Nước la hán quả ngọt thanh thơm mát, thường được sử dụng rất nhiều trong mùa hè nhằm mục đích giải khát và giải nhiệt nhanh. Thế nhưng, ngoài những công dụng trên thì la hán quả vẫn còn rất nhiều những lợi ích khác mà có thể bạn chưa biết.
1. La hán quả là gì?
La hán quả có tên khoa học là Siraitia grosvenori thuộc họ bầu bí. Quả này còn có tên gọi khác là: giả khổ qua, quang quả mộc miết... Là loài thảo mộc dây leo có nguồn gốc từ miền nam Trung Quốc và Thái Lan.
Đây là loại cây được trồng lấy quả và dùng để chế biến thành các loại nước giải khát. Vỏ của trái la hán quả cứng nhỏ, đường kính khoảng 4 – 6cm, có hình cầu hay hơi xoan.
La hán quả hiện nay được bán dưới dạng quả khô dùng để pha nước uống hoặc được chế biến thành nhiều dạng chế phẩm khác nhau nhằm phụ phục cho nhu cầu chăm sóc sức khỏe.
2. Những tác dụng của la hán quả đối với sức khỏe
Những công dụng của la hán quả đã ghi chép trong Y học cổ truyền Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Theo Đông Y, quả la hán có vị ngọt, tính mát, vào phế, đại tràng. Có tác dụng thanh nhiệt nhuận phế, nhuận tràng, thông tiện. Dùng cho các trường hợp cảm sốt, viêm phế quản, ho gà, lao phổi gây ho, viêm họng, mất tiếng, ho nhiều đờm, táo bón....
Quả la hán thường dùng để pha trà uống hoặc chế biến thành dạng quả khô tùy vào mục đích sử dụng. Nước quả la hán có tác dụng trấn khái (chống ho), khử đờm (trừ đờm) rõ ràng và lại còn là thứ giải khát giàu dinh dưỡng, rất thích hợp với người bị nóng trong mà Đông y gọi là “thể tạng uất hỏa nội kết”
Ngoài ra, còn một số phương pháp chữa bệnh theo y học cổ truyền có thành phần là quả la hán mà bạn có thể tham khảo thêm:
- Chữa viêm họng: Lấy quả la hán thái hãm với nước sôi, uống thay nước trong ngày.
- Chữa viêm thanh quản (mất tiếng): La hán quả, thái miếng sắc lấy nước uống 2 - 3 lần trong ngày hoặc uống dần mỗi lần một ít.
- Chữa ho gà: La hán quả, hồng khô, sắc lấy nước uống. Hoặc la hán quả, phổi heo bóp hết bọt, hầm nhừ, nêm gia vị ăn.
- Chữa ho đờm vàng quánh: La hán, tang bạch bì, sắc lấy nước uống trong ngày.
- Bổ phế (hỗ trợ trong trị lao): La hán quả, thịt lợn nạc, hai thứ thái lát cho hầm cùng, nêm gia vị đủ, ăn cùng cơm.
- Chữa táo bón: Dùng la hán sắc lấy nước, pha thêm mật ong uống trong ngày.
Lưu ý: Liều lượng sử dụng cho các bài thuốc Đông y cần có sự tham vấn của thầy thuốc để đảm bảo an toàn. Do đó, nếu sử dụng la hán quả chữa bệnh hãy đến hặp thầy thuốc để được hướng dẫn cụ thể.
3. Một số công dụng của la hán quả trong y học hiện đại
Không chỉ trong y học cổ truyền, các nghiên cứu của y học hiện đại cũng cho thấy, quả la hán có chứa đường fructose và glucose, saponin triterpen, chất nhầy, protein, vitamin C và nhiều nguyên tố vi lượng như Mn, Fe, Zn, Se, i-ốt... Vì thế, sử dụng la hán quả rất có lợi cho cơ thể con người.
Dưới đây là những tác dụng của quả la hán mang lại cho sức khỏe như:
3.1 Tốt cho người bệnh tiểu đường
Quả la hán có vị ngọt từ các hợp chất tự nhiên được gọi là mogrosides, chúng thường an toàn với người bị bệnh tiểu đường. Vì thế, người mắc bệnh tiểu đường có thể sử dụng la hán quả mà không làm tăng lượng đường huyết trong máu.
Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng các đồ uống làm từ quả la hán sẽ có thêm các thành phần khác sẽ làm tăng lượng carbohydrate, calo, nồng độ insulin nên người mắc bệnh tiểu đường cần cân nhắc xem xét thành phần trước khi uống.
3.2 Hỗ trợ quá trình giảm cân
Một trong những tác dụng của la hán quả là giúp giảm cân hiệu quả. Trong la hán quả không chứa calo, carbohydrate và chất béo, cho nên đây là một sự lựa chọn phù hợp, rất tốt cho những người đang muốn giảm cân. Bạn có thể sử dụng chất ngọt trong quả la hán để thay thế loại đường đang dùng hàng ngày.
Nhưng những người đang muốn giảm cân mà đang sử dụng các thức ăn làm từ quả la hán cũng nên xem xét các thành phần gây hại cho chế độ ăn kiêng như bơ, socola thì hạn chế không nên ăn.
Xem thêm: Chế độ ăn Eat Clean là gì? Nguyên tắc và cách xây dựng thực đơn
3.3 Chống viêm hiệu quả
Chất ngọt tự nhiên mogrosides trong quả la hán có thể giúp chống viêm, từ đó giúp ngăn ngừa ung thư và kiểm soát lượng đường trong máu. Ngoài ra, uống nước la hán quả còn giúp làm giảm đờm và đau họng.
3.4 Tăng cường sức đề kháng
Nhờ giàu hàm lượng vitamin C nên la hán quả có tác dụng kích thích các tế bào bạch cầu, giúp bảo vệ cơ thể tránh bị nhiễm trùng và tăng cường sức đề kháng.
3.5 Cung cấp chất chống oxy hóa
Chất ngọt tự nhiên mogrosides trong la hán quả còn đóng vai trò như chất chống oxy hóa có thể làm giảm cholesterol xấu ( LDL ) trong máu và ngăn ngừa các tổn thương do tế bào gốc gây ra.
4. Bà bầu uống nước la hán quả được không?
Vì có chứa nhiều dinh dưỡng nên những tác dụng của la hán quả đối với bà bầu là rất tốt. Mẹ bầu có thể sử dụng la hán quả sau giai đoạn tam cá nguyệt thứ nhất, để có thể giúp:
- Trị ho nhuận phổi
- Dưỡng da và làm đẹp da
- Thanh nhiệt cơ thể
- Giảm đường huyết
- Giảm táo bón
Mẹ bầu có thể trực tiếp sử dụng la hán quả để pha trà hoặc thêm vào một số công thức chế biến món ăn. Tuy nhiên, nếu muốn dùng la hán quả như một vị thuốc Đông y thì tốt nhất là nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Xem thêm: 2 điều cần lưu ý để mẹ bầu có được một chế độ dinh dưỡng hoàn hảo
5. Hướng dẫn cách nấu nước la hán quả tại nhà
Hiên nay bạn có thể mua quả la hán tại các cửa hàng thuốc bắc sau đó đem về nấu nước la hán quả.
Để chế biến quả la hán thành món nước giải khát, trước tiên bạn nên chọn trái la hán có kích thước to, tròn, ấn vào cảm giác cứng chắc, khi lắc không có tiếng kêu. Sau đó tiến hành nấu nước la hán quả.
Dưới đây là 4 cách nấu nước la hán quả đơn giản và phổ biến nhất:
5.1 Nước la hán quả
Nguyên liệu
- Quả la hán: 1 trái
- Lá dứa: 3 nhánh
- Nước lọc: 1.5 lít
Cách chế biến
- La hán quả ddaaph ra, dùng muỗng nạo lấy phần cơm bên trong, phần ruột tách nhỏ.
- Cho vào nồi khoảng 1.5 lít nước, bắc lên bếp nấu sôi. Sau đó, cho la hán quả và lá dứa vào nấu trên lửa vừa khoảng 10 phút thì tắt bếp. Đậy nắp nồi thêm 10 phút.
- Cuối cùng lọc bỏ phần xác la hán quả và lá dứa, cho nước vào bình đựng thủy tinh và dùng dần.
5.2 Nước la hán quả nấu nha đam
Nguyên liệu
- La hán quả: 1 trái
- Nha đam: 200g
- Nước lọc: 1 lít
Cách chế biến
- Nha đam đem gọt bỏ vỏ xanh, cắt phần thịt trong thành những khúc vuông khoảng 1.5 – 2cm. Sau đó, rửa nha đam với nước muối pha loãng, rồi rửa lại với nước sạch 4 – 5 lần để nha đam bớt nhớt.
- La hán quả rửa sạch, đập ra hoặc bẻ làm đôi, làm 3 tùy thích.
- Bắc nồi lên bếp, cho vào 1 lít nước, nấu sôi. Nước sôi cho quả la hán và nha đam vào nấu. Đậy nắp lại, nấu ở lửa vừa trong khoảng 30 phút là có thể tắt bếp. Vớt bỏ phần phần xác la hán quả là có thể thưởng thức được rồi.
5.3 Nước la hán quả nấu long nhãn
Nguyên liệu
- La hán quả: 1 quả
- Long nhãn khô: 30g
- Nước lọc: 1 lít
Cách chế biến
- La hán quả đem rửa sạch dưới vòi nước. Sau đó dùng tay bóp bể quả la hán hoặc dùng vật nặng đập bể, rồi bẻ làm 3 hoặc làm tư tùy thích.
- Cho nước vào nồi, nấu sôi ở lửa vừa. Tiếp theo, cho lần lượt la hán quả và long nhãn khô vào nồi. Đậy nắp lại và nấu tiếp trong khoảng 30 phút để nước có chất ngọt thì tắt bếp.
- Cuối cùng, vớt bỏ phần xác quả la hán, cho nước la hán quả long nhãn ra ly và thưởng thức.
5.4 Nước la hán quả trà hoa cúc
Nguyên liệu
- La hán quả: 1 trái
- Hoa cúc: 25g
Cách chế biến
- Rửa sạch 2 nguyên liệu trên, sau đó cắt la hán quả thành 5 - 8 lát
- Bỏ trái la hán vào nồi cùng 1.5 lít nước đun sôi, để lửa nhỏ trong 30 phút. Sau đó bỏ hoa cúc vào và tiếp tục đun thêm 10 phút nữa. Sau đó tắt bếp để nguội.
- Lọc phần bã hoa cúc cùng la hán quả để lấy nước uống.
Xem thêm: Trà hoa cúc có đến 10 tác dụng cho sức khỏe nhưng khi uống cần lưu ý điều gì?
6. Uống nước quả la hán hàng ngày có tốt không?
Theo thầy thuốc ưu tú, BS chuyên khoa II Nguyễn Hồng Siêm – Chủ tịch Hội Đông Y Hà Nội, do nước la hán quả có vị ngọt, tính mát nên thích hợp đối với những người có thể chất nhiệt, những người có các bệnh lý về hô hấp và tiêu hóa thuộc thể “nhiệt” theo cách phân loại của Đông Y.
Với những người có thể chất “dương hư” thì không nên lạm dụng, dùng nhiều nước la hán quả. Người có thể chất “dương hư” hay còn gọi là “hư hàn” thường sẽ có biểu hiện như: thích ấm, sợ lạnh, da nhợt nhạt, chân tay lạnh, thích uống ấm, đại tiện lỏng loãng, rêu lưỡi trắng...
Ngoài ra, những nhóm đối tượng sau đây cần tham khảo thêm ý kiến bác sĩ trước khi dùng la hán quả:
- Người ho do bị cảm lạnh
- Dị ứng với bất kỳ chất nào của cây la hán quả
- Không dùng cho trẻ nhỏ dưới 6 tuổi. Trao đổi với sĩ nếu là phụ nữ mang thai và mẹ đang cho con bú
7. Thành phần dinh dưỡng trong la hán quả
La hán quả là loại loại quả giàu dinh dưỡng. Trong 100g la hán quả người ta đã ghi nhận được những thành phần dinh dưỡng với hàm lượng như sau:
- Protein: 8.67 – 13.3g
- Vitamin C: 510g
- Đường: 25.1 – 38.3%
- Ngoài ra, còn rất nhiều các vitamin và khoáng chất khác
Như vậy, la hán quả là một loại trái cây có thể làm thành thức uống ngon bổ dưỡng, đồng thời cũng là vị thuốc được sử dụng lâu đời. Những tác dụng của la hán quả đã được nghiên cứu và ghi nhận ở cả Đông y và y học hiện đại. Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng quả la hán như một vị thuốc bạn vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
