Với đặc trưng của nền văn hóa lúa nước nên người nông dân Việt Nam từ bao đời đã gắn bó cuộc đời mình, cuộc sống lao động vất vả của mình với con trâu. Cùng đến với những vần thơ, ca dao tục ngữ về con trâu mang nhiều ý nghĩa được VOH tổng hợp ngay sau đây.
Những câu ca dao về con trâu
Con trâu là loài động vật gắn liền với người nông dân từ thời xa xưa. Chính vì thế, trong kho tàng ca dao Việt Nam có rất nhiều câu ca dao về con trâu nói về lao động sản xuất, cũng như mượn hình ảnh con trâu để bàn chuyện đời, chuyện con người và xã hội.
1. Trâu khỏe chẳng lọ cày trưa
Mạ già ruộng ngấu không thua bạn điền.
2. Mất trâu thì lại tậu trâu
Những quân cướp nợ có giàu hơn ai.
3. Đời vua Thái Tổ, Thái Tông
Thóc lúa đầy đồng, trâu chẳng buồn ăn.
4. Chiều chiều ông Lữ đi cày
Trâu tha gãy ách, khoan thai ngồi bờ.
5. Chăn trâu chẳng biết mặt trâu
Trâu về cậu Cậy biết đâu mà tìm.
6. Châu chấu đuổi cái chích chòe
Cỏ dày đồng nội cắn què mõm trâu.
7. Bao giờ cho mạ lên non
Một trăm mẫu đất có con trâu cày.
8. Tậu trâu, lấy vợ, làm nhà
Trong ba việc ấy thật là khó thay.
9. Mất trâu mất ruộng không màng
Mất cây cuốc mục ra làng kiện thưa.
10. Con trâu gắn với con người
Đẩu ngưu rực rỡ muôn đời còn soi.
11. Tằm sao tằm chẳng ăn dâu
Tằm đòi ăn ruộng, ăn trâu, ăn nhà.
12. Được bạn thì lại bỏ bè
Được con trâu chậm, lại chê me không cày.
13. Trâu dê lúc chết tế ruồi
Sao bằng lúc sống ngọt bùi là hơn.
14. Phù thủy, thầy bói, lái trâu
Nghe ba anh ấy đầu lâu chẳng còn.
15. Bên ngoài lồng lộng như gương
Bên trong nát bấy như đường trâu đi.
16. Ví dầu, ví dẫu, ví dâu
Ví qua, ví lại, ví trâu vô chuồng.
17. Trai thì cày ruộng khiển trâu
Gái thì phải biết mổ cau têm trầu.
18. Trăm năm còn có gì đâu
Miếng trầu liền với con trâu một vần.
19. Đàn đâu mà gảy tai trâu
Đạn đâu bắn sẻ, gươm đâu chém ruồi.
20. Trâu kia chết để bộ da
Người chết để tiếng xấu xa muôn đời.
21. Nước nguồn chảy xuống soi dâu
Thấy anh đánh bạc, lùa trâu đi cày.
22. Bước chân xuống cánh đồng sâu
Mắt nhắm mắt mở, đuổi trâu ra cày.
23. Con chuột kéo cày lồi lồi
Con trâu bốc gạo vào ngồi trong cong.
24. Con trâu đồ chốc cành tre
Bắt con chích chòe cày kéo khư khư.
25. Trâu buộc thì ghét trâu ăn
Quan võ thì ghét quan văn dài quần.
26. Thứ nhất vợ dại trong nhà
Thứ nhì trâu chậm, thứ ba rựa cùn.
27. Chẳng qua số phận long đong
Cột trâu trâu đứt, cột tròng tròng trôi.
28. Mẹ em như thể con trâu
Gặp đâu bán đó em chưa có chồng.
29. Ai làm cho ách xa cày
Trâu xa chạc mũi, đôi ta rày xa nhau.
30. Chê thao, mặc lụa, cũng tằm
Chê dép mang giày cũng gặp da trâu.
31. Trâu quá sá, mạ quá thì
Hồng nhan bị bỏ còn gì là xuân.
32. Thôi thôi đừng nói nữa nà
Trâu băng ruộng sạ dấu mà còn đây.
33. Ai nói chăn trâu là khổ?
Tôi “chăn” nàng còn khổ hơn trâu.
34. Đường về đêm tối canh thâu
Nhìn anh, tôi ngỡ con trâu đang cười.
35. Cầm trâu cầm áo, cầm khăn
Cầm dây lưng lụa, xin đừng cầm em.
36. Sớm mai cắp nón ra đồng
Một đôi vợ chồng với một con trâu.
37. Má ơi con chẳng ham giàu
Ham trâu chín cặp, ruộng bàu mười dây.
38. Xá gì một lỗ cẳng trâu
Một con cá nhét, anh câu mấy cần?
39. Đàn bà thì phải nuôi heo
Thời vận đương nghèo nuôi chẳng đặng trâu.
40. Nhớ phiên chợ bản anh đi
Thiếu gì lợn ỉ, thiếu gì bò trâu.
41. Anh kia cày cấy ruộng sâu
Luống cày đã thẳng, con trâu lại hiền.
Thơ dân gian về con trâu 4 câu
Con trâu đã gắn bó với tuổi thơ nhiều người. Hình ảnh chú mục đồng chăn trâu trên cánh đồng bát ngát hay hình ảnh những đứa trẻ trèo trên lưng trâu nghe tiếng sáo thổi là những hình ảnh không bao giờ quên trong tâm trí của nhiều người. Đó là những “chất liệu” sinh động để phản ánh tâm tư, tình cảm của con người thông qua những câu ca dao về con trâu.
1. Thằng Cuội ngồi gốc cây đa
Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời
Cha còn cắt cỏ trên trời
Mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vồng.
2. Dù ai buôn đâu bán đâu
Mồng mười tháng tám chọi trâu thì về
Dù ai buôn bán trăm nghề
Mồng mười tháng tám trở về chọi trâu.
3. Cô kia đội nón dưới mưa
Cho tôi mượn đội một mùa chăn trâu
Ra về mẹ hỏi nón đâu
Nó đi qua cầu, gió hất xuống sông.
4. Ngồi buồn xe chỉ cột trâu
Xe xong sợi chỉ thì trâu đã già
Ngồi buồn trách mẹ, trách cha
Trách ông Nguyệt lão, trách bà xe dây.
5. Quê nhà có ruộng có trâu
Nhưng sông vắng cá, nhưng trầu vắng vôi
Đi tìm cho đũa thành đôi
Cho than bén lửa cho người bén duyên.
6. Phềnh phềnh lớn giữa lớn ra
Mẹ ơi con chẳng ở nhà được đâu
Ở nhà làng bắt mất trâu
Cho nên con phải đâm đầu ra đi.
7. Trâu ơi! Ta bảo trâu này
Trâu ăn cho béo trâu cày cho sâu
Ở đời khôn khéo chi đâu
Chẳng qua cũng chỉ hơn nhau chữ cần.
8. Khi nào trâu đực sinh con
Gà trống đẻ trứng, trăng tròn ba mươi
Khi nào tháng Chạp ăn rươi
Tháng giêng gặt lúa em thời lấy anh.
9. Rủ nhau đi cấy đi cày
Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưu
Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chồng cày vợ cấy, con trâu đi bừa.
10. Cái kiến mày kiện củ khoai
Mày chê tao khó, lấy ai cho giàu
Nhà tao chín đụn, mười trâu
Lại thêm ao cá bắc cầu rửa chân.
11. Của chua ai nấy cũng thèm
Em cho chị mượn chồng em vài ngày
Chồng em đâu phải trâu cày
Mà cho chị mượn cả ngày lẫn đêm.
12. Một trâu anh sắm hai cày
Một chàng hai thiếp có ngày oan gia
Chả yêu thì bỏ nhau ra
Làm chi một ổ hai gà ấp chung.
13. Rạng ngày vác cuốc ra đồng
Tay cầm mồi lửa, tay ròng thừng trâu
Ruộng đầm nước cả bùn sâu
Suốt ngày cùng với con trâu cày bừa.
14. Trời mưa trời gió đùng đùng
Bố con ông Nùng đi gánh phân trâu
Gánh về trồng bí trồng bầu
Trồng ngô, trồng lúa, trồng rau, trồng cà.
15. Trâu ta ăn cỏ đồng ta
Tham thanh chuộng da dắt qua đồng người
Đồng người cỏ tốt nhưng hôi
Đồng ta cỏ xấu nhưng bùi trâu ăn.
16. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
17. Ngựa ai buộc ngõ ông Cai
Xoàn ai mà lại đeo tai bà Nghè
Ngựa ai buộc ngõ ông Nghè
Trâu ai lại buộc bụi tre ông thầy.
18. Thiệt tình hổng phải ba hoa
Hôm qua tui thấy con gà đá trâu
Gà đá trâu bao lâu mới thắng
Trâu đá gà, què cẳng con trâu.
19. Chẳng tham lắm ruộng nhiều trâu
Tham vì ông lão tốt râu mà hiền.
Chẳng tham ruộng cả ao liền
Tham vì cái bút cái nghiên anh đồ.
20. Trâu kia kén cỏ bờ ao
Anh kia không vợ đời nào có con
Người ta con trước con sau
Thân anh không vợ như cau không buồng.
21. Trâu ơi! Ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà quản công!
Bao giờ cây lúa trổ bông
Thời còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
22. Lao xao gà gáy rạng ngày
Vai vác cái cày, tay dắt con trâu
Bước chân xuống cánh đồng sâu
Mắt nhắm mắt mở đuổi trâu đi cày
Ai ơi! Bưng bát cơm đầy
Nhớ công hôm sớm cấy cày cho chăng.
23. Con trâu có một hàm răng
Ăn cỏ đất bằng, uống nước bờ ao
Hồi sống mày đã thương tao
Bây giờ mày chết cầm dao xẻo mày
Thịt mày tao nấu linh đình
Da mày bịt trống tụng kinh trong chùa
Sừng mày tao tiện quân cờ
Cán dao cán mác, lược thưa lược dày…
Xem thêm:
30+ câu ca dao tục ngữ về yêu thương con người
85 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về thiên nhiên quan hệ tới lao động sản xuất của con người
40 câu ca dao, thành ngữ, tục ngữ nói về ước mơ của con người
Thành ngữ tục ngữ về con trâu
Trong đời sống sản xuất nông nghiệp của người nông dân, con trâu không chỉ là “đầu cơ nghiệp” mà còn là người bạn thâm tình, chịu chung nỗi khổ, hưởng chung niềm vui. Vì sự gắn bó thân thiết ấy mà cha ông ta ngày xưa đã mượn hình ảnh con trâu để truyền tải nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống.
1. Làm ruộng không trâu, làm giàu không thóc.
2. Mua trâu xem sừng, mua chó xem chân.
3. Muốn giàu nuôi trâu nái, muốn lụn bại nuôi bồ câu.
4. Trâu không có bắt chó kéo cày.
5. Ăn thịt trâu không tỏi như ăn gỏi không rau mơ.
6. Thân trâu trâu lo, thân bò bò liệu.
7. Bỏ thuốc mua trâu, bỏ trầu mua ruộng.
8. Đầu nheo hơn phèo trâu.
9. Tiền rợ quá tiền trâu.
10. Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã.
11. Gạo Bồ Nâu, trâu Đồng Đám.
12. Đặt cày trước trâu.
13. Mua trâu xem vó, lấy vợ xem nòi.
14. Trật con toán, bán con trâu.
15. Trâu lấm vẩy càn.
16. Trâu ác thì vạc sừng.
17. Trâu trao trạc (thừng), bạc trao tay.
18. Khỏe như trâu.
19. Lì như trâu.
20. Đàn gảy tai trâu.
21. Trâu ra, mạ vào.
22. Lạc đường nắm đuôi chó. Lạc ngõ nắm đuôi trâu.
23. Voi đạp cũng chết, trâu đạp cũng chết.
24. Con trâu là đầu cơ nghiệp.
25. Chín gang trâu cười, mười gang trâu khóc.
26. Tha cày cuốc góc, nghỉ nhọc chăn trâu.
27. Phân trâu để lâu hóa bùn.
28. Đầu trâu mặt ngựa.
29. Trâu thịt thì gầy, trâu cày thì béo.
30. Trâu béo kéo trâu gầy.
31. Ruộng sâu, trâu nái không bằng con gái đầu lòng.
32. Trâu cày ngựa cưỡi.
33. Trâu trắng đến đâu mất mùa đến đấy.
34. Trâu đồng nào ăn cỏ đồng ấy.
35. Trâu to ngà (sừng), càng già đường kéo.
36. Đi đến đâu chết trâu đến đấy.
37. Trâu kén cỏ trâu gầy, trò kén thầy trò dốt.
38. Trâu chậm uống nước dơ, trâu ngơ ăn cỏ héo.
39. Trâu chết để da, người ta chết để tiếng.
40. Trâu chậm uống nước đục.
41. Trâu đẻ tháng mười, người đẻ tháng sáu.
42. Trâu đồng nào ăn cỏ đồng ấy.
43. Tuổi 17 bẻ gãy sừng trâu.
44. Trâu tìm cọc, cọc chẳng tìm trâu.
45. Yếu trâu hơn khỏe bò.
46. Hùng hục như trâu húc bờ.
47. Chị em dâu nấu thịt trâu thủng nồi,
48. Buộc trâu trưa nát cọc.
49. Trâu khát nước chẳng lo đè sừng.
50. Cơm đâu no bụng chó, cỏ đâu no bụng trâu.
51. Đánh bạc mất trâu,
Đánh bài mất vợ.
52. Trâu lành không ai mà cả
Trâu ngã nhiều gã cầm dao.
53. Ngày một, ngày sáu, ngày tám kim lâu.
Làm nhà, cưới vợ, tậu trâu thì đừng.
54. Con vợ khôn lấy thằng chồng dại
Như bông hoa lài cắm bãi phân trâu.
55. Nước giữa dòng chê trong, chê đục
Vũng trâu nằm hì hục khen ngon.
56. Một con tằm cũng phải hái dâu
Một con trâu cũng phải đứng đồng.
Top bài thơ về con trâu ý nghĩa
Nếu như hình ảnh trâu trong ca dao tục ngữ là hình ảnh dùng để so sánh, ẩn dụng về con người, việc đời hay chỉ ra các mối quan hệ nhân sinh, thì hình ảnh con trâu trong thơ ca lại là một bức tranh sống động về sinh hoạt làng quê cũng như cuộc sống của con người. Dưới đây là một số bài thơ về con trâu hay và ý nghĩa.
Chăn trâu (Tác giả: Nguyễn Duy Thuyên)
Thuở nhỏ chăn trâu bé tí teo
Cưỡi trâu trên cật (Lưng ) phải qua đầu
Trâu yêu trâu mến trâu chiều tớ
Quỳ gối cúi đầu tớ trèo leo
Cái thuở chăn trâu cảnh đói nghèo
Nhịn ăn bữa sáng bụng trong veo
Trưa về khoai luộc hay cơm cháo
Gió lạnh chiều đông vẫn lội đồng
Bạn bè cùng cảnh tớ cũng đông
Chơi khăng , đánh đáo tuổi mục đồng
May chăng thuở nhỏ còn chăm học
Thoát cảnh nhà nông bỏ ruộng đồng .
Vẫn nhớ ngày xưa cảnh chăn trâu
Nghĩ lại vẫn yêu tuổi mục đồng
Bây giờ trâu đã không còn cưỡi
Thấp thoáng trên đồng chiếc công nông !
Chăn trâu (Tác giả: Kim Long)
Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ăn no cỏ ở đây chiều về
Chớ đừng mà có mãi mê
Ham chơi bụng đói chủ thuê đánh đòn
Tối về chẳng có cơm ngon
Tiền lương không trả lại còn mắng cho
Trâu ơi thương cái thân cò
Để ta kiếm chút tiền lo mẹ già
Từ ngày thiếu vắng tiếng cha
Mẹ luôn đau ốm cảnh nhà thiếu ăn
Con côi mẹ góa nhọc nhằn
Bữa no bữa đói khó khăn bạc tiền
Ta thì phận gái thuyền quyên
Mười hai bến nước nương thuyền vào đâu
Thương mẹ chưa dám qua cầu
Nên ta đành phải chăn trâu kiếm tiền.
Chăn trâu (Tác giả: Trung Du)
Mơ về tuổi trẻ lúc chăn trâu
Nghịch ngợm vô tư nét dãi dầu
Sáng thả ven hồ đùa trận mạc
Chiều dồn bãi đập bắt cua xâu
Du dương sáo trúc hồn bay bổng
Tĩnh mịch đồng quê cảnh sắc đầu
Lớn tỏa tha hương nhiều phẩm cấp
Ơn chùm kỷ niệm thuở thơ lâu.
Cưỡi trâu (Tác giả: Tạ Hồng Thái)
Nhớ lại thủa xưa cưỡi lưng trâu
Lá đa kết mũ đội đỉnh đầu
Một ngọn roi tre tay múa mác
Lau nhau lũ bạn chạy theo hầu.
Mơ như Nguyễn Huệ san Tốt Động,
Tưởng Đinh Bộ Lĩnh phất cờ lau.
Lớn ngự chiến xa Nam tiến gấp
Hợp quân Đại thắng rợp sắc màu !
Con trâu vành đai (Tác giả: Võ Quảng)
Mình tôi mang đầy lá
Cành ngái, cành bầy quỳ
Như cái bụi biết đi
Xạc xào rung rinh gió
Dưới địa đạo không cỏ
Tôi thích sống ngoài trời
“Thần Sấm”, “Con Ma” rơi
Tôi được nhìn tận mắt
Tôi mài sừng nhọn hoắt
Cùng đó Mỹ đi càn
Chém thằng Mỹ nghênh ngang
Rách bươm nhừ xơ mướp
Đánh tan xong lũ cướp
Tôi đằm nước hố bom
Ngắm trăng trời chiều hôm
Như chiếc sừng vừa ló
Gặm chơi dăm bụi cỏ
Mọc quanh bác xe tăng
Mọc giữa xác trực thăng
Giữa tơi bời sắt vụn
Tôi ra đồng cày ruộng
Một sáo sậu nổi kêu
“Kìa cái bụi, ôi chao!
Biết kéo cày cày đất!”
Con trâu (Tác giả: Thanh Thản)
Mình trần mưa nắng
Quanh năm cần cù
Suốt ngày lội ruộng
Cày xong lại bừa
Làm bao nhiêu vụ
Lúa đồng vàng ươm
Phần nguời hạt thóc
Mình chì nhai rơm
Suốt đời im lặng
Chẳng nói gì hơn
Chỉ cần hai tiếng
“Nghé ọ!” gọi con
Mình trần mưa nắng
Quanh năm cần cù
Suốt ngày lội ruộng
Cày xong lại bừa
Làm bao nhiêu vụ
Lúa đồng vàng ươm
Phần nguời hạt thóc
Mình chì nhai rơm
Suốt đời im lặng
Chẳng nói gì hơn
Chỉ cần hai tiếng
“Nghé ọ!” gọi con.
Con trâu (Tác giả: Khuyết danh)
Lúc mới đẻ ra
Thì kêu là nghé
Khi không còn bé
Mới gọi là trâu
Trâu có hai màu:
Trâu đen, trâu bạc
Tập cày là vực
Vặt, diệt: giục đi
Phải, trái tắc rì
Họ bảo đứng lại
Ăn thì ăn rối
Ngọn cỏ, bó rơm
Làm thật siêng năng
Cày bừa suốt vụ
Cu Tí chăn thả
Trèo đầu, cưỡi lưng
Trâu vẫn hiền lành
Mặc cho Tí cưỡi.
Xem thêm:
32 bài thơ về quê hương đất nước, thơ 4 chữ về quê hương
26 bài thơ lục bát về quê hương giúp bạn tìm về ký ức miền quê
8 bài thơ 4 chữ về quê hương vẽ nên bức tranh làng quê bình dị
Ca dao tục ngữ về con trâu và con bò
Cùng với trâu, bò cũng là loài vật gắn bó và thân thiết với người nông dân. Hai con vật này hầu như luôn được song hành cùng nhau trong các câu ca dao tục ngữ thành ngữ của người xưa.
1. Tháng 4 đi tậu trâu bò,
Để ta sắm sửa làm mùa tháng 5.
2. Trâu năm sáu tuổi còn nhanh
Bò năm sáu tuổi đã tranh về già
Đồng chiêm xin chớ nuôi bò
Mùa đông tháng giá, bò dò làm sao!
3. Đêm qua kẻ trộm vào nhà
Làm thinh chợp mắt để mà mất trâu
Nằm đây chớ chẳng ngủ đâu
Thức mà giữ lấy con trâu con bò
Nằm đây nào đã ngủ cho
Thức mà giữ lấy con bò con trâu.
4. Trâu năm sáu tuổi còn nhanh,
Bò năm sáu tuổi đã tranh về già,
Đồng chiêm xin chớ nuôi bò,
Mùa đông tháng giá, bò dò làm sao!
5. Trâu có đàn, bò có lũ.
6. Trâu gầy cũng tày bò giống.
7. Trâu he cũng bằng bò khỏe.
8. Làm nhà năm kim lâu, không chết trâu cũng chết bò.
9. Bụng trâu làm sao, bụng bò làm vậy.
10. Bụng trâu cũng như dạ bò.
11. Trâu bò húc nhau ruồi muỗi chết.
12. Trâu dong bò dắt.
13. Trâu chết mặc trâu, bò chết mặc bò, củ tỏi giắt lưng.
14. Giận bằng bò mất bò. Giận bằng trâu mất trâu.
15. Trâu bò được ngày phá đỗ
Con cháu được ngày giỗ ông.
16. Trâu ho hơn bò rống.
17. Trâu dong, bò dắt (vì bò hay đá hậu).
18. Trâu cổ cò, bò cổ giải (con giải - rùa)
19. Trâu hoa tai, bò gai sừng
20. Trâu mõm đen, bò lưỡi trắng.
21. Trâu nghiến hàm, bò bạch thiệt (lưỡi trắng).
Ca dao tục ngữ về con nghé
Nhắc đến trâu thì làm sao thiếu vắng được hình ảnh của những chú nghé, bởi chúng cũng góp phần làm phong phú thêm kho tàng ca dao dân ca Việt Nam khi nhắc đến con trâu.
1. Trâu anh con cưỡi con dòng
Lại thêm con nghé cực lòng thằng chăn.
2. Em như ngọn cỏ phất phơ
Anh như con nghé nhởn nhơ giữa đồng.
3. Công anh chăn nghé đã lâu
Bây giờ nghé đã thành trâu, ai cày.
4. Có cưới thì cưới con trâu
Đừng cưới con nghé nàng dâu không về.
5. Tan đàn xẻ nghé.
6. Cười như nghé.
7. Nghé con không sợ hổ.
8. Huơ con nghé nhỏ
Lạc đàng theo chó
Lạc ngõ theo trâu
Nghe mẹ rống đâu
Đâm đầu mà nhảy.
Hình ảnh con trâu từ xưa đến nay luôn được gắn liền với đời sống văn hóa vật chất lẫn tinh thần của người nông dân. Nói đến trâu là nói đến nền sản xuất nông nghiệp và văn hóa làng xã. Đôi khi đó lại là một lời nhắc nhở, kinh nghiệm sống hay phán điều gì đó được ẩn dụ thông qua những câu ca dao tục ngữ về con trâu.
Đừng quên cập nhật liên tục những bài viết mới nhất, hấp dẫn nhất tại VOH Sống đẹp.