Mướp đắng đặc trưng bởi vị nhẫn đắng và được biết đến với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể ăn mướp đắng dù đây chính là nguyên liệu tuyệt vời để làm ra nhiều món ăn ngon.
1. Mướp đắng (khổ qua) là gì?
Mướp đắng (tên khoa học là Momordica charantia) hay còn được gọi là khổ qua, lương qua, mướp mủ, thuộc họ bầu bí. Mướp đắng có nguồn gốc ở Châu Phi, Châu Á và được thuần hóa ở Ấn Độ. Tại Việt Nam, mướp đắng được ưa chuộng và trồng phổ biến.
Mướp đắng thuộc cây leo nhờ tua cuốn, thân có cạnh, ngọn có lông dài, lá mọc so le. Quả mướp đắng có hình thoi với hình dáng bên ngoài có nhiều u lồi. Lớp thịt bao quanh hốc hạt, ở giữa chứa đầy màng mấu lớn và các hạt. Khi còn sống mướp đắng có màu xanh, hoặc pha chút vàng. Khi chín sẽ chuyển sang màu vàng cam và mềm.
Mướp đắng có nhiều loại và được trồng khắp nên trên thế giới, một số loại mướp đắng mọc hoang còn được gọi là khổ qua rừng. Bạn có thể sử dụng mướp đắng để làm thuốc, làm thực phẩm, nước ép hoặc trà.
2. Tác dụng của mướp đắng (khổ qua) đối với sức khỏe
Mướp đắng có sự đa dạng về thành phần dinh dưỡng bao gồm khoáng chất, vitamin và chất chống oxy hóa. Một số tác dụng của mướp đắng đối với sức khỏe đã được ghi nhận, chẳng hạn như giúp làm giảm lượng đường trong máu, giảm cholesterol, giảm cân.... Dưới đây là một công dụng của mướp đắng:
2.1 Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Một trong những công dụng của khổ qua là giúp làm giảm lượng đường trong máu nhờ quá trình chuyển hóa glucose. Ngoài ra, trong mướp đắng chứa hợp chất có tác dụng tương tự như insulin nên có thể giúp điều chỉnh lượng đường trong máu ở mức ổn định.
Uống một ly nước ép mướp đắng hoặc dùng trà khổ qua mỗi ngày sẽ giúp bạn sẽ nhận thấy sự cải thiện về sức khỏe rõ rệt. Tuy nhiên, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy hoặc sốt thì bạn nên ngưng sử dụng khổ qua và gặp bác sĩ để có được những sự tư vấn cụ thể.
2.2 Làm giảm cholesterol
Lượng cholesterol cao có thể dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể làm giảm lượng cholesterol bằng cách tiêu thụ mướp đắng.
Một số kết quả nghiên cứu trên động vật cho thấy, mướp đắng có thể làm giảm mức cholesterol toàn phần, cholesterol “xấu” và chất béo trung tính, từ đó để hỗ trợ sức khỏe tim mạch tổng thể. (1)
Tuy các nghiên cứu trên mới chỉ dừng lại ở động vật, nhưng chúng ta hoàn có thể sử dụng mướp đắng trong các bữa ăn hàng ngày như một biện pháp phòng ngừa chủ động.
2.3 Giảm cân bằng mướp đắng
Một tác dụng khác của mướp đắng là hỗ trợ giảm cân. Mướp đắng chứa hàm lượng calo, chất béo và carbohydrate thấp nhưng lại giàu chất xơ nên sẽ giúp cơ thể cảm thấy no lâu hơn, kiểm soát sự thèm ăn, giúp hỗ trợ giảm cân dễ dàng.
Ngoài ra chiết xuất từ quả mướp đắng còn giúp loại bỏ các tế bào mỡ ở người và ngăn ngừa hình thành phát triển các tế bào mỡ mới.
Xem thêm: Bí quyết sở hữu dáng người ‘mình hạc xương mai’ nhờ mướp đắng
2.4 Hỗ trợ điều trị bệnh sỏi thận
Người bị bệnh sỏi thận thường phải chịu đựng những cơn đau dữ dội và khổ qua (mướp đắng) có thể làm phá vỡ viên sỏi đồng thời giúp cơ thể đào thải qua đường nước tiểu. Một số chất trong loại thực phẩm này còn làm giảm nồng độ acid trong nước tiểu, từ đó giảm triệu chứng đau do sỏi thận gây ra.
2.5 Tốt cho người bị ung thư tụy
Một trong các tác dụng của khổ qua chính là có đặc tính chống ung thư. Nhiều nghiên cứu cho thấy, khổ qua có thể làm gián đoạn sản sinh glucose, ức chế sự tăng trưởng của tế bào ung thư tuyến tụy.
Bên cạnh đó, khổ qua còn là ‘khắc tinh’ của các tế bào ung thư gan, đại tràng, ung thư vú và tiền liệt tuyến.
2.6 Bổ gan
Thường xuyên ăn khổ qua (mướp đắng) sẽ giúp tăng cường chức năng của hệ tiêu hóa, cải thiện chức năng túi mật, làm giảm ứ dịch nên khổ qua rất tốt cho những người bị xơ gan, viêm gan, táo bón.
2.7 Thanh nhiệt
Nhiều người thường thắc mắc uống nước khổ qua (mướp đắng) có tác dụng gì? Thực tế, việc uống nước khổ qua (mướp đắng) là một trong những cách giúp thanh nhiệt cơ thể trong những ngày hè nóng bức.
Tác dụng của mướp đắng (mướp đắng) còn có thể làm mát là vì trong mướp đắng có rất nhiều nước. Trong 100gr khổ qua (mướp đắng) có đến 94.4 g hàm lượng nước. Lượng nước đó sẽ giúp làm mát cơ thể .
2.8 Tăng cường miễn dịch
Cơ thể có được hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp phòng ngừa nhiễm khuẩn và bệnh tật. Mướp đắng chính là một phương pháp tự nhiên giúp bạn ngăn ngừa cảm lạnh, giảm nguy cơ dị ứng thức ăn, nhiễm nấm và ngăn ngừa chứng trào ngược dạ dày – thực quản hiệu quả.
Xem thêm: Những bí quyết giúp tăng sức đề kháng của cơ thể trong mùa dịch bệnh
2.9 Tốt cho mắt
Các hợp chất beta-caroten và vitamin A trong trái khổ qua ( mướp đắng ) rất có lợi cho đôi mắt của bạn, nó giúp tăng cường thị lực. Ngoài ra ăn khổ qua còn có tác dụng điều trị quầng thâm mắt, giúp ngăn ngừa các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể.
2.10 Làm đẹp da
Tất cả các loại thức ăn và đồ uống làm từ khổ qua (mướp đắng) đều mang lại rất nhiều lợi ích cho làn da. Một số thành phần trong trái khổ qua (mướp đắng) có thể giúp điều trị mụn trứng cá, vảy nến và eczema, mang lại cho bạn một làn da tươi sáng.
3. Bà bầu ăn mướp đắng được không?
Tuy là thực phẩm tốt cho sức khỏe nhưng phụ nữ trong giai đoạn thai kỳ được khuyến nghị không nên ăn mướp đắng, đặc biệt là trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ nhất.
Nếu bà bầu muốn ăn mướp đắng tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ về giai đoạn thai kỳ thích hợp và ăn trong giới hạn cho phép để nhận về được những lợi ích mà không phải gặp tác dụng phụ.
Xem thêm: Tìm hiểu lợi và hại đối với mẹ bầu khi ăn mướp đắng trong thai kỳ
4. Có nên tắm mướp đắng cho trẻ sơ sinh?
Cũng giống như mẹ bầu, trẻ sơ sinh cũng được khuyến nghị là không nên áp dụng các biện pháp dân gian trong việc chăm sóc làn da của trẻ, trong đó có việc dùng lá mướp đắng tắm cho bé.
Làn da trẻ sơ sinh rất mỏng manh và dễ bị kích ứng, do đó tắm mướp đắng cho trẻ sơ sinh có thể làm phá vỡ cấu trúc da của bé, gây viêm da hoặc nhiễm khuẩn rất nguy hiểm.
Xem thêm: Tắm mướp đắng cho trẻ sơ sinh: Mẹ cẩn thận kẻo hại con!
5. Một số món ngon từ khổ qua (mướp đắng)
Theo y học cổ truyền, khổ qua có tính hàn, vị đắng, tác dụng của khổ qua giúp thanh nhiệt, giải thử, lương huyết lợi niệu, thanh tâm khứ hỏa, dùng thường xuyên sẽ giúp làm giảm các bệnh ngoài da, da dẻ mịn màng. Khổ qua tươi nấu nước uống có tác dụng chữa hô, chữa mụn trứng cá, rôm sảy…
Ngoài ra, mướp đắng còn là nguyên liệu vô cùng phổ biến của nhiều món ăn ngon hấp dẫn, điển hình có thể kể đến như: mướp đắng xào trứng, mướp đắng nhồi thịt, mướp đắng kho thịt....
Xem thêm: Tổng hợp 7 món ăn ngon nhất được chế biến từ mướp đắng (khổ qua)
6. Ăn nhiều mướp đắng có tốt không?
Công dụng của khổ qua (mướp đắng) đối với sức khỏe là rất nhiều, tuy nhiên nếu bạn ăn mướp đắng quá nhiều và ăn liên tục, bạn có thể sẽ gặp phải những tác dụng phụ như:
- Rối loạn tiêu hóa
- Tăng men gan
- Gây nguy hiểm cho bào thai
- Hạ đường huyết
- Sốt, nhức đầu và hôn mê
Xem thêm: Ăn mướp đắng nhớ kỹ điều này để tránh gặp phải những tác hại không mong muốn
7. Thành phần dinh dưỡng của mướp đắng (khổ qua)
Trong các nghiên cứu y học hiện đại, các nhà khoa học nhận định mướp đắng là một nguồn tuyệt vời của một số chất dinh dưỡng quan trọng. Trong một cốc (94g) mướp đắng có chứa các chất dinh dưỡng như sau:
- Lượng calo: 20
- Carb: 4 gam
- Chất xơ: 2 gam
- Vitamin C: 93% lượng tham chiếu hàng ngày (RDI)
- Vitamin A: 44% RDI
- Folate: 17% RDI
- Kali: 8% RDI
- Kẽm: 5% RDI
- Sắt: 4% RDI
Trên đây đã phần nào giải mã được hàng loạt các tác dụng của mướp đắng mang lại cho sức khỏe và trong làm đẹp. Chỉ cần bạn sử dụng đúng cách kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh sẽ phát huy tối đa hiệu quả mang lại.