Ca dao, tục ngữ, thơ về trầu cau, cây cau đặc sắc nhất

Quả cau, miếng trầu đã gắn liền với đời sống của người Việt từ bao đời nay đồng thời trở thành một nét văn hóa độc đáo của dân tộc. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, tục ăn trầu tuy không còn phổ biến nhưng trầu cau vẫn luôn hiện diện và là lễ vật không thể thiếu trong các nghi lễ truyền thống, lễ hội… Giá trị, nét đẹp của miếng trầu, quả cau cũng được lưu giữ trong những bài thơ về trầu cau, đặc biệt là tục ngữ, ca dao… xưa.

Cùng VOH Sống đẹp khám phá ý nghĩa của trầu cau trong đời sống văn hóa của người Việt Nam qua bài viết sau!

Những bài thơ về trầu cau hay và ý nghĩa

Với người Việt Nam, miếng trầu không chỉ là “đầu câu chuyện”, gắn với lời chào, lời hỏi thăm, làm quen mà còn chứa đựng nhiều tình cảm, ý nghĩa thiêng liêng khác.

Trầu cau thể hiện khát vọng lứa đôi, đại diện cho tình yêu son sắt, thủy chung, hạnh phúc, là cái cớ để nên duyên cũng là giao ước giữa trai gái. Tục ăn trầu gợi nhớ đến tục nhuộm răng đen - tiêu chuẩn cái đẹp của người con gái xưa. Hình ảnh hàng cau, dây trầu thấp thoáng bên hiên nhà bình yên cũng từng in sâu vào tâm tưởng của mỗi người con đất Việt hay được đưa vào những câu chuyện cổ tích thuở nhỏ… 

Thông qua miếng trầu, người ta có thể gửi gắm những triết lý nhân sinh, nhắc nhở con người cách ứng xử, giao tiếp, gắn kết tình cảm, thể hiện lòng thành kính… Hãy đọc thơ về trầu cau xưa và nay nếu bạn muốn hiểu hơn về một nét văn hóa đẹp của dân tộc mình.

Trầu cau (Yên Thao)

Ngày xưa có hai anh em

Giống nhau như hai giọt nước

Cùng yêu một cô láng giềng

Đẹp không có gì ví được

Cứ mỗi lần trăng lên cao

Cô gái thường ngân tiếng hát

Người anh lại đến bên rào

Lẳng lặng nhìn không chớp mắt

Cứ mỗi lần trăng lên cao

Cô gái thường ngân tiếng hát

Người em lại đến bên rào

Sáo trúc hoạ lời dìu dặt

Cô gái chừng như cũng biết

Anh em nhà ấy yêu mình

Có những đêm dài mộng đẹp

Quanh giường bướm lạ, hoa xinh

Nửa trọng người anh vì nết

Nửa mến người em vì tài

Chỉ tiếc thân mình có một

Mối tình khôn lẽ chia hai

Đành cứ ai người hỏi trước...

Mùa xuân rồi lại mùa xuân

Người anh mối mai lấy được

Rào thưa phá lối đi gần

Từ ấy mỗi lần trăng lên

Xóm làng không nghe tiếng hát

Chỉ còn tiếng sáo người em

Não nuột như dòng nước mắt

Một hôm người anh vắng nhà

Góc liễu em nằm gió mát

Giật mình tỉnh giấc nhìn ra

Tóc chị dâu xòa kín mặt

 

Người em biết chị dâu lầm

Giữ kín một mình không nói

Ôm nỗi đau riêng âm thầm

Nên nỗi đau càng nhức nhối

Rồi, một đêm trời mờ sao

Gió lạnh về qua kẽ liếp

Người em lòng nặng ưu sầu

Ra đi không lời từ biệt

Bước chân con người đau thương

Nhằm thẳng hướng rừng đi mãi

Trên đầu tóc đẫm mưa sương

Và trái tim hồng rắn lại

Rừng núi hoang sơ ngày ấy

Ngọt từ hương vị thanh tân

Chiếc lá cũng thành thần thoại

Hoa ngàn nở đỏ quanh năm

Người em dừng chân bên suối

Suối hiền cất tiếng ngân xa

Chàng ngỡ tiếng ngày xưa gọi

Tay nâng sáo trúc giao hoà

Suối hát có bao giờ nghỉ

Giọng vàng trôi mãi về xuôi

Tiếng sáo người em cũng thế

Bay theo cuối đất cùng trời

Chàng chết hoá thành hòn đá

Nằm bên bờ suối xanh rêu

Chiếc sáo rời tay lạnh giá

Vẫn vang điệp khúc dặt dìu

Người anh ở nhà nhớ em

Đêm ngày quên ăn quên ngủ

Khuya nghe lá rụng ngoài thềm

Lại ngỡ em về trước ngõ

Một hôm anh từ giã vợ

Lên đường quyết chí tìm em

Khăn gói đò đưa trước gió

Sau lưng đôi mắt vợ hiền

 

Bước chân con người đau thương

Nhằm thẳng hướng rừng đi mãi

Trên đầu tóc đẫm mưa sương

Và trái tim hồng rắn lại

Người anh dừng chân bên suối

Suối hiền cất tiếng ngân xa

Chiếc sáo người em còn đấy

Em đâu? Mắt anh lệ nhoà

Hỏi cây, cây rừng xanh lá

Hỏi mây, mây trời ruổi rong

Hỏi chim, chim bay hối hả

Sương rơi lớp lớp lạnh lung

Anh ngẩng đầu trông bốn phía

Bóng in sườn núi cao cao

Đất dưới chân người mọc rễ

Hoá thành ra một cây cau

Cô gái ở nhà đợi mãi

Người đi mỗi lúc mỗi xa

Khuya khoắt nửa giường trống trải

Chiêm bao đứt nối canh gà

Sáng cô trông trời hỏi mây

Chiều cô nhìn cây hỏi gió

Mây gió lang thang đêm ngày

Có thấy ai người nhắn hộ

Mùa Xuân gương buồn thưa soi

Mùa Hạ lược buồn biếng chải

Thềm vắng, mùa Thu lá rơi

Khôn dễ ôm cầm đợi mãi

Cô gái một mình ra đi

Ngoảnh lại ngôi nhà lần cuối

Đường xa thân gái quản gì

Đã có tình yêu chỉ lối

Tình yêu đưa cô tới suối

Suối hiền cất tiếng ngân xa

Hòn đá rêu phong nắng dãi

Bóng cau ôm trùm thiết tha

 

Chiếc sáo người em chừng đấy

Áo chồng dấu vá này đây

Cô gọi, gọi hoài, gọi mãi

Như con nai kêu lạc bầy

Tiếng gọi vang vào rừng sâu

Rừng có ai đâu mà gọi

Tiếng gọi vang vào vách núi

Lại vẫn tiếng cô trả lời

Tuyệt vọng, cô ngồi thổn thức

Gục đầu bên đá xanh rêu

Hoa cau rơi đầy mái tóc

Hương cau thơm ngát trời chiều

Ngày hết rừng mang áo đen

Giấu kín những điều bí mật

Chỗ người ngồi đó qua đêm

Trầu không bò trên mặt đất

Dây trầu bám đá leo cao

Như có phép màu rất lạ

Lá trầu ve vuốt mình cau

Cau cựa mình sinh chùm quả

Nhà vắng, bốn bề cửa đóng

Xóm làng thương những người đi

Theo lối Sơn Thần báo mộng

Tìm ra bờ suối diệu kỳ

Giữa vùng nước biếc non xanh

Tạo hoá riêng dành một chỗ

Người em, vợ chồng người anh

Thành đá, thành cây đoàn tụ

Dân làng bổ quả cau tươi

Cặp với lá trầu ăn thử

Thấy trong cay đắng ngọt bùi

Có cả men nồng rượu cũ

Nhổ quết trầu lên hòn đá

Lạ lùng đá hết rêu phong

Như được hồi sinh trở lại

Đá xanh ửng dậy màu hồng

 

Từ ấy lệ làng cưới xin

Có tục trầu cau dạm ngõ

Nhắc nhau máu chảy ruột mềm

Thuỷ chung tình chồng nghĩa vợ

Một hôm Vua Hùng đi săn

Nhạc ngựa reo vàng suối nhỏ

Đến chỗ ba người hoá thân

Ngựa dựng bờm không bước nữa

Vua vời bô lão địa phương

Đến hỏi ngọn ngành chuyện cũ

Ngậm ngùi nửa xót nửa thương

Truyền chỉ ghi vào quốc sử

Chiếu rồng ban xuống toàn dân

Lấy giống cây trồng suốt lượt

Miếng trầu làm nghĩa làm duyên

Mỹ tục truyền lan cả nước.

Trầu cau (Hàn Quốc Vũ)

Trầu xanh, ơi hỡi trầu xanh

Đừng trồng dưới gốc cau anh làm gì!

Một ngày anh sẽ tình si

Vì em quấn chặt ngõ đi đường về

 

Trầu cau quệt đỏ thấy mê

Mua vôi trắng tốt ủ ê tâm hồn

Em xinh xoè lá đầu non

Anh thì nín thở thả hồn du dương

Gió vê làn gió yêu đương

Lắc qua lắc lại tơ vương mặn nồng

 

Tình ơi! Quấn quýt còn không?

Trầu cau như thế, mùa đông ấm người.

Thương nhớ trầu cau (Nguyễn An Bình)

Sóng đôi như cá bạc đầu

Ai têm cánh phượng cau trầu kết đôi

Thắm duyên từ thuở yêu người

Bên núi lỡ-phía sông bồi ai hay.

 

Bến quê con nước vơi đầy

Bước chân phiêu dạt dấu giầy long đong

Đời người sóng bủa mênh mông

Trầu cay từ buổi lọt lòng mẹ cha.

 

Khi tình xếp lá ngây thơ

Tiếng ru đã vắng câu hò về đâu

Giàn xưa xanh ngát liếp trầu

Hương cau ngây ngất quyện màu khói sương.

 

Quê người có lúc chiều buông

Sáo qua sông tiếng kêu buồn lẻ loi

Tôi ơi từ buổi xa người

Trầu cau đã cạn hết lời nhớ thương.

Mời trầu (Hồ Xuân Hương)

Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi,

Này của Xuân Hương mới quệt rồi.

Có phải duyên nhau thì thắm lại,

Đừng xanh như lá, bạc như vôi.

Lá trầu cay (Phạm Đình Ân)

Nửa đêm thức dậy ăn trầu

Nước trầu đưa nhớ vào sâu giấc già

Cuộc đời như bóng mây qua

Nhỏ nhoi chỉ miếng trầu là niềm vui

Bỗng nhiên trẻ lại nụ cười

Tiếc trông miếng bã vứt rồi còn ngon

Ngỡ đang độ tuổi trăng tròn

Sum suê dân dã quê vườn bấy lâu

Tương tư môi đỏ dạ sầu

Trót ăn mất một miếng trầu của anh

Bồi hồi má đỏ tóc xanh

Quả cau chạm ngõ thoắt thành tơ duyên

Miếng trầu cánh phượng khéo têm

Bao nhiêu cô Tấm làm nên hội hè.

 

Hành hương - con cháu tìm về

Trầu cau quấn quít lại kề đá vôi

Lá trầu nguyên lá trầu tươi

Lứa đôi đã khác lứa đôi buổi nào.

Quen nhau bởi một miếng trầu

Nghĩa ăn nghĩa ở dài lâu bạn hiền

Coi khinh lừa lọc, biếng hèn

Lợi danh chốc lát, ưu phiền mấy mươi

Rủi may gió giập, đất vùi

Cơi trầu bày cả chuyện dời ngổn ngang

Dập dồn bão lụt chưa tan

Miếng trầu một thuở cay sang mọi thời

Bồ hòn đắng nữa chưa thôi

Khế chua, sung chát với người hết đâu.

 

Mai kia dẫu bỏ giàn trầu

Cái nồng cay vẫn ngọt vào khoảng xa

Ấm tình cau sáu bổ ba

Thuỷ chung lá ngửa tay ra thật lòng.

 

Xót đau năm tháng lạ lùng

Ngược xưa, lại chính xuôi dòng tương lai.

Đánh thức trầu (Trần Đăng Khoa)

Trẩu trẩu trầu trầu

Mày làm chúa tao

Tao làm chúa mày

Tao không hái ngày

Thì tao hái đêm

(Câu hát của bà em)

Đã ngủ rồi hả trầu

Tao đã đi ngủ đâu

Mà trầu mày đã ngủ

Bà tao vừa đến đó

Muốn xin mấy lá trầu

Tao không phải ai đâu

Đánh thức mày để hái!

Trầu ơi, hãy tỉnh lại

Mở mắt xanh ra nào

Lá nào muốn cho tao

Thì mày chìa ra nhé

Tay tao hái rất nhẹ

Không làm mày đau đâu...

Đã dậy chưa hả trầu?

Tao hái vài lá nhé

Cho bà và cho mẹ

Đừng lụi đi trầu ơi!

Bài thơ viết giữa vườn trầu (Nghiêm Thị Hằng)

Lá hầu như hình trái tim

Để cho anh nhớ - anh tìm về đây

Lá trầu thơm, lá trầu cay

Anh ơi có nhớ những ngày gian nan.

 

Những đêm giặc đốt xóm làng

Vườn em bom đạn vẫn vàng hoa cau

Cái nhìn chưa kịp trao nhau

Mà em vẫn để dành trầu cho anh

 

Cau đào ăn với trầu xanh

Say cau trầu lại hoá thành say nhau

Giặc tan người hỡi về đâu

Ở đây cấy lúa trồng trầu với em

 

Lời em gió thoảng trong đêm

Cánh tay em lá trầu mềm tiễn đưa

Miệt vườn buổi ấy thoáng mưa

Một mình em đứng gió lùa hương cau

 

Chiều nay trở lại vườn trầu

Yêu em

Anh nói những câu… ngập ngừng

Tay em bứt lá thẹn thùng

Cuối vườn - kìa ánh trăng vàng đã lên.

 

Lá trầu như hình trái tim

Miệt vườn quê mẹ... bóng em đợi chờ.

Cau trầu quê (Hàn Quốc Vũ)

Làng mình đám cưới nhà quê

Rước dâu hai họ đề huề vui xuân

Bà con xúm xít xa gần

Cô dâu xinh xắn trăm phần hoa khôi

Còn đây chú rể xứng đôi

Nắm tay chào đón khách ngồi chung vui

Em ơi, anh cũng muốn rồi

Em – cô dâu ấy để đời thêm say!

Hoa môi đã chín hương bay

Hoa lòng đã rục thế này tìm nhau

Hai ta cách một nhịp cầu

Dây tình đã nối muôn màu sắc tươi

Người ta giàu có mặc người

Riêng ta nghèo khổ cũng cười không sao!

Nếu còn những cảnh lao đao

Thì anh cam chịu gánh vào vì em

Ngày mai thiệp đỏ tơ mềm

Giăng giăng ngang ngõ tỏ niềm yêu đương

Đời hay so sánh trăm đường

Mong em một dạ má hường thắm son

Con đê quanh quẹo hãy còn

Đôi bờ cỏ dại non non vẫn chờ

Xin em là gái còn tơ

Một ngày đi phố, bài thơ lạnh lùng!

Bọn mình mong kiếp tình chung

Đừng say con mắt mông lung nơi nào!

Em quê ơi tấm lụa đào

Làn môi hồng thế cổng rào còn che!

Áo quần hoa hậu thấy mê

Áo quần như thế có về nữa không?

Cầu mong cái chuyện vợ chồng

Sớm hôm quạt lửa thổi nồng duyên ta

Dầu trăng có đẹp nghìn xa

Dầu ai sang trọng bước qua đời mình

Đôi ta quê quá bóng hình

Ghép tuần trăng mật để mình có nhau

Mặc đời kén trước, chọn sau

Này em, xin mãi là cau với trầu!

Biết đâu (Nguyễn Lãm Thắng)

Bất ngờ ai biết... biết đâu?

rồi thương như thể cau trầu ngàn năm

người gần, quê lại xa xăm

cái duyên với cái nợ nần sánh đôi

Văn chương khi đứng khi ngồi

tháng năm cơm áo buồn vui cõi trần

yêu nhau... khổ... chớ ngại ngần

gánh tình nặng gấp bội phần gieo neo

 

Cau gầy, trầu vẫn cứ leo

trót thương nhau lấy chữ nghèo làm tin

thủy chung là của chúng mình

chăm nom cho lá khẳm cành trĩu bông

 

Tay không này với tay không

khéo tay buộc sợi tơ hồng vào đôi

đời vui, vui quá em ơi!

ngoài kia nắng đã xanh trời bình minh.

Qua hàng trầu nhớ mẹ (Nguyễn Thị Mai)

Gian hàng trầu vỏ quen một thuở

Cau tươi, vỏ thăm, lá thơm cay

Đi chợ con bớt dăm đồng vặt

Mua để mẹ ăn mỗi thường ngày.

 

Quết trầu đỏ thắm làn môi mẹ

Sau bữa cơm đèn trải chiếu hoa

Mẹ ngồi thong thả bên hè mát

Hàng xóm sang chơi ấm cửa nhà

 

Nhưng rồi hình bóng về xa khuất

Mẹ chẳng còn ăn những miềng trầu

Chiếc cơi trống vắng, hơi đồng lạnh

Con đặt tay vào ngón buốt đau

 

Mẹ ơi!

Thơm cay một miếng trầu xưa

Mà con phải bớt tiền mua vì nghèo

Bây giờ đã hết gieo neo

Lại không con mẹ mà chiều. Khổ không!

Từ ngày đưa mẹ ra đồng

Qua hàng trầu vỏ con không dám nhìn.

Tôi người làng quan họ (Hoàng Cầm)

Tôi người làng quan họ

Quê mẹ bên này sông

Cách quê cha một dòng nước trắng

 

Cô gái làng Xim mười bảy tuổi

Hát hay nổi tiếng khắp vùng

Khi cất lời ca

Những lứa hợp tình chuốt rơm bện ổ

Những vợ trái duyên chồng

khăng khăng giả của

 

Lại có anh học trò

Bổi hồi bồi hồi

Xăm xăm một bước vượt sông

 

Trầu cau chẳng kịp cốm hồng

Xác pháo đã vùi ngõ mưa lầy lội

 

Bà mối nhai trầu bỏm bẻm

Chưa vợi chùm cau thường têm trầu cánh phượng

Đã nghe tin cô ả chê chồng

Ứ hự... từ đâu?

Chồng nói chồng yêu, chẳng hội chẳng hè

Vợ cúi mặt vò nhàu ngực yếm

Dựa cột nhà nhịn thở lắng nghe.

 

Gió đưa tiếng chị tiếng em

Đến phá cửa buồng cài then khóa giọng.

 

Đã lạy đã van đã giàn nước mắt

Tiếng hát vẫn không ra thoát cửa buồng tằm

Ngảnh mặt không ăn nằm

Vợ chờ tua rua chỉ lối

Bỏ đi theo người trai

Chở thuyền hát lặn những đêm giăng.

 

Mười năm sau ngày cưới

Chồng nhớ hội yếm đào

Mê tìm theo đám hội

Van mình ơi, thương tôi mình về

Tay vân vê sợi tóc bạc đầu tiên

Lẫn dưới vành khăn tròn trặn

Hai người chợt tiếc mùa xuân

Vội chắp lại đêm xuân thứ nhất

 

Nhờ đó tôi ra đời

Mẹ quấn quanh tã mỏng

Giọng hát bắt đầu rơi rụng

Theo từng giọt sữa vắt nuôi con.

 

Tôi lớn lên

Mang giọng mẹ tròn

Trong đôi mắt sáng...

Mong mỏi (Hoàng Cầm)

Em về chia hết trầu cau

Anh đi chia nửa câu đầu cho ai

Là câu thưa với đất trời

Nhờ ơn bác mẹ thành đôi từ ngày

Em về bác mẹ vui ngay

Anh đi làng xóm nhớ ngây dạ buồn

 

Em về trải rạ êm đường

Anh đi manh áo phố phường bụi pha

Em về én thức canh ba

Anh đi lưới nhện nhập nhoà theo đi

 

Em về chữ phận yên vì

Chữ duyên anh xé

chữ nghì em vương

Ước sao dàu nát đoạn đường

Anh đi bão táp phải nhường heo may

Thoảng hơi sương lạnh má gầy

Duyên em quyết tái sinh ngày... còn không...

Miếng trầu ngày giỗ mẹ (Vũ An)

Mẹ đã đi xa rồi

Nhà ta không ai ăn trầu nữa

Cau đến thì cau lổ

Trắng chiều hoa cau rơi

 

Mẹ thích miếng trầu mặn vôi

Cau tiện chũm lòng đào

Trầu têm cánh phượng

Đưa ngón tay quệt nước trầu duyên dáng

Hàm răng đen nhức nét cười

 

Rộn rã miếng trầu

Ngày tiễn con ra trận

Xóm nghèo đêm ấy trăng vui

 

Biếu láng giềng nhớ chọn quả cau tươi

(Khi còn sống mẹ thường nhắc thế)

Con kính cẩn dâng mấy tuần hương lẻ

Những miếng trầu giỗ mẹ sắp lưng cơi.

Vườn cau giàn giầu (Văn Trọng Nguyễn)

Nhà tôi có một vườn cau,

Tìm đâu cho được giàn trầu gói theo.

 

Nhà tôi có một vườn cau,

Nhà em cũng có giàn trầu trước sân.

Bao hôm trông ngóng xa gần,

Muốn mang cau đến mấy lần lại thôi.

Hình như trầu có cau rồi,

Nhưng thầy em lại muốn tôi sang nhà.

"Chỉ cần trú hạt mưa xa,

Chẳng cần chi nữa, thế là...là xong".

Tôi vâng cho thầy được lòng,

Thực tình tôi ngại người trong người ngoài.

Ngại em đã có một ai,

Bỗng dưng tôi lại đóng vai người thừa.

Ngại rằng lời nói gió đưa,

Người ta đồn đoán khi chưa có gì.

Vậy nên tôi chửa dám đi,

Chẳng may lỡ bước nói gì được đây.

Gái trinh tình lỡ qua tay,

Những lời đồn đoán không hay chút nào.

...Quanh ra rồi lại quanh vào,

Vườn cau đén lứa, giàn trầu cũng xanh.

Thầy u thì giục nhanh nhanh,

Mà mình thì cứ quẩn quanh một mình.

Làm sao hợp ý hợp tình,

Ý thầy ý mẹ, tình mình tình em.

Tình em, em nói ra xem,

Rằng em có ai trong tim chưa nào?

Để tôi mở lối đi vào,

Đặt trong giàn trầu buồng cau to tròn!

Xem thêm:
32 bài thơ về quê hương đất nước, thơ 4 chữ về quê hương
30 bài thơ về dòng sông dạt dào xúc cảm và ý nghĩa sâu sắc
Xao xuyến với chùm thơ lãng mạn dễ thương về tình yêu đôi lứa

Tuyển tập thơ về cây cau gợi nhớ ký ức xưa

Trong văn hóa của người Việt, cây cau không chỉ gắn liền với trầu - vôi mà còn là biểu tượng của quê nhà bình dị, gắn với tuổi thơ, đời sống của người nông thôn. Vì vậy, thơ viết về loài cây này cũng gợi lên cảm giác vừa thân thuộc, yên bình vừa bâng khuâng, hoài niệm về một thời đã xa.

Cây cau (Trần Mạnh Hảo)

Cau nhà em cao nhất làng

Lá xòe như nón, chỏm bằng đọt xanh

Gọi cây mà chẳng có cành

Hoa rơi như gạo lừa anh gà dò

Lá rơi thành chiếc quạt mo

Cho thơm cơm nắm trước giờ ra quân

Lạ đời râu mọc dưới chân

Gốc già để ngọn trẻ dần lá loe

Lá mời chim sẻ chích chòe

Về làm tổ đẻ hoa xoè tháng Giêng

Đi xa ngoảnh lại làng em

Thấy cau là thấy bà bên cơi trầu.

Hương cau (Nguyễn Ngọc Hưng)

Tháng giêng hoa cau rụng

Chum nước ngạt ngào hương

Dịu dàng em gội tóc

Gió thơm thơm khắp vườn

 

Bên rào dâm bụt đỏ

Mắt ai xanh lá trầu

Nhìn em như muốn ngỏ

Thương mà… hổng dám đâu!

 

Dâu bèo lấm tấm ao

Còn lăn tăn tăm cá

Ngun ngút mây trời cao

Bóng chim mờ mịt quá!

 

Lỗi tháng giêng lần lữa

Lỗi tuổi xuân ngại ngần

Dây trầu thưa thớt lá

Cau trổ buồng phân vân

 

Hoa vẫn màu hoa cũ

Hương vẫn mùi hương xưa

Nhớ đầy chum nước gội

Tóc em ngày mỗi thưa…

Cây cau trong truyện Tấm Cám (Yến Lan)

Cây cau đổ với kẻ trèo cau

Thân thẳng ngờ đâu những nhát dao

Người hóa chim oanh lên tiếng hót

Xót cây trầu một gốc bên ao.

Cây cau (Nguyễn Lãm Thắng)

Ông trồng cây cau

Từ ngày xa lắc

Ngọn cây vút cao

Giữa trời xanh ngắt

 

Thân gầy mảnh khảnh

Nhưng rất dẻo dai

Mặc cho giông bão

Vẫn vươn cao hoài

 

Lá xòe răng lược

Chải tóc mây xanh

Tháng năm không nghỉ

Ru con gió lành

 

Chim về làm tổ

Ríu ran sớm chiều

Mái nhà nho nhỏ

Sao mà đáng yêu

 

Những đêm trăng đẹp

Cau thức cùng trăng

Toả hương thơm ngát

Dọc con đường làng.

Những mùa cau quên lãng (Hồ Đăng Thanh Ngọc)

Những hàng cau gieo núm cổ tích

đỏ hoe huyền thoại bã trầu cay

và sinh sôi những nghĩa tình đôi lứa

nắng xiên khoai qua thôn Vỹ họ Hàn

 

Những mùa thơ ấu đi qua

những mệ già nhuộm răng nhai trầu dần khuất bóng

đem cả màu đen cổ tích đi theo.

những vườn xanh thưa dần bóng lá

cùng lúc tiếng chim trong vườn chết đi

những thân cau chen cứng ăng ten trời

 

Vẫn còn đó những hàng cau chới với

sống như vớt vát kỷ niệm

và tháng ba hoa cau nở ngọt ngào

tỏa làn hương như một lời trăn trối.

Cây cau (Ngô Viết Dinh)

Trông cây cau thẳng

Em mới hỏi mèo

Mải đi bắt chuột

Có quên tài trèo?

 

Cau đứng làm thước

Đo tháng, đo ngày

Từng nấc, từng nấc

Vòng đều thân cây

 

Cau cao, cao mãi

Tàu vươn giữa trời

Như tay xoè rộng

Hứng làm mưa rơi

 

Mo như thìa lớn

Đón nước mưa lành

Tàu cau soi bóng

Bơi trong chum sành

 

Chiều xuân mưa tạnh

Mây trời xanh êm

Tàu cau phe phẩy

Vẫy gọi trăng lên

 

Bộp! Mo cau rụng

Xòe hoa trắng ngà

Bên cửa em học

Hương bay vào nhà

Thoảng thơm trong gió

Hương cau bay xa.

Xem thêm:
18 bài thơ cây tre Việt Nam thể hiện tình yêu quê hương, đất nước
21 bài thơ về cây lúa, lay động lòng người
Tuyển tập những bài thơ cây dừa hay nhất, xúc động nhất

100+ câu tục ngữ, ca dao về trầu cau

Trong dòng chảy văn học, văn học dân gian chính là nơi mà chúng ta có thể khám phá trọn vẹn nét đẹp của văn hóa trầu cau ở Việt Nam. Từ đời sống, miếng trầu, dây trầu, cây cau đi vào những câu đố, câu hát, câu tục ngữ, bài ca dao… như một lẽ tự nhiên. Và hiển nhiên với sự gắn bó mật thiết và vai trò quan trọng của mình, tục ngữ, ca dao về trầu cau cũng chiếm một số lượng khá lớn.

Dưới đây là hơn 100 câu tục ngữ - thành ngữ, ca dao hay và tiêu biểu nhất do VOH tổng hợp.

Tổng hợp những câu ca dao về trầu cau hay nhất

1. Trầu em trầu gói trong khăn,

Trầu gói trong áo, anh ăn sao đành.

2. Chợ Viềng năm họp một phiên

Để cho trai gái tốn tiền trầu cau.

3. Thương ai em nói khi đầu

Để cho thầy mẹ ăn trầu một nơi.

4. Thương nhau thì biết ý nhau

Miếng trầu, miếng thuốc, miếng cau bạn bè.

5. Trăng lên có chiếc sao chầu

Hỏi thăm đào liễu đã ăn trầu ai chưa?

6. Đôi ta như trầu với cau

Vừa vôi, môi đỏ tìm đâu cho bằng.

7. Ôi anh đi cái ô vàng

Có trầu xin miếng hỡi chàng đi ô.

8. Chiều chiều buồn miệng nhai trầu,

Nhớ người quân tử bên cầu ngẩn ngơ.

9. Con quạ nó đứng đầu cầu,

Nó kêu bớ má lấy trầu khách ăn.

10. Hai tay xách nước tưới trầu

Trầu bao nhiêu lá dạ sầu bấy nhiêu.

11. Tôi đà biết tính chồng tôi

Cơm no thì nước, nước thôi thì trầu.

12. Tình nhân bất luận khó giàu

Vải to khéo nhuộm cau màu cũng xinh.

13. Trầu quế chọn ngọn cho chuông

Ăn cau chọn trái trửa buồng non xanh.

14. Con ơi học lấy nghề bà

Trầu xin thì đớp, trầu mua thì đừng.

15. Bắc thang lên hái ngọn trầu vàng,

Hỏi thăm chị Xã nộp cheo làng mấy quan?

16. Ăn trầu thì phải có vôi

Cúng rằm thì phải có xôi có chè.

17. Têm trầu về giắt mái rui

Cúi đầu lạy mẹ làm sui cho gần.

18. Bắc thang lên hái ngọn trầu xanh

Cả cheo lẫn cưới xin anh một ngàn.

19. Ăn trầu mà có vỏ chay

Vôi kia có lạt cũng cay được mồm.

20. Thèm trầu mà chẳng dám xin

Thương em mà chẳng dám nhìn mặt em.

21. Trầu vàng ăn với cau sâu

Lấy chồng thua bạn thêm sầu mà hư.

22. Ngó qua nhà trống bên cầu

Thấy con bìm bịp ăn trầu đỏ môi.

23. Miếng trầu là nghĩa tương giao

Muốn cho đây đấy duyên vào hợp duyên.

24. Còn đêm nay nữa mà thôi

Chả còn khắc khoải, xin vôi xin trầu.

25. Ai ăn cau cưới thì đền

Tuổi em còn bé chưa nên lấy chồng.

26. Miếng trầu giải phá cơn sầu

Ăn cơm chẳng đặng, ăn trầu giải khuây.

27. Thương nhau hẹn lại năm sau

Cho trầu ra lộc, cho cau trổ buồng.

28. Tới đây chiếu trải trầu mời

Can chi mà đứng giữa trời sương sa.

29. Miếng trầu đạo ngãi tương tư

Không ăn cầm lấy cũng như ăn rồi

30. Cau khô mà bỏ hộp đồng

Tuổi em chẳng đáng làm chồng chị đâu.

31. Ăn trầu thì mở trầu ra

Một là thuốc độc hai là mặn vôi.

32. Yêu nhau cau hết nửa nương

Trầu hết nửa bãi, vẫn chưa tường mặt nhau.

33. Đầu đen vì bởi xức dầu

Răng đen vì bởi miếng trầu, miếng cau.

34. Miếng trầu là miếng trầu vàng

Xin chàng cầm lấy, kẻo oan miếng trầu.

35. Trầu em buộc dải yếm đào

Hỏi người tri kỉ ăn vào có say?

36. Trăm năm còn có gì đâu

Miếng trầu liền với con trâu một vần.

37. Gặp nhau ăn một khẩu trầu

Không mặn vì thuốc, say nhau vì lời.

38. Thương em chẳng dám trao trầu

Ðể trên bó mạ, gió Nam lầu thổi qua.

39. Vì chưng ăn miếng trầu anh

Cho nên má đỏ tóc xanh đến giờ.

40. Vôi nồng, trầu thắm ai ơi

Gá duyên chồng vợ ở đời trăm năm.

41. Ăn dưa, ăn ổi chín cây

Ăn trái cau dầy, ngon quá anh ơi.

42. Yêu nhau trầu vỏ cũng say

Ghét nhau cau đậu đầy khay chẳng màng.

43. Miếng trầu của đáng bao lăm

Ăn rồi nhả bã tiếng tăm để đời.

44. Tay bưng hộp thiếc cau đầy

Hỏi em mấy tuổi anh gầy nhân duyên.

45. Lòng thương cái chị hái trầu

Khăn xéo đội đầu vắt vẻo ngọn thang.

46. Trầu lên nửa nọc trầu vàng

Thương cô áo chẹt, vá quàng nửa lưng.

47. Xưa kia ai biết ai đâu,

Chỉ vì điếu thuốc, miếng trầu nên quen.

48. Gặp nhau ăn một miếng trầu

Gọi là chút nghĩa về sau mà chào.

49. Lại đây ăn một miếng trầu

Nữa mai tuyết nhuộm mái đầu hoa râm.

50. Khi vui miếng thuốc miếng trầu

Khi buồn đi mất, biết đâu mà tìm.

51. Miếng trầu em têm bỏ đĩa con rồng

Trước mời thầy mẹ, sau vợ chồng ta ăn.

52. Tiện đây xơi một miếng trầu

Gọi là nghĩa cũ về sau mà chào.

53. Bắc thang lên hái ngọn trầu vàng

Trầu em cao số muộn màng anh thương

Bắt thang lên hái ngọn trầu hương

Đó thương ta một ta thương đó mười.

54. Anh về têm một trăm miếng trầu cho tinh tuyết,

Bỏ vào hộp thiếc, khay cẩn xà cừ

Để em vòng tay vô thưa với thầy, với mẹ: Gả chừ cho anh.

55. Rượu đổ xuống cầu, rượu hòa theo nước

Trầu đổ xuống cầu, trôi ngược trôi xuôi

Xưa nay nhớ bạn ngùi ngùi

Bữa nay gặp bạn dạ vui khôn cùng.

56. Vườn em đã có hàng cau

Nhà anh có chiếc cơi thau đựng đầy

Anh về thưa với mẹ thầy,

Anh sang làm rể Tết này là xong.

57. Chim buồn chim bay vào núi

Cá buồn cá chúi xuống sông

Anh buồn uống chén rượu nồng

Em buồn em ăn một miếng trầu không giải buồn.

58. Tai nghe bạn cũ có đôi

Ghé vô thăm chút, không ngồi chi lâu

Tưởng là bỏ một miếng trầu

Dứt đi thì tội, ngồi lâu thì phiền.

59. Trông cho trời sáng trăng rằm

Mẹ ngồi kéo vải, cha nằm đọc thơ

Còn em ra đứng đầu bờ

Miếng trầu gói sẵn đợi chờ anh sang.

60. Vườn em tốt đất trồng cau

Cho anh trồng ghé bụi trầu một bên

Bao giờ cau nọ tốt lên

Trầu kia bén ngọn ta nên vợ chồng.

61. Trầu này cúc, trúc, mai, đào

Trầu này thục nữ anh hào sánh đôi

Trầu này trầu quế, trầu hồi

Trầu này thục nữ ước người trượng phu.

62. Tiếng ai tha thiết bên giang

Có phải nhân ngãi mời sang ăn trầu

Tiếng ai tha thiết bên cầu

Có phải nhân ngãi ăn trầu thì sang?

63. Tiếc cái vòng vàng đeo cho con vượn hót

Tiếc cái kính sáng đeo cho người mù

Tiếc công em trang điểm mấy thu

Bưng trầu ra ngoài bãi bạn chối từ không ăn.

64. Thôi thôi, thiếp đã trót nhầm

Cơi trầu từ tạ, chàng cầm lấy cho

Thôi thôi, anh cũng xá cho

Cơi trầu từ tạ, anh cho cầm về

65. Chân đi ba bước lại dừng

Tuổi em còn bé chưa từng đi buôn

Đi buôn cho đáng đi buôn

Đi buôn cau héo có buồn hay không.

66. Anh chơi cho rạng đông ra

Nhà em gần cạnh mời qua ăn trầu

Ước gì anh rể, em dâu

Lo chi những sự ăn trầu rứa em.

67. Bởi anh sơ ý buổi đầu

Phải chi tới bỏ miếng trầu là xong

Bây giờ gá nghĩa vô vòng

Như rương khóa chặt, ai hòng mở ra.

68. Áo cưới chưa hết nếp tà,

Cô dâu xách nón về nhà cô dâu

Phải chăng cau đã chán trầu,

Đôi bờ đã gãy nhịp cầu sang sông?

69. Trông trời cho đến sáng mai

Ra đường gặp mặt, trao vài ba câu

Câu vui lẫn với câu sầu

Góp vào trong cả miếng trầu em trao.

70. Hỡi cô mặc áo vá vai

Tay ngắn tay dài đã có chồng chưa?

Anh hỏi thì em xin thưa

Vài ba nơi hỏi nhưng chưa nhận trầu.

71. Thương người dãi nắng dầm mưa

Cho em cây dó, em đưa miếng trầu

Trầu này đệm với vôi tàu

Ăn dăm ba miếng kẻo rầu lòng em.

72. Em gặp anh đây cha chả là mừng

Tưởng như lúa trổ nửa chừng gặp mưa

Em gặp anh đây tròn bóng đang trưa

Rưng rưng nước mắt tay đưa miếng trầu.

73. Quê nhà có ruộng có trâu

Nhưng sông vắng cá nhưng trầu vắng vôi

Đi tìm cho đũa thành đôi

Cho than bén lửa cho người bén duyên.

74. Miếng trầu ăn kết làm đôi

Lá trầu là vợ, cau tươi là chồng

Trầu xanh, cau trắng cay nồng

Vôi pha với nghĩa, thuốc nồng với duyên.

75. Trai làng có thiếu gì đâu

Sao em vỏng vảnh như cau cuối mùa

Em còn kén chọn nơi mô

Làm chi như bún chợ trưa hỡi mình?

76. Trầu này đủ vỏ, đủ vôi

Ðủ cau, đủ thuốc, đủ mùi xạ hương 

Không ăn thì bảo rằng thường

Ăn rồi thì biết người thương thế nào.

77. Tay ai như ngọc, như ngà

Ðưa trầu ta tưởng đưa ta miếng vàng

Anh say nhan sắc của nàng

Hay say vì miếng trầu vàng, cau tươi?

78. Cành đào lá liễu phất phơ

Đường đi khuất nẻo ai ngờ gặp nhau

Gặp nhau ăn một miếng trầu

Còn hơn đám cưới mổ trâu ăn mừng.

79. Gió đưa tờ giấy lên mây,

Gió đưa cô ấy lại đây ăn trầu.

Yêu nhau thì ném bã trầu,

Chớ ném gạch đá vỡ đầu nhau ra.

80. Vô giàn hái lá trầu giàn

Đem têm kiểu phụng bỏ ngang khay cừ

Bề mô rồi phụ mẫu cũng ừ

Lẽ mô phụ mẫu chối từ nghĩa con.

81. Bây giờ anh bắt tay nàng

Hỏi sao lá ngọc cành vàng xa nhau

Xa nhau ta mới xa nhau

Khi xưa ta vẫn ăn trầu một cơi.

82. Em cầm trái cau vừa lau vừa róc

Em cầm lá trầu vừa rọc vừa têm

Để vợ chồng lời thuận nghĩa êm

Chồng kêu vợ dạ mới thật là con gái khôn.

83. Diết da da diết quá chừng

Em cho anh chúi một cái em đừng kêu đau

Đến mùa bẹ ấp cành cau

Anh mang con lợn, cơi trầu đền em.

84. Tôi xin các bác giãn ra

Để tôi đối địch với ba cô này

Được thời ăn đĩa trầu đây

Thua thời cởi áo dang tay ra về.

85. Cau liên phòng, ai trồng nên quả

Đá trên ngàn, ai phá nung vôi

Nhạt nồng cay đắng chàng ôi

Ăn trầu có tỏ khúc nhôi sự tình.

86. Ðã nhuộm thì nhuộm cho đen

Ðã khêu, khêu tỏ ngọn đèn mới thôi

Ăn trầu thì phải đỏ môi

Thương nhau thì phải thắm đôi nghĩa tình.

87. Ngã tư nơi hẹn chốn hò

Gặp nhau liếc mắt dặn dò đôi câu

Chàng đưa thuốc, thiếp trao trầu

Thắm tình Cẩm Lệ, mặn vôi Thanh Hà.

88. Con mèo mà trèo cây cau,

Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà.

Chú chuột đi chợ đường xa.

Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo.

89. Trầu đã có đây, cau đã có đây,

Nhân duyên chưa định trầu này ai ăn

Trầu này, trầu túi trầu khăn

Cùng trầu dải yếm anh ăn trầu nào?

90. Chàng ơi ăn miếng trầu này

Ăn rồi thiếp sẽ giãi bày khúc nhôi

Bắc Nam hai nghe đôi nơi

Trầu này kết nghĩa một đôi giao hòa

Trầu này trong hộp mở ra

Có cau có vỏ, lòng đà có nơi.

91. Trầu này trầu tính trầu tình

Trầu têm cánh phượng trầu mình trầu ta

Trầu này trong tráp bỏ ra

Trầu têm cánh phượng cau vừa chạm xong

Miếng trầu có bốn chữ tòng

Xin chàng cầm lấy vào trong thăm nhà

Nào là chào mẹ chào cha

Cậu cô chú bác mời ra xơi trầu.

92. Hai tay em bưng hộp thuốc, khay trầu

Miệng mời chú lái ăn trầu với tui

Bây giờ thuyền chạy, ghe lui

Trai anh lui về vợ cũ, gái em lùi về chồng xưa

Chớ anh đừng ngọt miệng đãi đưa

Cầm duyên em lại buổi chợ trưa em phải ngồi.

93. Thuyền đà tới bến mình ơi

Cắm sào cho chặt, vào chơi xơi trầu

Vỏ quạch em đã đi đào

Trầu không đã hái, thuốc lào đã phơi

Trầu têm cánh phượng em mời

Ăn chung cho đỏ mặt người, mặt ta.

94. Cau non khéo bổ cũng dày,

Dầu thương cho mấy, cơ hội này cũng xa

Bây giờ hỏi thật anh Ba

Còn thương như cũ hay là hết thương?

Ban ngày dãi nắng, tối lại dầm sương,

Thân em lao khổ một mình, có thương không mình?

95. Anh về kiếm chốn kẻo già

Măng mọc có lứa, người ta có thì

Người ta lấy vợ đông tây

Thân anh ở vậy như cau không buồng

Cau không buồng tháng hai lại có

Anh ở vậy như chó cụt đuôi.

96. Mua cau chọn lấy buồng sai

Mua trầu chọn những trăm hai lá vàng

Cau tiện ngang trầu vàng ngắt ngọn

Thời buổi này kén chọn làm chi

Thà rằng lấy quách nhau đi

Kẻo sau quá lứa lỡ thì làm sao.

97. Tiện đây đưa một miếng trầu

Chẳng ăn cầm lấy cho nhau bằng lòng

Hai ta cùng xóm cùng làng

Cùng chung bác mẹ, họ hàng đông vui

Miếng trầu nên nghĩa chàng ơi

Chàng mà ưng thuận, thiếp tôi theo cùng.

98. Trồng trầu đắp nấm cho cao

Che cho sương nắng khỏi vào gốc cây

Nửa năm bén rễ bén dây

Khôn dầu bã đậu bón tay cho liền

Một mai trầu tốt bốc lên

Một sào trầu tốt bằng tiền mẫu ngô.

99. Anh lui về têm năm miếng trầu cho tốt

Chuốc một chén rượu cho đầy

Đặt lên tràng kỉ, bàn xây

Anh đứng đó, em lại đứng đây

Để em thưa mẹ, để em bẩm thầy

Người có y tâm chước lượng bận này ta trao duyên.

100. Em có thương anh, anh mới dám đón ngăn

Em có thương anh, anh mới dám mở khăn ăn trầu

Thương nhau vì bởi miếng trầu

Em trao anh bắt, tận đầu ngón tay

Anh thương em, thương đắng thương cay

Thương da thương diết, thương ngày rày em biết không?

Tài gì uống rượu không nồng

Ngậm bồ hòn không biết đắng, dạ luống trông ưu phiền?

101. Bèo kia ai thả mà trôi

Chim kia lẻ bạn mồ côi trên cành

Anh tiếc chi miếng trầu xanh

Để em lỡ chuyến đò tình anh ơi.

Anh đâu tiếc miếng trầu xanh

Chỉ tại chúng mình không nợ không duyên

Em là con gái thuyền quyên

Còn anh chỉ kiếp con thuyền lênh đênh.

102. Cau này em mới bổ ra

Trầu không mới hái thật là trầu cay

Mời chàng xơi miếng trầu này

Giã ơn bác cả dang tay ra mời

Giã ơn tiếng nói tiếng cười

Giã ơn bác cả vừa ngồi vừa têm

Tôi xin chúng bạn đôi bên

Đừng cười chớ nói cứ yên xơi trầu

Miếng trầu tươi tốt xinh sao

Quả cau nó ở nơi nào tới đây

Miếng trầu kỳ ngộ cũng may

Hỏi rằng thuốc ở Sơn Tây hàng nào?

Miếng trầu kỳ ngộ cùng dao

Hỏi rằng dao đánh thợ nào bổ cau?

Thế nào em nói trước sau

Thì anh mới dám cầm trầu anh ăn.

Xem thêm:
100 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về quê hương, đất nước, con người Việt Nam
130 Câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về tình yêu đôi lứa thêu dệt những chuyện tình bình dị
75 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về tình nghĩa vợ chồng sâu sắc, ẩn chứa nhiều giá trị

Thành ngữ, tục ngữ về trầu cau

1. Ăn trầu gẫm

2. Thợ rèn không dao ăn trầu

3. Mỏng vỏ, nhỏ xơ, tơ lòng, trong ruột

4. Ai ăn trầu thì nấy đỏ môi

5. Miếng trầu là đầu câu chuyện

6. Miếng trầu nên dâu nhà người

7. Dao thử trầu héo, kéo thử lụa sô

8. Đàn ông nông nổi giếng khơi

Đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu

9. Bà Điểm giàu trầu

Chợ Cầu giàu nhuộm

10. Bỏ thuốc mua trâu

Bỏ trầu mua ruộng

11. Uống nước chè tàu

Ăn trầu cơi thiếc

12. Cau phơi tái

Gái đoạn tang

Chim ra ràng

Gà mái ghẹ

Nhắc đến những giá trị văn hóa truyền thống, những thói quen, tập tục đẹp của người Việt, chúng ta không thể không nhắc tới miếng trầu thắm têm vôi nồng. Hy vọng sau khi đọc những bài thơ, những câu ca dao về trầu cau, bạn có thể thấy được nét đẹp, giá trị của phong tục truyền thống này đồng thời góp phần gìn giữ chúng.

Đừng quên theo dõi chuyên mục Sống đẹp để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích nhé!