31 bài thơ, ca dao về đường Trường Sơn - Con đường huyền thoại của dân tộc

Đường Trường Sơn (hay còn gọi là đường Hồ Chí Minh) là tuyến vận tải chiến lược quan trọng, nối liền Bắc - Nam, đóng vai trò huyết mạch trong việc chi viện lực lượng, vũ khí và lương thực cho chiến trường miền Nam trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước.

Nhằm cản bước tiến của quân ta, Mỹ đã rải thảm B52, phun chất độc màu da cam (dioxin)... để phá hoại tuyến huyết mạch này. Thế nhưng, bằng tài năng, lòng dũng cảm và sự mưu trí, quân ta đã "vô hiệu hóa" các loại vũ khí của địch, kiên quyết bám trụ, giành giật từng thước đường, cho dù “máu có thể đổ nhưng đường không thể tắc” để làm nên mùa Xuân 1975 đại thắng. Trong bài viết sau, hãy cùng VOH điểm qua một số bài thơ hay, ca dao về đường Trường Sơn - "bát quái trận xuyên rừng" đánh Mỹ.

Ca dao về đường Trường Sơn

Địa hình đèo dốc cao liên tục, sương mù bao phủ quanh năm cũng không cản được bước chân kiên cường, ý chí chiến đấu của các chiến sĩ.

1. Dốc Mèo:
   Ai lên A Lưới Dốc Mèo
   Mà xem bộ đội vượt đèo lên mây.
2. Dốc Bò:
   Bò lên rồi lại bò lên
   Bò đi bò lại cho quên nhọc nhằn.
3. Dốc Ông Bà:
   Hỏi ông ông đứng nơi nao
   Phải chăng dốc núi dựng cao lưng trời?
   Hỏi bà bà chẳng trả lời
   Vực sâu thăm thẳm biết người ở đâu.
4. Dốc 200:
   Cheo leo đứng giữa Việt Lào
   Hai bên đồn giặc vẫn vào vẫn ra
   Hai trăm dốc đứng dốc tà
   Vẫn ăn được cá rau cà thường xuyên.
5. Dốc Bô Phiên:
   Bô Phiên dốc đứng đèo cao
   Cheo leo khúc khuỷu bên đèo bên sông
   Qua đây mới thấy lạ lùng
   Tưởng như mình đã tới cùng trăng sao.

6. Đỉnh Trường Sơn:
   Cách nhau chỉ một cây sào
   Trường Sơn hai mái Việt Lào chung lưng
   Trường Sơn hai mái Tây - Đông
   Việt Lào gắn bó thủy chung nghĩa tình.
7. Rừng Trường Sơn gắn bó với các chiến sĩ trong từng bước đi, từng giấc ngủ và từng bữa ăn:
   Ban ngày khoác lá ngụy trang
   Từng đàn bướm trắng, bướm vàng bay theo
   Ban đêm gùi đạn vượt đèo
   Trăng vàng sà xuống đập đèo trên lưng
   Dừng chân mắc võng giữa rừng
   Suối reo, chim hót chúc mừng ngủ ngon
   Ơi người trẩy hội nước non
   Trường Sơn là bạn sắt son đồng hành.
8. Bữa cơm giữa rừng:
   Hành quân qua trạm dừng chân
   Dân công bộ đội quây quần bên nhau
   Cơm ngô bày giữa rừng sâu
   Có đàn bướm ngỡ hoa ngâu sà vào
   Trường kỳ kháng chiến gian lao
   Đêm đêm bướm vẫn bay vào trong mơ.
9. Vì thằng giặc Mỹ Giôn-xơn
   Nên ta phải vượt Trường Sơn qua Lào
   Thủ đô xa tự năm nào
   Giã từ Tam Đảo, vẫy chào Điện Biên
   Nay mai chiến thắng trăm miền
   Thủ đô, Tam Đảo, Điện Biên lại về.

Ca dao về các chiến sĩ trên đường Trường Sơn

Những năm tháng "xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước" của cả một thế hệ thanh niên Việt Nam đã trở thành bản hùng ca bất diệt trong lịch sử dân tộc, góp phần quan trọng vào đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước 

1. Chiến sĩ binh trạm:
   Binh trạm đóng giữa rừng sâu
   Quanh năm chẳng thấy trăng sao mây trời
   Ngày đêm con suối đưa lời
   Con chim đưa tiếng, mua rơi đều đều
   Quê hương gợi nhớ bao điều
   Cây đa giếng nước nắng chiều mênh mang
   Bóng tre mát rượi quanh làng
   Câu hò giã gạo rộn ràng đêm trăng
   Bao giờ quét sạch xâm lăng
   Quê hương chín nhớ mười thương lại về.
2. Cao xạ pháo:
   Mưu mô thằng Mỹ cuồng điên
   Bắn ngày rồi lại bắn đêm giở trò
   Bắn ngày, mày vụn ra tro
   Bắn đêm, mày cũng gãy giò nát xương
   Lòng ta đã cháy căm hờn
   Lưới ta đã khép mày chuồn đi đâu
   Mưu sâu thì họa càng sâu
   Bảo cho giặc Mỹ một câu nhớ đời.
3. Công binh:
   Đứng trên trọng điểm ta thề
   Đường chưa thông suốt chưa về nghỉ ngơi
   Mặc cho bom đạn ngút trời
   Chẳng xa một tấc, chẳng rời một ly.
4. Lái xe:
   Xe đâu xe lạ xe lùng
   Đầu xe thì bẹp, chắn bùn lại không
   Chỗ ngồi như tựa bàn chông
   Thùng xe gỗ mục vô cùng thảm thương
   Đêm nào cũng chạy trên đường
   Kế hoạch vượt mức chẳng nhường cho ai.
5. Vận tải:
   Đèo cao thì mặc đèo cao
   Tinh thần vận tải còn cao hơn đèo
   Hàng ta, ta quý ta yêu
   Hàng ra tiền tuyến, hàng tiêu diệt thù.
6. Cô gái dân công:
   Em là cô gái Pacô
   Trên vai trĩu nặng đôi bồ dân công
   Gian nguy chẳng chút sờn lòng
   Đạn bom vẫn vượt núi non vẫn trèo
   Hỏi em đã có người yêu?
   Em cười: Cái bụng ưng theo gùi hàng.

Thơ hay về đường Trường Sơn

Đường Trường Sơn không chỉ là tuyến đường vận tải chiến lược trong kháng chiến, mà còn là biểu tượng tinh thần của cả dân tộc, đại diện cho khát vọng độc lộc, tự do, ý chí "quyết chiến, quyết thắng" của quân và dân ta trong cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ. 

Bên cạnh những tên tuổi lớn của thơ ca thời kỳ chống Pháp như Tố Hữu, Nguyễn Đình Thi, Chế Lan Viên, Huy Cận, Chính Hữu..., một thế hệ nhà thơ mới đã trưởng thành trong giai đoạn chống Mỹ như Phạm Tiến Duật, Hoàng Nhuận Cầm, Nguyễn Duy, Hữu Thỉnh...

Những người cầm bút ở hai thế hệ trên đã từng đến hoặc đã từng sống, bám trụ tại nơi ác liệt này suốt thời kỳ đánh Mỹ, và cho ra đời các tác phẩm hào hùng, sống mãi trong văn học Việt Nam.

Trường Sơn Ðông, Trường Sơn Tây (Phạm Tiến Duật)

Cùng mắc võng trên rừng Trường Sơn

Hai đứa ở hai đầu xa thẳm

Ðường ra trận mùa này đẹp lắm

Trường Sơn Ðông nhớ Trường Sơn Tây.

 

Một dãy núi mà hai màu mây

Nơi nắng nơi mưa, khí trời cũng khác

Như anh với em, như Nam với Bắc

Như Ðông với Tây một dải rừng liền.

 

Trường Sơn Tây anh đi, thương em

Bên ấy mưa nhiều, con đường gánh gạo

Muỗi bay rừng già cho dài tay áo

Hết rau rồi, em có lấy măng không?

 

Em thương anh bên Tây mùa đông

Nước khe cạn bướm bay lèn đá

Biết lòng anh say miền đất lạ

Chắc em lo đường chắn bom thù.

 

Anh lên xe, trời đổ cơn mưa

Cái gạt nước xua tan nỗi nhớ

Em xuống núi nắng về rực rỡ

Cái nhành cây gạt mối riêng tư.

 

Ðông sang Tây không phải đường thư

Ðường chuyển đạn và đường chuyển gạo

Ðông Trường Sơn, cô gái "ba sẵn sàng" xanh áo

Tây Trường Sơn, bộ đội áo màu xanh.

 

Từ nơi em gửi đến nơi anh

Những đoàn quân, trùng trùng ra trận

Như tình yêu nối lời vô tận

Ðông Trường Sơn, nối Tây Trường Sơn.

(1969)

Lá đỏ (Nguyễn Đình Thi)

Gặp em trên cao lộng gió

Rừng lạ ào ào lá đỏ

Em đứng bên đường

 

Như quê hương

Vai áo bạc quàng súng trường

 

Ðoàn quân vẫn đi vội vã

Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa

Chào em, em gái tiền phương

Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn.

 

Em vẫn cười đôi mắt trong.

(12/1974)

Ðêm Trường Sơn nhớ Bác (Nguyễn Trung Thu)

Ðêm Trường Sơn

Chúng cháu nhìn trăng, nhìn cây.

Cảnh khuya như vẽ...

Bâng khuâng chúng cháu nghĩ

Bác như đã đến nơi này.

 

Ðêm Trường Sơn

Chúng cháu nghe tiếng suối

Trong như tiếng hát xa...

Chúng cháu ngỡ như từ Pắc Bó

Suối về đây ngân nga.

 

Bỗng chúng cháu bồn chồn thương nhớ Bác

Rừng khuya đã dậy tiếng gà

Súng trĩu nặng vượt dốc cao ngàn thước

Ðường Trường Sơn chúng cháu dồn chân bước

Con đường Bác mới đi qua...

(6/1972)

Đêm gió Trường Sơn (Bằng Việt)

Tôi lại về đêm rất sâu Trường Sơn

Gió dữ xung quanh cồn cào như biển

Chỗ đất đồi lửa xém

Cỏ gianh mùa này lên cao

Cỏ gianh dâng phừng phừng như lao!

 

Sương dăng thành che lấp bóng sao

Mênh mông mùa gió

Nghe chim kêu chưa sáng mặt trời

Khí núi bay ra mờ đục mắt người

Đá đổ ầm ầm như sấm động

Lắm bữa thèm ăn bát cơm thật nóng

Hơ lửa bàn tay thấm thía thương nhau!

 

Ôi nhớ những khi xẻ núi bắc cầu

Đại bác địch nổ trên đầu toé lửa

Những đêm lấp bao hố bom dang dở

Con đường vươn như sống lúc trăng lên

Từng khúc đứt ra sâu hoắm lại liền

Lại quẫy khúc trườn lên phía trước

Nỗi vui lớn có gì đo được

Như gió ào dâng trong mắt, rưng rưng...

 

Lán phong phanh trong rừng

Dăm lần cháy lại dăm lần chuyển chỗ

Dao mài vẹt theo đường phát cỏ

Cuốc cùn trơ vét đá hầm hào,

Chưa khi nào, chưa nơi nào

Sức người căng đến thế!

Gió nóng hanh hao, lồ ô nứt nẻ,

Xác ve khô rơi rụng mùa hè

Bão đầu thu quật nát tranh tre

Sương giá đầm đầm cỏ đông nhọn sắc...

 

Sống duy nhất chỉ để mà đánh giặc

Cái cắn răng nơi đó đã anh hùng!

 

Ở đây không khí loãng hơn đồng bằng

Hơi thở người sâu hơn

Lòng yêu đời sâu lắm!

 

Ôi Trường Sơn! Đêm nay tôi thức trắng

Những bóng hình thân thuộc mãi theo đi

Gió dữ xung quanh cồn cào như biển

Hơi thở quanh tôi thương mến, thầm thì...

 

Qua gian khổ thấy mình dày dạn lớn

Thương nhau nhiều, thấm thía sức nhau hơn

Ngày mai, trở giấc nơi đâu nữa

Hẳn suốt đời, khát vọng vẫn Trường Sơn...

(1969)

Bài ca Trường Sơn (Gia Dũng)

Trường Sơn! Đường ta qua chưa một dấu chân người

Chú nai vàng nghiêng đôi tai ngơ ngác

Dừng ở lưng đèo nghe suối hát

Ngắt đoá hoa rừng gài lên mũ, ta đi.

Trường Sơn! Đèo vút cao vượt trên mây gió

Đạp nát đá tai mèo bằng sức pháo ngàn cân

Đi ta đi những trai làng Phù Đổng

Gì vui hơn đường ra trận mùa xuân!

Ôi những vì sao thức cùng ta đêm đêm không mỏi

Như mắt em mang trọn niềm tin yêu chờ đợi

Như hải đăng vời vợi ngàn trùng

Giục lòng ta vượt Trường Sơn

Đi luyện chí anh hùng.

Miền Nam gọi ta bằng tiếng pháo xé trời Đà Nẵng

Bằng đường lê ngang dọc Sài Gòn

Bằng Huế hiên ngang tung bay cờ Giải phóng

Từng phút từng giờ thôi thúc, Trường Sơn!

Trường Sơn ơi. Ta biết người còn mang gánh nặng

Nhức nhối nửa đầu đòn gánh: miền Nam!

Nhớ má Năm Căn, thương em Cửa Việt

Mười bốn năm - một giấc ngủ chưa tròn!

Miền Nam! Miền Nam! Lửa đốt lòng ta

Hỡi Trường Sơn hãy biến thành con ngựa sắt

Và rừng xanh thành vạn khóm tre ngà

Cho con cháu Bác Hồ làm Thiên Vương đuổi giặc

Đêm nay ta đi, Trường Sơn lộng gió

Trời vắng trăng sao nhưng trong tim rực lửa

Đi ta làm ngọn sóng giữa trùng dương

Quật xuống đầu thù bằng sức mạnh Trường Sơn!

Hành quân giữa rừng xuân (Lê Anh Xuân)

Rừng xa vọng tiếng chim gù,

Ngân nga tiếng suối, vi vu gió ngàn.

Mùa xuân đẫm lá nguỵ trang,

Đường ra tiền tuyến nở vàng hoa mai.

Ba lô nặng, súng cầm tay,

Đường xa biết mấy dặm dài nhớ thương.

Giờ này mẹ ở quê hương,

Cũng chừng đang dõi theo đường ta đi.

Đêm mưa, ngày nắng sá gì,

Quân thù còn đó, ta đi chưa về.

Chim rừng thánh thót bên khe,

Nhìn lên xanh biếc bốn bề rừng xuân.

 Khoảng trời, hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ)

Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường

Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương

Cho đoàn xe kịp giờ ra trận

Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa

Đánh lạc hướng thù, hứng lấy luồng bom...

 

Đơn vị tôi hành quân qua con đường mòn

Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái

Một nấm mồ, nắng ngời bao sắc đá,

Tình yêu thương bồi đắp cao lên...

Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em

Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ

Đất nước mình nhân hậu

Có nước trời xoa dịu vết thương đau.

 

Em nằm dưới đất sâu

Như khoảng trời đã nằm yên trong đất

Đêm đêm, tâm hồn em toả sáng

Những vì sao ngời chói, lung linh.

 

Có phải thịt da em mềm mại, trắng trong

Đã hoá thành những làn mây trắng?

Và ban ngày khoảng trời ngập nắng

Đi qua khoảng trời em - Vầng dương thao thức

Hỡi mặt trời, hay chính trái tim em trong ngực

Soi cho tôi

Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài?

 

Tên con đường là tên em gửi lại

Cái chết em xanh khoảng-trời-con-gái

Tôi soi lòng mình trong cuộc sống của em

Gương mặt em, bạn bè tôi không biết

Nên mỗi người có gương mặt em riêng!

(Trường Sơn, 10/1972)

Ngọn đèn đứng gác (Chính Hữu)

Trên đường ta đi đánh giặc

Ta về Nam hay ta lên Bắc

Ở đâu

Cũng gặp

Những ngọn đèn dầu

Chong mắt

Đêm thâu

Những ngọn đèn không bao giờ nhắm mắt

Như những tâm hồn không bao giờ tắt,

Như miền Nam

Hai mươi năm

Không đêm nào ngủ được,

Như cả nước

Với miền Nam

Đêm nào cũng thức...

Soi cho ta đi

Đánh trận trường kỳ

Đèn ta thắp niềm vui theo dõi

Đèn ta thắp những lời kêu gọi

Đi nhanh, đi nhanh

Chiến trường đã giục

Đầy núi đầy sông

Đèn ta đã mọc.

Trong gió trong mưa

Ngọn đèn đứng gác

Cho thắng lợi, nối theo nhau

Đang hành quân đi lên phía truớc.

(1965)

Tôi đi trên những con đường rừng cũ (Hoàng Phủ Ngọc Tường)

Ai hành quân qua đây?

Đất vẫn in mòn lối cũ

Ai dừng chân nơi đây

Đá vẫn nguyên hình bếp lửa

Đồng chí nào chia tay nơi đây?

Ngã ba rừng hoang lá đầy

 

Ôi những con đường chỉ một lần qua

Hai mươi năm biết ai còn nhớ

Nhưng từ đó cây hoang rừng già

Thương mãi đàn con gian khổ

Đất nhớ chân người thiết tha

 

Mẹ Trường Sơn tóc mây bạc phơ

Chiều khói xanh mưa nguồn chớp bể

Hai mươi năm dài trên trán mẹ

Những con đường rừng vẽ nét ưu tư

 

Ôi những con đường không tên

Dưới ngàn cây im lặng

Vẫn nối dài đất nước hai miền

Vẫn âm thầm đưa máu về tim

 

Tôi đi trên những con đường ấy

Mang Việt Nam trong linh hồn

Cuộc hành trình hai mươi năm chân chưa hề mỏi

Nên tôi theo đường rừng mê mải vượt Trường Sơn

 

Hôm nay trên đường đánh Mỹ

Tôi dừng chân mắc võng qua đêm

Nghe suối khuya động tiếng thì thầm

Đang cùng tôi có mặt đêm nay

 

Quên một ngày đường dài dốc đổ

Trong giấc mơ thơm mùi cỏ lá

Ai người xưa một lần qua đây

Đang cùng tôi có mặt đêm nay

 

Người trước qua đây hành quân giết giặc

Người sau qua đây thấy dấu ông cha

Trên vết chân người nhọc nhằn gian khổ

Loài lan rừng mùa xuân nở hoa.

Tiếng hát trong rừng (Hữu Thỉnh)

Nhạc làm trong rừng em hát giữa Trường Sơn

Người sốt rét hát cho người sốt rét

Đường ngổn ngang đường đất còn cháy khét

Cây mát cho người người mát cho nhau

 

Nhạc ở trong đàn đàn có gì đâu

Rừng bỗng chao nghiêng trước sợi dây mỏng mảnh

Người bỗng bồn chồn tốt tươi náo động

Tay vẫy tay mình mà tưởng nắm tay ai

 

Em hát về rừng em hát về cây

Em hát về người đang nghe em hát

Anh bỗng quên vừa qua cơn sốt

Rừng bỗng quên vừa trận bom đau

 

Anh vịn vào tiếng hát vượt gian lao

Những năm Trường Sơn bạn bè trong trẻo quá

Tiếng hát đi rồi căn hồm còn đó

Thành chiếc hộp đàn giữa lòng đất âm sâu.

(Trường Sơn, 1974)

Cái điểm sáng ấy (Trần Nhật Thu)

Cái điểm sáng ấy anh từng gặp bao đêm

Trên những con đường đuổi giặc

Xe đi qua thung lũng mờ sương

Dốc đèo cheo leo nơi nào cũng gặp

 

Ôi những cánh rừng lạ như thời cổ sơ

Anh chưa thuộc đường, thuộc tên, thuộc lối

Một bóng nhỏ thoáng qua khi xe lao vội

Một bàn tay vẫy gọi cuối con đường

Cái điểm sáng lạ lùng dẫn xe anh lên

 

Anh nói với bạn bè chắc chắn là em

Khi những cánh rừng bên đường cháy trụi

Dáng em nhỏ nhoi đứng trong tầm bom dội

Bằng cảm giác khác thường anh nhận ra tay em

 

Năm ngón tay, năm tia sáng đầu tiên

Qua trọng điểm đầu tiên anh đã gặp

Đến "Cửa tử" trời ơi! anh vẫn gặp

Màu áo trắng ngời lên trong chớp bom

 

Mấy năm rồi chạy trên tuyến Trường Sơn

Có đêm nào như đêm nay nhớ mãi

Những cọc tiêu là những cô em gái

Thanh thản đứng bên đường trọng điểm - xe lên

 

Cái điểm sáng lạ lùng phát sáng tự tay em

(1/4/1971)

Bầu trời vuông (Nguyễn Duy)

Thắng rồi - trận đánh thọc sâu

Lại về với mái tăng - bầu trời vuông

Sục sôi bom lửa chiến trường

Tâm tư yên tĩnh vẫn vuông một vùng

 

Khoái nào bằng phút ngả lưng

Mở trang thư dưới bóng rừng đung đưa

Trời tròn còn lúc rơi mưa

Trời vuông vuông suốt bốn mùa nắng xanh

Mặt trời là trái tim anh

Mặt trăng vành vạnh là tình của em

Thức là ngày, ngủ là đêm

Nghiêng nghiêng hai mái hai miền quê xa

Ở đây là tấm lòng ta

Sông dài núi rộng cũng là ở đây

 

Vuông vuông chỉ một chút này

Mà che tròn vẹn ngàn ngày quân đi

(Ái Tử, 5/1971)

Bướm Trường Sơn (Chế Lan Viên)

Cả một mùa xuân theo bóng xe

Cánh trắng cánh vàng đậu vào tay lái

Nhớ quê hương đâu có thể quay đầu lại

Ép một con bướm Trường Sơn mà gửi thư về.

Ngã ba Đồng Lộc (Huy Cận)

Con ơi, bố về thăm Hà Tĩnh quê ta,

Bố kể con nghe về ngã ba Đồng Lộc

Trên mặt đất này có muôn triệu ngã ba

Và có nhiều ngã ba nổi tiếng:

Có những ngã ba nối những dòng sông lớn của

     một đại châu, sóng dựng trùng trùng;

Có những ngã ba nối những con đường dài chạy từ các thủ đô to

Như những mạch máu khổng lồ

Trên thân hình trái đất

Trong đó mỗi con người là một hạt hồng cầu đỏ chói,

Có những ngã ba là nơi gặp gỡ của những dòng

    văn minh lớn, đông, tây, kim cổ....

Tất cả những ngã ba trên, con có thể học biết

   (trong sách địa dư, trên những bản đồ),

Mai sau lớn lên con có thể đến thăm và chụp ảnh nữa...

Xong rồi, con có thể quên

Nhưng con ơi, con chớ có quên ngã ba Đồng Lộc.

 

Trong đời mỗi người cũng có những ngã ba đường quyết định,

Trong đời mỗi dân tộc cũng có những ngã ba

Những ngã ba vận mệnh

Những cái nút trên dặm dài lịch sử

Gặp những ngã ba đời, con sẽ nghĩ suy

Và con ơi, muốn tìm đúng hướng đi

Con sẽ nhó đến ngã ba Đồng Lộc

Ngã ba Đồng Lộc:

Là ngã ba nhưng nào có phân vân

Nào có đắn đo do dự!

Là ngã ba trên chặng đường quyết liệt

Nhưng hướng đi đã quyết

Không phải cho một lần

Mà cho tất cả mọi lần

Không phải cho một người

Mà cho tất cả quê hương, đất nước:

Hướng về Nam, một nửa mình Tổ quốc

 

Các ngã ba khác trên đời làm bằng nước, bằng

   sông, bằng thuỷ triều lên xuống,

Hay bằng đá, bằng đất

Bằng xi măng cốt sắt

Bằng vôi trắng, gạch nâu

Bằng đèn xanh đèn đỏ đủ màu

Hay bằng những sự chênh vênh vấp ngã,

Nhưng ngã ba Đồng Lộc làm bằng xương máu.

Khi con về quê con nhớ viếng thăm

Mộ người cô kề bên đường đỏ.

Các cô như còn đứng đó

Chờ lấp hồ bom

Đường thông xe các cô mới đi nằm.

Các cô để lại tuổi thanh niên

Mười chín, hai mươi, hăm hai tuổi

Cho đất nước, quê hương

Hồn trong như suối,

Bình minh đời sáng rực vừng dương...

Con sẽ tìm thăm mời cô La Thị Tám

Từ trường học lại về trận địa đầu non

Đứng giữa đàn bò bê mũm mĩm

Trên sườn núi cao cỏ đã mượt màu xanh

Như mảng da non trên thân thể đang lành

Cô sẽ chỉ con xem

Những hồ bom loang lổ

Như đất trên mặt trăng

Mỗi thước vuông ba quả bom to bự

Cô sẽ chỉ con xem

Nghìn vạn điểm lăn bom nổ chậm

Cô từng đến cắm cờ

Mỗi lần chạy đua với cái chết.

Đôi chân cô nhanh hơn kíp nổ,

Cô là một ngọn cờ đỏ của quê ta.

Nghìn năm sau lịch sử sẽ còn ghi

Những năm tháng chiến tranh ác liệt

Nghìn vạn chuyến xe đi

Qua trái tim ngã ba Đồng Lộc

Máu qua tim máu lọc

Xe vượt ngã ba xe xốc tới miền Nam.

Và con ơi, bố ngồi nghĩ miên man:

Bạn bè ta trong cơn gió lốc

Hẳn cũng đang vượt những ngã ba Đồng Lộc,

Những ngã ba Việt Nam.

Dọc đường dài kẻ địch còn găm

Nhiều bom nổ chậm

Nhưng chẳng hề chi!

Khắp năm châu còn nhiều La Thị Tám.

Nhiều Võ Thị Tần

Đường sẽ thông xe đi về cách mạng.

(Hà Tĩnh, 1971)

Anh bộ đội và tiếng nhạc la (Hoàng Nhuận Cầm)

Anh bộ đội xắn quần đi trong mưa

Bầy la theo rừng già, rừng thưa

Rừng đâu chỉ có giọng chim lạ

Còn có tiếng nhạc trên cổ la.

 

Những cây nấm nâu, màu nâu già

Tự dưng thức dậy bên vòm lá

Những bông hoa chưa có tên hoa

Bỗng nhiên mở cánh ra nghe ngóng.

 

Tiếng nhạc trên cổ la rung rung

Đã sáu năm là bài hát của rừng

Có những con đường hoang dại lắm

Chỉ in chân la và chân anh.

 

Những con đường xa, con đường xanh

Sáng lên viên đạn vàng căm giận

Cần mẫn bầy la đi ra trận

Bao gùi hàng hồi hộp trên lưng...

(Bài thơ này nằm trong chùm thơ Hoàng Nhuận Cầm viết tại chiến trường được giải nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1972 - 1973.)

Hành quân thần tốc (Nguyễn Đức Mậu)

Ồ mới hôm qua, xa lắm đâu

Chật đường xe tải nối đuôi nhau

Đội hình chủ lực hành quân gấp

Đi dọc Trường Sơn xanh chất ngất

 

Đường xóc đèo cao, núi lắc lư

Lính ngồi xe tải ngỡ như mơ

Sài Gòn phía trước đang gần lại

Khắp ngả rừng sâu đã đỏ cờ

 

Giờ nghỉ ven đường bếp nhóm vội

Nấu chưa chín, lệnh hành quân

Bê nồi cơm sống lên xe tải

Không cần đũa bát, chẳng cần mâm

Đường dài xe chạy, người ăn bốc

Một miếng cơm nhai có bụi lầm

 

Nước chưa kịp nấu bi đông cạn

Ngầm rộng, xe qua chậm đội hình

Múc nước sông cùng nhau uống tạm

Mũ cối chuyền tay tôi với anh

 

Những chàng lính xế trong buống lái

Suốt tuần ngồi ghế rã rời chân

Đường dài mắt xóc tung đồi núi

Mặt như lửa bén, ngực phanh trần

 

Ca-bin nào khác lò nung gạch

Bụi lùa, da thịt mốc mùi xăng

Xe qua vực thẳm, xe bò dốc

Cung chặng Trường Sơn ít đoạn bằng

 

Ngỡ như lạc tới hành tinh khác

Trường Sơn sức gió nối nhau về

Ầm ầm sắt thép rung trời đất

Một luồng gió lớn thổi say mê

Rừng già dày lá, thêm rừng áo

Cơn gió xoay vòng quay bánh xe

Gió lùa đêm rộng sao trôi dạt

Gió thổi qua ngày lấp tiếng ve

Núi bớt chênh vênh rừng mở cửa

Đường mở thênh thang đón gió về

Bụi nhuộm rừng cây, màu áo lính

Đỏ vào mái tóc, đỏ bàn tay

Lợn kêu sặc sụa không thành tiếng

Khẩu pháo trùm thêm lớp bạt dày

 

Con đường chợt hoá thành sông rộng

Ngỡ dải Ngân Hà rơi xuống đây

Không gian màu đỏ, mây thôi trắng

Xe chạy mờ trong làn bụi bay

 

Hôm qua uống nước dòng sông Bạc

Rừng khộp khô cong ngọn gió Lào

Nay đã gặp sông Ba tắm mát

Tây Nguyên thế núi chắn trời cao

Ô vừa chợp mắt: màn đêm khép

Bồng bềnh giấc ngủ lẫn trời sao

Cánh rừng dòng suối trôi đi mất

Thức giấc, bình minh mọc lúc nào

 

Đây cuộc hành quân hùng vĩ nhất

Đi từ phương Bắc tới phương Nam

Bánh xe lăn suốt hai vùng đất

Một dải Trường Sơn gió thổi tràn

Bánh xe lăn suốt vòng đêm rộng

Sức người chuyển núi vượt thời gian

Đội ngũ dập dồn vào trận lớn

Sài Gòn xanh áo lá Trường Sơn.

Những bài thơ, ca dao về đường Trường Sơn là dấu ấn không phai mờ, lưu lại bao tháng năm hào hùng "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước / Mà lòng phơi phới dậy tương lai" (Tố Hữu). Các tác phẩm về đề tài này sẽ mãi hiện hữu sáng ngời trong nền văn học Việt Nam, là minh chứng sống động cho sức mạnh tinh thần và ý chí kiên cường của dân tộc ta. 

Đừng quên cập nhật liên tục những bài viết mới nhất, hấp dẫn nhất tại voh.com.vn - Sống đẹp.