Tin tứcDù kết quả, đúng như dự đoán trước đó, là không có đột phá nào; song sau cuộc gặp Tổng thống Nga Putin đã thấy được “tia hy vọng” về sự tin tưởng lẫn nhau, còn với Tổng thống Mỹ, quan hệ Nga – Mỹ đã có triển vọng thực sự để cải thiện.
Dư luận hai nước cũng như quốc tế đều đánh giá tích cực về kết quả cuộc gặp này.
Tại 2 cuộc họp báo riêng sau thượng đỉnh, Tổng thống Nga Putin cho biết: ông tin rằng không có sự thù địch ở đây mà ngược lại: cuộc họp Nga-Mỹ diễn ra có nguyên tắc. Dù có nhiều điểm khác biệt, nhưng cả hai bên Nga-Mỹ đều thể hiện mong muốn tìm hiểu về nhau và xích lại gần nhau hơn về mặt quan điểm. Còn Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết, ông đã khẳng định với Tổng thống Nga rằng chương trình nghị sự của Mỹ không phải để chống Nga và cũng đặt hi vọng Nga không tìm kiếm một cuộc chiến tranh lạnh với Mỹ. Đáng chú ý, lãnh đạo hai nước đã ra tuyên bố chung về ổn định chiến lược, được dư luận đánh giá là một diễn biến khá bất ngờ và là bước khởi đầu đáng ghi nhận cho quá trình “phá băng” trong quan hệ song phương.
Dù cuộc gặp diễn ra một cách cởi mở, thực tế, không có những ngôn từ khiêu khích thù địch, đề cập đến một loạt vấn đề trong mối quan hệ song phương và quốc tế mà 2 bên cùng quan tâm như cuộc chiến Syria, vấn đề hạt nhân Iran,…. song kết quả cuộc gặp được đánh giá không có nhiều đột phá. Hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ cho biết, sau cuộc gặp thượng đỉnh này, mối quan hệ Nga – Mỹ không thể cải thiện ngay lập tức. Do đó cần phải có thời gian để đánh giá những hợp tác tiềm năng giữa 2 bên có đạt được những kết quả mong muốn hay không. Còn theo hãng tin Sputnik của Nga, kết quả rõ ràng nhất mà thế giới thấy được sau hội nghị, đó chính là việc các Đại sứ của Nga và Mỹ sẽ sớm trở lại công việc của mình, sau một thời gian bị triệu hồi về nước tham vấn. Tổng thống Thụy Sĩ Guy Parmelin - nước chủ nhà tổ chức hội nghị nhận định, đây là một khởi đầu tích cực đối với cả hai bên.
Ở một góc nhìn khác, giới phân tích cho rằng, hội nghị thượng đỉnh Nga – Mỹ chỉ là cuộc gặp bình thường để lãnh đạo 2 nước nêu ra các lập trường quan điểm của nhau, kiềm chế không để những căng thẳng mới phát sinh, song chưa thể giải quyết được các bất đồng. Với thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen của Đảng dân chủ Mỹ, cuộc gặp chỉ truyền đi thông điệp rằng Mỹ sẽ không làm ngơ trước các hành vi hiếu chiến của Nga. Trong khi, cựu Tổng thống Donald Trump cho rằng, hội nghị diễn ra khá thành công, song Nga mới là bên thu về lợi ích, còn Mỹ đã “ra về tay trắng”.
Trước cuộc gặp này, cộng đồng quốc tế không kỳ vọng nhiều vào kết qur cuộc gặp. Bởi quan hệ song phương Nga-Mỹ được cả hai bên thừa nhận là “trong tình trạng xấu không thể chấp nhận được”. Các kênh tiếp xúc đã bị đình chỉ gần như trong toàn bộ các vấn đề phối hợp hành động song phương”. Bản thân ông Biden sau khi nhậm chức cũng không có ý định “cài đặt lại” mối quan hệ với Nga giống như một số tổng thống Dân chủ tiền nhiệm, thậm chí còn thực thi chính sách được đánh giá là khá cứng rắn trong quan hệ với Moskva. Nhìn vào danh sách dài những mâu thuẫn, bất đồng giữa Nga và Mỹ thời gian qua, có thể hiểu vì sao đa số đều tỏ thái độ thận trọng về kết quả cuộc gặp thượng đỉnh này.
Kết quả cuộc gặp có phần nằm ngoài dự đoán, nhưng thực ra lại rất phù hợp với những nỗ lực cũng như lợi ích chung của các bên. Trên thực tế, với tư cách là hai cường quốc thế giới, Nga và Mỹ có rất nhiều chủ đề đưa ra thảo luận, từ các vấn đề song phương đến các cuộc đàm phán đa phương, từ các cuộc xung đột khu vực đến các chủ đề an ninh quốc tế. Đáng chú ý, hai nhà lãnh đạo đã đạt được nhất trí trong ba vấn đề quan trọng. Thứ nhất là về ổn định chiến lược, hai bên ra tuyên bố chung, đồng thời nhất trí sẽ tiến hành tham vấn liên ngành do bộ Ngoại giao hai nước chủ trì về việc triển khai Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (START-3).
Theo tuyên bố chung, Nga và Mỹ sẽ sớm khởi động đối thoại toàn diện về ổn định chiến lược, thông qua đó tạo ra nền tảng cho việc kiểm soát vũ khí và giảm thiểu rủi ro trong tương lai. Hai là về đối ngoại, hai bên nhất trí cử đại sứ của mình quay lại làm nhiệm vụ tại nước kia cũng như khởi động tham vấn giữa hai bộ Ngoại giao. Sự trở lại của các đại sứ là bước quan trọng có thể giúp bình thường hóa hoạt động của các cơ quan đại diện ngoại giao hai nước, vốn bị đình trệ thời gian gần đây. Thứ ba, về vấn đề an ninh mạng, hai bên cũng sẽ tiến hành tham vấn cụ thể.
Tháng 9 năm ngoái, Tổng thống Putin đã công bố một chương trình toàn diện khôi phục sự hợp tác Mỹ-Nga trong lĩnh vực an ninh mạng và Moskva rất chờ đợi một phản ứng tích cực từ phía Washington.
Moskva và Washington vẫn chưa thể khôi phục lòng tin lẫn nhau, nhưng cả hai bên đều công nhận sự cần thiết phải có mối quan hệ hợp tác để ngăn chặn căng thẳng leo thang. Nếu như cách tiếp cận thực tế của chính quyền Tổng thống Biden đối với Nga tiếp tục được triển khai, nếu như NATO vẫn để cánh cửa đối thoại với Nga trong khi áp dụng cách tiếp cận “kép” của mình, thì cộng đồng quốc tế có thể hy vọng về khả năng khôi phục đối thoại giữa Nga và phương Tây theo cả kênh song phương và đa phương. Và khi các bên sẵn sàng đối thoại, rủi ro có thể được quản lý và xung đột sẽ có nhiều cơ hội được kiểm soát. Vì thế, sẵn sàng đối thoại để đạt được sự ổn định chiến lược chính là một trong những kết quả đáng chú ý nhất của hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ tại Geneva.
Một điều rõ ràng là sẽ không có một sự thay đổi cơ bản trong mối quan hệ luôn căng thẳng giữa Nga và Mỹ sau cuộc gặp thượng đỉnh ở Geneva. Tuy nhiên, việc đảm bảo các kênh đối thoại cấp cao hiệu quả sẽ giúp quan hệ Nga-Mỹ không bị chệch hướng, bởi việc hai bên có thể thẳng thắn trao đổi sẽ giảm thiểu khả năng có những tính toán sai lầm và đó sẽ là nhân tố giúp duy trì ổn định chiến lược trong mối quan hệ dễ nảy sinh bất đồng này.
