Gen Z là gì? Gen Z là một thế hệ đặc biệt khi họ được sinh ra trong một thời đại tiến bộ vượt bậc, hầu như có đầy đủ mọi thứ. Chính vì thế họ cũng trở thành những người nhạy bén, thông minh, hiểu biết và có nhiều tham vọng, hoài bão.
1. Gen X, gen Y và gen Z là gì?
Trong thời đại internet bùng nổ ngày nay, chắc chắn ai ai cũng từng nghe nhắc đến Gen Z thế này, Gen Y thế kia. Nhưng bạn có hiểu Gen X, genY, Gen Z có nghĩa là gì không?
1.1 Gen X là gì?
Gen X (tiếng Anh: Generation X, viết tắt: Gen X) là nhóm những người sinh ra từ năm 1965 đến 1980. Trên thước đo thời gian, thế hệ này đứng giữa Baby Boomer (sinh năm 1943 - 1964) và thế hệ Millennials (sinh năm 1981 - 1996).
Sinh ra là lớn lên trong thời kỳ kinh tế thế giới gặp nhiều sóng gió, vì vậy những người thuộc Gen X thường phải đi làm, lao động từ rất sớm để mong muốn cải thiện cuộc sống.
Thực tế cho thấy, những người thuộc Gen X không được học quá cao, thay vào đó họ phải tập trung vào việc kiếm tiền, không chỉ để nuôi sống chính mình mà đôi khi còn phải chịu trách nhiệm với cả gia đình.
Cuộc sống của những người thuộc Gen X có liên quan chặt chẽ tới "gia đình và bạn bè". Khác với sự năng động của thời hiện đại, vào thời kỳ đó, hầu hết Gen X chỉ có thể giao lưu và gặp gỡ bạn học của chính mình.
Mối quan hệ mạnh mẽ và mật thiết của Gen X đã trở thành cảm hứng cho những bộ phim truyền hình ăn khách như: Beverly Hills, 90210 và Friends (1990).
Tuy không quá am hiểu về các thiết bị điện tử hiện đại, nhưng Gen X đã cùng lớn lên với những món đồ kỹ thuật số đầu tiên như thiết bị nghe nhạc Walkman, hay các chương trình trên kênh MTV. Vì vậy, khi trưởng thành và tiếp cận với các dòng máy nghe nhạc MP3 hay CD, họ đã thích ứng rất nhanh chóng, hệt như cách mà Gen Z ngày nay tiếp cận với điện thoại hay máy tính bảng.
Cho tới nay, Gen X có thể được xem là người nắm giữ tài chính lớn mạnh nhất trong các gia đình. Với nhiều năm kinh nghiệm làm việc và trải nghiệm đủ mọi hình thái phát triển của xã hội, họ đã trở thành một trong những thế hệ có tầm ảnh hưởng trong xã hội hiện đại.
1.2 Gen Y là gì?
Thế hệ Millennials (tiếng Anh: Millennials/ Generation Y, viết tắt: Gen Y) hay còn gọi là thế hệ thiên niên kỷ. Đây chính là thế hệ sau, là đời con, cháu của Gen X.
Gen Y là nhóm nhân khẩu sinh từ năm 1981 đến 1996. Họ chứng kiến từng bước phát triển của công nghệ, từ khi công nghệ chưa được định nghĩa đến lúc được phổ biến rộng rãi. Đây cũng là giai đoạn mà các ông lớn như Google, Facebook, Twitter, LinkedIn, PayPal,... phát triển vượt bậc, cũng như diễn ra các sự kiện lịch sử quan trọng của thế giới.
Gen Y được sinh ra trong thời kỳ hiện đại mới, cùng lúc với sự bùng nổ dân số. Vì vậy, những người thuộc nhóm nhân khẩu này được hưởng nền giáo dục tốt và đa dạng hơn so với bậc cha mẹ của mình. Gen Y cũng là thế hệ đầu tiên tiếp cận với những phương tiện truyền thông, mạng xã hội (social media).
Gen Y là những người khá cởi mở, họ không ngại thể hiện cái tôi, thể hiện suy nghĩ của mình trên các trang mạng xã hội. Họ tiếp cận với truyền thông hiện đại để khám phá và sử dụng chúng cho mục đích cá nhân, điều này khác với thế hệ Gen X, những người chỉ sử dụng internet để làm việc.
Điều này có cái lợi nhưng cũng có cái hại. Bởi lẽ, nhiều người trong số họ đã bị ảnh hưởng bởi những tư tưởng xấu trên mạng xã hội. Tuy nhiên, không phải ai cũng mất cảnh giác trước những chiêu trò trên mạng.
Trong xã hội ngày nay, người tiêu dùng qua mạng chủ yếu vẫn là thế hệ Gen Y. Họ thích sự trải nghiệm, muốn được “thưởng thức” những cái mới và không quá tập trung vào việc tích lũy tài sản.
Với những kiến thức phong phú và sự liều lĩnh, Gen Y đã chứng tỏ họ hoàn toàn có thể trở thành người tiên phong, đi đầu và mở ra thời đại công nghệ mới.
Xem thêm:
Gen Y là gì? Thế hệ Y (Millennials) bắt đầu từ năm nào và có đặc điểm gì nổi bật?
1.3 Gen Z là gì?
Có rất nhiều nhận định được đưa ra để xác định độ tuổi của Gen Z, hay còn gọi là thế hệ Z, vậy cụ thể thì định nghĩa gen Z là gì, và những người thuộc độ tuổi Gen Z được sinh từ năm nào?
- Từ điển Oxford mô tả Thế hệ Z là thế hệ đến tuổi trưởng thành trong thập kỷ thứ hai của thế kỷ 21.
- Từ điển trực tuyến Merriam-Webster lại định nghĩa thế hệ Z là thế hệ của những người sinh ra từ cuối năm 1990 đến đầu năm 2000.
- Trung tâm nghiên cứu Pew định nghĩa thế hệ Z là những người sinh từ năm 1997 trở đi.
- Nhà tâm lý học Jean Twenge cho rằng thế hệ Z là những người sinh năm 1995 trở lên.
- Forbes và Thời báo Ailen lại nói thế hệ Z bao gồm những người sinh từ năm 1995 đến năm 2010.
- Tại Canada, thế hệ Z được tính từ năm 1993.
- Theo Nhật Bản, thế hệ Z được sinh ra từ năm 1996.
Nhìn chung, Gen Z được xem là thế hệ đầu tiên sinh ra và lớn lên trọn vẹn trong thời đại công nghệ số. Và đặc điểm nhận dạng những người thuộc Gen Z được xem là việc sở hữu một chiếc điện thoại di động.
Các cách gọi khác của Gen Z: Gen Tech, Net Gen, Plurals, Zoomers, thế hệ Internet, Generation Z, iGen, iGeneration, Gen Wii, Digital Natives, Neo-Digital Natives, Founders, Homeland Generation, Post millennials, hay hậu Millennials…
2. Cuộc sống Gen Z có gì đặc biệt so với Gen Y và Gen X?
Gen Z sinh ra đã là một thế hệ đặc biệt, Gen Z hiểu mình thích gì vì từ lúc nhỏ đến khi trưởng thành họ được tiếp xúc với một lượng công nghệ lớn chưa từng có, lại còn phát triển chóng mặt theo thời gian.
Gen Z được đánh giá là thế hệ có giáo dục, cư xử tốt, chịu căng thẳng và trầm tĩnh hơn so với thế hệ trước nhưng có xu hướng thực dụng về tài chính.
2.1 Gen Z tích hợp cuộc sống vào mạng xã hội
Chính vì tiếp xúc quá nhiều với công nghệ cho nên cuộc sống hàng ngày của người thuộc Gen Z cũng dần tích hợp vào mạng xã hội, các mối quan hệ trực tuyến trở thành một chuẩn mực của thời đại Gen Z. Mạng xã hội được xem là một công cụ để Gen Z giữ liên lạc, chúc mừng sinh nhật, hay sẻ chia và cập nhật thông tin đại chúng và cuộc sống của các mối quan hệ quanh mình như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, đối tác,… và kể cả kiếm tiền.
Tuy nhiên, vì mạng xã hội quá phổ biến và được nhiều người sử dụng nên ngoài những mục đích tốt ban đầu, người dùng (đặc biệt là trẻ em) cũng sẽ dễ dàng tiếp cận được với những thông tin và nội dung không lành mạnh. Mạng internet cũng chính là một mối lo của phụ huynh thế hệ Z, họ dần kiểm soát việc lên mạng của các con, còn trẻ em lại cảm thấy khó chịu và mất tự do vì điều này.
2.2 Xu hướng các trang mạng xã hội được Gen Z sử dụng
Trong thế hệ Gen Z ở Việt Nam, Facebook được nhiều người sử dụng nhất, tuy nhiên đây cũng là trang mạng xã hội dễ bị làm phiền và quấy rối nhất.
Trong một cuộc nghiên cứu tập trung, nhiều người trẻ cho biết mặc dù có thể bị ảnh hưởng khi sử dụng Facebook nhưng họ vẫn tiếp tục dùng vì trang mạng xã hội này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp họ giữ liên lạc với mọi người.
Dạo gần đây Twitter và Instagram cũng dần được Gen Z sử dụng nhiều hơn vì tính riêng tư của nó. Lý do được đưa ra là ba mẹ và những người lớn tuổi hầu như không sử dụng 2 trang mạng xã hội này, Gen Z thỏa thích cập nhật tất tần tật những điều mình muốn.
Ngoài ra, Zalo cũng là một công cụ yêu thích của Gen Z Việt vì tốc độ gửi tin nhắn nhanh, icon sinh động, đẹp mắt, đặc biệt là một ứng dụng kín đáo, có tính riêng tư cao chỉ để liên lạc với những người thân thiết nhất.
Xem thêm:
In4 là gì? Làm thế nào để xin in4 trên facebook, tiktok hiệu quả
2.3 Ảnh hưởng của mạng xã hội đến Gen Z
Mạng xã hội là một công cụ tuyệt vời để Gen Z xả stress, cập nhật thông tin nhanh chóng và liên lạc với mọi người. Tuy nhiên nó cũng có nhiều mặt tiêu cực.
Mạng xã hội làm cho Gen Z giảm tương tác trực tiếp. Ngoài trừ khi Gen Z đi làm thì họ ít ra ngoài và thường chỉ ru rú trong nhà cùng với chiếc smartphone và mạng internet. Điều này khiến nhiều Gen Z cảm thấy cô đơn, bị bỏ rơi, thường lo lắng và nhiều người rơi vào trạng thái trầm cảm.
Theo một cuộc khảo sát từ công ty quảng cáo J. Walter Thompson của Mỹ, Gen Z trở nên nhạy cảm với việc bài đăng của họ trên mạng xã hội có được bạn bè, người thân tương tác hay không và cảm nhận của họ với bài đăng đó như thế nào. Cuộc khảo sát cũng chỉ ra có nhiều người cảm thấy hối hận về các bài viết trước đó của họ trên mạng xã hội.
Một báo cáo khác của CDC năm 2018 cũng đưa ra rằng các cô gái bị ảnh hưởng bởi sự tiêu cực của phương tiện truyền thông xã hội hơn so với các chàng trai. Họ cảm thấy lòng tự trọng bị giảm sút và cảm xúc bất ổn khi dùng mạng xã hội, điều này cũng không khó hiểu vì phái nữ là đối tượng dễ dàng bị đe dọa, gạ gẫm trên mạng hơn là nam giới.
2.4 Gen Z hẹn hò qua mạng xã hội
Chính vì lười ra ngoài cho nên việc hẹn hò online dần trở thành lựa chọn kết bạn của Gen Z. Họ lên mạng tìm người phù hợp, sau đó hẹn gặp nhau ở ngoài rồi bắt đầu hẹn hò, bởi lẽ Gen Z hiểu rõ họ thích gì nên mọi cuộc gặp đều sẽ trở nên dễ dàng và thoải mái hơn. Một số trường hợp chỉ yêu nhau qua mạng xã hội và chưa từng gặp nhau.
Năm 2015, Trung tâm nghiên cứu Pew đã mở một cuộc nghiên cứu và chỉ ra rằng có sự chênh lệch giữa nam và nữ khi chọn ứng dụng hẹn hò online.
Cụ thể, trong khi có 78% cô gái xác nhận hẹn hò qua các phương tiện truyền thông xã hội thì chỉ có 52% các chàng trai nói như vậy. Trên các ứng dụng game thì có 57% các chàng trai xác nhận việc kết bạn online nhưng chỉ có 13% cô gái nói đúng với điều này. Cuộc nghiên cứu cũng đưa ra rằng số lượng người tham gia hẹn hò online đang tăng dần theo từng năm.
Thái độ hẹn hò trực tuyến của Gen Z đang ngày càng cải thiện. Nếu trước đây họ còn e dè và lo lắng khi gặp gỡ người lạ thì giờ đây việc ghép đôi online đã được cởi mở hơn nhiều, các cặp đôi tự tin và có cái nhìn tích cực cũng như đặt nhiều hy vọng cho việc hẹn hò online.
Xem thêm:
Crush là gì mà giới trẻ đua nhau sử dụng khắp facebook, instagram?
‘Rela’ là gì mà được giới trẻ sử dụng nhiều trên nền tảng mạng xã hội?
Nhận biết mối quan hệ tình cảm trong trạng thái báo động với những dấu hiệu mang tên ‘red flag’
3. Từ điển Gen Z có gì đặc biệt?
Ngày nay, có thể thấy, ngôn ngữ Gen Z đã và đang trở thành một trào lưu trên mạng xã hội. Không chỉ chính các bạn thuộc thế hệ Gen Z mà các bậc anh chị, hay phụ huynh như Gen Y, Gen X cũng biết đến.
Từ điển Gen Z bao gồm những từ viết tắt, đọc lái từ nghĩa gốc sang một cách phát âm và viết mang ý nghĩa tương tự. Ngôn ngữ này đã không ít lần được đặt lên bàn cân so sánh, vì nhiều người cho rằng đó chính là sự “phá hoại” tiếng Việt. Tuy nhiên, những ngôn từ này phần lớn đều mang ý nghĩa khá vui vẻ, là một cách nói dễ thương hơn chứ không hề có ý chê bai, phê phán.
Những từ ngữ nổi bật của Gen Z tại Việt Nam có thể kể đến như: "chầm zn" – trầm cảm, hay "sin lũi nhé" – xin lỗi nhé, "lemỏn nhỉ" – chua nhỉ, "trmúa hmề" – chúa hề, ‘khum’ - không…
Với Gen Z, cách nói này sẽ khiến câu nói bớt vẻ nghiêm trọng hơn, đặc biệt là trong tình huống cần từ chối một ai, hay điều gì đó. Hầu hết những câu nói “cộp mác” Gen Z này đều đến từ nền tảng mạng xã hội Tiktok, nơi thu hút rất nhiều bạn trẻ.
Mặc dù hay sử dụng từ ngữ theo một cách rất riêng, nhưng thế hệ Gen Z vẫn hiểu cách nói này cần được sử dụng đúng nơi đúng chỗ. Tiếng Việt sẽ luôn là niềm tự hào của tất cả người dân Việt Nam, và với các bạn trẻ Gen Z cũng vậy.
Xem thêm:
Học cách viết và dịch teencode để hiểu những điều thế hệ trẻ hiện nay đang biểu lộ
Tiếng lóng và những ý nghĩa ẩn chứa đằng sau những từ ‘tuy lạ mà quen’
Ý nghĩa các con số 0 - 9 và 00 - 99 trong tình yêu và cuộc sống
4. Sau Gen Z là thế hệ gì?
Thế hệ kế tiếp Gen Z sẽ là Gen Alpha (tiếng Anh: Generation Alpha, viết tắt: Gen Alpha). Họ thuộc nhóm người sinh ra từ năm 2010 đến 2025. Do đó, đây là thế hệ đầu tiên được sinh ra hoàn toàn trong thế kỷ 21 và thiên niên kỷ 3. Hầu hết các thành viên trong nhóm nhân khẩu học này là con cái của thế hệ Millennials (Gen Y).
Thuật ngữ “Gen Alpha” được đặt bởi Mark McCrindle (nhà sáng lập McCrindle Research). Trong một cuộc phỏng vấn năm 2015, ông Mark McCrindle cho biết, trong lúc đang nghiên cứu quyển sách “The ABC of XYZ – Understanding the Global Generations” (được xuất bản 2009), ông đã phát hiện sắp có một thế hệ mới chào đời nhưng chưa có tên.
Vì vậy, ông đã tiến hành một khảo sát để biết được suy nghĩ của mọi người về tên gọi nên đặt cho thế hệ này. Kết quả cho thấy, “Alpha” là cái tên được nhiều người lựa chọn, bởi nó mang ý nghĩa là sự khởi đầu mới, không lặp lại những gì đã cũ.
Ngoài ra, Gen Alpha còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như: Thế hệ Screenagers (cụm từ “screenagers” với từ gốc là “screen”, nghĩa là “thiết bị màn hình”), iGeneration, thế hệ Kính (vì thường xuyên tiếp xúc với các thiết bị có bề mặt kính như máy tính bảng, laptop, PC)... Thế hệ mới này được định hình dựa trên vô vàn điều kiện, hội tụ đủ các yếu tố mạnh mẽ nhất cả về kinh tế, giáo dục và kỹ thuật tiên tiến.
Những người thuộc Gen Alpha được dự đoán là sẽ chịu rất nhiều ảnh hưởng từ thế hệ anh chị (Gen Z) hoặc thế hệ cha mẹ (Gen Y). Gen Alpha sẽ được tiếp cận với những thiết bị thông minh và hiện đại ngay từ khi chào đời.
Với sự cập nhật tiên tiến và hiểu biết rộng, Gen Y luôn sẵn lòng mang đến những điều tuyệt vời nhất cho con cái. Họ thường nuôi dạy và chỉ cho con cái giá trị của tiền bạc và vật chất ngay từ khi còn nhỏ, xây dựng sự hiểu biết và trách nhiệm ở các bé. Thêm vào đó, Gen Alpha còn được thừa hưởng nền giáo dục rất đa dạng và bổ ích.
Nhờ những yếu tố ấy, Gen Alpha sẽ không chỉ mạnh về mảng khoa học kỹ thuật, mà ngay cả cách suy nghĩ lẫn sự thích nghi với xã hội của các con cũng sẽ mạnh mẽ hơn hẳn thế hệ trước.
5. Một số ca sĩ Gen Z nổi tiếng
Ca sĩ Gen Z là những ca sĩ trẻ sinh trong những năm từ 1997 trở đi (theo Trung tâm nghiên cứu Pew). Những cái tên đầy mới mẻ này đã mang đến làn gió mới, đầy màu sắc cho nền âm nhạc V-pop, có thể kể đến như: Amee, Phương Mỹ Chi, Mỹ Anh, TLinh, Wren Evans… Họ đều là những ca sĩ trẻ lớn lên cùng công nghệ, am hiểu sự toàn cầu hóa, sở hữu "chất" riêng và khao khát khẳng định vị thế của bản thân.
Đặc biệt, ca sĩ Gen Z có lối tư duy âm nhạc mới lạ, tiếp cận nhanh và bắt kịp với xu hướng âm nhạc thế giới. Các sản phẩm của họ không chỉ được “chăm chút kỹ lưỡng” về phần nghe, mà còn mang đến cho khán giả phần nhìn mãn nhãn, mang đậm dấu ấn cá nhân.
Âm nhạc của các ca sĩ Gen Z không chỉ phóng khoáng, mạnh mẽ mà còn đại diện cho chính cái tôi và chất nghệ của tuổi trẻ. Bởi vậy nhiều người cho rằng, khi làn sóng âm nhạc được Gen Z khuấy đảo thì tương lai lớn mạnh của showbiz Việt sẽ không còn xa vời.
6. Một số meme Gen Z hài hước
Nhắc đến sự thú vị ở Gen Z, không thể không nhắc đến những meme đầy hài hước, thống trị mạng xã hội. Dưới đây là những meme nổi tiếng nhất mà các bạn trẻ thuộc Gen Z ngày nay thường sử dụng.
Xem thêm:
Các loại meme kinh điển trên mạng xã hội facebook, tiktok, reddit
Gen Z là thế hệ trẻ mang trong mình cả những mâu thuẫn lẫn những điều vô cùng mới lạ và thú vị. Hy vọng rằng với bài viết trên đây, các vị phụ huynh sẽ hiểu rõ hơn về những cô cậu Gen Z nhà mình và hòa hợp, thấu hiểu con nhiều hơn. Gen Z và những thành công mà các bạn đã và đang thể hiện chính là minh chứng rõ nhất cho bước chuyển mình của nhân loại, tiến đến thời kỳ công nghệ hóa toàn cầu.
Nguồn ảnh: Internet