Tác dụng của mãng cầu xiêm tốt cho sức khỏe như thế nào?

Có rất nhiều người yêu thích quả mãng cầu xiêm, bởi chúng có hương vị thơm ngon và chứa những lợi ích sức khỏe tuyệt vời.

1. Mãng cầu xiêm là gì?

Mãng cầu xiêm (hay còn gọi là mãng cầu gai, na gai), có tên khoa học là Annona muricata.

1.1 Nguồn gốc

Cây mãng cầu xiêm là loại cây bản địa có nguồn gốc từ các vùng Trung Mỹ và phía bắc Nam Mỹ, thuộc châu Mỹ.

Ngày nay, loài cây này được trồng ở một số đảo Thái Bình Dương và một số vùng ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Vì đây là loại cây yêu thích những nơi có khí hậu nóng ẩm, độ ẩm cao, không bị quá lạnh, nên chúng được trồng phổ biến ở các tỉnh phía Nam, đặc biệt là ở khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long.

1.2 Đặc điểm

Mãng cầu xiêm là cây thân gỗ, trồng lâu năm, tùy theo vùng trồng cây có thể cao từ 3 – 11m, tán cây rộng. Cây mãng cầu xiêm có nhiều lá màu đậm, xanh quanh năm. Hoa có màu xanh, mọc ở thân.

Trái mãng mãng cầu xiêm thường có kích thước khá to, một quả trung bình tầm 2 – 3kg, trái to có thể nặng từ 5 – 7kg. Quả mãng cầu xiêm có hình thuôn dài, bên ngoài quả có gai mềm, xờ vào không cứng và không gây đau.

Quả khi còn sống có màu xanh, khi chín chuyển sang màu vàng xanh hoặc hơi vàng nhạt, bề mặt quả bóng láng, các nốt gai giãn rộng và kèm theo mùi thơm phảng phất. Thịt quả mãng cầu xiêm có màu trắng, vị ngọt và hơi chua, bên trong các múi thịt có hạt màu nâu sậm.

Mỗi bộ phận của quả mãng cầu xiêm như vỏ, thân, quả, lá, hoa, rễ hay hạt đều có công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, trái và lá mãng cầu xiêm là 2 bộ phận được dùng nhiều nhất.

2. Trái mãng cầu xiêm có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền, thịt quả mãng cầu xiêm chín có vị dịu ngọt, chua giống quả na, có tính giải khát, bổ dưỡng và có rất nhiều công dụng cho sức khỏe. Tuy nhiên, để làm thuốc chữa bệnh thì cần phần phối hợp với nhiều vị thuốc khác.

Trong y học hiện đại, người ta ghi nhận trong trái mãng cầu có chứa nhiều vitamin C, chất chống oxy hóa cùng nhiều dưỡng chất có lợi cho cơ thể. Do đó, ăn mãng cầu xiêm giúp mang lại cho bạn các lợi ích sức khỏe như:

2.1 Hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh

Trong quả mãng cầu xiêm chứa khoảng 83% lượng chất xơ được khuyến nghị hàng ngày, đây là một chất có lợi cho hệ tiêu hóa của bạn.

Chất xơ giúp thúc đẩy các hoạt động của hệ tiêu hóa diễn ra trơn tru hơn. Vì thế, ăn mãng cầu xiêm là cách giúp bạn ngăn ngừa các vấn đề về tiêu hóa như tình trạng táo bón.

2.2 Chống viêm

Các chất chống oxy hóa trong quả mãng cầu xiêm bao gồm phytosterol, tanin và flavonoid có khả năng chống lại các các gốc tự do, giảm thiệt hại cho tế bào do tình trạng stress oxy hóa.

Một trong những tác dụng phụ của stress oxy hóa chính là gây viêm. Do đó, thường xuyên tiêu thụ mãng cầu có thể giúp giảm viêm trong cơ thể.

2.3 Ổn định huyết áp

Huyết áp cao có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như bệnh tim mạch, đột quỵ... Một yếu tố góp phần gây huyết áp cao chính là lượng natri. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng các thực phẩm giàu kali sẽ có thể giúp cơ thể loại bỏ natri và giảm bớt căng thẳng thành mạch máu, từ đó giúp giảm huyết áp và mãng cầu xiêm là mộ trong những loại quả rất giàu kali.

Xem thêm: Cao huyết áp và những biến chứng nguy hiểm không phải ai cũng biết

2.4 Một số lợi ích tiềm năng khác

Một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy, chiết xuất từ mãng cầu xiêm có thể tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn khác nhau, bao gồm cả các chủng gây bệnh sâu răng (1). Một nghiên cứu khác cho thấy chiết xuất mãng cầu xiêm có thể giúp chống lại bệnh tả. (2)

Tuy nhiên, cần có thêm các nghiên cứu trên người để đánh giá chính xác tác dụng kháng khuẩn của quả mãng cầu xiêm.

Nghiên cứu trên động vật năm 2014 (3) cho thấy, chiết xuất từ quả mãng cầu xiêm có thể giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, ngăn ngừa các vết loét xuất hiện ở dạ dày, thực quản hoặc ruột non.

Một nghiên cứu trong ống nghiệm năm 2012 (4) ghi nhận, chiết xuất từ mãng cầu xiêm có tác dụng chống lại virus herpes simplex (HSV-2) – nguyên nhân hàng đầu gây ra mụn rộp sinh dục.

Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy (5), quả mãng cầu xiêm có thể giúp điều chỉnh lượng đường trong máu.

Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn trên người để xác định tác dụng này của quả mãng cầu xiêm, nhưng những phát hiện này cho thấy mãng cầu xiêm có thể có lợi với người mắc bệnh tiểu đường khi được kết hợp trong một chế độ ăn uống lành mạnh.

Một số nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy mãng cầu xiêm có thể giúp làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư, cụ thể là ung thư vú (6) và có khả năng năng chặn sự hình các tế bào bệnh bạch cầu (7).

Tuy nhiên, cần nhớ rằng các nghiên cứu trong ống nghiệm thường sử dụng chiết xuất mãng cầu xiêm với liều lượng mạnh. Do đó, cần có thêm nhiều nghiên cứu trên người trong tương lai để củng cố thêm kết luận này.

3. Tác dụng của lá mãng cầu xiêm

Ngoài quả mãng cầu, lá mãng cầu xiêm cũng là một dược liệu được dùng phổ biến trong nền y học cổ truyền. Tác dụng của lá mãng cầu xiêm là giúp thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ các bệnh về đường tiêu hóa, trị vết thương ngoài da.

Y học hiện đại cũng có nhiều nghiên cứu về loại lá này và cho thấy những kết quả khả quan. Ngoài ra, lá mãng cầu xiêm có chứa tinh dầu mùi thơm dễ chịu, chất kali clorua, tamin, bột và chất nhựa.

Sử dụng lá mãng cầu xiêm, bạn có thể thực hiện theo 2 cách: dùng lá mãng cầu xiêm non để nấu canh hoặc lá mãng cầu xiêm phơi khô sắc thành nước uống.

Bên cạnh đó nhiều người còn sử dụng lá mãng cầu xiêm phơi khô tán bột hoặc ngâm rượu, chế cao xoa đắp ngoài da. Tuy nhiên, những cách làm này đều theo dân gian nên chưa thể xác minh tính an toàn và hiệu quả.

Xem thêm: Lá mãng cầu xiêm chữa được bệnh gì mà nhiều người lại 'đổ xô' tìm kiếm?

4. Tác dụng của hạt và rễ mãng cầu xiêm

Một số nghiên cứu về hạt mãng cầu xiêm cho biết, trong loại hạt này có chứa chất alkaloid (gồm muricin và muricinin) có tác dụng tốt với những trường hợp bị sỏi thận, chống viêm nhiễm bàng quang, đường tiểu.

Tuy nhiên, trong hạt mãng cầu xiêm lại có hợp chất annonacin, đây là một chất độc thần kinh có thể gây thoái hóa thần kinh, bao gồm một dạng không điển hình của bệnh Parkinson.

Rễ mãng cầu xiêm thường được dùng để ngâm rượu hoặc tán bột dùng chữa bệnh trong y học cổ truyền.

5. Trà mãng cầu xiêm có tác dụng gì?

Trà mãng cầu xiêm là một loại trà được làm ra từ chính quả mãng cầu xiêm. Nhiều người xem trà mãng cầu xiêm như một loại “thần dược” vì có thể giúp bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là chữa bệnh ung thư.

Tuy nhiên, trên thực tế loại trà này chỉ có tác dụng bảo vệ tim mạch, hỗ trợ tiêu hóa, tăng lưu lượng máu, giảm stress, cải thiện giấc ngủ... và phòng ngừa một số loại tế bào gây hại cho cơ thể.

Không có một bằng chứng nào cho thấy trà mãng cầu xiêm có thể chữa bệnh ung thư. Do đó, với trà mãng cầu xiêm bạn chỉ nên thưởng thức nó như một thức uống tốt cho sức khỏe, không nên xem nó như một “thuốc” có thể chữa bệnh.

Xem thêm: Không chữa được bệnh ung thư, vậy lợi ích của trà mãng cầu xiêm là gì?

6. Bà bầu ăn mãng cầu xiêm được không?

Phụ nữ mang thai cần được bổ sung đầy đủ các dưỡng chất trong cơ thể, tuy nhiên cũng không thể tùy tiện “ăn bừa” nên nhiều người thắc mắc không biết giai đoạn thai kỳ có được ăn mãng cầu xiêm không?

Thực tế, mãng cầu xiêm là một trong những loại trái cây an toàn và tốt cho sức khỏe mẹ bầu nếu được tiêu thụ với lượng hợp lý. Đây là được xiêm là loại trái cây có thành phần dinh dưỡng đa dạng có thể giúp mẹ bầu tránh được rất nhiều vấn đề sức khỏe khi mang thai, chẳng hạn như tình trạng bị chuột rút, hỗ trợ quá trình tiêu hóa, giúp tăng cường sự phát triển não bộ thai nhi...

Tuy nhiên, bà bầu cần lưu ý nếu ăn nhiều mãng cầu xiêm trong thai kỳ sẽ có thể gây ra một số ảnh hưởng cho sức khỏe. Do đó, liều lượng và ăn đúng cách là điều mà mẹ bầu cần nhớ khi tiêu thụ loại trái cây này.

Xem thêm: Mãng cầu xiêm mang đến những mặt lợi - hại thế nào cho phụ nữ mang thai?

7. Ai không nên ăn mãng cầu xiêm?

Mặc dù trái mãng cầu xiêm chứa rất nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe, nhưng đây không phải là loại trái cây “thân thiện” với tất cả mọi người.

Dưới đây là một số đối tượng không nên ăn quả mãng cầu xiêm:

• Người đang điều trị bệnh huyết áp thấp: Mãng cầu xiêm có tác dụng hạ huyết áp, vì thế những ai đang dùng thuốc điều trị bệnh huyết áp thấp thì không nên ăn hoặc uống trà mãng cầu xiêm.
• Người đang điều trị bệnh tiểu đường: Tiêu thụ mãng cầu xiêm quá nhiều có thể làm tăng tác dụng của thuốc điều trị bệnh tiểu đường.
• Người mắc bệnh thận hoặc gan: Mãng cầu xiêm khi được “nạp” vào cơ thể quá nhiều sẽ gây nhiễm độc thận và gan.
• Người có lượng tiểu cầu thấp: Ăn nhiều mãng cầu xiêm có thể làm giảm số lượng tiểu cầu, do đó nếu bạn thuộc người có lượng tiểu cầu thấp thì nên tránh ăn mãng cầu xiêm.

8. Các món ngon từ trái mãng cầu xiêm

Mãng cầu xiêm không chỉ là loại trái cây thơm ngon mà nó còn được dùng trong việc chế biến rất nhiều các món ăn, thức uống bổ dưỡng thích hợp cho ngày hè.

Một số món ăn phổ biến được “tạo ra” từ trái mãng cầu thơm ngon là:

• Mứt mãng cầu xiêm
• Kem mãng cầu xiêm
• Sinh tố mãng cầu xiêm
• Mãng cầu xiêm dầm

Xem thêm: 'Bật mí' cách làm mãng cầu xiêm để tạo ra các món ăn hấp dẫn cho mùa hè

9. Cách chọn và bảo quản mãng cầu xiêm

Cũng giống như các loại trái cây khác, mãng cầu xiêm cũng có trái ngon trái dở, do đó, bạn cần biết cách chọn mãng cầu ngon để không bị “mất tiền oan”.

Thông thường, khi mua mãng cầu bạn hãy quan sát vào 3 điểm sau đây:

• Vỏ quả mãng cầu xiêm
• Gai mãng cầu xiêm
• Dùng tay nắn nhẹ vào quả

Ngoài ra, bạn cũng nên tuân thủ “mùa nào thức nấy” để có thể mua được những quả mãng cầu xiêm chín tự nhiên, không bị ngâm hóa chất hoặc chín ép.

Khi mua về, để có thể sử dụng mãng cầu xiêm trong vài ngày bạn nên bảo quản chúng trong tủ lạnh bằng cách lấy cơm mãng cầu, áo qua một ít đường cát và dùng màng bọc thực phẩm bọc kín lại. Bằng cách này, bạn có thể bảo quản từ 2 – 3 ngày. Nếu muốn bảo quản trong vài tháng thì bạn có thể cho mãng cầu xiêm vào ngăn đá làm đông.

Xem thêm: 'Ghiền' các món ăn từ mãng cầu xiêm ngon nhất định phải biết cách chọn mãng cầu ngon

10. Giá trị dinh dưỡng của mãng cầu xiêm

Là loại cây trồng ăn quả, mãng cầu xiêm chứa rất nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Theo bảng Thành phần thực phẩm Việt Nam của Bộ Y tế, trong 100g quả mãng cầu xiêm (phần ăn được) chứa hàm lượng các chất dinh dưỡng sau đây:

• Nước: 84.7g
• Năng lượng: 53 KCal
• Carbohydrate (đạm): 10.1g
• Chất béo: 0.6g
• Chất xơ: 1.9g
• Canxi: 38mg
• Magie: 18mg
• Photpho: 14mg
• Kali: 382mg
• Vitamin C: 19mg
• Vitamin PP: 0.5mg
• Vitamin B5: 0.13mg
• Vitamin B6: 0.2mg

Mãng cầu xiêm là loại trái cây rất ngon và bổ dưỡng, có thể bổ sung trong chế độ ăn uống hàng ngày như một loại trái cây tự nhiên hoặc trong các bữa ăn. Khi kết hợp với một chế độ ăn uống cân bằng và lối sống lành mạnh, loại trái cây này có thể mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe cho bạn.