1. Quả chà là là quả gì ?
Cây chà là (tên khoa học là Phoenix dactylifera), là một loại cây đặc trưng trong chi Chà là, thuộc họ Cau. Các quốc gia thuộc khu vực Trung Đông được mệnh danh "xứ sở chà là", còn tại Việt Nam, chà là chủ yếu được trồng ở các tỉnh miền Tây, với 2 giống cây trồng Medjool và Zahidi.
Quả chà là được nhiều người biết đến bởi quả này có hương vị và kết cấu ngọt, thanh hơn so với nhiều loại trái khác. Khi quả chín thì bên ngoài sẽ chuyển sang màu nâu, nhăn nheo và phải trèo lên cây dùng tay để hái trực tiếp quả chà là.
Quả này có hình bầu dục, có kích thước chiều rộng tầm 2 - 3 cm và chiều dài từ 3 - 7 cm. Quả này có một cái hạt to ở giữa và không ăn được. Mùa vụ quả chà là ngon nhất là rơi vào tầm tháng 11 đến tháng 1. Hầu hết nhiều người thường dùng loại quả này khi đã sấy khô.
Các loại quả chà là:
- Quả chà là tươi: quả có màu vàng nhạt bên ngoài và ruột bên trong màu trắng, kích thước dài cỡ 2 - 3 cm, có hình bầu dục. Có thể dùng trực tiếp sau khi thu hoạch hoặc đem đi sấy khô để bảo quản được lâu.
- Quả chà là khô: đây là quả tươi đã được sấy khô, chin nhằm mục đích bảo quản được lâu hơn. Quả có màu nâu cánh gián, vỏ bên ngoài nhăn nheo và mặc dù đã sấy khô nhưng hương vị, giá trị dinh dưỡng của quả chà là khô mang lại vẫn giống như quả tươi.
2. Tác dụng của quả chà là
Quả chà là nhỏ bé nhưng “hội tụ” nhiều vitamin cùng với các khoáng chất quan trọng cho cơ thể, đem lại nhiều lợi ích sức khỏe.
2.1 Cải thiện tiêu hóa
Hàm lượng chất xơ cao trong quả chà là rất cần thiết cho hoạt động tiêu hóa, giúp làm mềm thức ăn và giảm đau dạ dày. Bên cạnh đó, dưỡng chất này cũng kích thích sự phát triển của lợi khuẩn trong ruột, ngăn ngừa ung thư ruột kết.
Xem thêm: “Điểm mặt” 7 triệu chứng đau dạ dày và giải đáp thắc mắc về sự nguy hiểm của căn bệnh này
2.2 Bảo vệ tim mạch
Quả chà là chứa nhiều kali nhưng lại ít natri nên hỗ trợ kiểm soát huyết áp rất tốt. Đặc biệt, loại quả này có khả năng giảm các cholesterol xấu trong động mạch, từ đó bảo vệ sức khỏe tim mạch hiệu quả.
2.3 Tốt cho xương khớp
Quả chà là có đặc tính kháng viêm cao, chất tannin ngăn ngừa tình trạng sưng viêm và các cơn đau ở khớp. Ngoài ra, với hàm lượng chất canxi, kali và magie cao, quả chà là rất tốt cho người cao tuổi vì có thể củng cố xương chắc khỏe và giúp ngăn ngừa loãng xương.
2.4 Giàu chất chống oxy hóa
Carotene và gốc phenol (các chất chống oxy hóa) được tìm thấy ở quả chà là có vai trò quan trọng giúp cơ thể chống lại sự tấn công của các gốc tự do. Các hoạt chất này còn giúp nuôi dưỡng và cải thiện bề mặt da, giữ cho làn da luôn căng bóng.
2.5 Ổn định đường huyết
Khi ăn quả chà là, bạn sẽ cảm thấy có vị ngọt, tuy nhiên hương vị này là nhờ các nhóm đường tự nhiên như glucose, sucrose và fructose, rất hữu ích để khôi phục lại năng lượng một cách tức thì. Thành phần đường tự nhiên có thể chuyển hóa nhanh chóng ở gan và chuyển đổi thành năng lượng, giúp ổn định đường huyết.
2.6 Bổ sung vitamin
Chà là là một loại quả bổ sung đa dạng các nhóm vitamin, bao gồm vitamin C, B, K, A và axit nicotinic. Đáng chú ý vitamin B5 và B6 trong quả chà là rất có ích với quá trình chăm sóc tóc, tình trạng tóc gãy rụng và chẻ ngọn sẽ giảm thiểu đáng kể. Cùng với đó, vitamin B1 và A sẽ duy trì chức năng lọc ánh sáng để bảo vệ mắt.
Xem thêm: 6 ‘chiêu’ trị gãy rụng, hư tổn giúp tóc dày mượt, nhanh dài thấy rõ
2.7 Tăng cường não bộ
Nhờ việc ăn quà chà là hàng ngày có thể cải thiện sức khỏe trí não, giảm các dấu hiệu viêm não, giảm interleukin 6 (IL - 6) trong não. Khi IL - 6 tăng cao là nguyên nhân chính gây ra bênh thoái thần kinh như alzheimer.
Ngoải những tác dụng của quả chà là kể trên, thì loại quả này còn là nguồn cung cấp đường frutose, đây là loại đường tự nhiên được tìm thấy ở trong trái trây. Vì thế dùng quả này để thay thế đường cát trong nấu ăn là một sự lựa chọn phù hợp.
3. Bà bầu ăn quả chà là có tốt không?
Vào giai đoạn dưỡng thai, các mẹ bầu được khuyến khích ăn thêm quả chà là vì thể trạng của cả mẹ và em bé đều được cải thiện đáng kể, đặc biệt trong kì tam cá nguyệt thứ 3.
Một số lợi ích sức khỏe quả chà là đem lại cho bà bầu trong thai kì:
- Thúc đẩy tiêu hóa, hạn chế táo bón.
- Cải thiện hệ vận động, giảm đau nhức xương khớp.
- Kiểm soát bệnh tiểu đường thai kì.
- Giảm căng thẳng, duy trì tâm lý thoải mái.
- Tử cung giãn nở tốt, quá trình sinh nở dễ dàng hơn.
4. Các món ăn với quả chà là
Sau khi thu hoạch, có thể dùng quả chà là khi còn tươi hoặc sấy khô, nếu đóng gói kĩ lượng sẽ bảo quản được trong 1 năm. Cùng với đó, quả chà là còn được biết đến như một nguyên liệu dễ sử dụng, góp mặt trong nhiều món ăn.
Các món ăn với quả chà là dưới đây bạn có thể tham khảo để chế biến tại nhà:
- Sữa chà là
- Canh chà là
- Mứt chà là
- Bánh bắp chà là
- Thịt xông khói cuộn quả chà là
5. Ăn quả chà khi nào là tốt nhất ?
Để phát huy tối đa những tác dụng của quả chà là mang lại cho sức khỏe thì bạn nên ăn đúng cách, đúng thời điểm. Những thời điểm thích hợp để ăn quả chà là:
- Ăn vào bữa sáng: vì trong quả chà là chứa các chất ngọt tự nhiên sẽ bổ sung một nguồn năng lượng, chất xơ cho bạn vào buổi sáng và giúp bạn cảm thấy no lâu hơn.
- Ăn xế vào buổi chiều: Nhờ sự kết hợp giữa chất xơ và đường tự nhiên trong quả chà làm trong lưu lượng máu tăng chậm hơn và sẽ góp phần giúp cơ thể tràn đầy năng lượng trong thời gian dài.
- Khi cơ thể đói: Nếu bạn đang đói cần bổ sung thực phẩm giàu chất xơ giúp bạn no lâu hơn thì quả chà là là sự lựa chọn hợp lý vào lúc này.
- Trước khi tập thể dục: khi tập thể dục thì bạn sẽ cần một nguồn năng lượng lớn để có thể tập luyện bền bỉ. Quả chà là cung cấp một loại carb giải phóng chậm giúp tạo ra một nguồn năng lượng ổn định khi bạn tập luyện.
- Ăn nhẹ vào ban đêm: Nếu bạn đói vào ban đêm thì có thể ăn quả chà là, nó sẽ giúp bạn cảm thấy no lâu hơn.
6. Trường hợp nào không nên ăn quả chà là?
Mặc dù là quả chà là tốt cho sức khỏe nhưng không phải ai cũng có thể ăn được loại quả này. Dưới đây là một số trường hợp không nên ăn quả chà là:
- Dị ứng: có trường hợp sẽ bị mẩn cảm hoặc dị ứng với quả chà là, nhưng tình trạng này rất hiếm gặp.
- Người mắc hội chứng ruột kích thích ( IBS ): những người sẽ mẩn cảm với các thực phẩm chứa fodmap, đây là 1 loại carb chuỗi nhỏ gây khó tiêu.
- Không nên ăn sau bữa ăn chính: vì sau khi ăn cơ thể đã cảm thấy no và khi ăn quả chà là vào lúc này sẽ bổ sung thêm lượng chất xơ vào cơ thể khiến cơ thể bạn sẽ thấy cực kỳ no, tức bụng và khó chịu.
- Người mắc bệnh tiêu chảy hoặc đi phân lỏng: vì trong quả chà lá có chứa một loại cồn gọi là sorbitol, chất này gây nhu động ruột. Vì thế những người mắc bệnh tiêu chảy không nên ăn quả chà vì sẽ khiến cho bệnh thêm trầm trọng.
7. Một số lưu ý khi sử dụng quả chà là
Để sử dụng quả chà là đúng cách và khoa học, cần thực hiện một số lưu ý sau:
- Không ăn quá nhiều quả chà là để tránh tình trạng đầy bụng.
- Trong chà là có chất tyramine, ăn nhiều có thể gây ra tình trạng đau nửa đầu, tốt nhất nên ăn từ 2 - 6 quả/lần.
- Không sử dụng quả chà là đã có dấu hiệu bị nấm, mốc.
- Nếu mua chà là tươi nên rửa sạch trước khi dùng, phòng nhiễm khuẩn và hóa chất bảo quản.
Xem thêm: Thỏa ‘cơn thèm’ quả chà là nhưng chớ ăn ‘thả phanh’ vì 6 lý do sau
8. Giá trị dinh dưỡng của quả chà là
Hàm lượng chất dinh dưỡng trong 100g quả chà là (phần ăn được) như sau:
- Nước: 21.3 g
- Năng lượng: 277 KCal
- Carbohydrate: 74.9 g
- Chất béo: 49.8 g
- Chất xơ: 0.15 g
- Canxi: 64 mg
- Magie: 54 mg
- Photpho: 62 mg
- Kali: 696 mg
- Vitamin B1: 0.05 mg
- Vitamin B6: 0.2 mg
- Vitamin B2: 0.06 mg
- Vitamin A: 149 µg
Vị ngọt thơm của quả chà là chắc hẳn sẽ làm “xiêu lòng” bạn nhưng hãy nhớ thực hiện các lưu ý khi ăn loại quả này để tận dụng tối đa các chất dinh dưỡng nhé.
