tháng 9/1969.
Bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh được viết trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta ở vào giai đoạn ác liệt nhất, song đang trên đà thắng lợi, khi đó cuộc chiến đấu đòi hỏi sự đoàn kết chặt chẽ, chiến đấu bền bỉ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hai miền Nam - Bắc với niềm tin vững chắc vào thắng lợi cuối cùng.
Di chúc của người để lại với nhiều nội dung. Trong đó, có đoạn Bác viết : “Cuộc chống Mỹ cứu nước của nhân dân dù phải kinh qua gian khổ hy sinh nhiều hơn nữa song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn”. Những tiên đoán của Bác trong di chúc mà cũng là mong ước mà Bác hằng ấp ủ trong suốt cuộc đời. Mong ước đó thể hiện qua hai câu thơ trong bài thơ Mừng Xuân năm 1969 của Bác “Tiến lên ! chiến sĩ đồng bào / Bắc - Nam sum họp xuân nào vui hơn !”
Di chúc của Bác vừa dự báo, vừa khẳng định : “Cuộc kháng chiến chống Mỹ có thể sẽ kéo dài mấy năm nữa. Đồng bào ta có thể phải hy sinh nhiều của nhiều người nhưng nhất định thắng lợi” (Bản Di chúc ngày 15/5/1965).
Như vậy, Bác đã dự báo cuộc kháng chiến chống Mỹ chỉ phải kéo dài mấy năm nữa. Thực tế, chiến tranh khoảng thời gian đó rất ác liệt nhưng kéo dài chỉ mấy năm (1965-1973) như Bác dự báo chứ không phải kéo dài đến vô tận, không xác định được thời gian.
Lời tiên đoán của Bác trong di chúc đã trở thành hiện thực. Mùa Xuân 1975 đã trở thành mùa xuân thỏa mong ước của Bác.
Quân và Dân ta đã biến niềm mong ước của Bác thành quyết tâm, niềm tin mãnh liệt vào thắng lợi cuối cùng. Trước đó, Bác đã nhiều lần tiên đoán rất đúng về những chặng đường trong công cuộc kháng chiến của đất nước. Lần này, như những lần trước, Bác tiên đoán về ngày thống nhất đất nước không xa đã trở thành sự thật, xóa sạch toàn bộ chế độ thực dân kiểu mới của Mỹ ở miền Nam, giải phóng miền Nam, giành lại độc lập hoàn toàn cho đất nước.
Trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, cuộc kháng chiến chống Mỹ là một trong những cuộc kháng chiến kéo dài nhất, oanh liệt nhất và chiến thắng cũng vẻ vang nhất với sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, quân và dân ta đã làm nên chiến thắng vĩ đại 30/4/1975.
Chỉ tính kết quả thắng lợi trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, từ ngày 26/4 - 30/4/1975, quân và dân ta đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ quân chủ lực, quân địa phương thuộc Quân khu 3 chính quyền Sài Gòn, những đoàn quân của các quân khu 1 và 2 chạy về cố thủ và chi viện cho các đơn vị của địch ở Sài Gòn - Gia Định; diệt và làm tan rã khoảng 269.000 tên địch; thu 276.000 súng các loại (trong đó có 518 khẩu pháo), 409 xe tăng, thiết giáp, 858 máy bay các loại, 6.457 tàu, xuồng chiến đấu, 3.296 xe ô tô và nhiều phương tiện chiến tranh khác, giải phóng hoàn toàn Sài Gòn - Gia Định, góp phần quyết định vào giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Một nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử là sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta anh dũng chiến đấu chống chủ nghĩa thực dân, đế quốc; kiên quyết và khôn khéo sử dụng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng; thực hiện mục tiêu: Độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc.
Chiến thắng lịch sử 30/4/1975 mang một ý nghĩa to lớn. Đối với trong nước, đó là nhân dân ta đã vĩnh viễn thoát khỏi ách nô dịch của các đế quốc, thoát khỏi cảnh đất nước bị chia cắt, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên cả nước, bảo vệ những thành quả bước đầu của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đưa cả nước bước vào kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc.
Về mặt đối ngoại, chiến thắng mùa Xuân 1975 đã đưa Việt Nam từ một đất nước bị đô hộ trở thành một quốc gia độc lập, thống nhất, có đầy đủ chủ quyền được quốc tế thừa nhận, tôn trọng. Với chiến thắng vĩ đại này, Việt Nam đã tăng cường quan hệ hữu nghị, đoàn kết, liên minh chiến đấu giữa ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia anh em, góp phần quyết định vào thắng lợi của sự nghiệp giải phóng dân tộc của từng nước, thủ tiêu chủ nghĩa thực dân ở ba nước Đông Dương.
Đối với các dân tộc bị áp bức trên thế giới, chiến thắng 30/4 đã thức tỉnh, cổ vũ hàng trăm triệu người đứng lên dũng cảm đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành lại độc lập dân tộc, đưa đất nước tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội đem hạnh phúc cho nhân dân.
Ai từng trải qua chiến tranh, chứng kiến cảnh đất nước hai miền chia cắt mới thấy ý nghĩa to lớn của chiến thắng 30/4/1975, mới cảm nhận hết giá trị của những năm tháng hoà bình và sự thống nhất, toàn vẹn Tổ quốc. Hơn ai hết, người Việt Nam càng quý trọng những ngày tháng hôm nay, càng trân trọng những thành quả có được sau ngày đất nước được thống nhất và tiến hành công cuộc xây dựng kinh tế, đổi mới trong bối cảnh hoà bình, xã hội ổn định.
Ngày 30/4 được coi là ngày hoà hợp dân tộc, từng gia đình và cả dân tộc sum họp dưới mái nhà Việt Nam, người một nước cùng nhìn về một hướng, cùng chung một con đường…Hoà hợp dân tộc để hoá giải xung đột, xoá bỏ hận thù, giải phóng nội lực để cùng nhau bước vào thời kỳ mới: một Kỷ nguyên hoà bình, thống nhất, độc lập, tự do xây dựng đất nước đàng hoàng hơn, to đẹp hơn…
Ảnh Tư liệu.
Sau 40 năm, bây giờ đọc lại, chiêm nghiệm và nghiền ngẫm, suy nghĩ từng chữ Bác viết ra ở cả ba bản thảo bổ sung từ năm 1965 đến năm 1969 và Di chúc được công bố càng làm ta thán phục trước những tiên đoán của Bác.
Trong Di chúc Bác đã viết, “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới".
Những tư tưởng của Bác trong di chúc còn đi vào tính nhân văn khi chăm lo đến con người sau khi thống nhất đất nước. Đó là nhắc đến các chính sách chăm lo cho các gia đình chính sách, các kế hoạch phát triển kinh tế sau hòa bình để nâng cao đời sống người dân ở miền xuôi cũng như miền núi; Các chính sách quản lý nhà nước, an sinh xã hội sau khi chiến tranh kết thúc; hàn gắn viết thương chiến tranh và cả tư tưởng về đổi mới, công tác xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh.
Di chúc phác thảo những vấn đề quan trọng của sự nghiệp đổi mới đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm, đổi mới là một tất yếu để phát triển, đổi mới là một cuộc đấu tranh bền bỉ, một quá trình xây dựng gian khổ, "là một công việc cực kỳ to lớn, nặng nề và phức tạp”, là “cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi”. Người yêu cầu, Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân sau hòa bình.
Đổi mới đó là một cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng. Giành lấy thắng lợi trong cuộc chiến đấu chống lại cái cũ, cái bảo thủ; tổ chức giáo dục thực hiện phải động viên toàn dân, dựa vào lực lượng to lớn của toàn dân. Đó là con đường đưa đất nước hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, tiến vững chắc lên CNXH. Những lời dạy của Bác về đổi mới được Đảng ta hiện thực hóa bằng sự nghiệp đổi mới sau Đại hội 6 của Đảng cho đến nay.
Kỷ niệm 44 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, chúng ta cần tiếp tục 'chiến đấu' chống lại cái bảo thủ, lạc hậu, thực hiện đổi mới để xây dựng phát triển kinh tế chăm lo đời sống người dân, quản lý nhà nước tốt, đảm bảo an sinh xã hội.
Đó là những điều Bác đã dặn dò trong di chúc trước lúc đi xa mà toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đang quyết tâm thực hiện.
