Mỗi năm, cứ vào mùng 5 tháng 5 Âm lịch, nhà nhà lại tất bật chuẩn bị cỗ cúng Tết Đoan Ngọ với mong muốn “giết sâu bọ”, cầu gia đạo bình an, công việc thuận lợi. Bên cạnh những món ăn truyền thống như bánh tro, chè trôi nước, thịt vịt,... thì món ăn tinh thần là những bài thơ Tết Đoan Ngọ cũng góp phần tạo nên ý nghĩa đặc biệt trong ngày này.
1. Những bài thơ Tết Đoan Ngọ tươi vui
Ngay từ sáng sớm Tết Đoan Ngọ, người dân đã đổ về khắp các chợ để mua sắm lễ vật thờ cúng, rồi cùng những thành viên trong gia đình chuẩn bị mâm cỗ để dâng lên tổ tiên, các vị thần linh. Không khí nhộn nhịp, tươi vui này đã được khắc họa rất rõ nét qua những bài thơ chúc Tết Đoan Ngọ ý nghĩa sau.
1.1 Tết Đoan Ngọ Quê Nhà - Xóm Đồng
Xóm Đồng, mùng năm xôn xao mua sắm
Hái mít xoài, xẻ buồng chuối cúng thần linh
Đúc bánh xèo, làm nem chả rôm ran
Rượu đầy chén, mừng nghĩa tình bè bạn
Nơi thôn quê, lam lũ năm tháng
Cuốc đất, cấy cày, trồng hoa quả đến mùa màng bội thu
Niềm vui nhỏ nhoi được hốt đống lúa cho vào bồ
Nhai đậu phộng chắc hạt từ mảnh vườn cha ông để lại
Mùng năm về, ăn Tết vui biết mấy
Bếp lửa bập bùng, nồi cháo vịt thơm tho
Rổ rau xanh, bột tiêu cay, hành ngò
Mâm cỗ đầy, cả nhà quây quần ngon miệng
Ngũ quả đơm đầy, hoa tươi, trời xanh biêng biếc
Làn gió đưa hương bưởi của láng giềng
Chiều êm ái ngồi nói chuyện quê hương
Mừng Tết Đoan Ngọ, tình thương tràn về khắp ngõ.
1.2 Tết Đoan Ngọ - Thám Hoa
Bày: xôi, oản, thịt hôm trùng ngũ
Tửu nếp thơm ngào lưng một hũ
Sửa soạn hương trầm, lễ Tết xưa
Dâng mừng phẩm vật, theo lề cũ
Lòng mơ thuận gió cảnh an mùa
Ngả khấn xuôi chèo, sông tịnh lũ
Mỹ tục, thuần phong, tất phải gìn
Chân thành bái vọng! Tâm tà giũ.
1.3 Đi Lễ Chùa - Viễn Phương
Tết Đoan Ngọ đi lễ chùa
Ôm đèn nhang nải vui đùa bước chân
Qua cầu mấy nhịp lâng lâng
Dòng sông cuốn xoáy nước dâng dạt dào
Lên đò lòng bỗng nao nao
Đi ngang qua dọc lao xao sóng đùa
Lục bình từng đám rậm thưa
Lá xanh hoa tím nắng mưa vội tàn
Vào trong chính điện muộn màng
Mấy thời kinh đọc khói nhang ba đài
Ngước nhìn Phật Tổ Như Lai
Thành tâm lễ bái lòng ngay tỏ tường
Cầu an đến mẹ cha thương
Bao người thân thuộc bốn phương dãi dầu
Qua rồi mấy cuộc bể dâu
Hoài mong tương hội bên nhau vui vầy.
1.4 Tết Đoan Ngọ - Sưu tầm
Tết Đoan Ngọ mùng năm tháng năm
Nhà nhà cúng bái và viếng thăm
Bánh ú trái cây heo gà vịt
Mong được bình an phúc cả năm.
Truyền thuyết ngày xưa diệt sâu bọ
Loài côn trùng làm ta âu lo
Ngày nay nhớ công ơn cha mẹ
Con cháu nhang đèn báo hiếu ân.
1.5 Tết Đoan Ngọ gặp duyên - Lê Hoàng
Tết Đoan Ngọ dòng người náo nức
Cảnh xóm làng rạo rực xôn xao
Người đi ra, kẻ đi vào
Chợ quê nhộn nhịp… vui sao lạ lùng.
Bước mông lung gặp nàng xuống chợ
Môi chím cười… anh ở nơi mô?
Giọng thương trầm ấm thăm dò
Ngẩn người khi biết là O xóm mình.
Đi xa xứ… nay hình dáng đổi
Nét dịu dàng… đắm đuối mê say
Đôi mắt đẹp, lông mi dài
Thân hình thon thả làm ai thẹn thùng.
Ngập ngừng bước muốn chung tâm sự
Phải chăng lòng… vội đã trót thương
Bình minh tỏa nắng khắp đường
Lả lơi ngọt gió quyện hương ngọt ngào.
Mây hờ hững… trời cao vời vợi
Gặp duyên lành… chấp chới mộng mơ
Hôm nay gặp lại tình cờ
Nàng có đâu ngờ… ta đã tương tư.
Xem thêm:
Tổng hợp tất cả các ngày lễ trong năm
Tại sao gọi Tết Đoan Ngọ - mồng 5 tháng 5 Âm lịch là ngày "giết sâu bọ"?
"Tất tần tật" về Tết Đoan Ngọ - Mùng 5 tháng 5
2. Chùm thơ xướng họa về Tết Đoan Ngọ
Cùng một thể thơ, cùng một ý thơ, nhưng mỗi bài thơ về Tết Đoan Ngọ trong chùm thơ xướng họa sau lại mang những cảm xúc rất riêng của mỗi tác giả.
2.1 Tết Đoan Ngọ - Phạm Huy Hùng
Tảng sáng xôn xao rượu nếp mời
Xa gần quả trái sắc hương tươi
Trừ sâu mận đỏ già ưa nếm
Diệt bọ dưa vàng trẻ thích xơi
Nụ vối nhân trần hôm bán lợi
Kim ngân ích mẫu buổi mua hời
Nhân gian nếp cũ hồn muôn tuổi
Nét đẹp sơn hà Tổ quốc tôi.
2.2 Tết Đoan Ngọ - Ngân Kim
Mùng năm Đoan Ngọ Tết quê tôi
Mấy dịp trong năm kể cũng hời
Mận chín bà mua cho trẻ thưởng
Dưa vàng bác tặng các già xơi
Vối trong cả xóm chia nhau nhỉ
Nếp cái nồng men ước được mời
Khắp các buôn làng cùng xóm trại
Huy hoàng đất nước vạn màu tươi!
2.3 Vui Đoan Ngọ - Phạm Trọng Tân
Tưng bừng Đoan Ngọ, nụ cười tươi
Hồ hởi xóm thôn, cứ hỏi mời
Roi rói cành hoa, lòng phấn khởi
Ngọt ngào mâm quả, dạ thèm xơi
Xôn xao trẻ nhỏ áo quần mới
Dào dạt người già vui khắp nơi
Xào xạc muôn chim bay chấp chới
Thiết tha tình nghĩa, rộn làng tôi.
3. Những bài thơ ý nghĩa về Tết Đoan Ngọ
Đối với mỗi người, Tết Đoan Ngọ lại có những “hương vị” riêng. Đó có thể là niềm vui khi được sum họp bên gia đình, có thể cảm xúc nuối tiếc về những hoài niệm tuổi thơ,... Hãy cùng chúng tôi đi qua những cung bậc cảm xúc trong ngày Tết Đoan Ngọ thông qua những vần thơ ý nghĩa sau.
3.1 Tết Đoan Ngọ - Phan Hạnh
Mỗi lần tới Tết mùng năm
Là ngày giỗ nội viếng thăm cuối tuần
Thắp hương tưởng nhớ người thân
Mẹ ơi siêu thoát an phần yên vui
Kiếp người lận đận đầy vơi
Những lời hứa hẹn đầu môi ngọt ngào
Giờ như nước chảy mưa rào
Trái tim trăn trở nghẹn ngào ai hay
Mong rằng số kiếp gặp may
Chắp tay khấn nguyện từ rày bớt đau
Yêu thương nguồn cội khắc sâu
Tết về vun đắp dài lâu nghĩa tình.
3.2 Tết Đoan Ngọ - Thu Phương
Tháng 5 mưa nắng thất thường
Sinh nhiều dịch bệnh tai ương cũng nhiều
Ngàn xưa nghĩ chuyện cúng siêu
Diệt sâu diệt bọ mong điều an vui
Ốm đau bệnh tật đẩy lùi
Cho nên mới có ngày vui cúng trời
Cúng tổ tiên khắp muôn nơi
Diệt trừ bệnh tật, trẻ cười ngây ngô
Nhớ ngày xưa ấy còn thơ
Mở mắt thức dậy đã chờ măm măm
Giết sâu giết bọ mùng năm
Ngày Tết Đoan Ngọ khắc trong tim mình.
Liệu ai còn nhớ…. Ôi tuổi thơ tôi!
3.3 Quà Tết Đoan Ngọ - Thoa Phạm
Sắp ngày đón Tết mùng năm
Tết này Đoan Ngọ mơ thầm tuổi thơ
Ngày này buổi sáng tinh mơ
Mẹ ta gọi dậy để chờ giết sâu
Mận đây chua lắm đủ màu
Ai mà muốn giết bọ sâu thì mời
Mọi người xin hãy về chơi
Nếm xem mận có dễ xơi không nào
Hôm nay, em cũng mời chào
Cả nhà ủng hộ ngọt ngào lắm nha
Nếu mà các bác ở xa
Alô em sẽ mang qua em mời
Mận em mận thật tuyệt vời
Ăn rồi sẽ nhớ cả đời không quên.
3.4 Đón Tết Đoan Ngọ! - Nguyễn Nhật
Vừa đây thấm thoát nửa năm tàn
Tỉa tót, giâm cành mấy nụ lan
Sả lá, xương rồng treo trước cửa
Chè xôi, bánh ú đặt trên bàn
Hoa chờ khỏa cánh ngày Đoan Ngọ
Rượu đợi tràn ly buổi Thực Hàn
Thắc thỏm mong người về kịp Tết
Trong lòng cứ nghĩ chuyện lan man!
Xem thêm:
Tết Đoan Ngọ cúng gì, cúng vào giờ nào?
60 lời chúc Tết Đoan Ngọ 2023 ấm áp, ý nghĩa
Vì sao bánh tro là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Đoan Ngọ?
4. Những bài thơ Tết Đoan Ngọ cảm động, ấm áp về gia đình
Sau Tết Nguyên đán, Tết Đoan Ngọ có lẽ là dịp mà mọi người quây quần cùng nhau ăn bánh ú tro, cơm rượu nếp bên gia đình. Nhưng đâu đó, một vài người vì hoàn cảnh nên không thể về thăm nhà, thăm người thương trong thời gian này. Hãy gửi gắm nỗi buồn vào đôi ba câu thơ về Tết Đoan Ngọ để lòng được nhẹ nhàng hơn.
4.1 Tết Đoan Ngọ Của Mẹ - Phạm Hoàng Tuyên
Hôm qua úp bội con gà
Hôm nay mong ngóng hết ra lại vào
Hôm qua nhặt nhạnh mớ rau
Tươi ngon để đợi hôm sau con về.
Ngày Đoan Ngọ cứ… lê thê
Mắt hoài ngóng phía con đê ngõ làng.
Thẫn thờ mẹ thắp nén nhang
Thay chung rượu mới, khẽ khàng khấn cha.
- Nó còn biền biệt phương xa
Chưa về ông ạ! Thăm nhà, thăm tôi…
Nghẹn ngào lệ đẫm vành môi
Chiều chênh chếch bóng, chiều rơi lặng chiều.
Nỗi lòng mẹ tội bấy nhiêu
Hứa về con đã hứa nhiều rồi thôi
Thả gà, nghe dạ bồi hồi
Rau xanh muối lại, xa xôi mấy vừa.
Có người hỏi - Nó về chưa?
Mẹ rằng - Cháu nó mới vừa đi đây!
4.2 Chút Tình Quê - Phạm Hoàng Tuyên
Em hứa sẽ về ngày Đoan Ngọ, nhớ không em?
Anh tựa cửa chờ, rồi bâng khuâng trước ngõ.
Ra ngẩn vào ngơ, nỗi niềm thắt thẻo
Chắc kẹt xe rồi! Ừ có lẽ... Đợi chờ thôi!
Anh đã ra đồng bắt cá lóc - nướng trui
"Đặc sản miền quê" - Em vẫn thường nói thế.
Rau nhút rau dừa, hoa chanh hoa khế
Chỉ muốn đãi đằng người con gái tận miền xa
...
Chiều nhạt nhòa...
Bóng ngả cuối non xa
Đường hun hút mắt sầu anh dõi mãi
Con cá lóc nằm trong xô ái ngại
Nửa thương anh, nửa tiếc phận cho mình.
Nhúm rau dừa trên rá rổ lặng thinh
Buồn héo úa chẳng còn tươi tắn nữa
Anh lặng lẽ buông mình nơi cánh cửa
Nhớ nhung ơi! Hồn thăm thẳm phương nào.
Gió bên ngoài khua tán lá lao xao
Chiều Đoan Ngọ chút tình quê đọng lại.
4.3 Về đi em Tết mùng năm - Tú Ân
Em về cho lá khổ qua
Mồng tơi chung giậu góc nhà bóng râm
Người xưa tay lại tay cầm
Cơn mưa chợt tạnh tháng năm mống chuồn
Bánh tro mẹ gói lá dong
Lá tre xếp nếp cua đồng nấu canh
Con cá lóc nướng mở hành
Phơi sương bánh tráng để dành riêng em
Mùng năm Đoan ngọ trước thềm
Đàn gà theo mẹ đi tìm con giun
Em về tắm nước bưởi hương
Gội đầu bồ kết mười thương lá trầu
Mùng năm Đoan ngọ bến cầu
Em về anh đợi bao lâu vẫn chờ.
4.4 Chờ Con - Phạm Hoàng Tuyên
Con về thăm mẹ chiều qua
Phên thưa giậu đổ cửa nhà xô nghiêng
Lom khom dáng của mẹ hiền
Bên gian bếp với niềm riêng đong đầy
Khói hun làm mắt mẹ cay
Món ưa con thích những ngày chưa xa
Bàn thờ cũng mới thay hoa
Mấy chung rượu gạo đậm đà hương quê
Mỗi năm, Đoan Ngọ con về
Lặng nhìn mẹ với bộn bề lo toan
Thời gian vóc hạc hao mòn
Bên di ảnh khóc chờ con lệ đầm
Mẹ ơi con đã về thăm
Hoàng hôn khuất bóng âm thầm con đi
Nào đâu mẹ đã biết gì
Bên mâm cơm cúng, nói chi... nghẹn ngào?!
Con nghe tiếng gió lao xao
Gió vờn tóc đã bạc màu thời gian.
4.5 Mừng Tết Đoan Ngọ - Phúc Cô Đơn
Ai về Đoan Ngọ Tết không?
Cho tôi gửi đến tấm lòng thủy chung
Lớn lên trãi khắp bốn vùng
Lung tung khắp chốn nhớ mùng năm quê
Đi đâu ai cũng muốn về
Quê cha đất tổ bộn bề vui thay
Hằng năm chỉ có một ngày
Bà con lối xóm đẹp thay ân tình
Nhớ ngày Đoan Ngọ quê mình
Anh em bạn hữu chung tình hò reo
Giàu sang cũng sống như nghèo
Chung tay góp sức lệ theo quê mà
Bây giờ đã cách phương xa
Nhưng mà kỉ niệm mặn mòi tri âm
Nhớ thương nay chỉ lặng thầm
Cầu mong quê mẹ vui trong Tết này
Xa quê biết nói gì đây
Vài lời kính gửi lòng đầy luyến thương
Con tuy xa cách đoạn đường
Mà lòng con ở Tết Đoan Ngọ nhà.
4.6 Ngày Đoan Ngọ - Đinh Thị Như Thuý
Có gì lướt qua cuốn theo...
Từ bóng tối mịn căng nơi loà xoà cỏ hoa trên cát lạnh
Em tìm về
Tôi đã luôn nghe thầm thì tiếng gọi của em trên đầm nước
Nơi những con cuốc chạy như trôi trong nách lá cánh bèo
Em hiển hiện trong màu áo vàng hoa mướp
Kể cho tôi nghe câu chuyện về những tấm mộ bia
Đã lâu tôi không đốt một ngọn lửa bằng những cọng cỏ khô
Hong ấm ngày tóc em xấp xoã trong mưa tràn đáy huyệt
Mẹ của chúng ta đang nấu chè bằng những hạt sen tươi
Hương thơm hạt sen gợi em mùa hạ
Gợi những xoài vàng ổi ửng nhang thơm
Và bánh ú tro ngày Đoan Ngọ
Em nhớ không
Ngày tất cả những chiếc áo đều cài cúc lệch
Ngày đôi mắt nâu trẻ con dỗi hờn rọi vệt dài lên khoé miệng
Em tìm về
Đầm lầy tôi bỗng vang lên ánh sáng.
(Đà Nẵng, tháng 6/2008)
Mỗi bài thơ Tết Đoan Ngọ lại mang những cảm xúc, những nỗi niềm riêng của tác giả trong ngày đặc biệt này. Với mong muốn gia đình an vui, vạn sự như ý nguyện, cúng mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm đã trở thành nét văn hóa truyền thống của người Việt.