Tin tứcTheo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan,Việt Nam nằm trong nhóm các nước sản xuất lúa gạo lớn trên thế giới và là một trong số các nước xuất khẩu gạo đứng đầu thế giới.
Vị thế của ngành sản xuất lúa gạo Việt Nam đang ngày càng được củng cố và nâng cao hơn, không chỉ là những con số ấn tượng về sản lượng và giá trị xuất khẩu trong những năm gần đây mà còn thể hiện ở những phản hồi tích cực của người tiêu dùng thế giới. Gạo của Việt Nam cũng liên tiếp được vinh danh trên trường quốc tế.
Năm 2023 là năm khá thành công trong xuất khẩu gạo của Việt Nam. Cả khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo đã đạt kỷ lục lần lượt là gần 8,3 triệu tấn và 4,78 tỷ USD.
ĐBSCL luôn là một trong các vùng sản xuất lúa gạo chính của Việt Nam. Sản lượng lúa sản xuất tại vùng những năm gần đây luôn ổn định ở mức 24 - 25 triệu tấn, chiếm trên 50% sản lượng lúa sản xuất và trên 90% sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước, tạo việc làm và thu nhập cho hàng triệu hộ sản xuất nông nghiệp trong vùng. ĐBSCL đã mạnh dạn trong áp dụng các tiến bộ kỹ thuật, ngành lúa gạo đã thu được nhiều thành công và góp phần khẳng định thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ngành hàng lúa gạo Việt Nam nhiều năm qua đã nỗ lực sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu. Người dân quen dần và thực hiện tốt hơn quy trình canh tác lúa bền vững, hướng tới giảm phát thải khí nhà kính. Đặc biệt là sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới (WB) về dự án Chuyển đổi Nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) được triển khai trên cây lúa tại 8 địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) gồm: Tiền Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Long An, Sóc Trăng, Hậu Giang, Cần Thơ, An Giang với nhiều hợp phần khác nhau.
Các quy định của những nước nhập khẩu ngày càng nghiêm ngặt, đòi hỏi chất lượng gạo phải được nâng cao, phải đảm bảo an toàn thực phẩm, trong đó có việc giảm thiểu sử dụng đầu vào sản xuất có nguồn gốc hóa học, sản xuất giảm phát thải. Tại COP26, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký cam kết phấn đấu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2025. Chính vì vậy, Chính phủ đã phê duyệt Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030".
Đề án gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế.
Theo ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục trồng trọt - Bộ NN&PTNT, sản xuất lúa giảm phát thải khí nhà kính là điều mong muốn để đạt các tín chỉ carbon thấp nhằm trao đổi hoặc bán. Đây là lĩnh vực mới, lần đầu tiên xuất hiện trên thế giới trong lĩnh vực trồng trọt nói chung và cây lúa nói riêng.
Trong sản xuất lúa có 3 yếu tố chính làm phát thải khí nhà kính, bao gồm việc bón quá nhiều phân đạm, đốt rơm rạ hoặc vùi rơm rạ vào trong đất. Cả 3 yếu tố làm phát thải khí nhà kính hiện nay đã được khắc phục bằng các giải pháp kỹ thuật kéo theo giảm cả chi phí sản xuất, sâu bệnh.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết trong quá trình triển khai Đề án, sẽ có một số chính sách mới, phù hợp với xu hướng toàn cầu được thực hiện thí điểm như chi trả tín chỉ carbon dựa vào kết quả cho một triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh, sản xuất tuần hoàn, khai thác đa giá trị trong sản xuất lúa với các chính sách cơ chế về đầu tư hoặc tín dụng với mục tiêu thu hút các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, chế biến lúa gạo.
Từ thí điểm thành công, mô hình này tại Đồng bằng Sông Cửu Long sẽ được mở rộng ra toàn quốc, hướng tới mục tiêu đưa "Phát triển xanh, giảm phát thải, chất lượng cao" trở thành thương hiệu của lúa gạo Việt Nam.
Biến đổi khí hậu và an ninh lương thực là tâm điểm của nhiều cuộc hội nghị trên thế giới thời gian qua. Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đang nhận được sự quan tâm của nhiều tổ chức quốc tế và họ sẵn sàng cam kết hỗ trợ Việt Nam trong quá trình triển khai và thực hiện chi trả tín chỉ Carbon, đầu tư vào hạ tầng cho vùng sản xuất lúa của đề án.
Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, người dân được hưởng lợi rất lớn từ đề án, từ việc gia tăng giá trị của sản phẩm và bán tín chỉ carbon. Các doanh nghiệp, hợp tác xã cùng tham gia sẽ là hướng đi đột phá của ngành hàng lúa gạo ĐBSCL, giúp cho người dân, doanh nghiệp có được giá trị gia tăng cao hơn.
Trong đề án đến 2025 không còn rơm để đốt đồng nữa, thu gom hết 100%, như vậy vẫn còn nhiều dư địa để chúng ta đầu tư thu gom, để tái tạo ra giá trị, kể cả trấu. Tôi nghĩ có rất nhiều lĩnh vực để có thể các doanh nghiệp có thể tham gia, đầu tư. Gạo thì đã có nhiều tập đoàn sẵn sàng vào để mua gạo giảm phát thải để tăng tỷ lệ giảm phát thải của các sản phẩm phi nông nghiệp.
Phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo là hướng đi đúng đắn của ngành nông nghiệp nhằm gia tăng giá trị, tăng sản lượng lúa gạo, tăng thu nhập cho nông dân trồng lúa, thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu…
