Cha mẹ có công sinh thành dưỡng dục, thầy cô có công dạy dỗ ta thành tài. Xuất phát từ ý nghĩa ấy, những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về thầy cô được cha ông đúc kết và lan truyền rộng rãi như một lẽ tự nhiên. Ngoài mục đích ca ngợi, tôn vinh người thầy thì chúng còn dạy cho mỗi người về lòng biết ơn cũng như nhiều bài học sống.
Những câu ca dao về thầy cô và lòng biết ơn
Những người thầy dành cả cuộc đời để chèo lái, đưa từng chuyến đò cập bến tri thức. Để ghi nhớ công ơn to lớn đó và tri ân các thầy cô, mỗi năm chúng ta đều kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11. Văn học Việt Nam cũng dành riêng một vị trí đặc biệt cho những tác phẩm viết về nghề “trồng người”.
Trong số ấy, ca dao về thầy cô, mái trường, học hành quen thuộc nhưng chứa đầy tình cảm có lẽ là thứ được nhiều người biết tới nhất. Đây cũng là một phần có giá trị vô cùng quan trọng, thể hiện lòng biết ơn người thầy cũng như truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc.
- Mấy ai là kẻ không thầy,
Thế gian thường nói đố mày làm nên.
- Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy,
Gắng công mà học có ngày thành danh.
Có danh có vọng nhớ thầy khi xưa.
- Tạ ơn thầy đã dẫn con vào rừng trí thức,
Cảm nghĩa cô đã dắt trò đến biển yêu thương.
- Thời gian dẫu bạc mái đầu,
Tim trò vẫn tạc đậm câu ơn thầy.
- Muốn sang thì bắc cầu Kiều,
Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy.
- Vua, thầy, cha, ấy ba ngôi,
Kính thờ như một, trẻ ơi ghi lòng.
- Chữ thầy trong cõi người ta,
Dặm dài hoa nắng trời xa biển đầy.
- Ơn thầy soi lối mở đường,
Cho con vững bước dặm trường tương lai.
- Mười năm rèn luyện sách đèn,
Công danh gặp bước, chớ quên ơn thầy.
- Ở đây gần bạn gần thầy,
Có công mài sắt có ngày nên kim.
- Đến đây viếng cảnh viếng thầy
Không say mùi đạo cũng khuây mùi trần.
- Ơn thầy không bằng gốc bễ,
Nghĩa thầy gánh vác cuộc đời học sinh.
- Con ơi ghi nhớ lời này,
Công cha, nghĩa mẹ, ơn thầy chớ quên.
- Gươm vàng rớt xuống Hồ Tây,
Ơn cha nghĩa trọng công thầy cũng sâu.
- Con ơi ham học chớ đùa
Bữa mô ngày Tết thỉnh bùa thầy đeo.
- Bẻ lau làm viết chép văn
Âu Dương có mẹ dạy răn như thầy.
- Học cho "cách vật trí tri"
Văn chương chữ nghĩa nghề gì cũng thông.
- Dạy con từ thuở tiểu sinh
Gần thầy gần bạn tập tành lễ nghi.
- Học là học biết giữ giàng
Biết điều nhân nghĩa biết đàng hiếu trung.
Trò hơn thầy là đất nước yên vui.
- Khó khăn mất thảo, mất ngay
Ơn cha cũng bỏ, nghĩa thầy cũng quên.
- Học thầy chữ lại trả thầy
Bút trả hàng xén, giấy nay phất diều.
- Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này
- Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.
- Học hành thì ấm vào thân
Quyền cao chức trọng dần dần tới sau.
- Học trò học hiếu học trung
Học cho đến mực anh hùng mới thôi..
- Học là học để mà hành
Vừa hành vừa học mới thành người khôn.
- Có học mà chẳng có hành
Như cây thiếu lá, như tranh thiếu màu.
- Thầy làng không sang cũng trọng
Quan huyện thì không lọng cũng xe.
- Trò ơi gắng học cho hay
Kẻo gương Hồng Lạc lâu ngày mờ lu.
- Không mực tạm dùng cục than
Thiếu giấy tạm lấy mo nang ta dùng.
- Sự đời phải nghĩ mà răn
Phải nuốt lời bạn, phải ăn lời thầy
Dốt kia thì phải cậy thầy
Vụng kia cậy bạn thì mày mới nên.
- Mẹ cha công đức sinh thành,
Ra trường thầy dạy, học hành cho hay.
Muốn khôn thì phải có thầy,
Không thầy dạy dỗ đố mày làm nên.
Mười năm luyện tập sách đèn,
Công danh gặp bước chớ quên ơn thầy.
Yêu kính thầy mới làm thầy,
Những phường bội bạc sau này ra chi.
- Trèo lên cây khế bẻ bông
Ngó vô trường học thấy đông dậm dày
Nếu em không sợ ông thầy
Em vô cầm bút sửa chữ này cho anh.
- Rừng Nho biển Thánh khôn dò
Nhỏ mà không học lớn mò sao ra
Sẵn sàng áo mẹ cơm cha
Có văn, có sách mới ra con người.
- Làm người mà được khôn ngoan
Cũng nhờ học tập mọi đường mọi hay
Nghệ gì đã có trong tay
Mai sau rồi cũng có ngày ích to.
Nhỏ còn thơ dại biết chi
Lớn rồi đi học, học thì phải siêng
Theo đòi cũng thể bút nghiên
Thua em, kém chị cũng nên hổ mình.
- Học trò đèn sách hôm mai,
Ngày sau thi đỗ nên trai mới hào.
Làm nên quan thấp quan cao,
Làm nên lọng tía võng đào nghênh ngang.
Thành ngữ, tục ngữ về thầy cô giáo và mái trường
“Tôn sư trọng đạo” là truyền thống tốt đẹp, là nét đẹp trong văn hóa của dân tộc. Điều này được thể hiện trên rất nhiều khía cạnh. Kho tàng những câu thành ngữ, tục ngữ về thầy cô, lòng biết ơn thầy cô được bồi đắp và lưu truyền từ ngàn xưa chính là một minh chứng rõ ràng nhất.
Chúng không chỉ khẳng định vai trò của người thầy, của việc học, của tri thức mà còn nhắc nhở mỗi người con đất Việt về sự hiếu học cũng như việc biết ơn, kính trọng thầy cô giáo của mình.
Sau đây, mời bạn cùng VOH điểm lại một số câu thành ngữ, tục ngữ về thầy cô và mái trường ý nghĩa nhất.
- Nhất quý nhì sư
- Nhất tự vi sư, bán tự vi sư
- Tôn sư trọng đạo
- Không thầy đố mày làm nên
- Trọng thầy mới được làm thầy
- Một chữ nên thầy, một ngày nên nghĩa
- Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy
- Mồng một tết cha, mồng hai tết mẹ, mồng ba tết thầy
- Dao có mài có sắc, người có học có khôn
- Một kho vàng không bằng một nang chữ
- Ăn vóc học hay
- Ông bảy mươi học ông bảy mốt
- Tiên học lễ, hậu học văn
- Học thầy không tày học bạn
- Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học
- Thuộc sách văn hay, mau tay tốt chữ
- Muốn lành nghề chớ nề học hỏi
- Thứ nhất hay chữ, thứ nhì dữ đòn
- Thua thầy một vạn không bằng thua bạn một li
- Học một biết mười
- Học đi đôi với hành
- Người không học như ngọc không mài
Danh ngôn hay về thầy cô giáo
Tương tự những câu thành ngữ, ca dao, tục ngữ tôn vinh, thể hiện lòng biết ơn thầy cô, danh ngôn về những người “lái đò” trên dòng sông tri thức cũng chứa đựng rất nhiều bài học ý nghĩa. Dưới đây là một số câu nói hay do VOH tổng hợp, bạn có thể tham khảo.
- Người giáo viên giỏi giống như một ngọn nến, sẽ cháy hết mình để soi sáng cho con đường của người khác. – Michael Morpurgo
- Nghề dạy học là nghề duy nhất tạo ra các nghề khác. – Vô danh
- Nếu phải tôn vinh ai đó, hãy tôn vinh giáo viên. Họ chính là anh hùng của xã hội. – Guy Kawasaki
- Một đứa trẻ, một người thầy, một cuốn sách, một cây bút có thể thay đổi thế giới. – Malala Yousafzai
- Dưới ánh mặt trời không có nghề nào cao quý hơn nghề dạy học. – Comenxki
- Một gánh sách không bằng một người thầy giỏi. – Ngạn ngữ Trung Quốc
- Không thể trồng cây ở những nơi thiếu ánh sáng và cũng không thể nuôi dạy trẻ nếu thiếu sự nhiệt tình. – Carl Jung
- Bất cứ ai khi nhớ đến thời đi học đều nhớ đến các thầy cô giáo chứ không phải là các phương pháp hay kĩ thuật giảng dạy. Thầy cô chính là trái tim của hệ thống giáo dục. – Sidney Hook
- Nhân cách của người thầy là sức mạnh có ảnh hưởng to lớn đối với học sinh, sức mạnh đó không thể thay thế bằng bất kỳ cuốn sách giáo khoa nào, bất kỳ câu chuyện châm ngôn đạo đức, bất kỳ một hệ thống khen thưởng hay trách phạt nào khác. – Usinxki
- Nếu người kỹ sư vui mừng nhìn thấy cây cầu mà mình vừa mới xây xong, người nông dân mỉm cười nhìn đồng lúa mình vừa mới trồng, thì người giáo viên vui sướng khi nhìn thấy học sinh đang trưởng thành, lớn lên. – Gôlôbôlin
- Khi được làm học trò của một giáo viên tuyệt vời, ta sẽ học được nhiều điều nhờ sự quan tâm và chỉ bảo tận tình của thầy cô. – William Glasser
- Với nghề dạy học không thể nhìn thấy kết quả của một ngày làm việc. Kết quả ấy vô hình và có lẽ vẫn còn đó đến 20 năm sau.– Jacques Bazun
- Những người làm công tác giáo dục là những những người duy nhất mất ngủ vì con cái của người khác. – Nicholas A. Ferroni
- Người thầy tầm thường chỉ biết kể chuyện, người thầy giỏi thì giải thích, người thầy xuất chúng biết minh họa, người thầy vĩ đại biết cách truyền cảm hứng. – William A. Ward
- Sự gương mẫu của người thầy là tia sáng mặt trời thuận lợi nhất đối với sự phát triển tâm hồn non trẻ mà không có gì thay thế được.– Usinxki
- Người thầy cố gắng dạy nhưng không truyền cảm hứng để học trò muốn học chính là đang nện búa vào tấm sắt lạnh. – Horace Mann
- Thầy cô là người truyền cảm hứng, là người làm ta vui và dạy ta rất nhiều điều mà ta chưa biết. – Nicholas Sparks, Dear John
- Thầy cô là ai? Đó không phải là những người sẽ dạy dỗ mà chính là người truyền cảm hứng để sinh viên có thể nỗ lực hết mình khám phá những điều chưa biết. – Paulo Coelho, The Witch of Portobello
- Nhà giáo không phải là người nhồi nhét kiến thức mà đó là người khơi dậy ngọn lửa cho tâm hồn. – Uyliam Batơ Dit
- Phải tôn kính thầy dạy mình, bởi lẽ nếu cha mẹ cho ta sự sống thì chính các thầy giáo cho ta phương cách sống đàng hoàng, tử tế. – Philoxene de Cythere
- Tôi dường như không phải là thầy giáo… và những con đường dẫn đến trái tim tuổi thơ sẽ bị đóng kín đối với tôi nếu tôi chỉ là người đứng trên bục giảng. – V.A. Sukhomlinxki
- Một người thầy bình thường sẽ chỉ nói. Một người thầy giỏi sẽ giải thích. Một người thầy xuất sắc sẽ chứng minh điều mình nói còn người thầy vĩ đại sẽ là người truyền cảm hứng. – William Arthur Ward
Trên con đường tri thức, thầy cô là những người dẫn đường đáng kính. Trên đường đời, thầy cô chính là những người bạn, người đồng hành quý giá, đáng tin cậy. Hy vọng tuyển tập thành ngữ, ca dao, tục ngữ về thầy cô sẽ giúp mỗi người nhận thức được vai trò của người thầy cũng như luôn ghi nhớ công ơn của người đã dìu dắt mình.
Theo dõi chuyên mục Thường thức của VOH để cập nhật thêm nhiều bài viết hay!
