Trong khi đó, lãnh đạo đảng Yesh Atid đối lập, ông Yair Lapid cho biết đạt được thỏa thuận với các đảng phái liên minh để thành lập chính phủ mới, nhằm thay thế cho chính phủ hiện nay của Thủ tướng Benjamin Netanyahu. Điều này cũng đồng nghĩa với việc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sẽ phải ra đi sau 12 năm cầm quyền.
Ngày 2/6, ông Isaac Herzog đã nhận được 87 phiếu bầu trong số 120 phiếu tại cuộc họp kín của quốc hội Israel. Đây là số phiếu cao nhất mà một ứng cử viên tổng thống từng giành được. Phát biểu sau khi thắng cử, ông Herzog tuyên bố bảo vệ địa vị của Israel trên trường quốc tế, chống lại chủ nghĩa bài Do Thái và bảo vệ nền dân chủ của Israel cũng như xây dựng những cây cầu trong xã hội Israel và với Cộng đồng Do Thái để khuyến khích tinh thần kinh doanh. Trên thực tế, Tổng thống Israel chỉ đảm nhiệm nhiệm kỳ 7 năm và phần lớn giữ vai trò nghi lễ nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định ai được ủy quyền thành lập chính phủ sau các cuộc bầu cử.
Trong một diễn biến khác, các đảng phái tại Israel đã thống nhất được việc thành lập chính phủ mới ở nước này. Trong một diễn biến mới nhất làm thay đổi cán cân trên chính trường Israel và có thể khiến Thủ tướng đương nhiệm ông Netanyahu chấm dứt sự nghiệp, thủ lĩnh đảng Yamina cánh hữu Naftali Bennett tuyên bố sẽ cùng với liên minh đối lập thảo luận thành lập chính phủ mới. Sau nhiều đồn đoán, đây là lần đầu tiên ông Bennett chính thức đưa ra thông báo sẽ tham gia “chính phủ thay đổi” được đề xuất bởi ông Yair Lapid, thủ lĩnh đảng Yesh Atid, người đang nắm quyền đứng ra đàm phán thành lập chính phủ. Theo đề xuất, ông Bennett sẽ giữ chức thủ tướng luân phiên cùng với ông Lapid trong một chính phủ liên kết bao gồm cả các đảng cánh hữu, cánh tả và đảng của người gốc Arab.
Nếu được quốc hội thông qua, Thủ tướng Benjamin Netanyahu sẽ bị loại khỏi ghế lãnh đạo chính phủ sau 12 năm cầm quyền. Để có thể vận động được sự ủng hộ của các đảng đại diện cho tối thiểu 61 ghế trong Quốc hội Israel, ông Lapid đã nhận được "quân bài" quyết định từ lãnh đạo đảng Yamina, ông Naftali Bennett. Theo thỏa thuận giữa các bên, ông Bennett và ông Lapid sẽ lần lượt thay phiên nhau có 2 năm làm thủ tướng trong chính phủ mới. Trong tuyên bố mới nhất, ông Lapid gọi đây là “chính phủ thay đổi” và khẳng định chính phủ mới “sẽ làm việc vì mọi công dân Israel, tôn trọng đối thủ và làm tất cả để thống nhất và kết nối mọi thành phần trong xã hội Israel.”.
Giới phân tích nhận định chính phủ liên minh mới được đánh giá là một liên minh rất phức tạp với 8 đảng phái từ cánh tả tới cánh hữu, với nhiều ý thức hệ và lần đầu tiên trong lịch sử Israel có 1 đảng đại diện cho 21% người thiểu số Ả Rập. Tuy chính phủ mới chỉ chiếm đa số rất nhỏ trong Quốc hội nhưng phe của Thủ tướng Netanyahu còn rất ít thời gian để lật ngược thế cờ vì ngày bỏ phiếu tín nhiệm chính phủ chỉ còn chưa đầy 1 tuần nữa (vào ngày 9-6). Chính phủ mới, nếu được thông qua, sẽ đối mặt với nhiều thách thức về an ninh, ngoại giao, kinh tế, vấn đề Iran, tiến trình hòa bình trì trệ với người Palestine, cuộc điều tra tội ác chiến tranh của Tòa án hình sự quốc tế và nhiệm vụ phục hồi kinh tế hậu đại dịch Covid-19. Trong đó, ông Bennett (người sẽ làm thủ tướng trong 2 năm đầu) sẽ đối mặt với thách thức trước mắt là giải quyết món nợ chính phủ tăng 72% năm 2020, và thâm hụt ngân sách tăng 11,6% năm 2020.
Ở một góc nhìn khác, giới phân tích nhận định, nếu ông Netanyahu không còn tại vị, những bất ổn chính trị trong nước chưa từng có (với 4 cuộc bầu cử trong 2 năm) có thể sẽ chấm dứt, nhưng sự chuyển dịch lớn trong chính sách đối ngoại gần như là không có.
Theo dự kiến, chính phủ mới của Israel sẽ tuyên thệ trong khoảng 10-12 ngày tới sau cuộc bỏ phiếu tín nhiệm trong quốc hội. Với thế đa số mong manh của liên minh mới trong quốc hội, ông Netanyahu được cho là vẫn có cơ hội lật ngược thế cờ bằng cách lôi kéo sự ủng hộ của các nghị sỹ đối lập về phe mình và bỏ phiếu phản đối chính phủ liên minh mới. Các nhà phân tích chính trị cho rằng ông Netanyahu sẽ tìm mọi khả năng để điều này có thể xảy ra, bằng cách tranh thủ các thành viên Yamina vốn không muốn liên minh với các nghị sỹ Arab và cánh tả. Ông Anshell Pfeffer, nhà phân tích chính trị của báo Haaretz tuyên bố trên Twitter rằng “Ông Netanyahu vẫn còn là Thủ tướng trong vài ngày tới cho đến khi diễn ra cuộc bỏ phiếu tín nhiệm và ông sẽ tìm mọi cách để bác bỏ chính phủ mới với thế đa số mong manh. Mọi chuyện vẫn còn chưa kết thúc”.
Thực tế cho thấy, Israel đã trải qua 4 cuộc bầu cử trong vòng 2 năm qua nhưng đến nay vẫn chưa thể tìm ra ai là người đứng đầu chính phủ. Cuộc bầu cử lần thứ 4 diễn ra hồi tháng 3 vừa qua các đảng lớn cũng không đủ 61 ghế trong quốc hội để đứng ra thành lập chính phủ buộc Tổng thống Israel phải chỉ định đảng có số phiếu lớn nhất là Likud của đương kim Thủ tướng Netanyahu đứng ra thành lập chính phủ. Nhưng sau 28 ngày kêu gọi liên minh, đảng Likud đã thất bại và một lần nữa Tổng thống đã chỉ định đảng Yesh Atid của thủ lĩnh Yair Lapid đứng ra thành lập chính phủ.
Trong bối cảnh liên minh mới được thành lập, một trong những thách thức đặt ra hiện nay là những bất đồng nội bộ có thể xảy ra. Bởi liên minh mới bao gồm nhiều đảng phải với các thành phần phức tạp pha trộn giữa các đảng cánh hữu, cánh tả và trung dung. Ngay trong các đảng này có quá nhiều mâu thuẫn về đường hướng về đối nội và đối ngoại như quan hệ với các nước Arab, về vấn đề Iran hay chính sách với người Palestine. Chính vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng liên minh mới của ông Lapid rất mong manh và có thể đổ vỡ. Vì thế, ông Netayahu mới đưa ra nhận định rằng “chính phủ liên minh Bennett-Lapid sẽ làm suy yếu Israel và gọi đây là một vụ lừa dối thế kỷ”.
