Mục lục
Phần lớn các bậc cha mẹ ở Việt Nam và các nước trên thế giới đều quan tâm đến tâm lý, tư duy và vấn đề giáo dục của con mình. Jean Piaget là nhà tâm lý học người Thụy Sĩ nổi tiếng với Thuyết phát triển nhận thức, vì vậy có không ít bậc phụ huynh tin tưởng và lựa chọn những cuốn sách nghiên cứu về tâm lý học giáo dục ở trẻ em của ông để tìm hiểu và nắm vững tâm lý con trẻ.
1. Jean Piaget là ai ?
Jean Piaget tên đầy đủ là Jean Will Fritz Piaget (1896-1980) là một nhà tâm lý học và triết gia tài ba người Thụy Sĩ. Ông nổi tiếng với công trình nghiên cứu về trẻ em Thuyết phát triển nhận thức (Piaget’s Theory of Cognitive Development) và góc nhìn nhận thức luận của Jean Piaget được gọi là “Nhận thức luận di truyền” (Genetic Epistemology).
Jean Piaget là con trai cả của một giáo sư văn học của trường Đại học Neuchatel thời trung cổ, ông Arthur Piaget (người Thụy Sĩ) và bà Rebecca Jackson (người Pháp).
Mặc dù là một chuyên gia tâm lý học nhưng ông chưa từng nhận bằng đại học về chuyên ngành Tâm lý. Ngay từ nhỏ, Jean Piaget đã quan tâm đến động vật học. Ở tuổi 15, sau khi xuất bản một vài bài báo về động vật thân mềm, ông nhận được nhiều sự chú ý trong lĩnh vực này.
Tuy ban đầu ông theo lĩnh vực động vật học nhưng sau đó ông đã bị thu hút bởi nhận thức luận và triết học. Điều ông quan tâm nhất là tư duy của trẻ em và nhận thức của chúng được hình thành như thế nào. Vì vậy ông đã quyết định dành cả đời mình cho việc nghiên cứu nhận thức.
Jean Piaget đặc biệt coi trọng việc giáo dục trẻ em. Năm 1934, khi ông đang đảm nhiệm chức vụ Giám đốc Văn phòng Giáo dục Quốc tế, ông đã tuyên bố rằng “chỉ có giáo dục mới có khả năng cứu xã hội của chúng ta khỏi sự sụp đổ có thể xảy ra, dù là sự sụp đổ do bạo lực hay sự sụp đổ từng bước”.
Năm 1955, ông đã sáng lập ra Trung tâm quốc tế về Nhận thức luận di truyền và giữ chức giám đốc tới năm 1980 khi ông qua đời.
Xem thêm: 15 câu nói của nhà tâm lý học Carl Jung thay đổi suy nghĩ của bạn
2. Thuyết phát triển nhận thức của Jean Piaget
Jean Piaget tự nhận mình là một nhà nhận thức luận di truyền, ông luôn quan tâm đến sự hình thành và phát triển nhận thức của con người, đặc biệt là trẻ em.
Thuyết phát triển nhận thức của Jean Piaget gồm bốn giai đoạn:
1. Giai đoạn cảm giác vận động (sensorimotor)
Giai đoạn này thường kéo dài từ khi trẻ còn sơ sinh đến khoảng hai tuổi. Trong thời kỳ sơ sinh, trẻ chưa thể sử dụng trí khôn mà chỉ nhận biết thế giới thông qua giác quan và vận động cơ thể như quan sát, ngậm, mút, sờ, va chạm,...
2. Giai đoạn tiền thao tác (preoperational)
Giai đoạn này sẽ phát triển từ hai tuổi đến bảy tuổi và trẻ bắt đầu sử dụng ngôn ngữ, biểu tượng như chữ cái, con số, kí hiệu.
3. Giai đoạn thao tác cụ thể (Concrete operations)
Ở giai đoạn thứ ba này, quá trình phát triển nhận thức của trẻ sẽ kéo dài từ 7-11 tuổi. Lúc này, tư duy của trẻ cũng cụ thể hơn, trẻ bắt đầu hiểu theo cách lí luận hơn những suy nghĩ ngây thơ.
4. Giai đoạn thao tác chính thức (Formal operations)
Đây là giai đoạn cuối cùng của quá trình phát triển nhận thức kéo dài từ 12 tuổi đến tuổi trưởng thành. Lúc này, trẻ bắt đầu có những suy nghĩ trừu tượng, khả năng logic, tư duy, so sánh và phân loại cũng phát triển mạnh mẽ hơn.
Xem thêm: Những câu nói hay của Alfred Adler - Nhà tâm lý học vĩ đại
3. Những câu nói hay nhất của Jean Piaget
Những câu danh ngôn của những nhà triết gia, nhà khoa học, nhà sử học,… nổi tiếng thế giới đều trở thành những châm ngôn sống của nhiều thế hệ nối tiếp sau đó. Một trong số đó phải kể đến những câu nói hay của Jean Piaget.
Với thành công của Thuyết phát triển nhận thức, Jean Piaget đã được cả thế giới nể phục và kính trọng. Những câu nói hay của ông cũng được mọi người lưu truyền và học hỏi.
- Play is the work of childhood.
Tạm dịch: Vui chơi là công việc của tuổi thơ - Intelligence is what you use when you don't know what to do: when neither innateness nor learning has prepared you for the particular situation.
Tạm dịch: Trí thông minh là những gì bạn sử dụng khi bạn không biết phải làm gì: khi cả bẩm sinh lẫn học hỏi đều không chuẩn bị cho bạn trong những tình huống cụ thể. - The principle goal of education in the schools should be creating men and women who are capable of doing new things, not simply repeating what other generations have done.
Tạm dịch: Mục tiêu chính của giáo dục trong các trường học phải là tạo ra những người đàn ông và phụ nữ có khả năng làm những điều mới, không chỉ đơn giản là lặp lại những gì các thế hệ khác đã làm. - The goal of education is not to increase the amount of knowledge but to create the possibilities for a child to invent and discover, to create men who are capable of doing new things.
Tạm dịch: Mục tiêu của giáo dục không phải là tăng lượng kiến thức mà là tạo khả năng phát minh và khám phá cho trẻ, tạo ra những người có khả năng làm những điều mới.
- Logic and mathematics are nothing but specialised linguistic structures.
Tạm dịch: Logic và toán học không là gì ngoài các cấu trúc ngôn ngữ chuyên biệt. - Play is the answer to the question: 'How does anything new come about?
Tạm dịch: Chơi là câu trả lời cho câu hỏi: 'Làm thế nào để mọi thứ mới ra đời? - It is with children that we have the best chance of studying the development of logical knowledge, mathematical knowledge, physical knowledge, and so forth.
Tạm dịch: Với trẻ em, chúng ta có cơ hội tốt nhất để nghiên cứu sự phát triển của kiến thức logic, kiến thức toán học, kiến thức vật lý,… - Childish egocentrism is, in its essence, an inability to differentiate between the ego and the social environment.
Tạm dịch: Chủ nghĩa tập trung trẻ con, về bản chất, không có khả năng phân biệt giữa bản ngã và môi trường xã hội. - The first type of abstraction from objects I shall refer to as simple abstraction, but the second type I shall call reflective abstraction, using this term in a double sense.
Tạm dịch: Loại trừu tượng đầu tiên từ các đối tượng mà tôi gọi là trừu tượng đơn giản, nhưng loại thứ hai tôi sẽ gọi là trừu tượng phản chiếu, sử dụng thuật ngữ này theo nghĩa kép. - The current state of knowledge is a moment in history, changing just as rapidly as the state of knowledge in the past has ever changed and, in many instances, more rapidly.
Tạm dịch: Trạng thái tri thức hiện tại là một thời điểm trong lịch sử, thay đổi nhanh chóng như trạng thái tri thức trong quá khứ đã từng thay đổi và trong nhiều trường hợp, nhanh chóng hơn. - During the first few months of an infant's life, its manner of taking the breast, of laying its head on the pillow, etc., becomes crystallized into imperative habits. This is why education must begin in the cradle.
Tạm dịch: Trong vài tháng đầu đời của trẻ sơ sinh, cách bú sữa, gối đầu lên gối, v.v., trở thành thói quen bắt buộc. Đây là lý do tại sao giáo dục phải bắt đầu từ trong nôi. - Every acquisition of accommodation becomes material for assimilation, but assimilation always resists new accommodations.
Tạm dịch: Mọi sự mua lại nơi ở đều trở thành vật chất cho quá trình đồng hoá, nhưng sự đồng hoá luôn chống lại nơi ở mới. - Our problem, from the point of view of psychology and from the point of view of genetic epistemology, is to explain how the transition is made from a lower level of knowledge to a level that is judged to be higher.
Tạm dịch: Vấn đề của chúng ta, theo quan điểm của tâm lý học và theo quan điểm của nhận thức luận di truyền, là giải thích quá trình chuyển đổi được thực hiện từ trình độ hiểu biết thấp hơn sang trình độ được đánh giá là cao hơn như thế nào. - I always like to think on a problem before reading about it.
Tạm dịch: Tôi luôn thích suy nghĩ về một vấn đề trước khi đọc về nó.
- The self thus becomes aware of itself, at least in its practical action, and discovers itself as a cause among other causes and as an object subject to the same laws as other objects.
Tạm dịch: Cái tôi chúng ta trở nên ý thức về chính mình, ít nhất là trong hành động thực tiễn của nó, và khám phá ra chính nó như một nguyên nhân trong số các nguyên nhân khác và như một đối tượng chịu sự điều chỉnh của các quy luật giống như các đối tượng khác. - To express the same idea in still another way, I think that human knowledge is essentially active.
Tạm dịch: Để diễn đạt ý tưởng tương tự theo một cách khác, tôi nghĩ rằng tri thức của con người là hoạt động cơ bản. - Knowing reality means constructing systems of transformations that correspond, more or less adequately, to reality.
Tạm dịch: Biết thực tế có nghĩa là xây dựng các hệ thống biến đổi tương ứng, ít nhiều tương ứng với thực tế. - Scientific knowledge is in perpetual evolution; it finds itself changed from one day to the next.
Tạm dịch: Kiến thức khoa học ở trong quá trình tiến hóa vĩnh viễn; nó tự thấy mình đã thay đổi từ ngày này sang ngày khác. - In genetic epistemology, as in developmental psychology, too, there is never an absolute beginning.
Tạm dịch: Trong nhận thức luận di truyền, cũng như trong tâm lý học phát triển, không bao giờ có sự khởi đầu tuyệt đối. - From the moral as from the intellectual point of view, the child is born neither good nor bad but master of his destiny.
Tạm dịch: Theo quan điểm đạo đức, theo quan điểm trí tuệ, đứa trẻ sinh ra không tốt cũng không xấu mà là người làm chủ vận mệnh của mình.
Có thể nói, Thuyết phát triển nhận thức của Jean Piaget là một nghiên cứu thành công về sự phát triển của con người, góp phần giúp các bậc phụ huynh có thể nắm bắt và biết cách giáo dục con tốt hơn. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức về ông Jean Piaget, đóng góp và những câu danh ngôn nổi tiếng của ông.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet