Nhãn là loại trái cây nhiệt đới dễ ăn, có thể ăn quả tươi hoặc khô, thậm chí là chế biến thành nhiều loại đồ ăn, thức uống vừa ngon miệng vừa mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.
1. Quả nhãn là quả gì?
Quả nhãn (Trung Quốc gọi là Long Nhãn) có tên khoa học là Dimocarpus longan, thuộc họ Bồ hòn.
1.1 Nguồn gốc
Quả nhãn có thể có nguồn gốc ở miền nam Trung Quốc hoặc Ấn Độ. Ngày nay quả nhãn được trồng nhiều ở các nước châu Á như Việt Nam, Thái Lan, Indonesia... Có thể nói, thị trường châu Á chính là sự lựa chọn tốt nhất để bạn tìm được loại trái cây tươi này.
1.2 Đặc điểm
Nhãn là loại cây ăn quả, cao từ 5 – 10m. Vỏ cây xù xì, lá um tùm xanh tươi quanh năm. Lá nhãn hình lông chim, mọc so le. Hoa màu vàng nhạt, mọc thành chùm ở đầu cành hay ở kẽ lá.
Quả nhãn có hình tròn, lớp vỏ bên ngoài màu vàng xám, bên trong vỏ là phần thịt quả màu trắng trong, có vị ngọt. Phía trong lớp thịt có một hạt màu đen tròn. Cây nhãn thường cho quả vào tháng 7 và tháng 8 hàng năm
Tại Việt Nam, nhãn được phân thành nhiều loại khác nhau, nhưng phổ biến nhất là 3 loại nhãn đó là:
- Nhãn xuồng cơm vàng: Quả nhãn có hình dạng xuồng, lúc chưa chín nhãn có màu đỏ, khi chín sẽ chuyển sang màu vàng da bò. Cùi thịt nhãn dày, màu hanh vàng, giòn, ráo nước và rất ngọt.
- Nhãn hồng Hưng Yên: Loại nhãn này có kích thước to, vỏ màu vàng sậm và dày. Cùi thịt khô và dày, mọng nước kèm với hạt nhỏ. Vị ngọt như đường phèn.
- Nhãn tiêu da bò: Nhãn tiêu da bò có kích thước nhỏ, vỏ màu nâu vàng sáng, da hơi sần sùi. Cùi thịt dày và kèm theo hạt rất nhỏ.
2. Tác dụng của quả nhãn cho sức khỏe
Nhãn được xếp vào nhóm trái cây giàu dinh dưỡng. Vì thế, bạn nên ăn quả nhãn thường xuyên vì nó mang lại những tác dụng tuyệt vời sau đây:
2.1 Tốt cho mô
Theo nghiên cứu, những người có chế độ ăn giàu vitamin C ít có khả năng bị cao huyết áp, bệnh tim và một số loại ung thư. Nhãn là loại trái cây giàu vitamin C.
Trong 100gram nhãn có chứa 84 mg dưỡng chất này, cung cấp 93% lượng vitamin C khuyến cáo hàng ngày cho nam giới và 100% nhu cầu của nữ giới. Vitamin C giúp cơ thể tạo ra collagen, đây là một chất rất quan trọng đối với cơ, sụn, xương và hầu hết các bộ phận khác trong cơ thể.
Vitamin C trong nhãn còn hữu ích trong việc chống cảm cúm, tăng cường hệ miễn dịch và chúng cũng giúp giữ cho răng, nướu của bạn luôn khỏe mạnh.
2.2 Tốt cho tim mạch
Vitamin C cũng là một chất chống oxy hóa, và nó có thể góp phần bảo vệ tim mạch. Nhận vitamin C từ các nguồn thực vật, chẳng hạn như quả nhãn có thể sẽ giúp làm giảm độ cứng của động mạch – một nguyên nhân dẫn đến bệnh tim mạch.
2.3 Kiểm soát huyết áp
Nhãn chứa một lượng kali lớn có thể giúp kiểm soát huyết áp. Nhiều nghiên cứu ghi nhận, tiêu thụ quá nhiều natri có thể gây cao huyết áp, huyết áp cao là một trong những yếu tố nguy cơ của đột quỵ. Tuy nhiên, nếu cơ thể bạn nhận đủ kali trong chế độ ăn hàng ngày sẽ giúp làm giảm khả năng bị đột quỵ.
Xem thêm: Đột quỵ - dấu hiệu nhận biết sớm nhất để ‘bảo toàn’ tính mạng và tránh tàn phế
2.4 Giúp tăng cường xương khớp
Theo khuyến cáo, người lớn nên tiêu thụ 900mg đồng mỗi ngày. Trong 100gram nhãn tươi sẽ cung cấp 19%, trong khi 100gram nhãn khô chứa tới 807 mg đồng, cung cấp tới 90% lượng đồng người lớn nên nạp vào cơ thể mỗi ngày.
2.5 Cung cấp chất sắt cho cơ thể
Những người ăn chay và ăn kiêng có khả năng bị thiếu sắt hơn những người ăn thịt. Đó là do sắt trong thức ăn thực vật không được hấp thụ dễ dàng như sắt ở các sản phẩm động vật.
Tác dụng của quả nhãn giúp tăng cường chất sắt cho cơ thể hiệu quả, với mỗi phần 100gram nhãn khô chứa khoảng 5mg, tương đương 62% nhu cầu sắt hàng ngày cho nam giới và 28% cho nữ giới.
2.6 Tốt cho mắt
Riboflavin là loại vitamin quan trọng trong nhóm vitamin B. Nam giới cần 1,3 mg riboflavin mỗi ngày, và nữ giới cần 1,1 mg. Theo một nghiên cứu, không hấp thụ đầy đủ riboflavin có thể làm tăng nguy cơ rối loạn về mắt, đặc biệt là đục thủy tinh thể. Trong 100g nhãn tươi cung cấp 0.14mg riboflavin, trong khi 100g nhãn khô cung cấp 0.5mg.
2.7 Giảm căng thẳng, trầm cảm
Một trong những tác dụng của quả nhãn là kích thích lá lách và tim mạch hoạt động hiệu quả, làm trẻ hóa quá trình lưu thông máu, cung cấp hiệu ứng làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng, mệt mỏi. Chúng cũng giúp điều trị chứng suy nhược thần kinh, mất ngủ và trầm cảm.
2.8 Làm đẹp da
Bên cạnh nhãn tươi, long nhãn cũng được biết đến là “biệt dược” cho làn da đẹp. Với khả năng chống lão hóa nên nhãn có khả năng tăng cường sức khỏe cho da, đặc biệt là đối với da ở khu vực mắt, nó giúp làm giảm nếp nhăn và làm sáng da.
Xem thêm: ‘Đánh bay’ những nếp nhăn trên da bằng những cách cực đơn giản
3. Bà bầu ăn nhãn có được không?
Trong đông y, nhãn có vị ngọt, tính ấm nên thường gây nóng trong, đó là lý do nhiều ý kiến cho rằng phụ nữ mang thai không nên ăn nhãn trong thai kỳ.
Tuy nhiên, nếu bạn tiêu thụ nhãn hợp lý, một tuần ăn từ 1 – 2 bữa, mỗi bữa ăn khoảng dưới 10 trái thì sẽ không làm ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí loại trái cây này còn mang đến bạn nhiều lợi ích sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi trong bụng.
Xem thêm: ‘Bật mí’ những lợi ích sức khỏe bà bầu sẽ nhận được khi ăn nhãn trong thai kỳ
4. Ăn nhãn nhiều có tốt không?
Nhãn có vị ngọt gắt và khá thơm nên nhiều người khi ăn nhãn sẽ ăn liên tục và ăn rất nhiều. Tuy nhiên, bất cứ loại trái cây nào cũng sẽ có những mặt lợi và hại. Nếu ăn đúng cách, ăn vừa phải sẽ nhận về lợi ích, ngược lại nếu bạn ăn quá nhiều chẳng những không nhận được ích mà còn phải đối mặt với những rủi ro sức khỏe.
Ãn nhãn quá nhiều không chỉ gây ra tình trạng nóng trong, mà còn dẫn đến rất nhiều vấn đề của sức khỏe như:
- Tăng cân không kiểm soát
- Tăng đường huyết
- Táo bón
Xem thêm: Những đối tượng không nên ăn nhãn để tránh “rước họa vào thân”
Ngoài ra, người muốn giữ gìn vóc dáng thay vì ăn nhãn thì bạn nên ăn các loại quả có hàm lượng đường thấp như dưa hấu, củ đậu,…Trẻ nhỏ ăn nhãn cần phải được bóc vỏ và tách hạt sẵn để tránh trường hợp con bị hóc hạt, có thể sẽ dẫn đến hậu quả đáng tiếc.
5. Quả nhãn làm món gì ngon?
Nhãn chín cây có hương thơm ngào ngạt và vị ngọt đậm đà, ăn một quả bạn sẽ muốn ăn thêm quả nữa. Hơn thế, loại quả ngọt lành này còn có thể sử dụng để làm nguyên liệu trong chế biến món ăn ngon.
Các món như chè hạt sen long nhãn, kem nhãn hay trà nhãn luôn được lòng của thực khách, nhất là trong những ngày thời tiết oi bức của mùa hè.
Xem thêm: Gợi ý 5 công thức món ăn ‘đẹp mắt, ngon miệng’ từ nhãn – thứ quả dồi dào vitamin và khoáng chất
Hơn nữa, nhãn còn có thể được chế biến ở dạng sấy khô hay đóng hộp để bạn có thể sử dụng lâu dài.
6. Học cách chọn nhãn ngon
Nhãn thường được bán theo từng chùm. Nhìn bên ngoài, hầu như trái nào cũng ngon, tuy nhiên, để mua được nhãn dày cùi và tươi ngon, bạn phải biết cách chọn. Dưới đây là một số cách chọn nhãn ngon, bạn nên biết:
- Khi mua nhãn, nên chọn những những loại có cả chùm, lá tươi và cuống xanh cứng cáp. Không nên mua nhãn có vỏ quá sáng và sạch bóng hoặc đã rụng hết cành lá vì có thể chúng chứa thuốc trừ sâu hoặc bị hỏng.
- Khi cầm chùm nhãn, bạn ngửi thấy có mùi thơm mát dễ chịu, không bị xộc hắt mùi hóa chất thì đó là chùm nhãn ngon.
- Bạn có thể nếm thử một trái trước khi mua, những quả nhãn có cùi dày, mọng nước và hạt nhỏ. Ăn cùi nhãn có vị ngọt như đường phèn thì đó là nhãn tươi và không hóa chất.
7. Thành phần dinh dưỡng của quả nhãn
Nhãn chứa nhiều thành phần dinh dưỡng. Trong 100g nhãn người ta ghi nhận được rất nhiều các dưỡng chất tốt cho sức khỏe, một số dưỡng chất điển hình có thể kể đến như:
- Nước: 86.3g
- Calo: 48
- Protein: 0.9g
- Canxi: 28mg
- Sắt: 2.10mg
- Photpho: 26mg
- Kali: 259mg
- Đồng: 78mg
- Vitamin C: 7mg
- Vitamin PP: 0.7mg
- Folate: 9µg
- Vitamin E: 0.19µg
Có thể nói, nhãn rất phổ biến và dễ ăn trong các loại trái cây nhiệt đới. Chúng cũng mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe vì chứa các dưỡng chất tốt như vitamin, khoáng chất hay chất chống oxy hóa... Vì thế, đừng ngại thêm nhãn vào chế độ ăn của mình, chỉ cần bạn ăn đúng cách và hợp lý thì nhãn là trái cây khá an toàn và tốt.