Chuyện của các F0 chiến thắng Covid-19
Chuyến đi cuối cùng của Mẹ
"Đó là một chuyến đi rất ngắn vào ngày Chủ nhật, chỉ dài gần 10 km từ nhà đến bệnh viện dã chiến số 6 điều trị Covid-19, nhưng đó cũng là chuyến đi cuối cùng mà mẹ chồng mình ngồi cùng con dâu, cháu ngoại và cả cháu nội trên một chuyến xe".
Hãy yêu quý và chăm sóc sức khỏe mỗi ngày!
Do có vấn đề sức khoẻ, vợ chồng chưa kịp kiểm tra tại bệnh viện để tiêm vắc xin thì đã nhiễm Covid-19 do đó triệu chứng bệnh nặng hơn các các trường hợp đã tiêm vắc xin. Khi xét nghiệm, 3/4 người trong gia đình đều "dính" Covid-19, trừ cô con gái 4 tuổi âm tính. Chúng tôi đã trải qua những khoảng thời gian khó khăn nhưng bằng nỗ lực, sự động viên của cơ quan, đồng nghiệp, bạn bè… và áp dụng các biện pháp chữa trị phù hợp với sự tư vấn của các bác sĩ, chúng tôi đã vượt qua và khỏe mạnh trở lại.
Dịch Covid-19
Covid-19 là gì?
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đặt tên cho bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona là Covid-19. Đây là tên gọi tắt của Corona Virus Disease 2019, theo các từ khóa “corona”, “virus”, “disease” (dịch bệnh) và 2019 là năm mà loại virus gây đại dịch này xuất hiện.
Virus Corona là một họ virus lớn thường lây nhiễm cho động vật nhưng đôi khi chúng có thể tiến hóa và lây sang người. Khi virus xâm nhập vào cơ thể, nó đi vào trong một số tế bào và chiếm lấy bộ máy tế bào (gây tổn thương viêm đặc hiệu ở đường hô hấp), đồng thời virus chuyển hướng bộ máy đó để phục vụ cho chính nó, tạo ra virus mới và nhiễm tiếp người khác.
Xem thêm: WHO cử chuyên gia đến Vũ Hán điều tra nguồn gốc đại dịch Covid-19
Tháng 2/2020, Ủy ban quốc tế về phân loại Virus – International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) chính thức đặt tên cho chủng mới của virus corona là SARS-CoV-2.
Virus SARS-CoV-2 hiện có nhiều biến thể đáng quan ngại bao gồm Alpha, Beta, Gamma, Delta và mới đây nhất là Lambda được phát hiện tại nhiều quốc gia. Trong đó, biến thể Delta được đánh giá là nguy hiểm nhất, là chủng lây nhiễm thống trị trên toàn cầu bởi khả năng lây lan cao; biến thể Lambda được xếp vào loại "biến thể gây quan ngại" khi nó có nhiều đột biến gene mới có khả năng làm tăng khả năng lây nhiễm và chống lại hoặc trung hòa kháng thể trong vaccine ngừa Covid-19 (cao hơn khoảng 150%) và có khả năng thoát miễn dịch mạnh hơn so với chủng virus gốc và các biến thể khác trong đó có biến thể Delta (sau khi nhiễm và sau khi tiêm các loại vaccine).
Dấu hiệu mắc Covid-19
Theo cảnh báo từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ), khi mắc Covid-19, một hoặc tất cả các triệu chứng đều có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong vòng 2-14 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Theo đó, các biểu hiện sớm nhất để phát hiện bệnh là:
- Sốt: Sốt là dấu hiệu nhận biết bệnh đầu tiên. Hầu hết trẻ em và người lớn sẽ được xác định là sốt khi nhiệt độ vượt mức 38oC. Các chuyên gia khuyến cáo, bệnh nhân không nên dựa vào nhiệt độ đo buổi sáng vì sốt do virus thường khiến thân nhiệt tăng vào cuối buổi chiều và đầu buổi tối.
- Ho khan: Ho là một triệu chứng Covid-19 sớm và phổ biến nhất. Ho do Covid-19 gây ra sẽ không thể điều trị dứt điểm khi uống thuốc ho thông thường.
- Mệt mỏi: Mệt mỏi, kiệt sức, đau nhức cơ thể là biểu hiện Covid-19 sớm. Nghiên cứu của WHO cho thấy, khoảng 40% trong số gần 6.000 người mắc bệnh trải qua giai đoạn mệt mỏi. Trạng thái này thậm chí còn kéo dài ngay sau khi Covid-19 kết thúc một vài tuần.
Triệu chứng nhiễm Covid-19 thường bị nhầm lẫn với các biểu hiện của bệnh cúm thông thường. Cần lưu ý, người mắc bệnh cúm thông thường chỉ phát triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mũi, khác với Covid-19, người bệnh sẽ có các biểu hiện như ho, ho khan, ho dai dẳng, sốt… nhưng không sổ mũi.
Các phương thức lây nhiễm Covid-19
Hầu hết các loại virus SARS-CoV-2 có con đường lây truyền giống như những loại virus gây cảm lạnh khác, đó là:
- Người bệnh ho và hắt hơi mà không che miệng, dẫn tới phát tán các giọt nước vào không khí, làm lây lan virus sang người khỏe mạnh.
- Người khỏe mạnh chạm hoặc bắt tay với người có virus SARS-CoV-2 khiến virus truyền từ người này sang người khác.
- Người khỏe mạnh tiếp xúc với một bề mặt hoặc vật thể có virus, sau đó đưa tay lên mũi, mắt hoặc miệng của mình.
- Trong những trường hợp hiếm hoi, virus SARS-CoV-2 có thể lây lan qua tiếp xúc với phân.
Theo các nhà khoa học Trung Quốc, trung bình một bệnh nhân nhiễm virus SARS-CoV-2 sẽ lây lan sang 5,5 người khác. Chính vì virus Covid-19 có khả năng lan truyền rất nhanh từ người sang người, nên nếu người dân không được trang bị kiến thức về phòng chống bệnh, đại dịch rất dễ xảy ra.
Làm gì khi tiếp xúc người nhiễm Covid-19
Tại Việt Nam, Bộ Y tế quy định F0 là bệnh nhân được xác định dương tính với Covid-19.
F1 là những trường hợp nghi nhiễm, tiếp xúc trực tiếp ca dương tính Covid-19 là F0. Những trường hợp F1 thường được xác định nhờ vào thông tin từ F0 hoặc thông qua các ứng dụng Bluezone hay số điện thoại khai bao y tế.
F2 là người tiếp xúc với trường hợp bị nghi nhiễm Covid-19 là F1. Những người được xác định là F2 cũng nên tự theo dõi sức khỏe và áp dụng các biện pháp 5K.
Khi phát hiện mình là F0 hoặc có tiếp xúc với các trường hợp F0, F1, F2, người dân cần:
- F0: Người được xác định nhiễm SARS-CoV2:
- Điều trị theo chỉ định của bác sĩ
- Điều trị và cách ly tại các Bệnh viện được điều trị người bệnh dương tính theo quy định của Bộ Y tế
- Tự phục vụ để hạn chế lây cho mọi người
- Báo cho F1 về tình trạng của mình.
- F1: Người nghi nhiễm, người đi về từ vùng dịch hoặc tiếp xúc gần với F0
- Đeo ngay khẩu trang
- Báo cho cơ sở y tế nơi sinh sống
- Cách ly tại khu vực được quy định của Bộ Y tế theo cập nhật trong từng giai đoạn phòng dịch.
- Báo cho F2 về tình trạng của mình.
- F2: Người tiếp xúc với F1
- Đeo ngay khẩu trang
- Báo cho cơ sở y tế nơi sinh sống
- Cách ly tại nhà theo quy định của Bộ Y tế. Trong trường hợp F1 âm tính, F2 có thể giải phóng và tự theo dõi sức khỏe.
- Báo cho F3 về tình trạng của mình.
- F3: Người tiếp xúc với F2
- Đeo ngay khẩu trang
- Báo cho cơ sở y tế nơi sinh sống
- Tự theo dõi sức khỏe và báo cáo nếu có triệu chứng ho, sốt, khó thở, mệt mỏi...
- Báo cho F4 về tình trạng của mình.
- F4: Người tiếp xúc với F3 hoặc F5: Người tiếp xúc với F4
- Đeo ngay khẩu trang
- Không cần cách ly, tự theo dõi sức khỏe
Thời gian cách ly 14 – 21 ngày phụ thuộc vào cập nhật chỉ đạo trong từng giai đoạn dịch của Ban chỉ đạo phòng chống dịch quốc gia hoặc Bộ Y tế.
Các biện pháp phòng bệnh
Tuân thủ quy định 5K
Để chủ động phòng chống dịch Covid-19, người dân cần nghiêm chỉnh thực hiện "Thông điệp 5K" của Bộ Y tế với các nội dung sau: "Khẩu trang – Khử khuẩn – Khoảng cách – Không tụ tập – Khai báo y tế".
- KHẨU TRANG: Đeo khẩu trang vải/khẩu trang y tế thường xuyên tại nơi công cộng, nơi tập trung đông người; đeo khẩu trang y tế tại các cơ sở y tế, khu cách ly.
- KHỬ KHUẨN: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay. Vệ sinh các bề mặt/ vật dụng thường xuyên tiếp xúc (tay nắm cửa, điện thoại, máy tính bảng, mặt bàn, ghế…). Giữ vệ sinh, lau rửa và để nhà cửa thông thoáng.
- KHOẢNG CÁCH: Giữ khoảng cách khi tiếp xúc với người khác.
- KHÔNG TỤ TẬP đông người.
- KHAI BÁO Y TẾ: Thực hiện khai báo y tế trên một trong các ứng dụng như NCOVI; https://tokhaiyte.vn; https://suckhoe.dancuquocgia.gov.vn; ứng dụng Hệ thống khai báo y tế điện tử...tại TPHCM https://khaibaoyte.khambenh.gov.vn/
Ăn uống đủ chất, tập thể dục đều đặn
Dịch Covid-19 kéo dài, việc ăn uống và sinh hoạt khoa học là biện pháp tốt nhất để có được một hệ miễn dịch khỏe mạnh và tinh thần thoải mái, lạc quan, vượt qua stress.
Theo các chuyên gia y tế, việc ăn uống, nghỉ ngơi đúng cách sẽ tạo một hệ miễn dịch vững chắc. Theo đó, cần bổ sung các chất dinh dưỡng sau:
- Bổ sung các vitamin, khoáng chất có đặc tính tăng cường miễn dịch như Vitamin C, E, Magie… Các chất này thường có trong các loại thực phẩm như cam, quýt, bưởi, chanh, dứa, dừa, dưa lưới, rau cải bó xôi, rau cải, bí đỏ súp lơ, măng tây, rau chân vịt…; gà, cá hồi, các loại hải sản...
- Cần uống 8 - 10 ly nước mỗi ngày nhằm giúp quá trình phân phối chất dinh dưỡng đến tế bào cơ thể được diễn ra nhanh chóng.
- Trong mùa dịch, các mầm bệnh có thể xuất hiện ở mọi nơi kể cả bề mặt thực phẩm, do đó, nên ăn chín uống sôi, hạn chế tối đa các món chiên, nướng, các thức uống có cồn, gas…; hạn chế áp dụng các phương pháp giảm cân, detox thanh lọc cơ thể, khiến cơ thể thiếu hụt dưỡng chất… Thường xuyên tập thể dục tại nhà (yoga, thiền, zumba…) giúp cơ thể giảm căng thẳng và tập trung hơn trong công việc.
Tiêm vaccine ngừa Covid-19
Vaccine Covid-19 là loại vaccine giúp phòng ngừa bệnh viêm đường hô hấp cấp. Các tác nhân chứa trong vaccine sẽ kích thích hệ miễn dịch chống lại virus SARS-CoV-2 khi bị xâm nhập. Vì vậy, sau khi tiêm vaccine, người dân sẽ được bảo vệ sức khỏe và tạo miễn dịch cộng đồng. Số lượng người bị nhiễm virus sẽ giảm xuống và hạn chế sự lây lan dịch bệnh. Không chỉ vậy, sau khi tiêm vaccine Covid-19, người được tiêm sẽ giảm biến chứng nặng và giảm nguy cơ tử vong nếu không may nhiễm bệnh.
Các dữ liệu nghiên cứu cho thấy, vaccine Covid-19 có hiệu quả trong việc chống lại hầu hết các biến thể mới. Việc xây dựng miễn dịch cộng đồng nhờ vaccine Covid-19 được xem là “vũ khí” sắc bén nhất, an toàn nhất giúp chấm dứt đại dịch, sớm đưa cuộc sống trở lại bình thường.
Đến thời điểm hiện nay, có 6 loại vaccine phòng Covid-19 đã được Bộ Y tế cấp phép sử dụng tại Việt Nam, đó là AstraZeneca, Pfizer, Moderna, Vero Cell, SPUTNIK V và Janssen (Việt Nam hiện chưa nhận được loại vaccine Janssen này). Tất cả các vaccine được cấp phép và đưa về Việt Nam sử dụng đều đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Ngoài chủ động tiêm chủng vaccine, người dân vẫn luôn cần nâng cao ý thức phòng chống dịch, thực hiện thông điệp 5K của Bộ Y tế, tránh để dịch Covid-19 tiếp tục lây lan và sản sinh ra các biến thể, biến chủng mới nguy hiểm hơn.
Người cao tuổi và những người có các tình trạng bệnh nền nghiêm trọng như bệnh tim hoặc phổi hoặc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao hơn phát triển các biến chứng nghiêm trọng hơn từ bệnh Covid-19, do đó, đối tượng này cần được tiêm vaccine sớm, hạn chế ra ngoài và cần áp dụng tối đa các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh.
Xem thêm: Tất tần tật những điều cần biết trước, trong và sau tiêm vaccine Covid-19
Mới đây, một bệnh viện tại TPHCM đã triển khai xét nghiệm định lượng kháng thể dành cho người từng nhiễm virus hoặc được tiêm vaccine Covid-19. Phương pháp này áp dụng cho nhóm đối tượng có nhu cầu xét nghiệm để biết được cơ thể có kháng thể hay không và nếu có sẽ đạt được nồng độ bao nhiêu sau khi tiêm vaccine, từ kết quả đó sẽ đánh giá lại khả năng đáp ứng của cơ thể đối với vấn đề tiêm vaccine.
Nhóm thứ hai là đối tượng được bác sĩ chỉ định hay có yêu cầu xét nghiệm khi chẩn đoán nghi ngờ bị nhiễm hay đã bị nhiễm Covid-19. Kết quả sẽ hỗ trợ chẩn đoán xem cơ thể có kháng thể nhiều hay ít, qua đó biết được đáp ứng sinh kháng thể của người bệnh.
Thời điểm thích hợp để làm xét nghiệm định lượng kháng thể sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19 là khoảng 28 ngày (mũi 1) và 14 - 28 ngày (mũi 2). Thời gian thực hiện xét nghiệm đến khi có kết quả khoảng 60 phút.
Xét nghiệm Covid-19
Xem thêm: Xét nghiệm tìm kháng thể cho người đã tiêm vaccine COVID-19 ở đâu?
Điều trị Covid-19
Cách xử lý khi phát hiện bị nhiễm Covid-19
Những người mắc Covid-19 sẽ có một loạt các triệu chứng từ nhẹ đến bệnh nghiêm trọng. Các triệu chứng có thể xuất hiện 2-14 ngày sau khi phơi nhiễm với virus. Chẳng hạn như:
- Sốt hoặc ớn lạnh
- Ho
- Hụt hơi hoặc khó thở
- Mệt mỏi
- Đau cơ hoặc đau người
- Đau đầu
- Mới mất vị giác hoặc khứu giác
- Đau họng
- Ngạt mũi hoặc chảy nước mũi
- Buồn nôn hoặc nôn mửa
- Tiêu chảy
Người mắc Covid-19 có thể có một hoặc một số trong số các triệu chứng này tuỳ theo sức đề kháng của từng người. Vậy nên, nếu có dấu hiệu đáng nghi thì ngay hãy lập tức liên hệ với bệnh viện gần nhất hoặc y tế địa phương để được hỗ trợ y tế kịp thời.
Điều trị Covid-19 tại cơ sở y tế
Trước đây, việc điều trị bệnh nhân Covid-19 được phân 3 tuyến (3 tầng): nặng điều trị ở tuyến trung ương, trung bình ở bệnh viện tỉnh và nhẹ ở bệnh viện huyện.
Tuy nhiên, do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, Sở Y tế TPHCM hiện đang thu dung và điều trị người bệnh Covid-19 theo hệ thống 5 tầng điều trị như sau:
- Tầng 1: Cơ sở chăm sóc và theo dõi sức khoẻ các trường hợp F0 tại địa bàn quận, huyện và thành phố Thủ Đức
Các trường hợp F0 không có triệu chứng, không bệnh nền chưa được điều trị ổn định, không béo phì được cách ly tập trung tại các cơ sở trên địa bàn quận, huyện. Để thực hiện chức năng theo dõi, chăm sóc sức khoẻ và phát hiện kịp thời người bệnh chuyển sang có triệu chứng nặng, các cơ sở này sẽ được bổ sung các trang thiết bị cơ bản như: bình oxy, dụng cụ để thở (bình làm ẩm, máy tạo oxy...), máy đo độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi (SpO2), máy thở đơn giản, dụng cụ cấp cứu cơ bản và cơ số thuốc điều trị cơ bản (hạ sốt, polyvitamin, thuốc kháng viêm dạng uống, thuốc kháng đông sử dụng trước khi chuyển viện các trường hợp có nguy cơ chuyển nặng…).
Các cơ sở này có nhiệm vụ: (1) Sàng lọc người bệnh Covid-19 không có triệu chứng với kết quả xét nghiệm đủ điều kiện để đưa về giám sát y tế tại nhà/nơi lưu trú theo quy định, (2) Chăm sóc và điều trị ban đầu các trường hợp Covid-19 có triệu chứng nhẹ, (3) Xử trí cấp cứu các trường hợp có dấu hiệu chuyển biến nặng trước khi chuyển viện.
Dự kiến tầng 1 sẽ thu dung khoảng 50% trong tổng số trường hợp F0.
Tầng 2: Bệnh viện dã chiến thu dung điều trị Covid-19
Các trường hợp F0 mới được phát hiện trong cộng đồng, được sàng lọc và chuyển đến từ các cơ sở chăm sóc và theo dõi sức khoẻ các trường hợp F0 tại địa bàn quận, huyện và thành phố Thủ Đức. Để các bệnh viện dã chiến thực hiện chức năng điều trị cơ bản và theo dõi người bệnh, các bệnh viện này sẽ được bổ sung thêm nguồn oxy lỏng với dụng cụ, trang thiết bị thở oxy, máy HFNC, máy thở đơn giản, máy đo độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi (SpO2,) máy chạy thận nhân tạo (tại một số bệnh viện), monitor theo dõi sinh hiệu, máy X-Quang di động và cơ số thuốc điều trị cơ bản (hạ sốt, polyvitamin, thuốc chống đông…), thuốc điều trị một số bệnh nền phổ biến (tăng huyết áp, đái tháo đường, thiếu máu cơ tim…).
Bệnh viện dã chiến có nhiệm vụ: (1) Điều trị các trường hợp Covid-19 có triệu chứng, và điều trị các bệnh lý nền kèm theo, (2) Xử trí cấp cứu các trường hợp có dấu hiệu chuyển biến nặng trước khi chuyển viện.
Dự kiến tầng 2 sẽ thu dung khoảng 27% trong tổng số trường hợp F0.
Tầng 3: Bệnh viện điều trị Covid-19 các trường hợp có triệu chứng
Là những bệnh viện đa khoa hạng 2 được chuyển đổi công năng trở thành bệnh viện điều trị Covid-19 chuyên tiếp nhận điều trị các trường hợp có triệu chứng ở mức độ trung bình và nặng. Để thực hiện chức năng này, các bệnh viện ở tầng này sẽ được bổ sung thêm các trang thiết bị, dụng cụ thuốc như bệnh viện dã chiến thu dung điều trị Covid-19 nhưng với cơ số thuốc điều trị nhiều loại hơn cho nhiều loại bệnh lý nền đi kèm.
Bệnh viện điều trị Covid-19 có nhiệm vụ: (1) Điều trị ở mức cơ bản đối với các trường hợp mắc Covid-19 có triệu chứng trung bình và nặng, có hoặc không kèm nhiều bệnh lý nền, (2) Hồi sức cấp cứu (thở máy) một số trường hợp chuyển biến nặng, (3) Xử trí cấp cứu các trường hợp có dấu hiệu chuyển biến nặng trước khi chuyển viện.
Dự kiến tầng 3 sẽ thu dung khoảng 10% trong tổng số trường hợp F0. Đây là tầng đang gặp nhiều khó khăn do quá tải, tăng thêm bệnh viện cho tầng 3 là giải pháp ưu tiên trong giai đoạn hiện nay. Trước nắt, Ngành Y tế sẽ chọn và nâng cấp một vài bệnh viện dã chiến của tầng 2 lên tầng 3, cụ thể là BV dã chiến số 6 sau khi lắp đặt thêm oxy lỏng và bổ sung các trang thiết bị, thuốc và nhân lực cần thiết đã chuyển thành bệnh viện điều trị Covid-19.
Dự kiến tầng 3 sẽ thu dung khoảng 10% trong tổng số trường hợp F0.
Tầng 4: Bệnh viện điều trị Covid-19 có bệnh lý đi kèm nặng cần can thiệp điều trị chuyên khoa
Là những bệnh viện đa khoa, chuyên khoa hạng 1 (và một vài bệnh viện hạng 2 nhưng phát triển chuyên khoa khá mạnh) được chuyển đổi công năng trở thành bệnh viện điều trị Covid-19 có bệnh lý đi kèm nặng cần can thiệp điều trị chuyên khoa. Để thực hiện chức năng này, ngoài việc cần thêm các trang thiết bị như tầng 3, các bệnh viện này cần được bổ sung máy thở chức năng cao, máy lọc máu liên tục. Đảm bảo đầy đủ cơ số thuốc cho điều trị người bệnh Covid-19 có triệu chứng nặng theo phác đồ của Bộ Y tế.
Bệnh viện điều trị Covid-19 có bệnh lý đi kèm nặng có nhiệm vụ (1) Điều trị các trường hợp mắc Covid-19 nặng do bệnh lý nền hoặc bệnh lý đi kèm, (2) Hồi sức cấp cứu (thở máy, lọc máu liên tục) các trường hợp nặng.
Dự kiến tầng 4 sẽ thu dung khoảng 8% trong tổng số trường hợp F0
Tầng 5: Bệnh viện hồi sức Covid-19
Là những bệnh viện được trang bị đầy đủ các phương tiện hồi sức hiện đại, có nhiệm vụ hồi sức chuyên sâu cho các trường hợp Covid-19 nguy kịch. Đảm bảo đầy đủ cơ số thuốc cho điều trị người bệnh Covid-19 có triệu chứng nặng và nguy kịch theo phác đồ của Bộ Y tế.
Dự kiến tầng 5 sẽ thu dung khoảng 5% trong tổng số trường hợp F0.
Để khống chế và kiểm soát dịch bệnh, trong 30 ngày sắp tới, TPHCM sẽ tập trung chiến lược điều trị giảm tử vong với 2 trụ cột:
- Thứ nhất, chiến lược điều trị F0 tại nhà và cộng đồng với mục tiêu kéo giảm ca diễn tiến nặng, tử vong thông qua rà soát và nắm chắc danh sách F0 điều trị tại nhà; tư vấn, theo dõi sức khỏe hằng ngày; có túi thuốc điều trị và phản ứng nhanh của y tế cơ sở trong trường hợp diễn tiến nặng.
- Thứ hai, chiến lược điều trị F0 tại bệnh viện theo hệ thống 5 tầng, mấu chốt được xác định là oxy và thuốc (theo chỉ định của Bộ Y tế).
Điều trị cho F0 tại nhà
Trong bối cảnh tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp tại TPHCM và một số tỉnh, thành phố phía Nam, việc giúp người bệnh được tiếp cận y tế một cách nhanh chóng, chủ động, từ đó góp phần giảm tải trong điều trị, giảm tử vong là yêu cầu được đặt lên hàng đầu.
Mới đây, Bộ Y tế triển khai chương trình thí điểm điều trị có kiểm soát các ca F0 tại nhà và cộng đồng, được cung cấp thuốc và chăm sóc dinh dưỡng, thể chất, tinh thần.
Theo đó, sẽ có 2 trường hợp F0 được chăm sóc và theo dõi sức khỏe tại nhà. Trường hợp 1 là những F0 không triệu chứng lâm sàng đang chăm sóc, điều trị tại các cơ sở y tế đủ điều kiện xuất viện vào ngày thứ 07 được tiếp tục theo dõi, giám sát y tế tại nhà, nơi lưu trú trong 14 ngày tiếp tục.
Trường hợp 2 là những F0 mới được phát hiện tại cộng đồng, không triệu chứng lâm sàng, không yếu tố nguy cơ (không có bệnh nền hoặc có bệnh nền đã điều trị ốn định, không béo phì) thì được cách ly tại nhà trong 14 ngày.
Xem thêm: Sẽ triển khai chương trình thí điểm điều trị có kiểm soát F0 tại nhà
Sở Y tế TPHCM hướng dẫn F0 cách ly tại nhà phải thực hiện như sau:
- Mang khẩu trang thường xuyên, trừ khi ăn uống, vệ sinh cá nhân.
- Thay khẩu trang 2 lần/ngày, khử khuẩn bằng cồn trước khi loại bỏ khẩu trang.
- Thường xuyên khử khuẩn tay, các vật dụng và bề mặt tiếp xúc như mặt bàn, tay nắm cửa, bồn cầu, lavabo.
- Đo thân nhiệt tối thiểu 2 lần/ngày, hoặc khi cảm thấy có dấu hiệu sốt.
- Khai báo y tế mỗi ngày ít nhất 1 lần hoặc khi có triệu chứng bất thường qua ứng dụng “Khai báo y tế điện tử”.
- Ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, uống nhiều nước;
- Tập thể dục tại chỗ, tập thở ít nhất 15 phút mỗi ngày (hít sâu thở từ từ).
Xem thêm: Bài tập phục hồi chức năng phổi cho người nhiễm Covid-19
Theo hướng dẫn của Sở Y tế, khi F0 cách ly tại nhà có một trong các triệu chứng như sốt trên 38 độ C, ho, đau họng, tiêu chảy, mất mùi vị, đau ngực, nặng ngực, cảm giác khó thở thì liên hệ nhân viên y tế qua tổng đài “1022” (bấm số “3” để được tư vấn từ Hội Y học TPHCM hoặc số “4” để được tư vấn từ “Thầy thuốc đồng hành”) hoặc gọi số điện thoại của tổ phản ứng nhanh phường, xã, quận, huyện để được tư vấn và hướng dẫn xử trí.
Khi có dấu hiệu chuyển nặng như khó thở biểu hiện bằng thở hụt hơi, thở nhanh trên 30 lần/phút, li bì, lừ đừ, tím tái môi, tím tái đầu chi, SpO2 dưới 95% (nếu có dụng cụ đo SpO2 tại nhà) thì liên hệ ngay tổng đài 115 hoặc số điện thoại của tổ phản ứng nhanh phường, xã, quận, huyện để được cấp cứu và vận chuyển đến bệnh viện điều trị kịp thời.
Các loại thuốc điều trị F0 tại nhà
Sở Y tế TPHCM chỉ đạo các đơn vị y tế hướng dẫn các thuốc thiết yếu cần có để điều trị F0 tại nhà, gồm: thuốc hạ sốt, thuốc nâng cao thể trạng (vitamin, chất dinh dưỡng vi lượng, các thuốc y học cổ truyền).
Ngoài ra có thể bổ sung các thuốc kháng viêm corticoid và kháng đông dạng uống trong một số tình huống có chỉ định đối với người bệnh có triệu chứng sớm của suy hô hấp (cảm giác khó thở hoặc nhịp thở hơn 20 lần/phút, hoặc SpO2 dưới 95%, nếu có) và chưa liên hệ được nhân viên y tế để được hướng dẫn, hỗ trợ.
Xem thêm: Danh sách các loại thuốc thiết yếu để điều trị bệnh nhân Covid-19 tại nhà
Cụ thể hơn, Sở Y tế TPHCM đã có văn bản cập nhật hướng dẫn chăm sóc người mắc Covid-19 tại nhà với các loại thuốc thiết yếu như sau:
Trong trường hợp có triệu chứng sớm của suy hô hấp (cảm giác khó thở và/hoặc nhịp thở > 20 lần/phút và/hoặc SpO2 < 95%, nếu có) và chưa liên hệ được nhân viên y tế để được hướng dẫn, hỗ trợ, người mắc Covid-19 điều trị tại nhà được chỉ định sử dụng thuốc kháng viêm corticoid và 1 trong 3 thuốc kháng đông dạng uống như sau
- APIXABAN: Liều lượng 2,5 mg, uống 2 lần/ngày, hoặc
- RIVAROXABAN: Liều lượng 10mg, uống 1 lần/ngày, hoặc
- DABIGATRAN: Liều lượng 220mg, uống 1 lần/ngày
Sở Y tế lưu ý thời gian sử dụng các thuốc trên tối đa là 7 ngày, chỉ sử dụng cho người trên 18 tuổi và thận trọng khi sử dụng cho người trên 80 tuổi; chống chỉ định: phụ nữ có thai và cho con bú, người suy gan, suy thận, có tiền căn xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết tiết niệu, có các bệnh lý dễ chảy máu; khi sử dụng cần theo dõi các dấu hiệu xuất huyết (như xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng, xuất huyết tiêu hóa…).
Đối với thuốc kháng viêm corticoid, có thể sử dụng một trong các loại thuốc sau:
- Dexamethasone: Liều lượng Người lớn: 6mg/lần/ngày. Trẻ em: 0,15mg/kg/ngày (tối đa 6mg/ngày), uống sau khi ăn (tốt nhất vào buổi sáng). Nếu không có sẵn Dexamethasone, có thể sử dụng một trong các thuốc thay thế sau:
- Prednisolone: Liều lượng Người lớn: 40mg/lần/ngày. Trẻ em: 1mg/kg/ngày (tối đa 40mg/ngày), uống sau khi ăn (tốt nhất vào buổi sáng).
- Hoặc dùng Methylprednisolone: Liều lượng Người lớn: 16mg/lần, uống 2 lần/ngày cách 12 giờ. Trẻ em 0,8mg/kg/lần, 2 lần/ngày cách 12 giờ (tối đa 32mg/ngày), uống sau khi ăn (buổi sáng và buổi tối).
Người có bệnh dạ dày cần uống kèm thuốc dạ dày, nếu có đáp ứng tốt, thời gian sử dụng tối đa là 7 ngày.
Các chỉ thị phòng, chống dịch Covid-19
Chỉ thị 15, Chỉ thị 16, Chỉ thị 19 đều là những chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 như việc tập trung đông người, khoảng cách an toàn tối thiểu, hoạt động của các cơ sở kinh doanh, vận tải… trong những thời điểm khác nhau.
Chỉ thị 15/CT-TTg ngày 27/3/2020
- Dừng các hoạt động hội họp, các sự kiện tập trung trên 20 người trong 1 phòng.
- Không tụ tập từ 10 người trở lên ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện.
- Tạm đình chỉ hoạt động các cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn, trừ các cơ sở kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ thiết yếu.
- Thực hiện nghiêm việc giữ khoảng cách tối thiểu 2m khi giao tiếp.
- Hạn chế việc di chuyển của người dân, nhất là từ các tỉnh, thành phố có dịch đến các địa phương khác.
Chỉ thị 16/CT-TTg ngày 31/3/2020
- Cách ly toàn xã hội theo nguyên tắc gia đình cách ly với gia đình, thôn bản cách ly với thôn bản, xã cách ly với xã, huyện cách ly với huyện, tỉnh cách ly với tỉnh, người dân ở tại nhà, chỉ ra ngoài trong trường hợp thật sự cần thiết.
- Không tập trung quá 02 người ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện và tại nơi công cộng.
- Thực hiện nghiêm việc giữ khoảng cách tối thiểu 2m khi giao tiếp
- Tạm đình chỉ hoạt động các cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn, trừ các cơ sở kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ thiết yếu.
- Hạn chế tối đa việc di chuyển từ địa bàn, khu vực này sang địa bàn, khu vực khác; dừng việc di chuyển từ vùng có dịch đến các địa phương khác. Cơ bản dừng hoạt động vận chuyển hành khách công cộng.
Chỉ thị 19/CT-TTg ngày 24/4/2020
- Dừng các hoạt động tôn giáo, lễ hội, giải đấu thể thao, sự kiện tập trung đông người.
- Không tập trung đông người nơi công cộng.
- Thực hiện nghiêm việc giữ khoảng cách tối thiểu 1m khi giao tiếp
- Vẫn đóng cửa các cơ sở vui chơi giải trí, karaoke, cơ sở làm đẹp…Được mở cửa trở lại nhà hàng, quán ăn, các hoạt động danh lam thắng cảnh, khu di tích, khu thể thao.
- Xe khách nội tỉnh, liên tỉnh, taxi được hoạt động trở lại.
Chỉ thị 12-CT/TU ngày 22/7/2021
Ngoài các Chỉ thị trên của Thủ tướng chính phủ, còn có Chỉ thị số 12-CT/TU ngày 22/07/2021 của Thành ủy TPHCM về tăng cường một số biện pháp thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn thành phố. Cụ thể các biện pháp tăng cường phòng dịch như sau:
- Tập trung đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng, thực hiện triệt để phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người”, phát tờ rơi hướng dẫn thực hiện giãn cách và các biện pháp phòng, chống dịch.
- Tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện nghiêm các quy định về giãn cách, nhất là việc bảo đảm giãn cách giữa cá nhân với cá nhân, gia đình với gia đình; thực hiện nghiêm yêu cầu, quy định cách ly, phong tỏa theo nguyên tắc:
+ Trong các khu phong tỏa, thực hiện triệt để “người cách ly với người, gia đình cách ly với gia đình”; tuyệt đối không được tiếp xúc trực tiếp với người xung quanh. Người dân chỉ được phép ra khỏi nhà khi: (1) có yêu cầu cấp cứu y tế, (2) mua thực phẩm thiết yếu tại các siêu thị/chợ trong khu phong tỏa (02 lần/tuần, sử dụng phiếu đi chợ/siêu thị do chính quyền địa phương cấp). Đối với một số khu vực có nguy cơ rất cao thì từng hộ dân chỉ ở trong nhà, chính quyền tổ chức mang nhu yếu phẩm thiết yếu đến từng nhà.
+ Trong các khu cách ly, người đang thực hiện cách ly phải tuyệt đối chấp hành quy định, không được ra khỏi phòng và không được tiếp xúc trực tiếp với người khác (trừ trường hợp cấp cứu y tế).
+ Đối với các gia đình có ca F0, F1 thực hiện cách ly tại nhà thực hiện nghiêm theo hướng dẫn của ngành y tế, tuyệt đối không ra khỏi nhà (trừ trường hợp cấp cứu y tế); lương thực, thực phẩm thiết yếu sẽ được chính quyền hỗ trợ, cung cấp tại nhà.
+ Các khu nhà trong các hẻm nhỏ, chằng chịt, đông người, mật độ dân số cao, thực hiện triệt để yêu cầu giãn cách giữa cá nhân với cá nhân.
Hướng dẫn về tăng cường thực hiện Chỉ thị 16/CT-TTg phòng, chống dịch Covid-19
Chỉ thị 12 của Thành ủy cũng yêu cầu thu hẹp diện các nhóm đối tượng hoạt động trong thời gian thực hiện chỉ thị 16. Cụ thể:
- Tạm dừng các hoạt động sản xuất kinh doanh và hoạt động của các công trường, công trình xây dựng, giao thông chưa thật sự cấp bách.
- Ngân hàng, chứng khoán bảo đảm hoạt động mức độ duy trì công suất để cung ứng kịp thời dịch vụ cần thiết, riêng đối với các chi nhánh hoặc phòng giao dịch, có thể hoạt động luân phiên, bố trí nhân sự làm việc trực tiếp theo ca kíp, thực hiện nghiêm giãn cách.
- Siết chặt hoạt động của doanh nghiệp: Chỉ những doanh nghiệp dịch vụ thiết yếu về y tế, dược phẩm, lương thực, thực phẩm, cung cấp suất ăn cho các bệnh viện, khu cách ly, khu thu dung điều trị; cung cấp điện, nước, gas, bưu chính, viễn thông, vệ sinh công cộng, vận chuyển hàng hóa thiết yếu; kho bạc nhà nước, dịch vụ tang lễ và một số dịch vụ thiết yếu khác do cấp có thẩm quyền quy định được hoạt động theo yêu cầu phục vụ và bảo đảm an toàn. Các doanh nghiệp sản xuất khác chỉ được phép hoạt động với điều kiện phải bảo đảm an toàn, tuân thủ nghiêm nguyên tắc “3 tại chỗ” và “một cung đường, hai điểm đến”; kiên quyết dừng ngay lập tức và xử phạt nghiêm đối với các trường hợp hoạt động không bảo đảm các yêu cầu công tác phòng, chống dịch.
- Đối với hoạt động chợ truyền thống chỉ được phép hoạt động theo mô hình mới, có quy định nghiêm ngặt và kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm không gian mở, thoáng, có màng ngăn giữa người mua và bán, niêm yết giá và khuyến khích bán hàng vào túi sẵn, thực hiện nghiêm giãn cách; chỉ cho phép kinh doanh lương thực, thực phẩm, hàng hóa thiết yếu và giảm quy mô còn khoảng 30%; các hộ kinh doanh hoạt động luân phiên theo ngày chẵn - lẻ để giảm tối đa lượng người tương tác.
- Cơ quan nhà nước tổ chức làm việc luân phiên cách ngày hoặc buổi trong ngày tại cơ quan. Gương mẫu, chấp hành nghiêm Chỉ thị 16/CT-TTg, chỉ ra đường trong trường hợp có việc cấp thiết.
- Đối với các chốt, trạm kiểm soát dịch Covid-19 tại các cửa ngõ ra vào thành phố (12 chốt, trạm cấp thành phố và các chốt, trạm cấp quận, huyện và thành phố Thủ Đức) chỉ giải quyết cho xe công vụ, các loại phương tiện vận tải hàng hóa có mã (QR code) nhận diện được phép vận chuyển, vận tải vào thành phố hoặc lưu thông qua thành phố; các xe cá nhân của cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang, phục vụ phòng, chống dịch và các mục đích công vụ; xe đưa rước người dân thành phố về quê theo kế hoạch.
