Các câu ca dao, thành ngữ, tục ngữ về học tập được ông cha ta đúc kết và truyền miệng nên thường khá ngắn gọn, súc tích, dễ nghe, dễ nhớ. Đặc biệt, chúng sử dụng ngôn từ gần gũi và mang đậm sắc thái dân gian.
Cùng VOH khám phá kho tàng tri thức của người xưa qua bài tổng hợp sau.
Thành ngữ, tục ngữ về học tập
Học giúp chúng ta mở mang hiểu biết, có thêm vốn tri thức và tự hoàn thiện bản thân. Hy vọng khi đọc những câu thành ngữ, ca dao và tục ngữ về học hành này, bạn sẽ thu được nhiều bài học giá trị.
Những câu tục ngữ, thành ngữ về học tập hay nhất
- Học hay, cày biết: chỉ người học giỏi lại biết làm lụng.
- Học hay cày biết: Học giỏi lại biết làm.
- Ả Tạ nàng Ban: những người con gái học rộng, tài cao.
- Dòng dõi thi thư: con nhà có nề nếp học hành.
- Án tuyết song huỳnh: miêu tả cảnh học hành miệt mài.
- Bảng vàng bia đá: đỗ đạt vinh hiển, có danh tiếng, làm nên sự nghiệp.
- Bẻ cành cung quế: đỉnh cao của học vẫn, đỗ đạt.
- Văn hay chữ tốt: người học giỏi, thông minh, tài hoa.
- Cá vượt Vũ môn: học trò đi thi đỗ đạt, người được thoải chí, toại nguyện, thành đạt.
- Dùi mài kinh sử: khổ công học tập để đi thi.
- Học một biết mười: chỉ người thông minh, chỉ cần nói qua là đã hiểu, thậm chí hiểu sâu rộng.
- Học tài thi phận: học giỏi, có tài nhưng đỗ đạt hay không là do số phận.
Lời dạy của người xưa trong thành ngữ, tục ngữ về học tập
- Ăn vóc, học hay: ăn uống đầy đủ thì người khỏe mạnh, chăm chỉ học hành thì có tri thức, được mở mang trí tuệ.
- Có học phải có hạnh: có học vấn phải có cả đạo đức.
- Tiên học lễ, hậu học văn: học lễ nghĩa, đạo đức trước rồi mới học chữ nghĩa, văn chương.
- Học khôn đến chết, học nết đến già: việc học là vô tận, cân phải học mọi lúc, mọi nơi.
- Có học mới biết, có đi mới đến: phải bỏ công sức, kiên trì học hỏi, làm việc thì mới đạt được thành quả như ý.
- Học ăn học nói, học gói học mở: thứ gì cũng phải học.
- Nhất tự vi sư, bán tự vi sư: khuyên con người phải khiêm tốn học hỏi, kính yêu thầy mới nên người.
- Học sư bất như học hữu: học thầy chẳng bằng học bạn.
- Có học có khôn: con người có học thì mới mở mang được đầu óc.
- Học thầy chẳng tày học bạn: khuyên con người phải biết khiêm tốn học hỏi bạn bè.
- Thà dốt đặc còn hơn hay chữ lỏng: thà không biết gì còn hơn biết một chút, biết lơ mơ nhưng lại hay tỏ vẻ rồi nói điều sai trái.
- Dao có mài mới sắc, người có học mới nên: muốn nên người, thành tài, chúng ta cần kiên trì, nỗ lực học hỏi.
- Đi một ngày đàng học một sàng khôn: đi đây đó sẽ học hỏi được nhiều điều, mở rộng tầm hiểu biết.
- Không đọc muôn quyển sách, nên đi muôn dặm đường: khuyên con người phải học hỏi, tìm hiểu từ thực tế, đi đây đó để mở rộng vốn kiến thức.
- Trẻ lên ba cả nhà học nói: 3 tuổi là thời điểm bé tập nói nhiều, cả nhà vui vẻ nói theo cũng như phải chú ý lời ăn tiếng nói vì trẻ sẽ học theo.
- Hay chữ không bằng dữ đòn: theo quan niệm xưa, thầy phải dữ đòn (hay đánh) thì học trò mới chịu học.
- Vụng thì đan thúng giữa đường: chỉ việc nếu chưa biết, chưa giỏi, khả năng kém thì phải học hỏi kinh nghiệm của người khác.
- Con học, thóc vay: cho con đi học thì phải chịu tốn kém, chịu ơn (thầy và người cho vay thóc).
- Dốt đặc hơn hay chữ lỏng: thà không biết gì còn hơn là biết lơ mơ.
- Con không học, thóc không vay: không cho con đi học thì không phải tốn kém, nợ nần, không phải chịu ơn huệ.
Thành ngữ, tục ngữ truyền cảm hứng học tập
- Có đi mới đến, có học mới hay: bỏ công sức làm việc, học hỏi thì mới có được kết quả như ý.
- Có cày có thóc, có học có chữ: khuyến khích con người lao động, học tập để có được thành quả.
- Hay học thì sang, hay làm thì có: học hành chăm chỉ mới có tiền đồ, chăm làm mới có của ăn của để.
- Dốt đến đâu học lâu cũng biết: chỉ cần chăm chỉ, kiên trì, nỗ lực học hỏi, rèn luyện thì sẽ hiểu biết hơn, có năng lực hơn.
- Bảy mươi còn học bảy mươi mốt: khuyên con người khiêm tốn học hỏi.
- Luyện mãi thành tài, miệt mài tất giỏi: chăm chỉ, kiên trì ắt sẽ trở nên tài giỏi, thành công.
- Học hành vất vả kết quả ngọt bùi: học hành tuy vất vả nhưng thành quả mà nó đem lại rất xứng đáng.
- Đi một buổi chợ học được mớ khôn: chỉ việc học hỏi, mở rộng hiểu biết khi đi đây đó.
- Học thầy học bạn, vô vạn phong lưu: chịu khó học hành sẽ giàu có.
- Chăm học thì sang, chăm làm thì có: người chăm chỉ học hành sẽ đỗ đạt cao, có chức vị sang trọng; người siêng làm thì có nhiều của cải.
- Dẫu rằng thông hoạt, chẳng học cũng hư đời, tài trí bằng trời, chẳng học cũng là phần khổ: khuyên con người phải chăm chỉ học hành.
- Dốt kia thì phải cậy thầy, vụng kia cậy thợ thì mày mới nên: phải chịu khó học hỏi mới hiểu biết hơn.
- Có chí làm quan, có gan làm giàu: muốn có địa vị, danh vọng phải có chí hướng, kiên trì học hành; muốn làm giàu phải mạnh dạn, dám liều, không sợ thua lỗ.
- Nhất nghệ tính, nhất thân vinh: Học được nghề tinh xảo thì sung sướng, vinh hiển cả đời.
- Cha muốn cho con hay, thầy muốn cho học trò giỏi: cha mẹ, thầy cô đều mong con cái, học trò của mình nên người, thành đạt.
- Chẳng cày lấy đâu ra thóc, chẳng học lấy đâu ra chữ: khuyên học hành chăm chỉ, siêng làm
- Làm người, ở cho ngay, học cho hay, phải chăm chớ nhác: ngay thẳng, có học và chăm chỉ là những tính tốt, cần có ở con người.
- Một kho vàng không bằng một nang chữ: kiến thức, tri thức quan trọng, quý giá hơn vàng bạc.
- Nhất thì học sĩ, nhì thì canh nông: học hành trở thành trí thức và làm ruộng là hai nghề được coi trọng trong xã hội phong kiến.
- Người không học như ngọc không mài: con người phải học hành, rèn dũa thì mới thành tài.
Các câu thành ngữ, tục ngữ học tập phê phán
- Học như quốc kêu mùa hè: đọc to mà không hiểu.
- Học như gà bới vách: học nhưng không có kết quả.
- Chữ thầy trả thầy: quên hết những điều đã học.
- Học chẳng hay, thi may thì đỗ: học dốt, đỗ được là nhờ may mắn.
- Học chẳng hay, cày chẳng biết: chỉ người lười biếng, không chịu học hành, làm lụng.
- Bé đi câu, lớn đi đầu: còn nhỏ không chịu học hành lớn lên sẽ khổ.
- Chưa học bò đã lo học chạy: hấp tấp, chưa học việc đã lo học việc khó.
Các câu ca dao về học tập hay nhất
Ngoài kia thế giới bao la rộng lớn, biết bao nhiêu điều mà chúng ta vẫn chưa từng được biết đến. Và chỉ có học tập mới có thể giúp chúng ta có thêm nhiều tri thức, hiểu biết về vạn vật xung quanh và sự học là công việc cả đời. Vậy nên hãy đọc ngay những câu ca dao về học tập dưới đây để không “buông lơi" ý chí.
- Học là học biết giữ giàng
Biết điều nhân nghĩa biết đàng hiếu trung. - Có học mà chẳng có hành
Như cây thiếu lá, như tranh thiếu màu. - Học thầy chữ lại trả thầy
Bút trả hàng xén, giấy nay phất diều. - Học hành thì ấm vào thân
Quyền cao chức trọng dần dần tới sau. - Mười năm cắp sách theo thầy
Năm thứ mười một vác cày theo trâu. - Trai cần chăm việc sách đèn
Không cần bài bạc, không quen rượu chè. - Ầu ơ Bồng bống bông bông
Lớn lên con phải cố học hành - Học là học đạo làm người,
Con đừng lêu lổng kẻ cười người chê. - Ai ơi đâu đấy hỡi ai?
Hãy về đọc sách mai đây tiến trường. - Học trò đèn sách hôm mai
Ngày sau thi đỗ nên trai mới hào
Làm nên quan thấp, quan cao
Làm nên vọng tía võng đào nghênh ngang. - Kìa ai học sách thánh hiền
Lắng tai nghe lấy cho chuyên ân cần. - Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Gắng công mà học có ngày thành danh. - Làm trai cố chí học hành
Lập nên công nghiệp để dành mai sau.
- Rừng thư biển thánh khôn dò
Nhỏ mà không học, lớn mò sao ra
Sẵn sàng áo mẹ cơm cha
Có văn, có sách mới ra con người. - Nhỏ còn thơ dại biết chi
Lớn thì đi học, học thì phải siêng
Theo đòi cũng thể bút nghiêng
Thua em kém chị cũng nên hổ mình. - Nhân bất học bất tri lý
Ngọc bất trác bất thành khí. - Khôn thì trong trí lượng ra
Dại thì học lóm người ta bề ngoài. - Làm người mà được khôn ngoan
Cũng nhờ học tập mọi đường mọi hay
Nghề gì đã có trong tay
Mai sau rồi cũng có ngày ích to. - Học trò hiếu học trung
Học cho đến mực anh hùng mới thôi. - Muốn hành nghề, chẳng nề học hỏi
Năng ăn năng đói năng nói năng làm
Thế gian họ nói chẳng lầm
Lụa là tuy trang, vững cầm cũng đen. - Học cao không muốn tranh giành
Những người học ít ưa sanh sự phiền. - Học là học để mà hành
Vừa hành vừa học mới thành người khôn. - Chữ thầy trong cõi người ta
Dặm dài hoa nắng trời xa biển đầy. - Khuyên ai đọc sách ngâm thơ
Dùi mài kinh sử để chờ kịp khoa
Mai sau nối được nghiệp nhà
Trước là mát mặt sau là vinh thân. - Rủ nhau đi học i o
Một ngày một chữ, con bò cũng thông. - Học là học để mà hành
Vừa hành vừa học mới thành người khôn.
- Dạy con từ thuở tiểu sinh
Gần thầy gần bạn tập tành lễ nghi
Học cho “cách vật trí tri”
Văn chương chữ nghĩa nghề gì cũng thông. - Con hơn cha là nhà có phúc
Trò hơn thầy là đất nước yên vui - Học là học đạo làm người
Con đừng lêu lổng kẻ cười người chê. - Ngọc kia chẳng giũa chẳng mài
Cũng thành vô dụng cũng hoài ngọc đi. - Học là học để làm người
Biết điều hơn thiệt biết lời thị phi. - Muốn sang thì bắc cầu Kiều
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy. - Con ăn con ngủ cho no
Con lẫy con bò con chững con đi
Ngày sau con học con thi
Mẹ mong con đỗ mẹ thì nhờ con. - Sự đời phải nghĩ mà răn
Phải nuốt lời bạn, phải ăn lời thầy
Dốt kia thì phải cậy thầy
Vụng kia cậy bạn thì mày mới nên. - Nhỏ còn thơ dại biết chi
Lớn rồi đi học, học thì phải siêng
Theo đòi cũng thể bút nghiên
Thua em, kém chị cũng nên hổ mình. - Mẹ cha công đức sinh thành
Ra trường thầy dạy, học hành cho hay
Muốn khôn thì phải có thầy
Không thầy dạy dỗ, đố mày làm nên
Mười năm luyện tập sách đèn
Công danh gặp bước chớ quên ơn thầy
Yêu kính thầy mới làm thầy
Những phường bội bạc sau này ra chi.
Thành ngữ, ca dao, tục ngữ về học tập bằng tiếng Anh
Có thể nói, học tập vừa là trách nhiệm nhưng nó cũng là quyền lợi của chúng ta. Việc học tập bao giờ cũng đòi hỏi chúng ta phải bỏ ra nhiều thời gian, công sức và quyết tâm cao. Những câu ca dao tục ngữ về học tập bằng tiếng Anh dưới đây hy vọng có thể tiếp thêm nhiều sức mạnh cho bạn.
- The eye sees only what the mind is prepared to comprehend.
Tạm dịch: Mắt ta chỉ nhìn thấy những gì mà trí óc đã sẵn sàng để lĩnh hội. - Learn from yesterday, live for today, hope for tomorrow.
Tạm dịch: Học từ ngày hôm qua, sống ngày hôm nay, hi vọng cho ngày mai. - Learn from the mistakes of others. You can never live long enough to make them all yourself.
Tạm dịch: Hãy học từ sai lầm của người khác. Bạn sẽ không bao giờ sống đủ lâu để phạm phải tất cả sai lầm.
- A learned blockhead is a greater blockhead than an ignorant one.
Tạm dịch: Kẻ ngu dốt có học ngu dốt hơn người vô học nhiều. - Being ignorant is not so much a shame, as being unwilling to learn.
Tạm dịch: Ngu dốt không đáng xấu hổ như không chịu học hỏi. - A learned blockhead is a greater blockhead than an ignorant one
Tạm dịch: Kẻ ngu dốt có học ngu dốt hơn người vô học nhiều. - The teacher is the one who gets the most out of the lessons, and the true teacher is the learner
Tạm dịch: Người thầy là người rút ra nhiều nhất từ bài giảng, và người thầy thực sự cũng là một người trò. - If we do not plant knowledge when young, it will give us no shade when we are old
Tạm dịch: Nếu ta không gieo trồng tri thức khi còn trẻ, nó sẽ không cho ta bóng râm khi ta về già.
Ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời, chúng ta phải học cách làm quen với thế giới xung quanh, đến khi lớn lên ta lại tiếp tục bước vào ngôi trường tìm kiếm tri thức, học ở trường học ở mọi người xung quanh,… Hy vọng các câu thành ngữ, ca dao, tục ngữ về học tập sẽ mang đến cho bạn nhiều kiến thức.
Đừng quên cập nhật liên tục những bài viết mới nhất, hấp dẫn nhất tại VOH Sống đẹp.