Khàn tiếng (khản tiếng) là hiện tượng chất giọng bị thay đổi về âm vực, âm sắc nhất là âm vực cao làm cho giọng của trẻ nên rè, không trong trẻo. Trẻ em bị khàn tiếng chủ yếu là do la hét, dùng giọng quá sức. Tuy nhiên, một số trường hợp trẻ bị khàn tiếng kéo dài, lâu ngày là do mắc phải một căn bệnh nào đó.
1. Nguyên nhân trẻ bị khàn tiếng
Khàn tiếng ở trẻ em thường gặp ở độ tuổi từ 5 – 10 tuổi. Một số yếu tố được cho là nguyên nhân khiến trẻ bị khàn tiếng là:
- Trẻ bị khàn tiếng tăng động, là việc trẻ thường dùng giọng quá sức, do cách phát âm sai của trẻ chủ yếu là la hét trong lúc nô đùa ở những nơi đông đúc như trường học, trại hè, các hội đồng ca thiếu nhi...
- Một số trường hợp trẻ bị viêm họng khản tiếng là do viêm VA hoặc do những bệnh phát ban như sởi, cúm...
- Ngoài ra, khàn tiếng còn là triệu chứng của nhiều bệnh như viêm thanh quản cấp hoặc mạn tính, các khối u lành tính hoặc ác tính, liệt dây thần kinh thanh quản, nhược cơ dây thanh...
Khàn tiếng ở trẻ em thường biến đổi theo từng giai đoạn (Nguồn: Internet)
2. Các triệu chứng thường gặp khi trẻ bị khàn tiếng
Thực tế, khi trẻ bị khàn tiếng việc thăm khám bên ngoài sẽ không phát hiện nhiều biểu hiện bất thường. Tuy nhiên, khi soi vào thanh quản sẽ thấy biến đổi ở dây thanh theo từng giai đoạn. Nếu theo dõi một bé bị khàn tiếng trong vòng từ 5 – 7 năm sẽ thấy:
- Giai đoạn đầu: Giai đoạn này chỉ là các rối loạn cơ năng còn thanh quản thì hoàn toàn bình thường, nhưng khi trẻ nói chuyện các sụn phễu sẽ siết lại, thanh môn co thắt mạnh.
- Giai đoạn sau: Bắt đầu sang năm thứ 2 sẽ xuất hiện các thay đổi thực thể do hậu quả của các kích thích cơ giới. Thường thấy nhất là dây thanh bị nề, khi phát âm chỉ có đoạn giữa dây thanh đóng kín, đoạn sau hở, có thể hình thành hạt xơ dây thanh. Ở giai đoạn này, giọng trẻ thường bị khàn, siết khi nói chuyện với một lực phát âm quá mức.
- Giai đoạn viêm thanh quản teo: Bước sang giai đoạn này, một hoặc cả hai dây thanh sẽ bị teo nhỏ lại, chỉ có thể quan sát được băng thanh thất. Đây thường là di chứng của viêm thanh quản loét trong các bệnh nhiễm khuẩn nặng như cúm, sởi...
- Nhìn biểu hiện bên ngoài khi trẻ bị khàn tiếng lâu ngày là: giọng nói thay đổi, âm thanh thô, khàn, cổ họng khô rát khó chịu. Lâu ngày trẻ bị mất hoàn toàn giọng nói, gần như không phát ra âm thanh. Trẻ có thể bị ho khan, ho lâu ngày, ho có đờm, thở khò khè...
3. Bé bị khàn tiếng có sao không?
Các bác sĩ tai mũi họng cho biết, điều trị trẻ bị khàn tiếng lâu ngày rất khó lại thường hay tái phát. Nếu không điều trị kịp thời, tích cực có thể gây tổn thương dây thanh không hồi phục như teo dọc theo bờ tự do dây thanh, làm biến đổi giọng nói suốt đời, khi nói thường xuyên mệt.
4. Phòng và điều trị trẻ bị khàn tiếng như thế nào?
Thông thường, để xác định trẻ bị khàn tiếng là do nguyên nhân gì bác sĩ sẽ phải tiến hành soi thanh quản, khám chi tiết chức năng phát âm (nghĩa là quan sát giọng, cấu tạo, theo dõi trương lực của các cơ cổ, sức nén của bụng...).
Ngoài ra, bác sĩ còn khám âm vực của giọng, cao độ trung bình của giọng nói khi trò chuyện, khám bổ sung bằng việc đo phế động khí, tức là ghi lại các cử động của hô hấp vì khi sự tăng áp lực phát âm và dùng giọng sai sẽ được thể hiện ra đầu tiên qua các hoạt động hô hấp.
Dựa vào các kết quả có được, bác sĩ sẽ đưa ra những phác đồ điều trị riêng cho từng trường hợp cụ thể. Đa số các trường hợp trẻ bị khàn tiếng sẽ được điều trị bằng cách phục hồi giọng nói thông qua việc uống nắn cách phát âm cho trẻ. Trong quá trình điều trị, cha mẹ cần kiên trì thuyết phục trẻ không được la hét.
Tùy vào từng trường hợp trẻ bị khàn tiếng bác sĩ sẽ đưa ra những phác đồ điều trị phù hợp (Nguồn: Internet)
Chỉ những trường hợp trẻ bị khàn tiếng có hạt xơ ở dây thanh mới cần can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, cắt hạt xơ dây thanh ở trẻ dưới 15 tuổi cũng cần phải hết sức cân nhắc vì tỷ lệ tái phát rất cao. Sau khi phẫu thuật cắt hạt xơ, trẻ vẫn sẽ được điều trị phục hồi giọng để bệnh không tái phát.
Việc sử dụng các loại thuốc chống viêm chỉ được sử dụng khi trẻ có hiện tượng viêm nhiễm .
Các bác sĩ cho biết, những trẻ hay bị những đợt khàn tiếng kéo dài hoặc ở những trẻ mà cha mẹ hay bị khàn tiếng sẽ có nguy cơ cao hơn. Đối với những trẻ này, bên cạnh việc tránh cho trẻ tiếp xúc với các hoạt động có thể gây mệt giọng, khàn giọng thì cần phải tránh những nơi có điều kiện thuận lợi gây rối loạn giọng nói phát sinh.
Cha mẹ nên chủ động phòng ngừa các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp trên, hô hấp dưới, trẻ bị dị ứng... Đồng thời, không để trẻ la hét nhiều hoặc đến những nơi ô nhiễm có nhiều bụi bặm. Đây là việc cha mẹ cần quan tâm và nên làm vì sẽ giúp ngăn ngừa cho trẻ không bị biến đổi giọng nói về sau.
