Marcus Aurelius được bình chọn là tấm gương của chủ nghĩa khắc kỷ - nơi có thể dạy cho mỗi người cách đối mặt với lo âu, sợ hãi và sống bình thản. Không chỉ để lại cho đời những lý tưởng sống và các tác phẩm triết học kinh điển, những câu nói hay của Marcus Aurelius cho đến nay vẫn được lưu truyền và sử dụng để truyền cảm hứng, động lực sống cho nhiều thế hệ.
1. Marcus Aurelius là ai?
Marcus Aurelius hay Marcus Aurelius Antoninus Augustus (121 – 180) là hoàng đế thứ 16 của Đế quốc La Mã (từ năm 161 đến năm 180), là vị Hoàng đế cuối cùng trong thời đại Ngũ hiền đế và cũng là một trong những nhà hiền triết kiệt xuất của chủ nghĩa khắc kỷ.
1.1. Tuổi thơ và sự nghiệp của Marcus Aurelius
Marcus Aurelius sinh ra trong một gia đình giàu có và nổi tiếng ở Rome (Ý). Thuở thiếu thời, Marcus Aurelius nổi tiếng với sự thông minh nhờ sự giáo dục tử tế đến từ mẹ mình.
Năm 127, Marcus Aurelius gia nhập Hiệp sĩ đoàn theo lời kêu gọi của Hoàng đế Hadrianus. Năm 128, ông gia nhập nhóm tăng lữ nhà Salli. Vào năm 136, Marcus Aurelius chấp nhận hôn sự với một cô con gái theo sự sắp đặt của vua Hadrianus. Sau đó, ông được bổ nhiệm làm quan Thái thú của thành phố La Mã.
Sau khi vua Hadrianus qua đời vào năm 136. Đến năm 138, Marcus Aurelius được minh quân Antoninus Pius chọn làm con nuôi để thừa kế ngai vàng (ở La Mã thời đó những người nối ngôi không bắt buộc phải là hậu duệ của vua mà chỉ cần là những người xuất sắc được vua chỉ định).
Sau khi lên ngôi, Marcus Aurelius xây dựng lên Đế quốc La Mã cường thịnh và cho ban hành nhiều cải cách. Trong lịch sử, Marcus Aurelius được biết đến là một vị vua hiền triết, mẫu mực và là hoàng đế La Mã được yêu mến nhiều nhất trong lịch sử.
1.2. Tác phẩm của Marcus Aurelius
Từ năm 166 đến năm 180 thế giới cổ đại đã phải gánh chịu sự hoành hành của đại dịch nghiêm trọng nhất trong lịch sử châu Âu – đại dịch Antonine. Đại dịch đã cướp đi sinh mạng của gần 5 triệu người và hoàng đế Marcus Aurelius cũng là một trong số đó.
Giữa tâm dịch, giai đoạn 170-180, Marcus Aurelius đã cho ra đời danh tác “Gửi đến chính Quả Nhân”. Sau khi ông qua đời, tác phẩm đã được đổi tên thành “Suy tưởng”, đây là cuốn sách ghi chép lại những lời căn dặn và động viên của Marcus Aurelius dành cho bản thân mình trong giai đoạn khó khăn nhất của cuộc đời.
“Suy tưởng” cũng là cuốn sách kinh điển cho trường phái Triết học Khắc kỷ, áp dụng nhuần nhuyễn giá trị của chủ nghĩa này trong việc giúp đỡ mọi người đối diện với sự lo âu, sợ hãi hay cả những mất mát, đau thương.
Sau khi Marcus Aurelius mất đi, tác phẩm của ông vẫn được truyền bá rộng rãi và lưu truyền đến thời nay. Ở thời điểm hiện tại, “Suy tưởng” trở thành tác phẩm tài liệu được đọc nhiều nhất về chủ nghĩa khắc kỷ.
Với tác phẩm “Suy tưởng”, Marcus Aurelius đã thể hiện được rõ ràng tài năng của một nhà triết học. Đó cũng chính là lý do mà Marcus Aurelius nhận được rất nhiều đánh giá tích cực và những lời khen: “Trong các vị Hoàng đế, ông là người duy nhất đưa ra bằng chứng về kiến thức thâm sâu của mình không chỉ qua những lời nói hoặc hiểu biết đơn thuần về triết lý, nhưng còn bởi nhân cách không chê vào đâu được cũng như lối sống giản dị của ông.”
2. Những câu nói hay của Marcus Aurelius làm thay đổi cuộc đời
Marcus Aurelius đã để lại rất nhiều những câu nói hay trong cuốn “Suy tưởng” và trong suốt cuộc đời ông. Những câu nói hay của Marcus Aurelius về chủ nghĩa khắc kỷ như một lời động viên cho tất cả mọi người ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn nhất, bởi vì “mọi thứ xảy ra là một sự xuất hiện tự nhiên và không có gì trong tự nhiên có thể được hiểu là bi thảm”.
2.1. Câu nói hay của Marcus Aurelius về chủ nghĩa khắc kỷ
Tham khảo những câu nói hay của Marcus Aurelius về chủ nghĩa khắc kỷ để biết hài lòng và tận hưởng cuộc sống; biết kiểm soát bản thân và ứng phó phù hợp với hoàn cảnh.
1. “When you arise in the morning, think of what a precious privilege it is to be alive - to breathe, to think, to enjoy, to love.”
Tạm dịch: Khi bạn xuất hiện vào buổi sáng, hãy nghĩ rằng đó là một đặc ân quý giá để được sống - hít thở, suy nghĩ, tận hưởng và yêu thương.
2. “Accept the things to which fate binds you, and love the people with whom fate brings you together, but do so with all your heart.”
Tạm dịch: Hãy chấp nhận những điều mà số phận mang đến, và yêu thương những người mà số phận kết nối, và hãy làm điều đó với tất cả tấm chân tình.
3. “The happiness of those who want to be popular depends on others; the happiness of those who seek pleasure fluctuates with moods outside their control; but the happiness of the wise grows out of their own free acts.”
Tạm dịch: Hạnh phúc của người muốn nổi danh phụ thuộc vào người khác; hạnh phúc của người đi tìm lạc thú dao động theo tâm trạng không thể tự mình kiểm soát; nhưng hạnh phúc của người khôn kết trái từ những hành động tự do của chính mình.
4. “Your days are numbered. Use them to throw open the windows of your soul to the sun. If you do not, the sun will soon set, and you with it.”
Tạm dịch: Ngày tháng của bạn chỉ có hạn. Hãy sử dụng chúng để mở cánh cửa tâm hồn ra đón nắng mặt trời. Nếu không, mặt trời sẽ lặn, và bạn cũng thế.
5. "The more we value things outside our control, the less control we have."
Tạm dịch: Ta càng coi trọng những thứ ngoài tầm kiểm soát của ta, ta càng ít quyền kiểm soát.
6. "Be like the cliff against which the waves continually break; but it stands firm and tames the fury of the water around it."
Tạm dịch: Hãy giống như vách đá không ngừng đón sóng vỗ, nhưng vẫn luôn đứng vững và làm dịu cơn thịnh nộ của biển cả xung quanh.
7. Death, like birth, is a secret of Nature.
Tạm dịch: Cái chết, cũng như sự sinh thành, là bí mật của tự nhiên.
8. "Dig within. Within is the wellspring of Good; and it is always ready to bubble up, if you just dig."
Tạm dịch: Hãy đào sâu vào bên trong. Bên trong ta là suối nguồn của Điều Tốt Đẹp; và nó luôn luôn sẵn sàng tuôn trào, chỉ cần bạn chịu đào sâu.
9. "All things of the body stream away like a river, all things of the mind are dreams and delusion; life is warfare, and a visit to a strange land; the only lasting fame is oblivion."
Tạm dịch: Mọi thứ thuộc về thể xác trôi đi như dòng sông, mọi thứ thuộc về tâm trí là giấc mơ và ảo mộng; cuộc sống là chinh chiến, và là chuyến du hành tới miền đất lạ; danh tiếng duy nhất trường tồn là sự lãng quên.
10. "Here is a rule to remember in future, when anything tempts you to feel bitter: not "This is misfortune," but "To bear this worthily is good fortune."
Tạm dịch: Đây là một nguyên tắc để nhớ trong tương lai, khi có chuyện gì đó khiến bạn cảm thấy cay đắng: đừng nói "Đúng là bất hạnh", mà nói "Chịu đựng chuyện này một cách có phẩm cách, đó là sự may mắn".
11. "Do not indulge in dreams of having what you have not, but reckon up the chief of the blessings you do possess, and then thankfully remember how you would crave for them if they were not yours."
Tạm dịch: Đừng đắm chìm mơ mộng về những điều bạn không có, mà nghĩ đến những điều quan trọng bạn thực sự có, rồi với lòng cảm kích, hãy nghĩ đến việc bạn sẽ khao khát chúng đến thế nào nếu chúng không phải là của bạn.
12. "Time is a sort of river of passing events, and strong is its current; no sooner is a thing brought to sight than it is swept by and another takes its place, and this too will be swept away."
Tạm dịch: Thời gian giống như con sông của những sự kiện trôi nhanh, và dòng chảy của nó mới mạnh mẽ làm sao; ngay khi một thứ lọt vào tầm nhìn, nó đã bị cuốn trôi đi mất, thay thế bằng thứ khác, và cả thứ mới này cũng sẽ bị cuốn trôi.
13. "Perfection of character is this: to live each day as if it were your last, without frenzy, without apathy, without pretence."
Tạm dịch: Tính cách hoàn hảo là như thế này: sống mỗi ngày như thể đó là ngày cuối cùng, không vội vã, không thờ ơ, không giả dối.
14. "If you are distressed by anything external, the pain is not due to the thing itself, but to your estimate of it; and this you have the power to revoke at any moment."
Tạm dịch: Nếu bạn phiền não bởi bất cứ sự vật sự việc ngoại thân nào, đau đớn không phải là vì chính bản thân sự vật sự việc đó, mà là cách bạn đánh giá nó; và bạn có quyền năng rút lại đánh giá bất cứ lúc nào.
15. "Do not indulge in dreams of having what you have not, but reckon up the chief of the blessings you do possess, and then thankfully remember how you would crave for them if they were not yours."
Tạm dịch: Đừng đắm chìm mơ mộng về những điều bạn không có, mà nghĩ đến những điều quan trọng bạn thực sự có, rồi với lòng cảm kích, hãy nghĩ đến việc bạn sẽ khao khát chúng đến thế nào nếu chúng không phải là của bạn.
16. "Loss is nothing else but change, and change is Nature's delight."
Tạm dịch: Mất mát không gì khác ngoài sự thay đổi, và sự thay đổi là niềm vui của Tự nhiên.
Xem thêm:
Những câu nói hay của Nietzsche - triết gia nổi tiếng người Đức
Những danh ngôn, câu nói hay của triết gia Jean-Jacques Rousseau
Những câu danh ngôn bất hủ của nhà toán học, triết gia Pythagoras
2.2. Câu nói hay của Marcus Aurelius về cuộc đời
Ngoài nói về chủ nghĩa khắc kỷ, Marcus Aurelius còn để lại cho đời sau rất nhiều câu nói hay về cuộc đời. Những câu nói dưới đây có thể làm thay đổi cách nghĩ của bạn về cuộc sống.
1. "Be tolerant with others and strict with yourself."
Tạm dịch: Hãy khoan dung với người khác và nghiêm khắc với bản thân.
2. "It is not events that disturb people, it is their judgements concerning them."
Tạm dịch: Không phải các sự kiện khiến ta phiền não, mà là cách ta nhìn nhận chúng.
3. "It is not death that a man should fear, but he should fear never beginning to live."
Tạm dịch: Con người không nên sợ hãi cái chết, mà nên sợ hãi mình chưa bao giờ bắt đầu sống.
4. "When you arise in the morning, think of what a precious privilege it is to be alive - to breathe, to think, to enjoy, to love."
Tạm dịch: Khi bạn thức dậy vào buổi sáng, hãy nghĩ xem được sống là đặc quyền trân quý tới mức nào - khi ta có thể hít thở, suy nghĩ, tận hưởng và yêu thương.
5. "The best answer to anger is silence."
Tạm dịch: Câu trả lời tốt nhất cho nỗi giận dữ là sự im lặng.
6. "The best revenge is to be unlike him who performed the injury."
Tạm dịch: Sự trả thù tốt nhất là đừng giống như kẻ gây ra vết thương.
7. "A person's worth is measured by the worth of what he values."
Tạm dịch: Giá trị của một người được đo bằng giá trị của điều mà anh ta trân trọng.
8. "I have often wondered how it is that every man loves himself more than all the rest of men, but yet sets less value on his own opinion of himself than on the opinion of others."
Tạm dịch: Tôi vẫn thường tự hỏi làm sao mà ai cũng yêu bản thân mình hơn tất cả mọi người, nhưng lại coi trọng quan điểm của bản thân thấp hơn quan điểm của người khác.
9. "Nowhere can man find a quieter or more untroubled retreat than in his own soul."
Tạm dịch: Người ta không thể tìm được nơi trú ẩn nào yên tĩnh và bình yên hơn tâm hồn của chính mình.
10. "The impediment to action advances action. What stands in the way becomes the way."
Tạm dịch: Trở ngại của hành động thúc đẩy hành động. Thứ chặn đường trở thành đường.
11. "Look well into thyself; there is a source of strength which will always spring up if thou wilt always look."
Tạm dịch: Hãy nhìn vào bản thân; nơi đó có nguồn sức mạnh luôn luôn có thể bật ra nếu bạn chịu nhìn kỹ.
12. 'Everything we hear is an opinion, not a fact. Everything we see is a perspective, not the truth."
Tạm dịch: Mọi điều ta nghe thấy đều chỉ là một quan điểm, không phải là sự thật. Mọi thứ ta nhìn thấy đều chỉ là một góc nhìn, không phải là sự thật.
13. "Be like the cliff against which the waves continually break; but it stands firm and tames the fury of the water around it."
Tạm dịch: Hãy giống như vách đá không ngừng đón sóng vỗ, nhưng vẫn luôn đứng vững và làm dịu cơn thịnh nộ của biển cả xung quanh.
14. "When another blames you or hates you, or people voice similar criticisms, go to their souls, penetrate inside and see what sort of people they are. You will realize that there is no need to be racked with anxiety that they should hold any particular opinion about you."
Tạm dịch: Khi ai đó đổ lỗi cho bạn hay căm ghét bạn, hay người khác thốt lên những lời chỉ trích tương tự, hãy hướng đến tâm hồn họ, thâm nhập vào trong và nhìn xem họ là người như thế nào. Bạn sẽ nhận ra chẳng cần chồng chất lo âu rằng họ có cái nhìn đặc biệt gì về bạn.
15. "The object of life is not to be on the side of the majority, but to escape finding oneself in the ranks of the insane."
Tạm dịch: Mục tiêu của cuộc sống không phải là đứng về phía số đông, mà là thoát khỏi việc tìm thấy chính mình trong hàng ngũ của những kẻ mất trí.
16. "Very little is needed to make a happy life; it is all within yourself, in your way of thinking."
Tạm dịch: Không khó để tạo nên một cuộc sống hạnh phúc; tất cả đều nằm trong chính bạn, trong cách suy nghĩ của bạn.
17. "Nothing has such power to broaden the mind as the ability to investigate systematically and truly all that comes under thy observation in life."
Tạm dịch: Không có sức mạnh nào có thể mở rộng tâm trí bằng khả năng tự tìm hiểu và chủ động quan sả tất cả những gì bạn thấy được trong cuộc sống.
18. "The only wealth which you will keep forever is the wealth you have given away."
Tạm dịch: Của cải duy nhất mà bạn sẽ giữ mãi mãi là của cải bạn đã cho đi.
19. "If it is not right do not do it; if it is not true do not say it."
Tạm dịch: Nếu nó không đúng, đừng làm điều đó; nếu nó không phải là sự thật, đừng nói nó.
20. "He who lives in harmony with himself lives in harmony with the universe."
Tạm dịch: Người nào sống hài hòa với chính mình thì người đó sống hòa hợp với vũ trụ.
Tác phẩm “Suy tưởng” và những câu nói hay của ông vua hiền triết Marcus Aurelius cho đến nay vẫn là một di sản để lại cho loài người, một tác phẩm vừa để phản ánh đời sống đạo đức, vừa để hướng con người đến lối sống theo chủ nghĩa khắc kỷ. Tin vào chính bản thân, loại bỏ dần bản ngã để tự tin đương đầu với mọi khổ nạn, bất công chính là cách để chúng ta sống nhẹ nhàng hơn mỗi ngày.
Sưu tầm