Sự thiếu hụt canxi trong chế độ ăn uống hàng ngày có thể khiến bé chậm phát triển và tăng nguy cơ bệnh tật.
1. Vai trò của canxi đối với sự phát triển của trẻ
Vai trò của canxi rất quan trọng trong sự phát triển về thể chất của bé, tham gia vào phần lớn các hoạt động của cơ thể và tế bào, trong đó 99% tồn tại trong xương và răng, chỉ có 1% tồn tại trong máu.
Trẻ bị thiếu canxi trong giai đoạn sơ sinh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển của trẻ, bé có thể dễ bị bẹp đầu, hay quấy khóc, những trường hợp trẻ sơ sinh thiếu canxi nặng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Những trẻ lớn hơn bị thiếu canxi sẽ bị chậm phát triển về chiều cao, thậm chí gây bệnh còi xương. Ngoài ra, khi trẻ bị thiếu can xi trong giai đoạn từ 1 đến 3 tuổi còn có khả năng ảnh hưởng đến sự phát triển về hình dáng cơ thể như: bị vẹo cột sống, hay chân vòng kiềng.
Theo khuyến cáo của viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, mỗi ngày người lớn cũng như trẻ em cần cung cấp cho cơ thể khoảng 500mg canxi, với phụ nữ mang thai và cho con bú thì nhu cầu tăng gấp đôi (khoảng 1.00 – 1.200mg/ngày/người).
Theo khuyến cáo của Viện Y khoa Mỹ thì tùy theo từng độ tuổi, nhu cầu canxi ở trẻ theo từng độ tuổi cũng sẽ khác nhau:
- Trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi : 210mg canxi
- Trẻ từ 7 – 12 tháng tuổi: 270mg canxi
- Trẻ từ 1 – 3 tuổi: 500mg canxi
- Trẻ từ 4 - 8 tuổi: 800mg canxi
Theo đó, những trẻ sơ sinh thiếu canxi chính là không được cung cấp đầy đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể mỗi ngày. Điều này về lâu dài có thể gây ảnh hưởng đến toàn bộ xương và sự hình thành của răng bé sau này, bộ răng sẽ xấu về thẩm mỹ, kém về chất lượng và hiệu quả cũng sẽ không tốt.
2. Dấu hiệu thiếu canxi ở trẻ sơ sinh
Các bác sĩ chuyên khoa nhi cho biết, mặc dù 90% lượng canxi tồn tại trong răng và xương, chỉ 1% là trong các tế bào máu nhưng cơ thể lại cực kỳ coi trọng lượng canxi này và nó cũng có ý nghĩa sống còn đối với cơ thể người nói chúng, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh.
Khi canxi trong tế bào máu bị thiếu, cơ thể sẽ chuyển lượng canxi từ xương ra để lấp đầy. Nhưng nếu trong máu không có canxi thì cơ thể gần như ngừng hoạt động, từ đó gây nên những cơn co giật nguy hiểm đến tính mạng.
Với trẻ sơ sinh thiếu canxi sẽ có những biểu hiện ra bên ngoài như:
2.1 Khó ngủ, ngủ không ngon giấc
Trẻ bị thiếu canxi có thể gây nên tình trạng bé bị khó ngủ hoặc ngủ không ngon giấc, canxi giúp điều tiết sự cân bằng giữa trạng thái hưng phấn và ức chế của vỏ não.
Khi cơ thể thiếu canxi sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động trao đổi chất của hệ thần kinh trung ương, dẫn đến tình trạng vỏ não liên tục trong trạng thái hưng phấn, khiến trẻ đến giờ ngủ vẫn không thể nào ngủ được.
2.2. Bé biếng ăn, chán ăn
Khi hàm lượng canxi dung nạp vào trong cơ thể không đủ sẽ khiến bé ăn uống không ngon, thậm chí biếng ăn, chán ăn.
2.3. Giật mình khóc đêm
Bởi vì canxi thiếu làm ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của hệ thần kinh trung ương, hoạt chất làm chậm dẫn truyền thần kinh làm thư giãn não, khiến cho giấc ngủ sâu bị ức chế, và làm trẻ hay giật mình, khó ngủ, ngủ hay mơ màng, bất an. Ngoài ra, trẻ còn có thể bị co thắt thanh quản gây khó thở, bị ọc sữa do co thắt dạ dày…
2.4. Nhận thức chậm và khó thích ứng xung quanh
Đây cũng là một trong các triệu chứng trẻ sơ sinh thiếu canxi. Khi trẻ bị thiếu canxi sẽ rất dễ bị rối loạn tâm lý, phát triển chậm. Điều này có thể dẫn đến bé nhận thức chậm hơn so với trẻ khác, sự phản xạ cũng kém hơn. Nhiều bé còn có biểu hiện không quan tâm đến mọi vật và những người xung quanh.
2.5. Đổ nhiều mồ hôi vào ban đêm
Trẻ sơ sinh thiếu canxi và vitamin D trong giai đoạn mới sinh thường gặp phải tình trạng đổ mồ hôi trộm. Nguyên nhân đây là giai đoạn hệ xương phát triển mạnh mẽ nhất. Ngoài ra trẻ sinh non, trẻ sinh nhẹ cân, trẻ mắc các chứng bệnh nhiễm khuẩn, trẻ bị rối loạn tiêu hóa kéo dài, trẻ còi xương… là những đối tượng rất dễ bị thiếu vitamin D.
Do đó, nếu thấy trẻ thường hay ra mồ hôi nhiều ở trán, vùng gáy ngay cả khi thời tiết đang lạnh, đặc biệt là lúc trẻ ngủ hay trẻ rụng tóc ở phần sau gáy thì cần xem xét trẻ có bị thiếu canxi hay vitamin D hay không nhé!
2.6. Bé hay bị nhức mỏi, đau chân
Canxi là thành phần chính của xương và răng, thiếu canxi làm cho xương của trẻ bị yếu, xương không nâng đỡ cơ thể tốt sẽ khiến cho bé thường có những biểu hiện đau nhức xương đặc biệt là ở chân và tay trong lúc di chuyển hay phải mang vác một vật gì đó.
Ngoài ra, trẻ hay bị chuột rút ở chân cũng có thể là do trẻ đang bị thiếu canxi. Triệu chứng này hoàn toàn có thể nhận biết dễ dàng ở những trẻ lớn từ 18 tháng tuổi trở lên.
2.7. Hay nấc cụt, ọc sữa
Những bé hay có những cơn co thắt thanh quản gây khó thở, nấc cụt, ọc sữa…cũng có thể là hiện tượng trẻ sơ sinh thiếu canxi. Những trường hợp nặng còn có thể ngưng thở hoặc thở nhanh, thậm chí làm tăng nhịp tim, gây suy tim.
2.8. Rụng tóc vành khăn
Hiện tượng bé rụng tóc vành khăn (tóc đằng sau gáy không mọc) có thể là dấu hiệu sớm của còi xương mà nguyên nhân là do thiếu vitamin D dẫn đến rối loạn chuyển hóa canxi. Tình trạng này có thể gặp ở những bé suy dinh dưỡng và cả những trẻ mập mạp.
2.9. Trẻ biết đi muộn, bị biến dạng xương và khớp
Hầu hết tình trạng thiếu canxi ở trẻ sơ sinh điều có biểu hiện ở khu vực chân. Thường thấy nhất làm chân cong hình chữ O, chữ X, cơ bắp lỏng lẻo, yếu mềm. Tình trạng này khiến bé biết bò, đứng, đi muốn hơn so với các bạn đồng trang lứa.
Xem thêm: Cha mẹ cần biết: Cách ‘can thiệp sớm’ vật lý trị liệu cho trẻ chậm vận động
2.10 Thóp liền quá muộn
Thóp là vùng mềm giữa xương sọ bên trên trán của trẻ sơ sinh. Thông thường thóp sẽ khép lại khi trẻ được 12–18 tháng tuổi. Tuy nhiên với hiện tượng thóp đóng lại muộn có thể là dấu hiệu trẻ thiếu canxi khiến trẻ còi xương, suy dinh dưỡng hoặc não to bất thường.
2.11 Sâu răng, răng mọc chậm
Thiếu hụt canxi trong cơ thể cũng ảnh hưởng đến răng, gây sâu răng. Trẻ em thiếu canxi có thể khiến răng mọc trễ hơn so với các bé cùng tuổi. Răng có thể bị lệch, so le, bố trí không đều khoảng cách giữa các răng. Răng lỏng, sớm rụng cũng là biểu hiện thiếu hụt canxi ở trẻ.
Xem thêm: Những nguyên nhân khiến bé chậm mọc răng mẹ nên biết để giúp bé cải thiện
3. Nguyên nhân gây thiếu canxi ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh thường sẽ được hấp thụ canxi thông qua sữa mẹ hoặc sữa công thức. Vì thế, bé bị thiếu canxi có thể là do một trong những nguyên nhân sau đây:
- Chế độ dinh dưỡng của người mẹ không hợp lý, khiến mẹ bị thiếu canxi, dẫn đến lượng canxi trong nguồn sữa cũng bị thiếu hụt.
- Trẻ sinh ra không được tắm nắng thường xuyên, đầy đủ, khiến cơ thể bị thiếu vitamin D cần thiết để hấp thụ canxi.
- Trẻ bị thiếu canxi có thể do bị dị tật ở tuyến giáp.
- Bé bị thiếu oxy hoặc bị ngạt trong quá trình sinh.
- Di chứng ngộ độc thai nghén, tiểu đường thai kỳ... trong quá trình mang thai của người mẹ.
4. Cách bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh đúng cách
Cơ thể mất hàm lượng canxi mỗi ngày qua da, mồ hôi, nước tiểu…tuy nhiên, cơ thể lại không thể tự sản xuất canxi mới. Do đó, việc bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là rất cần thiết và việc này chỉ nên được xác định bởi các bác sĩ chuyên khoa nhi và chuyên khoa dinh dưỡng.
Tùy theo từng giai đoạn phát triển, cơ thể bé sẽ cần một lượng canxi khác nhau để bổ sung hợp lý. Dưới đây là một số cách bổ sung canxi cho trẻ theo từng giai đoạn:
4.1 Với những trẻ dưới 6 tháng tuổi thì cho bé bú sữa mẹ
Sữa mẹ chính là nguồn thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Do đó, những bé dưới 6 tháng tuổi nên được bú mẹ hoàn toàn để cung cấp đủ lượng canxi cần thiết. Nếu không có điều kiện cho con bú, mẹ cũng có thể sử dụng các loại sữa công thức giàu canxi cho bé trong giai đoạn này.
Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi cũng có thể ăn sữa chua được chế biến từ các loại sữa công thức phù hợp.
4.2 Với bé đã bắt đầu ăn dặm thì bổ sung các thực phẩm giàu canxi
Với những bé đã lớn và bắt đầu ăn dặm thì hầu như sữa mẹ đã không còn đủ canxi cho bé. Lúc này mẹ nên bổ sung thêm canxi cho trẻ thông qua các loại thực phẩm giàu canxi như: cá, đậu hũ, bông cải xanh, chuối, cam..
Ở giai đoạn này, bé cũng có thể ăn các những loại sữa chua được bán trên thị trường.
4.3 Tắm nắng cho trẻ
Nguồn cung cấp vitamin D đơn giản nhưng vô cùng hữu hiệu trong việc bổ sung canxi cho trẻ chính là tắm nắng. Trẻ mới sinh ra được 1 tuần có thể được tắm nắng để bổ sung vitamin D.
Thời điểm tắm nắng cho trẻ sơ sinh lý tưởng nhất chính là từ 6 – 8 giờ sáng, vì lúc này tia hồng ngoại và tia cực tím khá yếu.
Xem thêm: Tại sao cần bổ sung vitamin D3 cho trẻ sơ sinh và có thể bổ sung bằng cách nào?
5. Những lưu ý khi bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh
Khi bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh lẫn trẻ nhỏ, mẹ cần lưu ý một số điều sau đây:
- Tất cả trường hợp bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh theo dạng thuốc cần có sự cho phép của bác sĩ.
- Việc bổ sung canxi dạng thuốc nên chọn loại dễ hấp thu và không gây kích ứng da. Đặc biệt, cần tuân thủ theo đúng liều lượng cho phép để tránh tình trạng thừa canxi.
- Các loại thực phẩm giàu canxi như cá, lòng đỏ trứng, sữa chua... nên được ưu tiên.
- Hàm vitamin D trong sữa công thức nhiều hơn sữa mẹ, do đó những bé bú sữa mẹ hoàn toàn hoặc uống ít hơn 900gr sữa công thức mỗi ngày cần phải bổ sung thêm vitamin D cho cơ thể.
6. Thận trọng với tình trạng trẻ bị thừa canxi
Khi bổ sung canxi cho trẻ hợp lý, đúng liều lượng sẽ giúp cơ thể bé phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu bổ sung quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng dư thừa canxi. Thừa canxi có thể gây vôi hóa thận, sỏi mật, giảm chức năng thận, giảm hấp thu sắt, kẽm, magie, photpho....
Lượng canxi trong máu cao có thể gây xơ vữa động mạch, vô hóa mô mềm tạo ra nhiều nếp nhăn trên da. Đặc biệt, tình trạng thừa canxi còn gây cốt hóa xương, hạn chế sự phát triển xương, làm tăng nguy cơ trẻ bị thấp còi hoặc ngừng phát triển chiều cao sớm.
Vì thế, mẹ cần đưa trẻ đi khám nếu thấy bé có những dấu hiệu như:
- Táo bón
- Đau bụng
- Mệt mỏi hay quấy khóc
- Buồn nôn, biếng ăn
- Khát nước
- Tiểu nhiều, tiểu ra sỏi, tiểu ra máu
Như vậy, khi trẻ sơ sinh thiếu canxi lâu dài đều có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe. Chính vì thế các mẹ cần nắm bắt được triệu chứng trẻ thiếu canxi để bổ sung kịp thời giúp trẻ có thể phát triển toàn diện về thể lực lẫn trí lực.
Group Mẹ và Bé VOH - Những bà mẹ thông thái
