Chờ...

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người

VOH - Khám phá một phần xứ Kinh Bắc xưa qua những câu tục ngữ, ca dao về Bắc Giang và tuyển tập thơ Bắc Giang đất và người.

Bắc Giang là vùng đất có bề dày lịch sử, có nhiều di sản văn hóa. Cảnh sắc thơ mộng, bình dị, con người hiền lành, chịu thương, chịu khó là một trong những điều mà bạn có thể dễ dàng cảm nhận khi đến với xứ vải thiều. Nếu muốn hiểu nhiều hơn về Bắc Giang xưa và nay, mời bạn cùng VOH khám phá thành ngữ, tục ngữ, ca dao Bắc Giang và thơ về Bắc Giang sau.

Những câu tục ngữ, thành ngữ, ca dao về Bắc Giang

Ca dao Bắc Giang

Trong kho tàng ca dao đồ sộ của người Việt Nam, có một phần những câu ca dao về Bắc Giang chứa đựng bản sắc riêng của con người nơi đây. Đó là lịch sử, sản vật, là tính cách, là những tập tục… tồn tại và được lưu giữ qua bao đời.

Những câu ca dao về Bắc Giang dưới đây tuy chỉ là một phần nhỏ trong số đó nhưng chắc chắn nó sẽ giúp bạn hiểu thêm về các khía cạnh của đời sống, con người, lịch sử, văn hóa của nơi đã từng là một phần của xứ Kinh Bắc.

  1. Đông Loan nói tức để chơi

Người nghe vừa bực, vừa cười, vừa khen

  1. Hòa Làng nói phét có ca

Dương Sơn nói phét bằng ba Hòa Làng

  1. Cây đa kẻ Chối, thiếu một đầu gối đến trời

Con ngòi kẻ Xe, bắc một cái que là ra đến bể

  1. Muốn ăn cơm trắng cá rô

Thì lên làng Quỷnh quẩy bồ cho anh

  1. Ai lên làng Quỷnh hái chè

Hái dăm ba lá xuống khe ta ngồi

  1. Gánh vàng đi đổ sông Ngô

Đêm đêm tơ tưởng đi mò sông Thương

  1. Sông Thương nước chảy đôi dòng

Bên trong bên đục em trông bên nào?

  1. Có phải con mẹ con cha

Thì sinh ở đất Thổ Hà, Vạn Vân

  1. Núi Huyền phong cảnh đẹp thay

Sông Lục tầu chạy mỗi ngày một đông

  1. Việt Yên: Quang Biểu, Thổ Hà

An Phong: Quả Cảm, Hiệp Hòa: Tiếu Mai

  1. Nước Thổ Hà vừa trong vừa mát

 Đường Thổ Hà lắm cát dễ đi

  1. Ai qua Yên Tử, Quỳnh Lâm

 Vĩnh Nghiêm chưa tới, thiền lâm chưa đành

  1. Yên Lễ thì có núi Vua,

Yên Sơn - Cao Thượng có chùa trăm gian

  1. Làng Chùa, Bảo Lộc lắm quan,

Dương Lâm lắm tướng, Nhã Nam lắm đình

  1. Mình về nhớ cá Chản Thương

Nhớ cơm Đại Hóa, nhớ tương Vân Cầu

  1. Quế Nham nổi tiếng bừa Rào

Tiền Đình có tiếng ả đào hát hay

  1. Hội vật có tiếng làng Gia

Hội đu làng Hả, chọi gà Nhã Nam

  1. Cỏ vùng Bãi Sậy còn xanh

Đá vùng Yên Thế chênh vênh chẳng mòn

  1. Ba mươi năm khắp núi rừng

Danh ông Đề Thám vang lừng núi sông

  1. Làng Thương, phủ Lạng quê nhà

Ngoài thì thành thị, trong là dân quê

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người 1
Ảnh: Thư viện ảnh huyện Lục Nam - Bắc Giang
  1. Ai về chợ Vạn thì về

Chợ Vạn có nghề nấu rượu, nuôi heo

  1. Bắc Lý có ruồn tứ bề

Có nghề canh cửi, có nghề tằm nang

  1. Cảnh Thịu có gốc cây đề

Cạnh sông tắm mát, có nghề đi buôn

  1. Nhã Nam có gốc bồ đề

Có nghiệp đánh đậm, có nghề đốt than

  1. Ai về làng Cáu làm chi

Nước giếng thì đục, đường đi thì lầy

  1. Nhã Nam chợ tỉnh thường thường

Người đi, kẻ lại rợp đường cái quan

  1. Hương Ninh là đất ăn chơi

Được thời bán hết, khó thời đi vay

  1. Bao giờ Đình Chám có chùa

Như Thiết có hội, thì cua mọc đầu

  1. Trám, Luông, Ngo, Kép, Nứa, Giàng

Tháng tư, mồng tám giỗ nàng Giã Tiên

  1. Làng Kép có hội săn cầy

Săn đi săn lại cả ngày chẳng no

  1. Hội vật có tiếng làng Gia

Hội đu làng Hả, chọi gà Nhã Nam

  1. Nham Biển 99 ngọn cao

Yên Tập 99 cái ao đó mà

  1. Phượng Hoàng tên gọi cổ xưa

Lẽ ra là đất phượng ưa, loan tìm

  1. Đồn rằng Nghè Vối cũng thiêng

Hòa Làng cầu đảo, mưa riêng Phúc Đình

  1. Dương Quyên đổ đỗ xuống đồng

Phú Khê giỗ Quận gió đông lạnh người

  1. Ăn cơm thì ăn cơm trâu

Là thân gái chớ làm dâu làng Dền

  1.  Muốn ăn cơm trắng cá mè

Thì về làng Quỷnh hái chè với anh

  1. Muốn ăn cơm trắng cá rô

Thì về Rùm - Quỳnh quẩy bồ với em

  1. Cai Xuân, chúa Biểu, đức ông Re

Trạng Đồng Đĩnh, Thống tướng Mè

  1. Mão Điền đi bán cá con

Phù Lãng gánh đất nung lon nặn nồi

Thổ Hà gánh đá nung vôi

Vạn Vân nấu rượu cho người ta mua

  1. Trời mưa cho ướt lá khoai

Đố ai lấy được con trai Thổ Hà

Trời mưa cho ướt lá cà

Đố ai lấy được đàn bà Vạn Vân

  1. Vạn Vân có bến Thổ Hà

Vạn Vân nấu rượu, Thổ Hà nung vôi

Tưởng rằng đá nát thì thôi,

Nào ngờ đá nát nung vôi lại nồng

  1.  Đại Bái khéo đánh nên nồi

Thổ Hà khéo đúc hòn vôi thêm nồng

Đông Lâu gạo trắng nước trong

Làng Sặt khéo đúc đồ đồng đem sang

Chợ Chờ bán sảo bán sàng

Bắc Ninh bán những nhẫn vàng trao tay

Đình Bảng bán ấm bán khay

Phù Lưu họp chợ mỗi ngày một Đông Dương

Thành ngữ, tục ngữ Bắc Giang

Vẫn gắn với địa đanh,  con người, sản vật, tập tục… nhưng thành ngữtục ngữ Bắc Giang có cách thể hiện cô đọng hơn so với ca dao. Dưới đây là một số câu tục ngữ viết về con người và mảnh đất này do VOH tổng hợp.

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người 2
Ảnh: Danh Lam
  1. Hòa Làng ăn cơm rang nói phét
  2. Quan làng Sọ như lọ Thổ Hà
  3. Muỗi Thổ hà, ma Cầu Cỏ
  4. Đất Đông Loan cả làng nói tức
  5. Rau cải Tiếu, nấu nước điếu cũng ngon
  6. Khoai lang làng Đọ, khoai sọ làng Non, lợn con làng Dẫm
  7. Mít làng Nghè, chè Mai Sưu
  8. Rau đồng Mả, nếp ả làng Đông
  9. Trai Mỹ Thái, gái Bến Tuần
  10. Ba vua Đình Cáu, sáu vua Đình Đông
  11. Nói giễu kẻ Xe, nói khoe kẻ Chối
  12. Nước làng Gia, ma làng Thị
  13. Cướp Cầu Sa, ma Quán Mải
  14. Giá Xuân Mai, trai Yên Thế
  15. Tiền Đông Lỗ, Cỗ Mai Đình
  16.  Một trăm cố gái làng Trại

Không bằng cái dại con gái làng Đông

  1.  Trai Cầu Vồng, Yên Thế

Gái Nội Duệ, Cầu Lim

  1.  Đông Loan nói tức cả chó, cả gà

Nội Hoàng nói tức không chừa hào mục, quan nha

Xem thêm:
100 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về du lịch thám hiểm các địa danh
100 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về quê hương, đất nước, con người Việt Nam
85 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về thiên nhiên quan hệ tới lao động sản xuất của con người

Những bài thơ về Bắc Giang - vùng Kinh Bắc xưa

Bắc Giang trong quá khứ và Bắc Giang ở hiện tại đã có nhiều đổi thay. Thế nhưng, vẻ đẹp, tình người, những địa danh nổi tiếng gắn liền với lịch sử dựng nước, giữ nước, những di sản… trên mảnh đất này sẽ còn mãi với thời gian. Giống như những bài thơ về Bắc Giang bày tỏ tình yêu, nỗi nhớ, niềm tự hào… sẽ mãi trường tồn cùng năm tháng, sẽ hòa vào và cùng bồi đắp dòng chảy của văn học Việt viết về quê hương, đất nước.

Nhớ Bắc Giang (Nguyễn Việt Chiến)

Tặng Trần Minh                           

Mấy năm giờ gặp lại

Anh vẫn còn Bắc Giang

 

Tôi nhớ gió

Nhớ đồi

Nhớ con đường đất đỏ

Nhớ sông Thương

 

Tôi giờ

Bốn mùa phố

Lặn lội ngược suôi

Sớm báo, chiều văn

Vất vả quá thợ cầy

 

Đã lâu

Không về Bắc Giang

Ăn bánh đa Kế

Nghe chuyện cụ Nguyên Hồng

Ngủ lại ấp Đồi Cháy

Đau đáu Nhã Nam buồn

 

Bao đêm dài Yên Thế

Nhớ người nông dân khởi nghĩa

Dầm mình trong mưa Phồn Xương

 

Đã lâu

Không về Bắc Giang

Đi dọc bờ Thương

Sông dằng dặc nhớ

 

Tôi tìm em một thủa

Em có còn thôn nữ

Như sông…

Bánh đúc Đồng Quan, Bắc Giang (Bùi Thị Ngọc Điệp)

Trắng ngần bánh đúc Đồng Quan,

Lạc hồng điểm xuyết nhìn càng thêm ngon.

Miếng bánh sần sật, giòn giòn,

Béo bùi vị lạc, thơm ngon hương dừa.

 

Đĩa bánh nhìn mới đẹp chưa?

Từng chiếc tròn nhỏ cắt vừa miếng ăn.

Gắp miếng bánh đúc trắng ngần,

Nhẹ tay chấm chút tương bần… Ôi ngon!

Chùa Bổ Đà (Nguyễn Chí Diễn)

Ngày xưa đi hội Bổ Đà

Trèo qua con dốc, vòng qua ngọn đồi

Đường đi thấp thoáng đá ngồi

Trông như con cóc chưa thôi kiện trời.

Tháng hai mưa bụi rơi rơi

Người đi chảy hội nhiều nơi về nhiều.

 

Cổng chùa tường đất phong rêu

Nền kê đá muối như thêu thành hàng.

Cổng mà không có tam quan

Đơn sơ lối nhỏ tên mang Di Đà.

 

Ai đem vụn gốm Thổ Hà

Ai mang đất nện mà xoa trình tường

Chiều phơi nắng, sáng phơi sương

Ba trăm năm vẫn bức tường nâu cay.

 

“Bốn bề phong cảnh lạ thay

Bồng Lai kia cũng thế này mà thôi.”

Còn duyên vẫn gốc thông ngồi

Yêu nhau vẫn hẹn tìm nơi vườn chùa.

 

Trăm năm vối đã già nua

Như vào cổ tích mà chưa bạc đầu.

Bổ Đà tên gọi từ đâu?

Nghe trong sự tích nhuốm màu thời gian:

 

Rằng xưa kiếm củi trên ngàn

Tiều phu hiếm muộn được ban đồng tiền

Gốc thông, ông bổ, khấn liền

“Quan thế âm Phật” mà nên nhiệm màu.

 

Ba hai điều ứng cần đâu

Chỉ xin một mụn con cầu mà thôi.

Con trai ông có được rồi

Góp công, góp của dựng ngôi chùa thờ.

 

Quan Âm pho tượng đơn sơ

Dân gian cầu tự vẫn nhờ chùa thiêng.

Bổ Đà dùng gọi tên riêng

Tận tình ông Bổ, linh thiêng Phật Đà.

 

Năm đi qua, tháng đi qua

Đời sau xây dựng thêm là trăm gian

Nào lối dọc, nào đường ngang

Lối qua bên nọ, đường sang bên này.

 

“Nội thông ngoại bế” là đây

Trong ưa thoáng đạt, ngoài quây tường, hào.

Chùa trăm gian đến chùa Cao

Lạc trong vườn tháp như vào thiên thai.

 

Ai ơi mười tám tháng hai

Nhớ đi chùa Bổ, chùa Bài Việt Yên.

Bổ Đà tọa lạc đất Tiên

Chùa lưng chừng núi, chùa liền rừng thông.

 

Sư thầy sắc sắc không không

Em nay chảy hội mà lòng xốn xang

Chị hai lúng liếng bên đàng

Anh hai đến hẹn kìa đang mạn thuyền.

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người 3
Ảnh: Casablanca1911

Bắc Giang (Bùi Thị Ngọc Điệp)

Bắc Giang hát khúc giao mùa,

Cảnh quan thanh lịch bốn mùa như ru.

Hiệp Hoà đây huyện trung du,

Khu Lăng đá cổ trùng tu, bảo tồn.

 

Việt Yên quan họ ru hồn,

“Vân Hương mỹ tửu” tiếng đồn gần xa.

Danh lam cổ tự: Bổ Đà,

Tay nghề làng gốm Thổ Hà thăng hoa.

 

Đường về Thành phố không xa,

Thành Xương Giang cổ phôi pha sắc màu.

Phim trường rực rỡ làm sao,

Cánh đồng hoa tiếp nối nhau bạt ngàn.

 

Thiền viện Trúc Lâm Phượng Hoàng,

Quê hương Yên Dũng rộn ràng khách thăm.

Di sản ký ức bao năm,

Kinh Phật mộc bản tiếng tăm lưu truyền.

 

Cùng nhau tiếp bước Tân Yên,

Đền Dành cổ kính một miền khói hương.

Cả Am có nghề làm hương,

Vân Cầu nổi tiếng nghề tương quê mình.

 

Yên Thế miền đất địa linh,

Hùm thiêng Yên Thế xứng danh anh hùng.

Ba mươi năm, vững một vùng,

Cần Vương nức tiếng, lẫy lừng non sông.

 

Lạng Giang nước chảy đôi dòng,

Sông Thương lờ lững đục trong mơ màng.

Đình Phù Lão bóng thời gian,

Dã hương nghìn tuổi rợp tàn biếc xanh.

 

Lục Nam thắng cảnh đẹp xinh,

Vực Rêu, Suối Mỡ tâm tình cùng ta.

Na dai sản vật quê nhà,

Dứa Bảo Sơn nếm qua là thích ngay.

 

Lục Ngạn huyện núi xanh cây,

Hồ Cấm Sơn bóng trời mây mơ màng.

Hồ Khuôn Thần trải ngút ngàn,

Lô xô đảo dựng ngập tràn sắc xanh.

 

Sơn Động đợi bước chân anh,

“Ngôi nhà của gió” trong lành cảnh quan.

Khe Rỗ bao khách tham quan,

Hồ Khe Chão bỗng mênh mang lòng mình.

 

Nham cá món lạ quê mình,

Cam Bố Hạ chút ân tình Bắc Giang.

Mời nhau bánh đúc Đồng Quan,

Gà đồi Yên Thế ươm vàng, thịt ngon.

 

Bánh đa Kế béo, thơm, giòn,

Vải thiều Lục Ngạn đỏ son trên cành.

Cua da Yên Dũng sẵn dành,

Chè Sơn Động nước ánh xanh dịu dàng.

Chùa Bổ Đà (Vương Tùng Cương)

Trăm gian chùa ngỡ tầng đá núi

mây vàng hiển hiện gió nguyên sơ

suối cát trắng lẩn vào huyền bí

ngõ dọc ngang thế dụng võ bất ngờ

 

trúc dóng hàng dáng mảnh mai tố nữ

dây bìm buông rối mắt người tìm

rặng tầm xuân đan mành hoa tím

bước chập chờn hồn bướm mơ tiên

 

tiếng mõ chợt dừng, kinh tụng dở

sư thầy dọn sắn vội sân mưa

cây gạo trầm tư tay dâng lửa

hoa như đổ phẩm lối sau chùa

 

thơm thoảng khói hương ngoài vườn tháp

qua độ trì cực lạc nơi đây

mãi luân hồi nắng mưa năm tháng

Bổ Đà rêu phong siêu thoát chốn này.

Bắc Giang đất mẹ yêu thương (Nguyễn Chí Diễn)

Anh vẫn đùa em quê em hình củ lạc

Thân thương em gọi hai tiếng Bắc Giang

Tháng Giêng, hai em hát khúc hội làng

Yêu biết mấy điệu dân ca quan họ

Anh có ở nơi đâu

Nơi sông Hồng, sông Lam, sông Vàm Cỏ

Cũng nghe điệu hát quê em điệu hát sông Cầu

 

Bắc Giang ơi! Nơi quê mẹ dãi dầu

Giọt nước mắt trộn mồ hôi thấm đất

Cho cây tốt tươi, cho người bất khuất

Đất vẫn vun trồng nguyên khí quốc gia

Chiến thắng Xương Giang mãi anh hùng hào khí ông cha

Vùng lên chống giặc còn vang vọng núi rừng Yên Thế

Trải qua nghìn trùng dâu bể

Đất mới thành hình củ lạc hôm nay

 

Anh đến quê em yêu say đắm đất này

Say hương nếp rượu làng Vân quyến rũ

Say những lúc ngắm nhìn em cười nụ

Thả mái tóc dài, suối Mỡ buông lơi

Hồ Cấm Sơn lưng núi, lưng trời

Soi bóng nước in hình mây ấp núi

 

Thuyền ai thả lưới ngược xuôi

Thuyền về chở cả nụ cười đầy khoang?

 

Anh đến cùng em xây đắp những xóm làng

Thăm lại dấu tích xưa nơi Phật hoàng truyền đạo

Vãn cảnh Vĩnh Nghiêm, lễ chùa Tam Giáo

Thăm lại khu rừng Khe Rỗ nguyên sinh

 

Cho anh vui cùng mùa vải quê mình

cùng em hát khúc dân ca quan họ

Dẫu quê mình còn nhọc nhằn gian khó

Chung sức ta vun trồng đất mẹ yêu thương.

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người 4
Ảnh: Pixabay

Tự hào Bắc Giang (Ngân Nguyên)

Từ lâu rồi hai tiếng gọi Sông Thương

Vùng đất đỏ mượt mà câu Quan Họ

Ngày lễ hội khăn hồng bay theo gió

Bén duyên rồi xin đừng có chia phôi.

 

Sông hai bờ trong đục vẫn có đôi

Làng nghề cổ rạng ngời miền Kinh Bắc

Những Điếm Tổng Xương Giang xưa đánh giặc

Giữ yên bình Hà Bắc mãi lưu danh.

 

Cả khoảng trời Tây Yên Tử cao xanh

Nơi Thiền Phái vẽ bức tranh thủy mặc

Bền bờ cõi đẹp Giang sơn gấm vóc

Chốn non bồng giăng mắc vẹn đường tu.

 

Bắc Giang mình tự hào dải trung du

Quê cách mạng Nguyễn Văn Cừ lừng lẫy

Rừng Yên Thế, Đề Thám quân nổi dậy

Phất cờ hồng kháng chiến diệt giặc Tây...

 

Bao tháng ngày đoàn kết để dựng xây

Giành thắng lợi tô bề dầy lịch sử

Vinh quang lắm quê hương Ngô Gia Tự

Thật rạng danh dòng chữ:

“Tỉnh Anh Hùng” !

Về Bắc Giang anh nhé (Ngân Nguyên)

Cùng anh về với Bắc Giang

Ngắm xem hoa cải nở vàng triền sông

Thăm vùng trái ngọt mênh mông

Viếng thăm di tích cờ hồng tung bay.

 

Công trường xí nghiệp hăng say

Thi đua sản xuất từng ngày phồn vinh

Nhà nhà đoàn kết yên bình

Quê hương cách mạng lung linh sử vàng.

 

Bắc Giang đổi mới khang trang

Chiều hè hương Vải mênh mang núi đồi

Ngọt ngào hoa trái quê tôi

Trai thanh Gái lịch xây đời phu thê.

 

Mát lành gió núi hồn quê

Yêu thương Sơn Động hãy về bên anh

Núi rừng đẹp tựa bức tranh

Chợ phiên bún ốc ngọt lành vị quê...

 

Vùng cao mưa nắng dãi dề

Lời then Tính tẩu đam mê gọi mời

Em à... về với quê tôi

Bắc Giang xanh mãi đất trời yêu thương.

Bắc Giang trong tôi (Phan Thanh Long)

Sông xanh núi biếc hương trời

Mây nồng nắng ấm tình người Bắc Giang

Hoàng hôn lệ đẫm thu tàn

Liễu thương ai để mơ màng chiều nay

 

Gửi lòng theo gió mây bay

Men buồn ai ủ mà say đêm trường

Mảnh hồn trĩu nặng yêu thương

Ngón tay hoa ngọc nhẹ vương cung sầu

 

Ngàn sao lạc mộng canh thâu

Trách trăng kia nỡ phụ câu chung tình

Hoang sơ cỏ lá nghiêng mình

Bước chân tìm lại dáng hình năm xưa

 

Tìm về Yên Thế chiều mưa

Cam sành nay đã tới mùa đơm hoa

Sương rơi mà ngỡ lệ sa

Nghẹn ngào ta lại tìm ta hao gầy

 

Năm nao Đề Thám con đây

Một lòng yêu nước những ngày Cần Vương

Người về trăng tỏa mùi hương

Thuyền ai rời bến sông Thương đôi dòng

 

Tìm về vùng đất Yên Phong

Nghe câu quan họ mà lòng nao nao

Thẹn thùng chiếc nón quai thao

Mạn thuyền sóng vỗ tình vào hồn thơ

 

Cấm Sơn vẻ đẹp mơ hồ

Tên Chũ nghe lạ mà giờ thành quen

Vải thiều Lục Ngạn say men

Ngọt lành hương vị quê em dịu dàng

 

Nhớ về mảnh đất Lục Nam

Hoàng hôn tìm nắng ngày tàn đêm rơi

Cây dã hương trăm tuổi rồi

Bên trong bên đục tình người sông Thương

 

Lạng Giang mờ ảo trong sương

Giữa buồn nhân thế mà tương tư thầm

Qua miền Yên Dũng dừng chân

Để lòng thăm lại cố nhân thủa nào

 

Truyền thống khoa bảng tự hào

Vùng quê nuôi nấng biết bao tâm hồn

Vĩnh Nghiêm chốn tổ thiên tôn

Trần Nhân Tông với cội nguồn Trúc Lâm

 

Chiều chiều nghe nhịp chuông ngân

Mơ màng tiên cảnh đang gần bên ta

Còn yêu vùng đất Hiệp Hòa

Sông Cầu lữ khách ngân nga câu hò

 

Duyên xưa bến nước con đò

Tay chèo cô lái chuyện trò làm vui

Sơn Động kỷ niệm ngủ vùi

Một mình tâm trạng ngậm ngùi cô đơn

 

Gót mòn tan giữa băng sơn

Nửa đêm tìm mộng trăng hờn mây quên

Yêu sao một thoáng Việt Yên

Tâm tư giọt nắng ấm miền xa xăm

 

Bắc Giang ai một lần thăm

Khắc in hoài niệm ngàn năm không mờ

Nét đậm đà lẫn hoang sơ

Còn lưu luyến mãi bao giờ mới thôi

 

Rượu Làng Vân rượu mềm môi

Thơm nồng hương vị đất trời say sưa

Nghe câu quan họ chiều mưa

Ly còn chưa cạn tình chưa gặp lời

 

Quỳnh hoa ẩm lệ ngậm cười

Còn tôi say mãi tình người Bắc Giang.

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người 5
Ảnh: Pixabay

Bắc Giang quê tôi (Hgt)

Ai về Kinh Bắc miền đất cổ xưa

Gọi lòng để nhớ hai từ Bắc Giang

Bao câu “Quan Họ” câu hát mời trầu

Câu hát trao duyên người ơi đừng về

Đất cổ xưa Kinh Bắc mãi còn vang

“Làng Thổ Hà” vẫn vang câu quan họ

“Rượu Làng Vân” thơm chén say người

Tôi vẫn đi khắp đường làng ngõ hẹp

Bỗng hiện về cội nguồn “gốm lừng danh”

Đã xưa rồi còn lại những rêu phong

Con đường nhỏ những con ngõ song song

Người nơi đây đặc sản như đã có

Bánh đa nem nổi tiếng đất gần xa

 

Mời bạn đến thăm Bắc Giang quê tôi

Về Lục Ngạn ăn quả vải trên cành

Là “Vải Thiều” của hương rừng gió núi

Rượu men lá bạn đã thử chưa nào

Món “Khâu nhục” ở nơi đây đặc sản

“Sôi trứng kiến” ngon mới lạ làm sao

Tô “Mỳ Chũ” chẳng chê được chút nào

Ôi tự hào nó mới sướng làm sao

Là đặc sản của Bắc Giang tôi đó

Bạn đã từng lên núi để thăm quan

Hồ cấm sơn mênh mang trời non nước

Về khuôn thần duyên dáng chốn sơn trang

 

Bạn ơi Hãy tới Sơn Động Bắc Giang

Gió đồng “Cao Nguyên” mát tận tâm hồn

Đêm đốt lửa ,ngồi quây quần ta hát

Tây yên Tử rừng nguyên sinh khe rỗ

Để thiên nhiên chân thật mới trở về

 

Đến Lục Nam bạn dừng chân nghỉ lại

Mời quả “Na” ăn củ đậu nơi này

Thấy lòng người qua những cái bắt tay

Ấm áp yêu thương gần gũi thật thà

Ngồi nơi đây Tôi kể để bạn nghe

Đền trung đền thượng hương khói vi vu

“Đền Suối Mỡ” thờ thượng ngàn thánh mẫu

Đất thiêng liêng đưa ta về lịch sử

Sự tích nàng Công chúa Quế Mỵ Nương

Người có công khai mở vực Mỡ này

 

Đừng vội vàng bạn bỏ qua kỳ diệu

Đến Lạng Giang thăm “Dã Hương” nghìn tuổi

Chẳng biết nữa cây có từ bao giờ

Vẫn sừng sững giữa đất trời hiên ngang

Cho người lớn cùng trẻ em bóng mát

Như cấp thêm dinh dưỡng cho nơi này

 

Bạn thấy không bạn đã nở nụ cười

Cho người Bắc Giang thêm niềm hy vọng

Dẫn bạn đến nơi tâm hồn thanh tịnh

Chùa “Đức La” tức “Vĩnh Nghiêm” bây giờ

Hơn bẩy trăm năm lịch sử khắc ghi

Chốn tổ Vĩnh Nghiêm là nơi thanh tịnh

Nơi bắt đầu Hội phật giáo Đầu Tiên

Huyện yên dũng nhiều điều ta khám phá

Món “Cua Da” rồi “Tương La” đặc sản

Bạn sẽ đến thưởng thức ở nơi này

 

Không xa nữa đâu chính là Thành Phố

Mua cái “Bánh Đa Kế” để làm quà

Rồi thưởng thức bún chả “Bún Đa Mai”

Ăn bánh đúc đồng quan “Chè Đỗ đãi”

Bạn đang thưởng thức mùi vị quê hương

Đặt tay lên môi suỵt tiếng nhẹ nhàng

Nhắc đến Bắc Giang cảm giác tuyệt vời

Tôi thấy yên bình màu xanh của lá

 

Cảm giác nhẹ nhàng không khí quê hương

Bạn thấy vui không ta đi câu cá

Về hiệp hoà bắt cá mè ao nuôi

Làm gỏi cá đặc sản của quê hương

Làm mê mẩn biết bao là thực khách

Chỉ nghĩ thôi miệng đã ngọt lắm rồi

“Nham vân xuyên” cho mùi thơm béo ngậy

Tôi chắc bạn muốn nếm thử bạn ơi

Còn muốn thăm quan “Di tích lăng mộ”

Cấp quốc gia đã công nhận nơi này

 

Đến Bắc Giang đừng bỏ qua Yên Thế

Nơi vùng đất nuôi đặc sản “gà đồi”

Có vườn cây hoa trái thật tốt tươi

“Cam sành Bố Hạ” dinh dưỡng nơi này

Là vùng đất người Anh Hùng Áo Vải

Hoàng Hoa Thám mãi mãi sẽ còn vang

Xin cho con được cúi đầu tưởng nhớ

Xin Tạ ơn Người áo vải Hoàng Hoa

Còn đây “Di tích khởi nghĩa” vang xa

Cho chúng con hàng năm về tưởng nhớ

 

Mời bạn đến thăm Bắc Giang Quê Tôi

Để lửa lòng cháy lại những yêu thương

Còn thấy được nét tinh hoa lưu giữ

Nền văn hoá của người xưa để lại

“Chùa Bổ Đà” Việt Yên bạn đã đến

Thấy lối vào cổ kính những rêu phong

Lời ca luyến láy mà say lòng người

Làn quan họ vẫn ngân vang câu hát

Rằng người ơi người ở “í...a” đừng về

 

Mời bạn đến thăm Bắc Giang Quê Tôi

Bữa cơm đạm bạc mà sang lòng người

Chén rượu nâng lên chén trà thêm nhớ

Tâm sự cuộc đời chuyện bạn và tôi

Chuyện vùng đất mà tôi đang đã kể

Chẳng dấu diếm hay giữ lại trong lòng

Để mời bạn đến với người Bắc Giang.

Vải Lục Ngạn - hồ Cấm Sơn (Trần Đông Phong)

nay Lục Ngạn vải như ngàn

Phố Chũ đỏ đường tới Cấm Sơn

Bốn biển vải ngon nay mới biết

Năm châu khách quý sẽ qua thăm

Bốn chục thước sâu chìm trắm tạ

Ba nghìn mẫu nước nổi tôm đàn

Cảnh hồ, đồi vải xem kỳ thú

Một chuyến đến nơi tỏ ý dân.

Thơ viết ở Bắc Giang (Trần Đình Thắng)

Em ở sông Thương đón anh về biển nhớ

Nước trong xanh chảy xiết đôi bờ

Ánh chiều buông hòa vào đêm chầm chậm

Cho anh ngồi mơ mộng với xứ thơ.

 

Sao hôm lang thang nhú lên non tơ

Ánh điện chiếu long lanh vườn vải chín

Ta trao nhau trái ngọt đầu mùa

Chớp hồn say khiến cả đời bịn rịn.

 

Bắc Giang! Của những người làm điện

Đã ôm hôn cả Yên Thế núi rừng

Những xóm làng nơi đèo heo hút gió

Cùng hòa ca một mạng điện chung.

 

Cầu Phủ Lạng một thời em có nhớ không?

Bom thù dội mình vượt sông kéo đường cao thế

Kiếm cái tó, cái tời, bát mì đâu dễ

Đã khắc vào tim thợ điện những cánh đồng.

 

Để bây giờ điện trang trải mênh mang

Cho Bắc Giang vươn tầm cao mới

Câu quan họ ngân dài bổi hổi

Những cuộc đời mái rạ hóa lầu son.

Xem thêm:
27 bài thơ về Lạng Sơn hay, ca dao, tục ngữ Lạng Sơn
47 bài thơ về Quảng Ninh, ca dao, tục ngữ về Quảng Ninh hay, đặc sắc nhất
Thơ về Hải Dương, tục ngữ ca dao Hải Dương thắm đượm nghĩa tình

Thơ về con gái Bắc Giang

Không chỉ có lịch sử, cảnh đẹp, món ngon…  con gái Bắc Giang cũng được nhắc đến rất nhiều trong thơ ca. Dưới đây là những bài thơ hay về con gái Bắc Giang giúp bạn hiểu thêm về vẻ đẹp, tính cách của con người nơi đây.

Em là cô gái Bắc Giang (Phan Ngọc Lan)

“Em là cô gái Bắc Giang

Rét thì mặc rét, việc làng em lo”

Câu thơ có tự bao giờ

Đi vào trang sử dân ta ngàn đời

Giặc Cô-vít đã đến rồi

Vai em gánh nặng thêm loài vít đây

Bao lần giặc đã tan thây

Có công đóng góp vai gầy của em

Vít kia sao chẳng tính xem

Nơi này giặc đã bao phen xưng hùng

Nhật lui, Pháp, Mỹ đầu hàng

Động vào dân Việt nanh hùm cũng thua

Thế mà lại dám chạy đua

Mày còn dám đến hại cho bao người

Biết không khắp cả bầu trời

Từ Âu sang Á nơi nơi một lòng

Đụng vào đất nước anh hùng

Chặt vòi Cô-vít tan cùng khói mây

Tìm ra hang ổ chúng bay

Diệt cho tận gốc những loài quỷ ma

Dám mò tới Bắc Giang ta

Anh hùng Đề Thám muôn nhà đứng lên

Cùng nhau chung sức chị em

Góp công diệt giặc một phen lẫy lừng

Xứng danh đất nước thành đồng

Có công phụ nữ anh hùng Bắc Giang

Chắc loài Cô-vít phải tan

Bắc Giang nhất định đàng hoàng hơn xưa.

Lúng liếng Bắc Giang (Nguyễn Ngọc Bái)

Theo lối người xưa anh đến Bắc Giang

Câu hát cũ bắc cầu qua ngày mới

Em lúng liếng, trời ơi, trong và gợi

Bóng hoàng thi đăm đắm hút anh đi

 

Anh chỉ tiếc không kịp mùa vải chín

Để hát câu giao cảm với mùa màng

Hãy chỉ giùm anh lối nào hương hoàng thảo

Bõ một lần rong ruổi đất Bắc Giang

 

Dẫu biết vậy ta mượn câu quan họ

Để nhớ nhung da diết gửi lòng mình

Dẫu trời đất có xa trông vời vợi

Trúc nơi nào thì trúc vẫn cứ xinh.

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người 6
Ảnh: Pixabay

Phá đường (Tố Hữu)

Rét Thái Nguyên rét về Yên Thế

Gió qua rừng Đèo Khế gió sang...

 

Em là con gái Bắc Giang

Rét thì mặc rét, nước làng em lo

Nhà em phơi lúa chưa khô

Ngô chửa vào bồ, sắn thái chưa xong

Nhà em con bế con bồng

Em cũng theo chồng đi phá đường quan.

Con ơi con ngủ cho ngoan

Sang canh trăng lặn, buổi tan mẹ về...

 

Trên đồi quê

Trăng non mới hé

Đường thì dài, hố xẻ chưa sâu

Chưa sâu thì cuốc cho sâu

Có anh có chị cùng nhau ta đào!

 

Hì hà hì hục

Lục cục lào cào

Anh cuốc em cuốc

Đá lở đất nhào!

Nào anh bên trai

Nào em bên nữ

Ta thi nhau thử

Ai nào hơn ai!

 

Anh tài thì em cũng tài

Đường dài ta xẻ, sức dai ngại gì.

Đường đi ngoắt ngoéo chữ chi

Hố ngang hố dọc chữ i chữ tờ.

 

Thằng Tây mà cứ vẩn vơ

Có hố này chờ chôn sống mày đây.

Ớ anh ớ chị nhanh tay

Nhanh tay ta cuốc, chôn thây quân thù!

 

Đêm nay gió rét trăng lu

Rộn nghe tiếng cuốc chiến khu phá đường...

Tậm sự người Bắc Giang (Hgt)

Em là con gái Bắc Giang

Có yêu có khóc có buồn có vui

Đảm đang duyên dáng dịu dàng

Trong em tỏa nắng nụ cười anh thương

Xinh tươi ấm áp tuyệt vời

Chính là con gái em người Bắc Giang

Từ quê ra đến thị Thành

Bao chàng mơ ước có anh si tình

Ở quê mẹ dặn anh rằng

Lấy vợ con nhớ chọn người Bắc Giang

Ở quê hay phố kệ con

Bởi vì cùng đất biết người đảm đang

Biết cô gái đó thật thà

Biết nhà biết cửa biết người mình yêu

Biết gia cảnh chẳng cần nhiều

Biết tình biết nghĩa biết là cần hơn.

Xem thêm:
68 bài thơ về con gái hay và ý nghĩa nhất
200 câu thơ thả thính 2 câu cực ngọt, “đốn gục” trái tim crush
46 bài thơ hay về phụ nữ xưa và nay, thơ về vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam

Thơ hay về con người Bắc Giang

Con người đem lại sự sống, tạo nên linh hồn, bản sắc riêng cho một vùng đất. Cho nên, trong chùm thơ về Bắc Giang ngoài thơ về cảnh sắc, sản vật, địa danh,… chúng ta còn có thơ hay viết về những con người sinh ra và lớn lên trên mảnh đất này.

Chợ Nhẫm (Nguyễn Chí Diễn)

Ngày xưa còn bé, bé tẻo teo

Bốn xóm làng tôi vẫn rất nghèo

Bà dắt tay tôi đi chợ Nhẫm

Qua đường hồ Dĩnh nước trong veo.

 

bảo: “con ơi chợ chẳng gần

Nửa đường ta nghỉ đỡ mỏi chân”.

Quẳng gậy ngồi xuống bà thong thả,

Lưng còng bao phủ cả tấm thân.

 

Tôi thấy người ta đi chợ nhiều

Có người đội nón lá liêu xiêu,

Có người gánh cả theo con nhỏ

Miệng chúm cười bên chiếc nôi yêu.

 

Đi qua con dốc, qua núi đôi

Bà bảo: “con ơi sắp đến rồi,

Xa xa phía chợ người đông nghịt

Ta đi nhanh lên. Muộn mất thôi!”

 

Nói đoạn, bà tôi rảo bước mau

Tôi thì lũn cũn bước theo sau

Thỉnh thoảng dừng chân bà nhắc khẽ:

“Kẻo sỏi vấp chân...ngã vỡ đầu!”

 

Đi qua làng Dĩnh có ngọn tre

Có tiếng ve kêu giục tháng hè

Có bé nhà ai đòi đi chợ

Bị mẹ đánh đòn mắt đỏ hoe.

 

Chợ Nhẫm đây rồi trước mắt tôi

Người bán, người mua, kẻ đứng ngồi

Hàng na, hàng chuối, bên hàng ổi

Hàng bánh rậm, giò kế hàng xôi.

 

Bà bảo: “con ơi đợi chỗ này,

Vào trong một lát nội ra ngay

Người đông chen chúc, đường đi hẹp

Họ dẫm vào chân sợ lắm thay!”

 

Tôi ngay cổng chợ đứng một mình

Cạnh cô hàng nón xinh rất xinh

Nụ cười tươi thắm cô chào khách

“Nón lá quê hương, nón nghĩa tình”.

 

Bà tôi vào chợ mua những gì?

Thực lòng tôi chẳng nhớ chi chi

Chỉ nhớ bà mua cau, mua vỏ

Để bà ăn trầu như mọi khi.

 

Đó là lần đầu đi chợ Nhẫm

Cũng là lần cuối đi cùng bà

Kỉ niệm ngày xưa còn đọng lại

Một chút tuổi thơ bao năm qua.

 

Tình cờ hôm nay qua chợ Nhẫm

Người mua, kẻ bán vẫn còn đây

Vẫn hàng na, chuối bên hàng ổi

Nhớ nội lòng tôi cứ đong đầy.

 

Đã bấy lâu nay nội vắng nhà

Đi thăm Tây Trúc nẻo đường xa,

Nội chẳng cùng tôi đi chợ Nhẫm

Như hồi bé tí tuổi lên ba.

 

Ước gì tôi bé, bé tẻo teo

Cái thuở ngày xưa bên xóm nghèo

Bà dắt tay tôi đi chợ Nhẫm

Qua đường hồ Dĩnh nước trong veo.

Về với Bắc Giang (Thiên Ân)

Ngày anh về với Bắc Giang

Bên nhau dạo nốt cung đàn ngày xưa

Một ngày nắng, một ngày mưa

Cây còn bén rễ tình vừa chớm mơ

 

Ở rừng Khe Rỗ, em chờ

Chim reo cung bậc tiếng tơ se lòng

Về ngang Suối Mỡ thoắt trông

Bức tranh xinh đẹp neo dòng thời gian

 

Thổ Hà ai đã lần sang?

Cây đa, bến nước, đình làng….ru mây

Bồ Hà, Yên Tử… thoáng bay

Khuôn Thần khung cảnh mắt say sưa hoài

 

Vực Rêu ôm ấp vòng tay

Thông reo, bướm trắng từng bầy lung linh

Thăm cây ngàn tuổi đời mình

Dã Hương giữ nét xinh xinh thuở nào?

 

Thời gian giục giã qua mau

Nụ hôn bén gió mời chào anh yêu

Mê ly Lục Ngạn, vải thiều

Gà đồi Yên Thế, liêu xiêu tâm hồn

 

Ăn xôi trứng kiến bồn chồn

Đồng Quan bánh đúc có còn dẻo dai?

Bắc Giang nhớ thuở bóng gầy

Thương em mưa gió sang ngày bão giông.

Ca dao, tục ngữ Bắc Giang, thơ về Bắc Giang đất và người 7
Ảnh: Pixabay

Chợ Nếnh (Vườn Tùng Cương)

Đường tuổi thơ chợ Nếnh

nắng lẽo đẽo theo bà

tất tả mồ hôi bà gồng gánh

tôi chạy gằn níu chặt giảnh quang

 

hàng tằm tang bà tôi bày bán

vài mớ củi dâu mấy tấm lụa sồi

thốc thới áo khăn tay bà quạt nón

tiu nghỉu tôi ngồi bà dỗ dành tôi

 

chợ la liệt dãy hàng quà bánh

kẹo bột, chè kê, bỏng nếp phập phồng

múa tay ông già tò he xanh đỏ

mà bà tôi hàng bán chửa xong

 

trưa đứng bóng bà quáng quàng xếp gánh

vội kéo tôi sang thưởng bát bún riêu đầy

chiếc bánh đa đội đầu che nắng

dọc đường về chân sáo hồn bay

 

vẫn năm ngày hai phiên chợ Nếnh

hàng quán xênh xang phố xá khác xưa rồi

nườm nượp người xem mà hồn mình chống chếnh

đâu chợ Nếnh của bà, của tuổi thơ tôi.

Từ nay con thêm quê Lục Nam (Đào Ngọc Phong)

Con lấy chồng quê ở Bắc Giang

Từ nay con thêm quê Lục Nam,

Nơi ấy những dòng sông đổ tới

Một thuở ông Đề tụ họp quân...

 

Từ nay bố mẹ có rể hiền,

Quê ở Lục Nam đường đất đỏ,

Rồi mẹ một mai bồng cháu nhỏ,

Câu thơ bố viết gửi vào lời ru.

 

Chiều nay tiễn con rể về quê,

Đường tình lộ xưa ngựa ông Đề phi.

Nay con trên Hon-da lao vút,

Bố vợ cũng muốn theo con về.

 

Thương con gái chiều nay mắt đỏ hoe,

Tiễn chồng về Lục Nam ăn Tết.

Quê chồng miền đồi xanh lá mít,

Hoa vải đang nở trắng đường làng.

 

Con lấy chồng quê ở Bắc Giang

Những con đường đất đỏ trộn nắng vàng

Ngựa ông Đề còn in gót sắt,

Từ nay con thêm quê Lục Nam.

Với chùm thành ngữ, tục ngữ, ca dao về Bắc Giang và những bài thơ về Bắc Giang ở trên, mong rằng bạn có thể hiểu thêm về những dải đất xinh đẹp trên đất nước Việt Nam. Đừng quên theo dõi chuyên mục Sống đẹp để cùng VOH khám phá thêm những vùng đất mới cũng như cập nhật các xu hướng, thông tin thú vị khác!