Nhật Bản là một trong những quốc gia có nền văn hóa đặc sắc, ảnh hưởng sâu rộng trên toàn thế giới. Trong đó, anime và manga đã trở thành văn hóa đại chúng nổi tiếng, tạo nên cộng đồng Otaku đông đảo trên toàn cầu. Vậy Otaku là gì? Tại sao Otaku từng bị xem là tiêu cực tại Nhật Bản?
1. Otaku là gì?
Có rất nhiều thuật ngữ dùng để mô tả những người yêu thích văn hóa Nhật Bản, trong đó không thể không kể đến Otaku.
1.1 Otaku nghĩa là gì?
Otaku (おたく/ オタク) là một từ lóng tiếng Nhật chỉ những người đam mê cuồng nhiệt một sở thích nào đó. Thuật ngữ này được sử dụng phổ biến để chỉ các đối tượng yêu thích, say mê anime, manga, vocaloid, cosplay và những thứ 2D. Những người này thường bỏ rất nhiều tâm huyết, thời gian và tiền bạc để “săn lùng” các vật phẩm, mô hình, tranh ảnh, DVD… và hiểu biết tường tận về chủ đề đó.
Từ Otaku trong Hán tự là “お宅” còn mang ý nghĩa là “nhà”, tức ám chỉ những người suốt ngày chỉ biết ở trong nhà, không giao tiếp xã hội, đắm chìm trong thế giới anime, manga hay những thứ 2D không có thực. Do đó, trước đây, thuật ngữ này thường mang ý nghĩa tiêu cực, thậm chí bị cho là điên rồ tại Nhật Bản. Trong khi tại các nước khác, Otaku thường mang nghĩa tích cực, dùng để chỉ những người yêu thích đọc truyện tranh và xem phim hoạt hình.
Theo thời gian, Otaku dần trở thành một thuật ngữ tích cực và được chấp nhận rộng rãi trong cộng đồng yêu thích văn hóa Nhật Bản. Ngày nay, văn hóa Otaku trở thành chủ đề được nhiều tác phẩm anime, manga cũng như các nghiên cứu học thuật. Mặc dù từng bị xã hội miệt thị vì yếu tố tâm lý “khác thường”, song các Otaku đã góp phần không nhỏ trong sự phát triển văn hóa của Nhật Bản.
Xem thêm:
Giải mã thuật ngữ Tsundere là thường gặp trong manga hay anime
Dandere là gì? Giải mã kiểu tính cách Dandere và một số nhân vật có tính cách Dandere điển hình
Kuudere là gì? Đặc điểm tính cách Kundere và những nhân vật Kundere nổi tiếng
1.2 Nguồn gốc của Otaku
Theo Wikipedia, thuật ngữ Otaku theo nghĩa lóng hiện nay xuất hiện vào những năm 1980 do nhà báo Nakamori Akio sử dụng trong các bài báo của ông, nhằm gọi đùa những người lúc đó chỉ ngồi nhà ăn chơi. Cộng với sự phát triển bùng nổ của anime, trò chơi điện tử, chương trình truyền hình và truyện tranh, từ ngữ này ngày càng được sử dụng phổ biến cho đến ngày nay.
1.3 Otaku tác động như thế nào đến nền kinh tế Nhật Bản?
Mặc dù vẫn còn định kiến đối với Otaku, nhưng không thể phủ nhận nền kinh tế Nhật Bản đã tăng trưởng mạnh nhờ vào nhóm người này. Kinh tế “Otaku” có một thị trường tự cung tự cấp lớn (bao gồm cả việc bán đấu giá qua Internet búp bê, truyện tranh, phim...). Các ngành kinh doanh: manga, anime, máy ảnh, ô tô, điện tử… đều có riêng một nhóm người Otaku sở hữu đam mê riêng biệt. Lượng tiêu thụ của những nhóm người này mỗi năm lên đến hàng tỷ đô la Mỹ, một con số khá lớn.
Trong đó, khu phố Akihabara được mệnh danh là thánh địa dành cho giới Otaku cũng tác động lớn đến nền kinh tế Nhật Bản. Khu phố này đã trở thành trung tâm của ngành công nghiệp sản xuất và bán lẻ các sản phẩm liên quan đến anime, manga, trò chơi điện tử và văn hóa giải trí khác. Ngoài ra, Akihabara còn là nơi tập trung của nhiều nhà hàng, quán cafe cosplay. Nơi đây cũng trở thành điểm đến hấp dẫn cho các Otaku và du khách trên khắp thế giới.
Xem thêm:
Cách nhận biết một người có tính cách yandere trong cuộc sống
OTP là gì? OTP là gì trong anime, Kpop, phim ảnh?
Simp là gì? Simp chúa là gì? Ý nghĩa simp trong anime
2. Otaku được chia thành những loại nào?
Phụ thuộc vào sở thích và đam mê của mỗi cá nhân mà Otaku được chia thành nhiều dạng khác nhau. Về cơ bản, Otaku gồm 4 loại chính như sau.
- Kakure Otaku: khá phổ biến tại Nhật Bản và phần lớn là lứa tuổi vị thành niên. Đây là những Otaku ngầm, họ không muốn công khai hoặc không muốn thể hiện sở thích của mình trước mọi người. Chỉ với một chiếc máy tính, họ sẽ giao lưu với những đồng đạo khác và làm những điều yêu thích tại một nơi bí mật.
- Itaota: đối lập với Kakura Otaku, Itaota lại thích khoe mẽ sở thích của mình bất chấp những lời dị nghị. Không khó để bắt gặp Itaota trên đường phố Nhật Bản, họ thường sở hữu Itasha - những chiếc xe độ được trang trí bằng hình ảnh các nhân vật anime và manga mà họ yêu thích hay mặc những bộ quần áo có hình ảnh của các nhân vật trong anime.
- Riaju Otaku: khác với suy nghĩ của mọi người rằng Otaku thường sống khép kín, nhưng Riaju Otaku lại sống thực tế. Họ vẫn tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí ngoài xã hội bình thường.
- Otachim (còn gọi là weeaboo): là những người yêu thích manga, anime và văn hóa Nhật Bản đến mức ám ảnh. Do đó, họ thường nhận những ánh mắt bị kỳ thị, chán ghét từ mọi người.
3. Sự khác nhau giữa Wibu và Otaku là gì?
Wibu và Otaku là hai thuật ngữ mang sắc thái hoàn toàn khác nhau nhưng thường bị nhiều người nhầm lẫn.
Trên thực tế, Wibu là cách viết Việt hóa của từ “weeaboo” - một từ lóng tiếng Anh dùng để chỉ trích những người cuồng nhiệt, ám ảnh không lành mạnh về văn hóa Nhật Bản đến mức gây phiền cho người khác. Từ này thường mang tính chất chỉ trích. Ngoài ra, thuật ngữ này còn dùng để ám chỉ những người không hiểu về văn hóa hay đất nước Nhật Bản nhưng lại thích thể hiện.
Tóm lại, Wibu và Otaku được sử dụng để phân biệt giữa những người hâm mộ văn hóa Nhật Bản thông thường và những người hâm mộ đến mức điên cuồng.
Xem thêm:
Wibu là gì? Wibu và Otaku khác nhau như thế nào?
Yandere là gì, những nhân vật yandere nổi tiếng nhất trong thế giới manga/ anime
Hanahaki là gì? Hanahaki là bệnh có thật không, có ý nghĩa gì?
4. Làm thế nào để nhận biết một Otaku chính hiệu?
Otaku là thuật ngữ dùng để chỉ những người quá say mê điều gì đó đến mức mãnh liệt. Chằng hạn như, họ yêu thích một nhân vật trong Anime hoặc Manga đến mức săn tìm tất cả những sản phẩm có tên hoặc hình ảnh của nhân vật đó. Họ say sưa trò chuyện, tìm ra người có chung sở thích và lập ra hội những người hâm mộ nhân vật – bộ phim đó.
Không khó để bắt gặp các Otaku tại những cửa hàng bán truyện tranh hoặc băng đĩa phim hoạt hình Nhật Bản (thường được gọi chung là Animate).
Một điều dễ nhận thấy nhất đó là, một Otaku chính hiệu sẽ cố gắng sưu tầm toàn bộ các DVD Volume. Và nếu câu chuyện của bạn và một Otaku bắt đầu với đúng chủ đề họ ưa thích thì cam đoan rằng, câu chuyện ấy sẽ được người đó nói không ngừng nghỉ.
5. Otaku và những hiểu lầm tiêu cực
Từng có thời gian, Otaku được hiểu theo nghĩa tiêu cực. Lúc đó, thuật ngữ này dùng để ám chỉ những người “ăn không ngồi rồi”, chỉ biết ở nhà, cắm đầu vào game, anime, manga. Họ cũng không có đời sống tình cảm, mối quan hệ với mọi người xung quanh dần trở nên xa lạ. Sau một thời gian sống trong thế giới Otaku, họ rất khó hòa nhập với cuộc sống hằng ngày.
Chính vì vậy, tại Nhật Bản lúc bấy giờ, Otaku là từ dùng để chỉ trích những người có sở thích kỳ quặc. Những Otaku không được để lộ thân phân nếu không muốn bị đem ra soi mói, chỉ trích nặng nề.
Hiện nay, Otaku đã dần trở thành một nét văn hóa độc đáo của Nhật Bản.
Xem thêm:
Thông điệp sâu sắc từ những câu nói hay trong Naruto giúp bạn có thêm niềm tin và động lực trong cuộc sống
Anime là gì? Giải mã nhầm lẫn giữa Anime vs Manga và khám phá các thể loại Anime phổ biến
Đu Kbiz, Cbiz thường xuyên nhưng liệu bạn đã biết ‘hint’ là gì chưa?
6. Otaku ngày trước và bây giờ khác nhau như thế nào?
Otaku đã trải qua nhiều thời kỳ thay đổi từ khi xuất hiện vào những năm 1980. Dưới đây là những điểm khác biệt giữa Otaku ngày trước và bây giờ.
- Trước đây, việc yêu thích anime sẽ khiến người khác nghĩ rằng, bạn đang chán đời. Bởi vào thời điểm đó, Internet vẫn chưa phát triển, việc tìm kiếm những người bạn đồng chí hướng không hề dễ dàng. Cùng với sự phát triển của công nghệ, Otaku hiện nay có thể kết nối, giao tiếp với nhau thông qua các diễn đàn, trang web, mạng xã hội hay ứng dụng trò chuyện.
- Nếu thừa nhận bản thân là một Otaku trong xã hội trước, bạn sẽ nhận những ánh mắt kỳ thị từ mọi người xung quanh. Nhưng hiện nay, bạn hoàn toàn có thể sống với đam mê này của mình. Bởi theo thời gian, Otaku dần trở nên tích cực và được chấp nhận rộng rãi.
- Ngày xưa, các ca sĩ thần tượng sẽ không tự nhận bản thân là một Otaku vì lúc đó, đây là 2 lĩnh vực hoàn toàn trái ngược nhau. Hiện nay, có rất nhiều người nổi tiếng là một Otaku chính hiệu.
- Otaku trước đây thường có cùng một sở thích. Nhưng Otaku hiện nay lại có nhiều đặc điểm và niềm đam mê khác nhau. Sự đa dạng này thể hiện qua các thể loại anime, manga, video game, cosplay, âm nhạc, phim ảnh, và các hoạt động khác.
- Khác với trước đây, Otaku ngày nay có tầm ảnh hưởng lớn đối với ngành công nghiệp giải trí và văn hóa đại chúng, đặc biệt tại Nhật Bản. Otaku trở thành một thị trường tiềm năng cho nhiều sản phẩm và dịch vụ liên quan đến anime và manga, như cosplay, sách, đồ chơi, và các sản phẩm khác.
7. Văn hóa Otaku tại một số quốc gia trên thế giới
“Otaku” có nghĩa tương đương “Geek” hoặc “Nerd” trong tiếng Anh, mang ý nghĩa là những người yêu thích, hâm mộ anime, manga, game và văn hóa 2D khác của Nhật Bản. Tại các quốc gia phương Tây, Otaku rất phổ biến và mang hàm ý tích cực. Chính điều này cũng đã góp phần làm thay đổi ý nghĩa tiêu cực của thuật ngữ này.
Tại Việt Nam và các nước khác, Otaku còn khá xa lạ. Nhưng vẫn có khá nhiều người mang biểu hiện đặc trưng của một Otaku chính hiệu.
Tóm lại, Otaku là thuật ngữ được sử dụng để chỉ người đam mê sâu sắc một sở thích nào đó, đặc biệt là anime và manga. Đây là một khái niệm phổ biến trong cộng đồng yêu thích văn hóa Nhật Bản. Ngày nay, Otaku đã trở thành một phần của văn hóa đương đại trên toàn thế giới.
