“Mèo mả gà đồng” là câu thành ngữ chỉ trích những người ngả ngớn, không đứng đắn. Hơn thế, thông thường câu “mèo mả gà đồng” được dùng để ám chỉ những mối quan hệ mập mờ vụng trộm.
“Mèo mả gà đồng” là gì?
“Mèo mả gà đồng” là câu thành ngữ sử dụng những hình tượng với đặc điểm rất gần gũi trong văn hóa dân gian để biểu đạt ý tứ. Thông thường “Mèo mả gà đồng” ngụ ý những mối quan hệ vụng trộm không đứng đắn. Giải nghĩa từng hình tượng sẽ thấy được ý nghĩa từ những khía cạnh khác nhau.
- Mèo mả: Ý chỉ những chú mèo hoang không nơi nương tựa cho nên chúng thường phải đi lang thang kiếm ăn, đặc biệt là những khu nghĩa địa. Vì thế, vế này dùng ý chỉ bản tính của những con “mèo mả” để ám chỉ sự tùy tiện, ăn vụng không quy củ.
- Gà đồng: Gà đồng là những con gà thường sinh sống một mình rất khác so với tập tính sống theo đàn của gà vườn. Vì thế, vế này dùng để chỉ bản tính trái lẽ thường và khó chấp nhận.
“Mèo mả gà đồng” ý chỉ những người không có nhà, hay nơi ở cố định, thường sống lang thang, buông thả, không có gia đình, không có đạo đức. Thế nhưng, trên thực tế, thành ngữ ‘mèo mả gà đồng” lại thường được dùng để nói về hành động trái với luân thường đạo lý, tùy tiện ngả ngớn trong những mối quan hệ vụng trộm.
Thành ngữ “Mèo mả gà đồng” trong ngôn ngữ khác
“Mèo mả gà đồng” là câu thành ngữ có nhiều ý nghĩa hình tượng và có khả năng ứng dụng trong nhiều tình huống giao tiếp. Vậy ở trong ngôn ngữ khác, có cách nào thể hiện ý tứ trên trong ngôn ngữ khác như tiếng Anh, tiếng Trung hay không?
Trong những ngôn ngữ khác nhau, thành ngữ “mèo mả gà đồng” cũng có những cách thể hiện riêng với ý nghĩa không có quá nhiều sự thay đổi.
- “Mèo mả gà đồng” trong tiếng Anh: Street cat
- “Mèo mả gà đồng” trong tiếng Trung: 偷鸡摸狗 - Tōu jī mō gǒu
- “Mèo mả gà đồng” trong tiếng Hàn: 야생 닭 고양이 거리 - yasaeng dalg goyang-i geoli.
- “Mèo mả gà đồng” trong tiếng Nhật: 野生の鶏の猫ストリート - Yasei no niwatori no neko sutorīto.
Xem thêm:
Giải thích ý nghĩa thành ngữ 'Nuôi ong tay áo' nói đến điều gì?
Giải thích ý nghĩa thành ngữ ‘Qua cầu rút ván’ nói đến vấn đề gì?
Danh sách ca dao, tục ngữ, thành ngữ về sự phản bội thâm thúy nhất
Thành ngữ “Mèo mả gà đồng” trong thơ ca
Trong dân gian, thành ngữ “Mèo mả gà đồng” thường có ý tứ rất rõ ràng chỉ sự mỉa mai những mối quan hệ mập mờ. Do vậy, câu thành ngữ này cùng được sử dụng trong những đoạn thơ ca trong tác phẩm nổi tiếng.
Truyện Kiều - Nguyễn Du
Con này chẳng phải thiện nhân,
Chẳng phường trốn chúa thì quân lộn chồng.
Ra tuồng mèo mả gà đồng,
Ra tuồng lúng túng chẳng xong bề nào.
Đã đem mình bán cửa tao,
Lại còn khủng khỉnh làm cao thế này.
- Trích truyện Kiều -
Nữ trung tùng phận - Đoàn Thị Điểm
(Trích)
Bởi vào trướng ra màn hết vị,
Bởi ngồi lơn lên kỷ hết nồng.
Nên ưa mèo mả gà đồng,
Bỏ hình loan phụng dựa lồng chim xanh.
Thành ngữ tục ngữ liên quan đến “mèo mả gà đồng”
“Mèo mả gà đồng” là câu thành ngữ tương đối phổ biến, được dùng với ý tứ mỉa mai những người tùy tiện có những hành động và mối quan hệ bất chính vụng trộm. Trong kho tàng thành ngữ tục ngữ Việt Nam, ngoài câu thành ngữ này thì vẫn còn rất nhiều câu ca dao tục ngữ châm biếm mỉa mai khác có nét tương đồng với câu “mèo mả gà đồng” chẳng hạn như:
1. “Ông ăn chả, bà ăn nem”
2. “Vợ rồi thì mặc vợ rồi
Lâu ngày đại hạn, sang ngồi với em”
3. “Mèo hoang thì chó cũng hoang
Một chàng ăn trộm gặp nàng nhổ môn”
4. “Nhà ai chồng quỷ vợ ma
Hễ ông ăn chả thì bà ăn nem
Ðói cơm khát nước tèm lem
No cơm ấm áo lại thèm nọ kia”
5. “Đàn ông năm, bảy trái tim
Trái ở cùng vợ, trái toan cùng người”
6. “Mi nhỏ như sợi chỉ mành
Tình trong chưa thắm, ngoại tình đã giao”
7. “Vợ anh xấu máu hay ghen
Anh đừng lấp lửng chơi đèn hai tim”
8. “Anh về kẻo vợ anh mong
Vợ anh như nước tràn đồng khó ngăn”.
Câu thành ngữ “Mèo mả gà đồng” thường dùng với mục đích chỉ trích những mối quan hệ bất chính mờ ám giữa những kẻ vụng trộm không chung thủy. Tuy nhiên, khi đã nên duуên nợ thì chúng ta phải ѕống уêu thương, thuận ᴠợ thuận chồng, gìn giữ quan hệ gia đình nếu không thì chắc ѕẽ gần nhà хa ngõ mà thôi.