Đậu xanh hay đỗ xanh (tên khoa học là Vigna radiata), cùng thuộc họ đậu, cây thân thảo và có đặc tính khá tương đồng với đậu đen hay đậu đỏ. Theo các ghi chép di thực của đậu xanh thì giống đậu này vốn có nguồn gốc từ các nước vùng Trung Á, sau này được canh trồng và dần phát triển phủ khắp khu vực châu Á, trong đó có Việt Nam ta.
Cây đậu xanh không quá kén đất trồng và có khả năng chịu hạn khá tốt, ra hoa kết quả gần như quanh năm nên hiếm khi “vắng bóng” trong gian bếp của nhiều gia đình.
1. Tác dụng của đậu xanh đối với sức khỏe
Hạt đậu xanh có dáng tròn hơi thuôn, khá giống hình bầu dục, kích thước thì rất nhỏ bé (đường kích chỉ đạt cơ 2 – 2.5 mm) nhưng lại đem đến cho cơ thể vô vàn chất dinh dưỡng quý giá, từ nhóm chất xơ hòa tan, chất chống oxy hóa tới các nhóm vitamin thiết yếu.
Chính vì thế, nếu chúng ta duy trì sử dụng đậu xanh điều độ, chế biến đúng cách sẽ chủ động cải thiện được một số vấn đề sức khỏe sau:
1.1. Kiểm soát đường huyết
Đậu xanh có tác dụng kiểm soát bệnh tiểu đường vì đem đến hàm lượng chất xơ và protein cao, làm chậm quá trình giải phóng đường vào máu, do đó có thể điều chỉnh lượng đường trong máu. Đây là một phát hiện tuyệt vời về tác dụng đậu xanh vì rất khó tìm ra các thực phẩm tự nhiên điều chỉnh được mức đường huyết.
1.2. Duy trì cân nặng và hỗ trợ giảm cân
Bổ sung đậu xanh trong khẩu phần ăn giúp bạn kiểm soát cơn đói, giảm lượng calo nạp vào và kiểm soát cân nặng. Chất xơ và protein có thể ức chế các hormone gây đói như ghrelin.
1.3. Giảm nguy cơ đột quỵ
Sử dụng đậu xanh giúp cơ thể giảm nguy cơ đột quỵ nhờ có hàm lượng cao chất chống oxy hoá như carotenoid và flavonoid.
1.4. Tăng cường sức khỏe tim mạch
Khoáng chất kali có trong đậu xanh giúp duy trì mức huyết áp tốt, giữ cho trái tim khỏe mạnh. Bên cạnh đó, đậu xanh có nhiều chất xơ, điều này giúp làm giảm lượng cholesterol trong cơ thể, điều chỉnh sự hấp thu chất béo.
1.5. Giảm các vấn đề về dạ dày
Tác dụng của đậu xanh giúp tiêu hóa tốt và đi đại tiện dễ dàng hơn, từ đó giúp cơ thể loại bỏ độc tố nhanh chóng. Ngoài ra, các chất dinh dưỡng trong đậu xanh còn làm giảm trào ngược dạ dày thực quản, ngừa bệnh trĩ, táo bón và viêm loét dạ dày.
Xem thêm: Chế độ ăn uống để thoát khỏi sự mỏi mệt của bệnh đau dạ dày theo tư vấn của chuyên gia đầu ngành
1.6. Phòng ngừa ung thư đại tràng
Một số nghiên cứu phát hiện mối liên quan giữa tiêu thụ đậu xanh với việc ngăn ngừa polyp đại tràng - một nguy cơ dẫn đến ung thư. Tăng lượng thức ăn chứa đậu xanh làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng, giảm tái phát u xơ tuyến tiền liệt.
1.7. Tác dụng của đậu xanh giúp điều hòa thân nhiệt
Đậu xanh có vị ngọt, tính mát, không độc, có tác dụng thanh nhiệt, mát gan, giải độc cơ thể tốt. Hơn nữa, những chất chống oxy hóa vitexin và isovitexin trong đậu xanh có thể bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương do sốc nhiệt.
Xem thêm: Mát gan giải độc, thanh lọc toàn thân với 8 loại nước uống có sẵn trong nhà
1.8 Giảm huyết áp
Vì trong đậu xanh chứa hàm lượng khoáng chất magie, kali và chất xơ dồi dào nên các chất dinh dưỡng có vai trò làm giảm huyết áp ở người lớn và không bị huyết áp cao.
1.9 Ngăn ngừa các bệnh mãn tính
Trong đậu xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh như flavonoid, axit phenolic, axit cinnamic và các loại khác. Các chất chống oxy hóa này giúp ngăn ngừa sự phá hoại của các gốc tự do liên quan đến sự phát triển của bệnh ung thư.
Xem thêm: 12 thực phẩm giàu chất chống oxy hóa giúp bạn 'hạ gục' các gốc tự do gây ung thư
2. Bà bầu ăn đậu xanh được không?
Bước vào thời kì mang thai, mẹ bầu thường phải đứng trước muôn vàn lựa chọn và không biết nên bổ sung thực phẩm nào vào khẩu phần ăn để tốt cho cả bản thân lẫn thai nhi trong bụng. Theo đó, bà bầu ăn đậu xanh được không hay bà bầu ăn đậu xanh có tốt không có lẽ cũng là một thắc mắc rất thường gặp của các mẹ.
Tuy nhiên, mẹ hãy yên tâm nhé, bởi các chuyên gia dinh dưỡng chia sẻ rằng bà bầu vẫn được ăn đậu xanh, chỉ cần chú ý liều lượng và theo dõi thể trạng để điều chỉnh cho thật phù hợp.
Xem thêm: 9 điều nên biết để bớt ‘lo sốt vó’ bà bầu ăn đậu xanh được không
3. Gợi ý các món ngon từ đậu xanh
Có thể bạn chưa biết, hạt đậu xanh bùi thơm, với lớp vỏ xanh và phần hạt vàng đẹp mắt chính là một trong những nguyên liệu ẩm thực “vạn năng”, tạo cảm hứng cho ra đời hàng loạt món ăn vừa độc đáo, hấp dẫn, vừa vô cùng bổ dưỡng.
Nếu như thông thường bạn mới chỉ biết tới chè đậu xanh hay nước đậu xanh rang thì nay hãy thử tham khảo một vài “ứng viên” dưới đây và xuống bếp trổ tài nấu nướng ngay nhé:
- Bánh đậu xanh
- Cháo đậu xanh
- Xôi đậu xanh
- Sữa đậu xanh
- Giò chay từ đậu xanh
- Ủ giá đậu xanh
- Canh bí đỏ đậu xanh
- Bánh da lợn đậu xanh lá dứa
- Nước rau má đậu xanh
Ngoài ra, khi chọn mua đậu xanh để chế biến các món ngon, đừng quên quan sát một số đặc điểm quan trọng này:
- Nếu chọn đậu xanh còn nguyên vỏ, cần lưu ý chọn hạt đậu xanh căng, mẩy đều nhau và không bị sâu hay lép.
- Nếu chọn hạt đậu xanh cà vỏ thì loại có màu vàng đẹp mặt, các nửa hạt đậu xanh chắc, không bị sâu mọt, có mùi thơm của đậu xanh.
Xem thêm: 13 công thức món ngon từ đậu xanh giúp bạn 'khoe tài' bếp núc
4. Một số tác hại của đậu xanh khi dùng sai cách
Không thể phủ nhận rằng đậu xanh “hội tụ” rất nhiều dưỡng chất cần thiết để các cơ quan trong cơ thể vận hành hiệu quả, song điều đó không có nghĩa rằng chúng ta có thể sử dụng tùy ý mà thiếu kiểm soát liều lượng.
Theo khuyến cáo, để không mắc phải các tác hại của đậu xanh như chướng bụng đầy hơi hay hạ huyết áp quá thấp, tốt nhất mỗi lần chỉ nên dùng từ 100 – 150g và khoảng 2 – 3 lần trong tuần, tránh dùng liên tục hàng ngày.
Đặc biệt, nếu đang mắc chứng tiêu chảy hay mới ốm dậy, cũng cần cân nhắc sử dụng và tránh tiêu thụ quá nhiều đậu xanh.
Xem thêm: ‘Vén màn’ 5 tác hại của đậu xanh có thể xảy ra mà bạn chưa biết
5. Hàm lượng dinh dưỡng của đậu xanh
Đậu xanh được nhiều người ưa chuộng và được dùng phổ biến hơn các loại đậu khác là nhờ nó chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
Trong 100g đậu xanh sẽ có hàm lượng các thành phần dinh dưỡng như sau:
- Nước: 14 gam
- Calo: 328
- Chất đạm: 23.4 gam
- Chất béo: 2.4 gam
- Chất đường bột: 53.1 gam
- Chất xơ: 4.7 gam
- Canxi: 64 mg
- Sắt: 4.8 mg
- Magie: 270 mg
- Phot pho: 377 mg
- Kali: 1132 mg
- Natri: 6 mg
- Kẽm: 1.1 mg
- Đồng: 880 µg
- Vitamin C: 4 mg
- Vitamin B1: 0.72 mg
- Vitamin B2: 0.15 mg
- Vitamin B6: 0.382 mg
- Vitamin E: 0.51 mg
Như vậy, dù tác dụng của đậu xanh đối với sức khỏe luôn được đánh giá cao nhưng bạn cần lưu ý sử dụng điều độ và cân bằng, để hấp thu trọn vẹn các dưỡng chất cũng như tránh gặp phải những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.
