Chắc hẳn, bất cứ mẹ bầu nào khi đi khám thai cũng đều sẽ được đề nghị đo chỉ số AFI – chỉ số nước ối, để theo dõi lượng nước ối của mình ra sao, bởi nước ối là thành phần quan trọng không kém so với lá nhau, dây rối, tử cung... và nước ối dù dư hay thiếu cũng đều ảnh hưởng ít nhiều đến thai nhi và mẹ.
1. Hiện tượng dư ối là như thế nào ?
Theo các bác sĩ sản phụ khoa, nước ối là dung dịch bao gồm nước tiểu, dịch tiết từ phổi thai nhi, dịch tiết từ hệ thống tuần hoàn của mẹ, từ nội sản mạc và dịch được khuếch tán qua dây rốn.
Nước ối đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của thai nhi. Nó có chức năng tái tạo năng lượng, cung cấp dưỡng chất cho thai nhi, tránh được sự chèn ép quá mức do cơ tử cung, bảo vệ thai nhi tránh sự xâm nhập của vi khuẩn bên ngoài.
Nước ối được cho là bình thường khi đạt 250 – 600 ml lúc thai nhi từ 16 - 32 tuần tuổi. Lượng nước ối tăng dần theo tuổi thai và đến khoảng tuần thứ 34 của thai kỳ nước ối sẽ lên 800ml và duy trì cho đến khi thai nhi 36 tuần tuổi sẽ đạt mức cao nhất 1000ml. Sau đó, nó sẽ giảm dần còn khoảng 600 - 800ml vào khoảng thời gian trước khi sinh.
Tuy nhiên khi một số bất thường trong cơ thể xảy ra sẽ khiến cho mực nước ối nhiều hơn mức bình thường này gấp hai hay ba lần và làm cho mẹ bầu rơi vào tình trạng dư nước ối.
2. Những dấu hiệu giúp nhận biết dư ối ở mẹ bầu
- Bụng sản phụ to hơn so với tuổi thai, khó nghe được nhịp tim thai.
- Số đo vòng bụng (qua rốn) lớn hơn 100 cm, bụng căng bóng, đau bụng, khó thở, ăn uống khó tiêu, việc hô hấp cũng khó khăn hơn.
- Tĩnh mạch bị giãn có thể dẫn đến bệnh trĩ khi mang thai.
Đo vòng bụng để xác định mẹ bầu có đang bị dư nước ối hay không (Nguồn: Internet)
Lưu ý: Thông thường mẹ bầu sẽ bị dư ối ở tuần thứ 30, tuy nhiên cũng có một số mẹ bầu bị dư ối ở tuần thứ 20 của thai kỳ.
3. Nguyên nhân dư ối ở phụ nữ mang thai
Tình trạng dư nước ối ở phụ nữ mang thai thường bắt nguồn từ 4 nguyên nhân sau đây:
- Thai phụ mắc bệnh tiểu đường: Có khoảng 10% thai phụ mắc chứng tiểu đường có thể gây ra hiện tượng dư ối trong thai kỳ.
- Mẹ mang song thai hoặc đa thai: Tình trạng dư ối có thể xảy ra do sự trao đổi chất giữa hai bào thai không được cân bằng, một bào thai có ít nước ối trong khi bào thai kia có nhiều nước ối hơn.
- Bất thường ở bào thai: Bé ngừng quá trình uống nước ối dẫn tới hiện tượng dư thừa nước ối. Thông thường, tình trạng này xuất hiện khi thai nhi trong bụng mẹ xuất hiện các dị tật như: hở hàm ếch, hẹp môn vị…
- Các yếu tố khác: Một số yếu tố có thể làm gia tăng tình trạng dư ối là thiếu máu hoặc nhiễm trùng bào thai, bất đồng nhóm máu giữa mẹ và bé…
3.1 Thai phụ bị dư nước ối có sao không ?
Tình huống xấu nhất đối với tình trạng dư ối ở bà bầu chính là có thể gây ra tử vong cho thai nhi. Ngoài ra, tình trạng dư ối còn có thể gây ra một số vấn đề phổ biến khác bao gồm:
- Tăng nguy cơ sinh ngược. Nước ối nhiều khiến trẻ khó chuyển ngược đầu xuống trong những tuần cuối thai kỳ.
- Tăng nguy cơ chảy máu âm đạo và nhiều biến chứng khác liên quan đến tử cung của người mẹ.
- Sinh non.
4. Cách khắc phục dư ối khi mang thai
Để khắc phục tình trạng dư ối ở phụ nữ mang thai thì cần phải căn cứ vào nguyên nhân gây dư nước ối là gì, từ đó mới có thể đưa ra được phương án điều trị thích hợp và an toàn cho thai phụ.
- Nếu không xác định được nguyên nhân gây dư ối và tình trạng không nghiêm trọng thì mẹ bầu nên chú ý việc nghỉ ngơi để có thể sớm lấy lại cân bằng.
- Nếu nguyên nhân là do lượng đường trong máu quá cao thì mẹ bầu cần giảm bớt lượng đường nạp vào cơ thể hàng ngày. Đồng thời cần theo dõi và kiểm tra tình trạng bệnh một cách thường xuyên.
- Nếu vấn đề bất thường do thai nhi thì mẹ bầu cần được theo dõi và can thiệp kịp thời.
Nghỉ ngơi thư giãn sẽ giúp mẹ bầu sớm lấy lại cân bằng khi bị dư ối (Nguồn: Internet)
Trong những trường hợp nhẹ, tình trạng dư ối nhẹ bác sĩ có thể sẽ điều trị bằng cách dùng một số can thiệp như sử dụng thuốc lợi tiểu để rút bớt nước ối. Một số trường hợp khác, bác sĩ sẽ xem xét đến các dấu hiệu chuyển dạ sớm để đề nghị thai phụ nhập viện theo dõi trước kỳ hạn, cũng có thể thai phụ sẽ được chỉ định sinh mổ.
5. Chăm sóc sức khỏe thai phụ dư ối như thế nào ?
Hầu hết các vấn đề về dư ối thường không xuất phát từ nguyên nhân ăn uống và chế độ nghỉ ngơi của người mẹ. Tuy nhiên, việc ăn uống không hợp lý, nghỉ ngơi không đủ có thể khiến tình trạng dư ối trở nên nghiêm trọng hơn.
Do đó khi đi thăm khám, nếu được chẩn đoán có dấu hiệu dư ối, mẹ bầu cần phải quan tâm nhiều hơn đến chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý.
5.1 Mẹ bầu dư ối nên ăn gì?
Thai phụ bị dư ối thai kỳ cần chú ý lựa chọn thực phẩm để ăn, tránh tình trạng dư nước ối thêm trầm trọng. Mẹ bầu có thể áp dụng một số gợi ý dưới đây:
- Đảm bảo số lượng protein và chất đạm trong khẩu phần ăn hằng ngày. Các loại hải sản và thịt động vật cần được ưu tiên.
- Ăn nhiều rau xanh nhưng hạn chế các loại rau chứa nhiều nước. Đặc biệt, không nên chế biến chúng dưới dạng canh/soup.
- Hạn chế ăn trái cây mọng nước như cam, bưởi, dưa hấu… Thay thế bằng những hoa quả khác nhiều chất xơ và vitamin như táo, lê, chuối, đu đủ,…
5.2 Mẹ bầu có nên uống nhiều nước khi bị dư ối ?
Mẹ cần hiểu nước ối là chất lỏng được chuyển từ hệ tuần hoàn của cơ thể mẹ vào trong túi ối. Do đó, việc ăn uống quá nhiều chất lỏng có thể khiến tình trạng dư nước ối trở nên nghiêm trọng.
Mẹ bầu chỉ nên uống từ 1, 5 - 2 lít mỗi ngày (Nguồn: Internet)
Vì vậy, mẹ không nên uống quá nhiều nước trong thai kỳ, đặc biệt khi được chẩn đoán dư ối. Mặc dù không nên uống nhiều nước nhưng vẫn phải duy trì một lượng nhất định nhằm đảm bảo lượng nước ối cần thiết cho bé và đảm bảo sức khỏe cho mẹ.
Nếu mẹ dư nước ối, mẹ hãy lưu ý những điều sau:
- Đảm bảo uống đủ lượng nước mỗi ngày từ 1,5 - 2 lít nước.
- Ưu tiên hoa quả giàu chất xơ, hạn chế hoa quả mọng nước.
- Muối có khả năng giữ nước trong cơ thể nên tuyệt đối không ăn mặn.
Như đã nói, dư ối sẽ không gây ảnh hưởng nhiều đến mẹ và bé nếu được quan tâm và can thiệp kịp thời. Chính vì thế, việc nhận biết và khắc phục bệnh sớm khi phát hiện dư ối sẽ giúp mẹ bầu bảo vệ được thai nhi trong bụng luôn khỏe mạnh cho đến khi chào đời.
