Tử cung là một tạng rỗng có dạng như quả lê lộn ngược, nằm giữ xương chậu, phía sau bàng quang và phía trước trực tràng, được chia làm 4 phần đó là: đáy tử cung, thân tử cung, eo tử cung và cổ tử cung.
Tử cung bắt đầu hình thành từ tuần thứ 5 của thai kỳ (ở bé gái) và phát triển dần theo thời gian, tuy nhiên sự phát triển này rất chậm. Đến khi bé gái bước vào giai đoạn dậy thì (khoảng 13 – 14 tuổi), tử cung bắt đầu phát triển tăng tốc và đạt được những thông số sinh lý bình thường. Quá trình hình thành tử cung rất dài và chịu tác động bởi nhiều yếu tố. Vì thế, sự phát triển bất thường của tử cung có thể xảy ra ở các giai đoạn khác nhau và các bất thường cũng khá đa dạng như: tử cung đôi, tử cung hai sừng, tử cung nhỏ...
1. Như thế nào được gọi là tử cung nhỏ?
Tử cung nhỏ là tử cung kém phát triển về thể tích. Thông thường, tử cung có kích thước trung bình tối thiểu là dài 3.8cm, rộng 3.7cm và dày 2.7cm. Nếu kích thước tử cung của bạn gái không tương ứng với độ tuổi và nhỏ hơn so với kích thước tối thiểu này sẽ được xem là tử cung nhỏ.
Về mặt y học, tử cung nhỏ là một dị dạng tử cung và nó có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Đôi khi tử cung nhỏ cũng có thể là một phần của hội chứng Mayer – Rokitansky – Kuster – Hauser, đây là tình trạng cả tử cung và âm đạo đều không phát triển tương ứng so với tuổi, mặc dù yếu tố di truyền và hoạt động của buồng trứng là bình thường.
2. Nguyên nhân tử cung nhỏ là gì?
Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng tử cung nhỏ, một số nguyên nhân điển hình chính là:
- Kết quả của sự phát triển không hoàn chỉnh tử cung ở thai nhi ngay trong thời kỳ phôi thai.
- Do tác động của nồng độ hormone prolactin tăng cao trong giai đoạn dậy thì khiến tử cung của bé gái bị ảnh hưởng. Hormone prolactin được tạo ra bởi tuyến yên và chúng có khả năng ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản, trong đó có sự phát triển của tử cung nếu được sản sinh quá nhiều.
- Phụ nữ dùng thuốc diethylstilbestrol (một dạng tổng hợp của hormone estrogen nữ giúp ngăn ngừa sảy thai và sinh non) có thể khiến bé gái sinh bị dị tật tử cung nhỏ.
- Có tổn thương của hệ thần kinh trung ương.
- Có các khối u tuyến yên và vùng dưới đồi, dẫn đến các rối loạn về hormone gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ quan sinh dục.
Tình trạng tử cung nhỏ có thể do rất nhiều nguyên nhân gây ra (Nguồn: Internet)
- Tình trạng kém phát triển buồng trứng dẫn đến kém phát triển về tử cung.
- Nữ giới đã từng phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng.
- Từng mắc các bệnh như quai bị, rubella....
- Bé gái bị suy dinh dưỡng hoặc có chế độ dinh dưỡng không hợp lý dẫn đến sự kém phát triển ở tử cung.
- Yếu tố di truyền.
- Một số tác động từ bên ngoài như stress, tiếp xúc với chất độc hại hoặc bệnh truyền nhiễm...
3. Làm sao nhận biết tình trạng tử cung nhỏ hơn bình thường?
Rất khó để phát hiện tình trạng tử cung nhỏ ở các bé gái trước tuổi dậy thì bởi dù là người có tử cung nhỏ thì buồng trứng vẫn hoạt động bình thường, các đặc điểm tình dục thứ phát (vú, lông vùng kín) cũng không có sự khác biệt.
Tuy nhiên, nếu chú ý bạn hoàn toàn có thể nhận biết được tình trạng tử cung nhỏ của mình thông qua các dấu hiệu sau đây:
- Không có kinh nguyệt hoặc kinh nguyệt bất thường, đau bụng dữ dội khi hành kinh.
- Âm hộ không phát triển (giống như của trẻ sơ sinh), xương chậu hẹp, mông phẳng, lông vùng kín thưa thớt.
- Đau khi có “quan hệ vợ chồng”.
- Khó thụ thai.
- Thường xuyên bị sảy thai, sinh non, thậm chí là vô sinh. Ngay cả khi dùng tới các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh nhân tạo, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)... thì nguy cơ sảy thai cũng rất cao.
- Nồng độ prolactin trong máu tăng cao hoặc rối loạn nhiễm sắc thể như hội chứng Turner.
4. Tử cung nhỏ có mang thai được không?
Dị dạng tử cung nhỏ được chia thành 3 cấp độ, các bác sĩ sẽ dựa vào từng cấp độ mà đánh giá khả năng sinh sản của phụ nữ, dự báo các biến chứng thai kỳ có thể gặp phải cũng như đưa ra phương pháp hỗ trợ sinh sản phù hợp.
4.1 Mức độ 1
Tử cung dài 7 – 8cm, tỷ lệ cổ tử cung và tử cung là 3 : 1, tương ứng với chỉ số giải phẫu của tử cung. Nếu bạn ở mức độ này thì tử cung của bạn chỉ đang ở mức độ kémphát triển. Bác sĩ sẽ đánh giá cụ thể và tìm ra nguyên nhân để có hướng điều trị tích cực. Khả năng mang thai và sinh con của bạn có thể hoàn toàn bình thường.
Tuy nhiên, phải tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ để hạn chế tối đa nguy cơ sảy thai, sinh non.
4.2 Mức độ 2
Mức độ này, tử cung được đánh giá là có kích thước lớn hơn kích thước tử cung thô sơ, cổ tử cung có chiều dài khoảng bằng ½ chiều dài tử cung. Nếu ở mức độ này, bạn sẽ gặp các triệu chứng như âm hộ nhỏ, lông vùng kín thưa thớt, không có hoặc ít kinh nguyệt, đau bụng dữ dội khi hành kinh và khi giao hợp.
Tủ cung nhỏ mức độ 2 thường gây nhiều triệu chứng, trong đó dễ thấy nhất là đau bụng dữ dội khi hành kinh và quan hệ (Nguồn: Internet)
Nếu tử cung nhỏ mức độ 2, bạn có thể sẽ được chỉ định điều trị kéo dài bằng hormone và điều chỉnh cơ chế chuyển hóa để giúp hồi phục chức năng sinh sản.
4.3 Mức độ 3
Tử cung có chiều dài không quá 3cm, tỷ lệ giữa thân tử cung và cổ tử cung giống với mức độ 2. Đây chính là mức độ nghiêm trọng nhất của sự kém phát triển tử cung, song rất hiếm gặp. Các bác sĩ gọi đây là dạng tử cung thô sơ hay tử cung phôi thai. Nó cũng chính là nguyên nhân chính khiến phụ nữ không có kinh nguyệt, không thể thụ thai và mang thai.
Tuy nhiên, tin vui dành cho chị em là nếu buồng trứng của phụ nữ vẫn hoạt động bình thường và tinh trùng của người chồng cũng không có gì bất thường thì chị em vẫn có thể làm mẹ thông qua nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản khác.
5. Những phương pháp giúp chẩn đoán tử cung nhỏ
Để biết tình trạng tử cung nhỏ ở phụ nữ có thể mang thai được không hay có ảnh hưởng gì đối với sức khỏe hay không sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cũng như độ nhỏ của tử cung. Để đánh giá chính xác hơn về tình trạng tử cung nhỏ, chị em nên đến gặp bác sĩ để thực hiện các xét nghiệm sau đây:
- Kiểm tra nội tiết tố để xác định nồng độ hormone sinh dục.
- Kiểm tra chức năng hormone của tuyến giáp.
- Siêu âm phụ khoa.
- Thực thực MRI để kiểm tra chi tiết hơn các cơ quan vùng chậu, giúp đưa ra kết luận chính xác về khả năng sinh sản.
- Chụp cản quang buồng trứng nhằm kiểm tra sự thông thoáng của buồng tử cung và 2 vòi trứng.
Việc điều trị tình trạng tử cung nhỏ nếu được thực hiện đúng lúc, kịp thời sẽ giúp cho buồng trứng được hồi phục, nội tiết và chất kích thích sự thụ thai cũng bình thường, từ đó giúp tử cung phát triển bình thường và tăng khả năng mang thai ở phụ nữ.
