Con người ta sống trong xã hội luôn có những mối quan hệ khác nhau, từ gia đình ruột thịt cho đến đồng nghiệp, bạn bè. Bạn cần biết cách cân bằng các mối quan hệ và có cách ứng xử đúng đắn. Ông cha ta có câu tục ngữ "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" để răn dạy về vấn đề này.
1. "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" nghĩa là gì?
Xung quanh ta có rất nhiều mối quan hệ, trong đó có những quan hệ vô cùng quan trọng và một số khác có phần ít quan trọng hơn. "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" là câu tục ngữ của cha ông ta so sánh tầm quan trọng của tình cảm người thân so với người dưng nước lã, người ngoài.
Máu là hình ảnh tượng trưng cho huyết thống, là dòng chảy nuôi sống cơ thể. Hình ảnh "giọt máu đào" tượng trưng cho những thành viên trong gia đình cùng chung một dòng máu. Còn "ao nước lã" tượng trưng cho những người không có cùng quan hệ huyết thống, người ngoài…
Ở đây, “máu đào” dù chỉ một giọt nhưng cũng quý hơn cả một “ao nước lã”. Sở dĩ ông cha ta ví như vậy vì nước lã ở đâu cũng có, không có ao này thì có ao khác nhưng chung dòng máu, ruột thịt thì lại vô cùng quý giá, không thể trộn lẫn hay thay thế được.
Hiểu rộng ra, những con người cùng chung huyết thống dù có xa xôi đến mấy thì cũng quý hơn những người xung quanh ta nhưng không phải ruột rà. Câu tục ngữ "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" đề cao mối quan hệ tình thân, quan hệ máu mủ của những người cùng huyết thống.
2. Tại sao nói "Một giọt máu đào hơn ao nước lã"?
Câu tục ngữ "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" của ông cha ta muốn nói lên tầm quan trọng của người thân, gia đình. Gia đình là nơi luôn che chở, bao bọc cho ta, là bến đỗ quay về những khi ta gặp khó khăn, trắc trở. Người thân trong gia đình sẽ luôn bên cạnh và giúp đỡ bạn, hy sinh, lo lắng cho bạn vô điều kiện.
Không chỉ vì chảy chung một dòng máu mà mọi người trong gia đình gắn kết với nhau. Đó còn là vì sự gần gũi, tiếp xúc mỗi ngày, tiếp thu nền giáo dục, dạy dỗ giống nhau từ cha mẹ, ông bà...
Người “chung dòng máu” khác với những người xa lạ, hay những "ao nước lã" mà chúng ta sẽ gặp vô số lần trong đời. Sẽ có những người tốt, những người xấu, nhưng không ai hy sinh vô điều kiện cho bạn cả. Đôi khi, những cám dỗ và lợi ích làm họ sẵn sàng đánh đổi tình cảm dành cho bạn.
Thực tế đúng như vậy. Khi bạn gặp chuyện, người lo lắng cho bạn nhất luôn là người thân trong gia đình, họ sẽ làm tất cả mọi thứ để giúp đỡ bạn. Còn người ngoài chỉ có thể đồng cảm và chia sẻ niềm thương tiếc với bạn mà thôi. Tình cảm gia đình là điều thiêng liêng không thể thay thế được.
Tuy nhiên, trong xã hội ngày nay vẫn còn đó những trường hợp vì lợi ích mà vứt bỏ tình thân. Đứng trước cám dỗ của đồng tiền và quyền lực, không phải ai cũng vững tâm không thay lòng đổi dạ. Chuyện anh em quay lưng với nhau không còn là chuyện lạ. Ngay cả trong những truyện cổ tích ngày xưa như "Ăn khế trả vàng" cũng đã đề cập đến vấn đề này.
Nó như một hồi chuông cảnh tỉnh mọi người phải biết giữ gìn tình cảm gia đình. Câu tục ngữ "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" đề cao tình nghĩa giữa những con người cùng chung huyết thống với nhau nhưng đồng thời cũng răn dạy ta cần phải trân quý tình cảm này, luôn xem trọng và chăm chút cho nó. Chúng ta cần phải có cách cư xử đúng đắn với gia đình, họ hàng thân thích.
Bên cạnh đó, không vì thế mà xem nhẹ các mối quan hệ khác xung quanh bạn. Ngoài gia đình thì đồng nghiệp và bạn bè cũng là những người rất quan trọng trong cuộc sống. Đôi khi họ còn thấu hiểu ta hơn cả những người ruột thịt. Mặc dù coi trọng huyết thống nhưng chúng ta cũng cần trân trọng những mối quan hệ này.
Xem thêm:
Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ "Chim có tổ người có tông’ là gì?
Giải thích ý nghĩa câu ca dao ‘Anh em như thể tay chân’ khuyên chúng ta điều gì?
Những câu nói hay về gia đình ngắn gọn, đáng suy ngẫm
3. "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" trong tiếng Anh và tiếng Trung
Nếu trong tiếng Việt, ông cha ta có câu "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" thì tiếng Anh và tiếng Trung cũng có những câu thành ngữ với hàm ý tương tự. Điều đó cho thấy mối quan hệ gia đình luôn được đề cao ở bất kỳ đất nước nào.
Trong tiếng Anh, ta có câu "Blood is thicker than water". Dịch ra có nghĩa là máu thì đặc hơn nước, nôm na cũng có hàm ý giống câu nói "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" của cha ông ta. Nó được dùng như sau.
I can't go out with you tomorrow because I have to go to my cousin's wedding. You know, blood is thicker than water. (Tôi không thể đi chơi với bạn ngày mai được vì tôi phải đến đám cưới của em họ. Bạn biết đấy, một giọt máu đào hơn ao nước lã).
Tương tự, trong tiếng Trung cũng có câu "Huyết nùng vu thủy" được lấy từ chuyện nhỏ máu nhận người thân, nếu có quan hệ huyết thống thì máu sẽ đẩy nước ra để quyện vào nhau. Hàm ý của nó nói rằng người có cùng huyết thống vẫn thân cận hơn người xa lạ, khá giống với câu tục ngữ "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" của ông cha ta.
4. Những câu ca dao, tục ngữ nói về tình thân, máu mủ ruột rà
Ngoài câu tục ngữ "Một giọt máu đào hơn ao nước lã", ông cha ta vẫn còn rất nhiều câu ca dao, tục ngữ hay đề cao tình thân ruột thịt, tình cảm gia đình. Sau đây là một số câu ca dao tục ngữ phổ biến nhất.
- Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần. - Chị ngã em nâng.
- Khôn ngoan đối đáp người ngoài
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau. - Máu chảy, ruột mềm.
- Anh em hạt máu sẻ đôi.
- Anh em hiếu thảo thuận hiền
Chớ vì đồng tiền mà mất lòng nhau. - Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân. - Anh em trai như tre cùng khóm
Chị em gái như trái cau non. - Anh em kính trên dưới nhường
Là nhà có phúc, mọi người yên vui.
- Anh em thuận hòa là nhà có phúc.
- Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con. - Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày. - Ơn dưỡng dục một đời con ghi tạc
Nghĩa sinh thành trọn kiếp mãi không quên. - Con người có tổ có tông
Như cây có cội như sông có nguồn. - Anh em cốt nhục đồng bào
Vợ chồng là nghĩa lẽ nào không thương.
Trên đây là phần giải thích chi tiết ý nghĩa câu tục ngữ "Một giọt máu đào hơn ao nước lã" cũng như tuyển tập những câu ca dao tục ngữ hay nói về tình thân gia đình. Hy vọng bạn hiểu hơn về sự đáng quý của tình thân ruột thịt và luôn luôn trân trọng tình cảm, mối quan hệ này.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet
