Tổng tuyển cử Singapore - Thách thức và cơ hội

Sự kiện này có ý nghĩa quan trọng đối với đất nước Singapore khi đây là bài sát hạch uy tín đối với 11 chính đảng nước này với sự tham gia của hơn 2,65 triệu cử tri. Cuộc tổng tuyển cử hôm nay cũng sẽ xác định đường hướng của Singapore giai đoạn mới. Bài của Nhà báo Nguyệt Minh đề cập nội dung này:

Yếu tố bất định thứ nhất phải tính đến chính là đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19. Lâu nay, Singapore luôn được đánh giá là quốc gia có hệ thống y tế, chăm sóc sức khỏe hàng đầu thế giới. Trên thực tế, trong thời gian đầu dịch bệnh bùng phát, các cơ quan chức năng Singapore đã làm rất tốt, được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong đối phó đại dịch.

Tuy nhiên, dịch bệnh bất ngờ tái bùng phát và tăng nhanh các ca lây nhiễm trong người lao động nước ngoài tại các khu ký túc xá bắt đầu từ tháng 3/2020 đã phá hỏng gần như hoàn toàn thành quả, thậm chí ảnh hưởng nặng nề tới uy tín của Chính phủ Singapore do đảng Hành động Nhân dân (PAP) lãnh đạo. Ngăn chặn dịch bệnh COVID-19, Singapore buộc phải đưa ra tới 4 gói hỗ trợ kinh tế trị giá gần 100 tỷ usd Singapore. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, Chính phủ Singapore phải hai lần viện tới các khoản dự trữ ngân sách quốc gia để hỗ trợ nền kinh tế. Theo Phó Giáo sư Bilveer Singh (Bin-vơ Xinh) ở Đại học Quốc gia Singapore, COVID-19 đã làm thay đổi mọi khía cạnh đời sống chính trị tại Singapore, buộc chính phủ phải kiến nghị quốc hội thông qua các hành lang pháp lý tạm thời để có thể tổ chức bầu cử trong đại dịch. Ông Xinh nhận định rằng do dịch COVID-19, cuộc tổng tuyển cử này sẽ là cuộc bầu cử tốn kém nhất trong lịch sử Singapore do phải áp dụng các biện pháp giãn cách, đảm bảo an toàn trong toàn bộ quá trình bỏ phiếu.

Thủ tướng Lý Hiển Long (trái) và ông Lý Hiển Dương - Ảnh: Reuters

Thứ hai, đây cũng là cuộc bầu cử chứng kiến những thay đổi đáng kể về yếu tố con người của các đảng phái chính trị, kể cả đảng Hành động nhân dân cầm quyền đến các đảng đối lập.

Đối với Hành động nhân dân (PAP), đây là cuộc bầu cử đánh dấu sự chuyển giao quyền lực sang thế hệ lãnh đạo thứ tư - thế hệ lãnh đạo 4G - với nhiều gương mặt trẻ do Phó Thủ tướng Vương Thụy Kiệt (Heng Swee Keat) dẫn dắt. Thủ tướng Lý Hiển Long (Lee Hsien Loong - thế hệ lãnh đạo thứ ba) không ít lần khẳng định sẽ nghỉ hưu sau cuộc bầu cử này, mở đường cho Phó Thủ tướng Vương Thụy Kiệt lãnh đạo đất nước. Một loạt chính trị gia lão luyện của đảng Hành động Nhân dân PAP như cựu Thủ tướng Goh Chok Tong (Gô Chốc Tông), Bộ trưởng Điều phối về cơ sở hạ tầng Khaw Boon Wan (Kho Bun Oan), cựu Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Yaacob Ibrahim (I-a-cốp I-bra-him) hay cựu Bộ trưởng Nhân lực Lim Swee Say (Lim Xuy Xây) … cũng nhường lại sân khấu chính trị cho các gương mặt trẻ tuổi hơn. Cuộc bầu cử này cũng ghi nhận tới 27 gương mặt ứng cử viên lần đầu tiên tham gia tranh cử, trong đó có tới 10 nữ.

Cuộc tổng tuyển cử Singapore 2020 cũng ghi nhận những đảng chính trị mới thành lập là đảng Singapore Tiến bộ (PSP), đảng Tiếng nói nhân dân (PV) và đảng Chấm đỏ thống nhất (RDU). Trong số đó, đáng chú ý nhất là đảng Singapore tiến bộ (PSP) của chính trị gia nổi tiếng Tan Cheng Bock (Tân Cheng Bóc), một cựu đảng viên đảng Singapore Tiến bộ PAP, dù mới thành lập hơn một năm nhưng lại là đảng đối lập có nhiều ứng cử viên nhất với 24 gương mặt. Ngoài sự nổi tiếng và uy tín của bản thân ông Tan Cheng Bock, đảng Singapore tiến bộ PSP còn được ông Lý Hiển Dương, người em ruột vốn bất đồng cá nhân với Thủ tướng Lý Hiển Long, ủng hộ mạnh mẽ. Sự góp mặt của ông Lý Hiển Dương được cho cũng góp phần thu hút cử tri đối với PSP và ảnh hưởng nhất định đến Thủ tướng Lý Hiển Long. 

Điểm khác biệt thứ ba, là chiến dịch vận động tranh cử diễn ra gần như hoàn toàn trên không gian mạng và trên các phương tiện thông tin đại chúng. Cũng do dịch COVID-19, Ủy ban Bầu cử Singapore (ELD) buộc phải đưa ra các biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn sức khỏe cho cử tri và người dân.       

Tuy vậy, sự cạnh tranh giữa các đảng phái không hề suy giảm trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ứng cử viên các đảng phái tận dụng triệt để, khai thác tối đa các công cụ giao tiếp trực tuyến (Facebook, Twitter, Youtube, Whatsapp…) hay trên các kênh truyền hình, các kênh phát thanh để truyền tải cương lĩnh tranh cử, thu hút cử tri cũng như chỉ trích, công kích đối thủ. Đây cũng là lần đầu tiên tại Singapore, các cuộc tranh luận chính trị giữa các ứng cử viên các đảng được truyền hình trực tiếp tới đông đảo cử tri. Ngoài những nội dung bao trùm liên quan “yếu tố COVID-19” (hiệu quả các biện pháp chống dịch, phục hồi kinh tế, việc làm, người lao động nước ngoài…), các ứng cử viên đối lập còn khai thác vấn đề gia tăng dân số tới 10 triệu người (đảng Dân chủ Singapore-SDP), nguy cơ không còn tiếng nói đối lập trong quốc hội (đảng Công nhân-WP)…. 

Trong bối cảnh chiến dịch vận động tranh cử chủ yếu diễn ra theo hình thức trực tuyến trên Internet, yếu tố “nguy cơ can thiệp nước ngoài” trở thành vấn đề đáng lưu ý. Giới phân tích đánh giá, đảng cầm quyền đang có những lợi thế nhất định. Cuộc bầu cử năm nay diễn ra trong giai đoạn khủng hoảng và hiện cử tri Singapore hài lòng khi chính phủ đã sử dụng nguồn ngân sách dự trữ "đúng thời điểm" để giải quyết cuộc khủng hoảng COVID-19. Thứ hai, xét về tổng thể, người dân vẫn đặt niềm tin vào chính phủ hiện nay. So với nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á, Chính phủ Singpapore đã xử lý tương đối tốt dịch COVID-19, tỷ lệ tử vong thấp, tỷ lệ lây nhiễm trong cộng đồng không nhiều. Đây là lý do khiến cử tri tin tưởng chính phủ vẫn bảo vệ cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, bất lợi của đảng cầm quyền và chính phủ hiện nay là ở một mức độ nào đó, người dân chưa hết lo ngại trước nguy cơ COVID-19 tiếp tục lây nhiễm mạnh. Dù kịch bản nào xảy ra thì tổng tuyển cử 2020 sẽ là cuộc bầu cử đáng chú ý nhất khi có quá nhiều yếu tố “lạ lùng” xảy ra trên chính trường Singapore.