Chúng ta đều biết canxi đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển xương và răng của trẻ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, không phải canxi, chính sự thiếu hụt vitamin D3 mới là nguyên nhân dẫn đến cơ thể trẻ khó hấp thụ canxi, từ đó gây ra nhiều nhiều vấn đề về xương ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
1. Tìm hiểu vitamin D3 và tác dụng của vitamin D3 đối với trẻ
Vitamin D là một nhóm các secosteroid tan được trong chất béo đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Chúng giúp cơ thể bé hấp thu canxi một cách tốt nhất, từ đó tránh được những căn bệnh đáng báo động về xương và răng.
Trong số 5 loại vitamin D được tìm thấy, vitamin D2 và vitamin D3 là 2 loại vitamin đóng vai trò quan trọng nhất đối với sự phát triển của con người. Đặc biệt là vitamin D3 (Cholecalciferol) có tác dụng chuyển hóa các loại chất vô cơ, chủ yếu là canxi và photpho.
Không chỉ tăng khả năng hấp thu canxi qua thành ruột, vitamin D3 còn có tác dụng tốt đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là giúp “gắn kết” canxi vào hệ xương. Thiếu vitamin D3, cơ thể bé chỉ có thể hấp thu không tới 10% hàm lượng canxi được bổ sung vào.
Bên cạnh đó, bổ sung vitamin D3 cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ còn giúp cơ thể bé tái hấp thu canxi ở thận, đóng vai trò quan trọng trong quá trình canxi hóa sụn tăng trưởng. Vitamin D3 cũng giúp tăng cường protein tạo xương, giúp tăng cơ vân và giúp khả năng giữ thăng bằng của cơ thể tốt hơn, hạn chế nguy cơ té ngã.
Như vậy, thiếu vitamin D3 trẻ không chỉ bị còi xương, chậm lớn mà còn gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe khác như: biếng ăn, chậm lớn, bé chậm mọc răng, hay quấy khóc, đổ mồ hôi trộm, xương mềm...
2. Dấu hiệu thiếu vitamin D3 ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là những đối tượng rất dễ bị thiếu vitamin D3. Khi trẻ thiếu vitamin D3, khả năng hấp thu canxi ở ruột sẽ thấp và làm giảm tái hấp thu phốt pho. Điều này khiến trẻ rất dễ mắc bệnh còi xương, hệ miễn dịch kém và có thể bị động kinh.
Một số dấu hiệu thiếu vitamin D3 ở trẻ em bao gồm:
- Hộp sọ của bé mềm ngay cả khi bé đã được 19 tuần. Đây là một tình trạng nguy hiểm đối với trẻ, nó có thể làm tăng nguy cơ bị chấn thương sọ não.
- Trẻ thường xuyên đổ mồ hôi trộm và hay thức giấc vào ban đêm.
- Trẻ dễ mắc bệnh còi xương, xương phát triển không bình thường, xương hay bị dị dạng như xương cột sống cong, chân bị cong.
- Bé thường xuyên quấy khóc vì cảm thấy khó chịu và đau nhức khắp người. Các cơ, tứ chi của bé cũng yếu đi.
- Trẻ dễ bị cảm lạnh hoặc mắc phải các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do hệ miễn dịch bị suy yếu.
- Xuất hiện các vấn đề nha khoa do xương bị yếu đi, cụ thể bé có thể bị sâu răng khi còn rất sớm.
- Chậm phát triển hơn so với các mốc phát triển bình thường của trẻ qua từng giai đoạn.
3. Trẻ có nguy cơ thiếu vitamin D3
Tất cả trẻ em khi sinh ra nếu không được bổ sung vitamin D đầy đủ đều có nguy cơ bị thiếu vitamin D3. Tuy nhiên, một số trẻ sẽ có nguy cơ cao hơn nếu:
- Trẻ có làn da rất sẫm màu
- Trẻ có làn da hiếm khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
- Trẻ sinh non
- Trẻ có các tình trạng ảnh hưởng đến cơ chế hấp thu và kiểm soát vitamin D3, chẳng hạn như: bệnh gan, bệnh thận, các vấn đề về hấp thụ thức ăn và một số loại thuốc...
4. Bổ sung vitamin D3 cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bằng cách nào?
Phần lớn vitamin D3 được tạo ra thông qua 3 nguồn: thực phẩm, ánh nắng mặt trời và thuốc bổ sung. Do đó, mẹ có thể bổ sung vitamin D3 cho trẻ thông qua 3 cách:
4.1 Bổ sung vitamin D3 cho trẻ qua thực phẩm
Nếu vitamin D2 có nhiều trong thực vật, thì vitamin D3 lại được tìm thấy chủ yếu ở động vật. Một số thực phẩm giàu vitamin D chẳng hạn như: cá hồi, cá mòi, trứng gà, gan bò, dầu cá.... Tuy nhiên, giai đoạn trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa thể ăn dặm, vì thế việc bổ sung vitamin D3 cho trẻ bằng thực phẩm là rất khó.
Một lượng nhỏ vitamin D3 có thể được tìm thấy trong sữa mẹ, tuy nhiên, trong 1 lít sữa mẹ chỉ có từ 5 – 80 IU vitamin D. Vì thế, dù bé có bú đủ 1 lít sữa/ngày vẫn sẽ không cung cấp đủ vitamin D cơ thể cần hàng ngày.
4.2 Bổ sung vitamin D3 qua ánh nắng mặt trời
Vitamin D3 được mệnh danh là “vitamin ánh nắng vì chúng có thể được tổng hợp khi da của trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Do đó, cho trẻ sơ sinh tắm nắng cũng là một cách để bổ sung vitamin D3 cho bé.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi cho trẻ tắm nắng mẹ sẽ giúp bé bổ sung khoảng 80% nhu cầu vitamin D3 cơ thể cần. Chính vì thế, tắm nắng sẽ là cách an toàn và dễ nhất để giúp bổ sung vitamin D3 cho trẻ.
Dưới da của chúng ta có 7-Dehydrocholesterol (tiền vitamin D), dưới tác động của ánh nắng mặt trời, tiền vitamin D sẽ chuyển hóa thành vitamin D và phát huy vai trò của nó.
Tuy nhiên, cần nhớ rằng dù vitamin D có thể hình thành do tắm nắng nhưng sự hấp thu vitamin D sẽ khác nhau ở từng người. Ngoài ra, nó còn phụ thuộc vào thời tiết (mùa hè hay mùa đông), vĩ độ của quốc gia, màu sắc da và diện tích da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thời gian tiếp xúc, …
Do đó, với điều kiện ở Việt Nam, các mẹ cần phải biết cách tắm nắng cho trẻ sơ sinh đúng chuẩn và an toàn để hạn chế các tác dụng phụ khác trên da của em bé.
Xem thêm: Mách mẹ 2 thời điểm tắm nắng cho trẻ sơ sinh an toàn, hấp thu được vitamin D nhiều nhất
4.3 Bổ sung vitamin D3 bằng đường uống
Bên cạnh cho trẻ tắm nắng để cung cấp vitamin D3 cho trẻ sơ sinh, mẹ có thể bổ sung vitamin D3 cho bé bằng các loại dung dịch uống. Trên thị trường hiện cũng có bán rất nhiều loại vitamin D3 với hàm lượng và xuất xứ khác nhau.
Trong trường hợp trẻ có dấu hiệu thiếu hụt vitamin D, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc cho trẻ uống vitamin D3 bổ sung. Tuy nhiên, để hạn chế những ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, các mẹ tuyệt đối không được tự ý cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ uống vitamin D3 khi chưa có sự tư vấn từ bác sĩ.
Hàm lượng vitamin D (cả vitamin D2 và D3) đều cần phải được cung cấp đúng và đủ. Thiếu hoặc thừa vitamin D trong cơ thể đều có thể dẫn đến một số ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, chẳng hạn như:
- Gây dị ứng
- Phát ban hoặc ngứa
- Sưng mặt, cổ họng, lưỡi
- Huyết áp tăng, khó thở, tim đập nhanh
- Mệt mỏi...
Nhìn chúng, vitamin D3 là chất rất quan trọng đối với sức khỏe, nhất là cơ và xương. Vì thế các mẹ không nên chủ quan trong việc sử dụng thuốc uống bổ sung vitamin D3 cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nếu có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe và sự thiếu hụt vitamin D3 ở trẻ, hãy trao đổi cùng bác sĩ để nhận được những lời khuyên hữu ích.
