Bệnh Alzheimer là gì và các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh mất trí nhớ?

1. Bệnh Alzheimer là gì?

Bệnh Alzheimer là bệnh thoái hóa của não bộ không hồi phục, gây nên chứng sa sút trí tuệ, thường gặp ở người cao tuổi (trên 65 tuổi). Vào năm 1906, lần đầu tiên bác sĩ tâm thần và thần kinh học người Đức Alois Alzheimer đã chỉ ra căn bệnh này không thể chữa khỏi, mang tính thoái hóa và tử vong. Bệnh này đã được đặt theo tên của ông.

Alzheimer là bệnh thoái hóa của não bộ (Nguồn: Internet)

Bệnh Alzheimer gây ảnh hưởng không chỉ đối với người bệnh mà còn tác động đến cả người chăm sóc bệnh nhân, vì chăm sóc bệnh nhân Alzheimer rất dễ dẫn đến trầm cảm hoặc có cảm xúc vô cùng căng thẳng. Hiện nay, Alzheimer ở Việt Nam đã ảnh hưởng ngày càng nhiều, không chỉ gặp ở người lớn tuổi mà còn thấy ở người trẻ.

2. Nguyên nhân gây bệnh Alzheimer

Nguyên nhân gây bệnh Alzheimer đến nay vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng, tuy nhiên các nhà khoa học cũng có đưa ra một số giả thiết về nguyên nhân gây bệnh Alzheimer. Theo đó, bệnh Alzheimer hình thành là do:

• Do sự tích tụ của một loại protein ở trong não dẫn đến chết dần các tế bào não.
• Do quá trình lão hóa gây ra sự phá hủy các myelin làm giảm quá trình dẫn truyền thần kinh, kết quả là làm chết các tế bào thần kinh. 
• Do rối loạn quá trình sản xuất và hoạt động của các chất oxy hóa trong cơ thể.

2.1 Một số yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer:

• Tuổi cao.
• Trong gia đình có người mắc bệnh Alzheimer.
• Mắc hội chứng Down.
• Nữ giới mắc bệnh nhiều hơn nam giới.
• Tiền sử chấn thương sọ não, đặc biệt là ở những giai đoạn cuối đời.
• Mắc bệnh trầm cảm muộn (sau 65 tuổi).
• Ít vận động và chế độ ăn uống ít rau xanh, trái cây.
• Ít thực hiện các hoạt động trí tuệ như đọc sách, chơi trò chơi liên quan đến trí tuệ.
• Mắc các bệnh tim mạch, tăng cholesterol, đái tháo đường (tiểu đường).
• Hút thuốc lá.

3. Một số triệu chứng của bệnh Alzheimer

Bệnh Alzheimer tiến triển theo từng giai đoạn từ nhẹ đến nặng nên mỗi giai đoạn sẽ có những triệu chứng khác nhau. 

3.1 Giai đoạn trước khi mất trí nhớ

• Người bệnh cảm thấy khó khăn trong việc nhớ các sự kiện gần đây và gần như không có khả năng tiếp thu thêm thông tin mới.
• Giảm sự tập trung, chú ý, thờ ơ với mọi việc.
• Giảm các khả năng lập kế hoạch và tư duy trừu tượng.
• Suy giảm nhận thức nhẹ.

3.2 Giai đoạn nhẹ

• Trí nhớ ngày càng suy giảm.
• Ở một số bệnh nhân xuất hiện một số biểu hiện như giảm vốn từ, giảm sự lưu loát dẫn đến giảm khả năng nói và viết.
• Quên một số việc trong quá khứ, quên cách sử dụng đồ vật nào đó.

Giai đoạn đầu người bệnh Alzheimer chỉ suy giảm trí nhớ (Nguồn: Internet)

3.3 Giai đoạn khá nặng

• Không nhớ từ vựng, dùng sai từ để diễn tả, khả năng đọc dần mất đi.
• Giảm khả năng phối hợp vận động nên dễ bị té ngã.
• Giảm trí nhớ nghiêm trọng, có thể không nhận ra được người thân.
• Thường xuyên đi lang thang, tính khí trở nên hung hăng, phản kháng lại sự chăm sóc của người thân.
• Một số người bệnh bị ảo giác.

3.4 Giai đoạn nặng

• Mất khả năng sinh hoạt hàng ngày, phải phụ thuộc hoàn toàn vào người chăm sóc.
• Khả năng ngôn ngữ giảm, chỉ còn nói những cụm từ đơn giản.
• Thờ ơ và cảm thấy kiệt sức.
• Thoái hóa các khối cơ khiến người bệnh nằm liệt giường và mất khả năng tự ăn uống.

Cuối cùng, bệnh nhân Alzheimer thường tử vong do các nguyên nhân như nhiễm trùng vết loét do tì đè, viêm phổi,…

4. Bệnh Alzheimer có chữa được không?

Bệnh Alzheimer không thể chữa khỏi. Các phương pháp điều trị bệnh Alzheimer chủ yếu nhằm mục đích làm chậm diễn tiến của bệnh. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc để kiểm soát bệnh, các loại thuốc bao gồm:

• Thuốc ức chế cholinesterase và memantine.
• Thuốc an thần giúp giảm lo âu, trầm cảm, kích động và các vấn đề hành vi khác.

5. Chế độ chăm sóc người bệnh Alzheimer

Người bệnh Alzheimer thường không thể kiểm soát được hành vi của mình, đôi khi ở giai đoạn muộn, họ không thể tự chăm sóc cho bản thân. Vì vậy, những người chăm sóc cần lưu ý:

• Luôn theo sát và tạo môi trường sống an toàn cho bệnh nhân, tránh các vật có thể gây nguy hiểm.
• Trò chuyện với bệnh nhân thường xuyên để tạo cảm giác vui vẻ và an toàn, hỗ trợ người bệnh về trí nhớ với các việc làm hàng ngày như đánh răng, rửa mặt, thay quần áo,…
• Hỗ trợ vận động, đi lại cho bệnh nhân.
• Đối với những người không thể di chuyển được cần giúp người bệnh thay đổi tư thế thường xuyên, tránh các bệnh do nằm lâu gây ra.
• Chế độ ăn cần tăng cường rau xanh, hoa quả, thực phẩm nhiều vitamin E (chống oxy hóa, chống gốc tự do), vitamin C, axit folic. Bên cạnh đó, cần hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, các đồ uống có chứa cồn và không hút thuốc lá.

Lời khuyên: Giao tiếp với người bệnh Alzheimer có thể là một thách thức, đặc biệt khi bệnh tiến triển. Vì vậy, hãy nhớ rằng, người chăm sóc cần thật sự kiên nhẫn và hiểu biết để giúp người bệnh cảm thấy được an toàn.